hững tia nắng đầu tiên của mặt trời chói lọi khắp nơi đón chào một ngày mới vô cùng rực rỡ. Hai đạo quân đối mặt nhau, sẵn sàng giao chiến. Quân Laurente tấp nập, hối hả bên thành lũy. Trên ngọn núi lừng danh qua bao thế kỷ và sẽ được sử sách khắc ghi dưới tên “núi Albain”, nữ thần Junon bồi hồi lặng ngắm cánh đồng, xem đó như là thử thách sau cùng của dân Teucère trên đường tiến tới vinh quang. Turnus đứng oai vệ trên chiến xa do hai con bạch mã kéo, tay cầm những ngọn thương, duyệt qua hàng quân. Hắn cất tiếng hô hào binh sĩ. Latinus đến chào những kẻ bảo vệ thành phố, xe ngài chậm chạp lướt qua các đội ngũ. Rồi vị vua già, vương miện lóng lánh ngang đầu, quay về Laurente, đứng trên thành lũy theo dõi chiến cuộc. Énée và Ascagne cũng duyệt lại đội ngũ. Chiến thắng vừa qua đã đem lại nguồn động viên và phấn khởi cho cả quân Troie và Etrurie. Tarchon khiêm tốn đón nhận những lời khen tặng của Énée. Cả hai cùng làm lễ tạ thánh thần. Énée không quên hiến dâng cho Junon những lễ vật trọng hậu nhất. Chàng những cầu mong chút thiện cảm của nàng, đâu biết rằng, ngay trên ngọn đồi gần đó, ngự giữa vầng mây, vị nữ thần vẫn nuôi trong lòng mối hận thù không nguôi với dân Troie. Vị anh hùng tuốt kiếm ra khấn nguyện: — Hỡi Mặt trời, Trái đất, thần vương Jupiter và Junon, con gái Saturne, Mars, Thần chiến tranh, và tất cả các thần Rừng, Núi, Sông rạch, Đầm lầy ngự trị nơi đây, hãy chứng giám cho lời thề của ta. Nếu Turnus thắng trong trận thư hùng sắp tới, quân Troie sẽ rời khỏi chốn này, rút về thành Pallantée, chẳng bao giờ dùng đến vũ khí chống lại quân Laurente và Rutule nữa. Còn nếu ta thắng Turnus, ta xin thề rằng ta sẽ không để dân Italie phải lệ thuộc dân Teucère, Latinus, nhạc phụ ta sẽ giữ nguyên ngai vàng và binh lực, thành phố do dân Troie xây dựng bên bờ sông Tibre sẽ mang tên Lavinie. Hỡi chư thần, có thấu rõ lòng ta? Turnus cũng đặt tay lên bàn thờ long trọng thề nguyền, tướng soái Laurente cũng thế, họ quả quyết sẽ không tìm cách phá vỡ nền hoà bình, dù cho Énée hay vua Rutule chiến thắng. Quân đồng minh cũng tổ chức tế lễ. Máu cừu và bò mộng thi nhau phun trên các giàn hoả. Đoạn các thầy tư tế rút lui. Giờ thư hùng đã điểm. Lúc đó Junon không dằn nổi cơn thịnh nộ. Nàng nhẩm đếm quân số đôi bên. Quân Latin đông hơn hàng vạn. Với quân số áp đảo như vậy mà dành chịu thua ư? Sao điên rồ thế? Nàng lẻn vào hàng ngũ quân Rutule, dưới lốt Camersu, vua xứ Amycleos, một trong những đồng minh hùng mạnh của Turnus. — Các ngươi không hổ thẹn sao, giọng nàng rít lên sôi nổi – khi buông lơi vũ khí, trơ mắt đứng nhìn kẻ khác phải đơn độc xả thân cho các người? Thử kiểm lại hàng ngũ mình xem? Có phải chúng ta đông hơn kẻ thù vạn bội? Khí phách các người nào đã thua kém gì họ? Thế mà, như những đứa bé ngoan ngoãn, các người đành chịu khuất phục trước số mạng và lòng can đảm ư? Turnus thất bại và các người sẽ trở thành nô lệ. Những lời nói đó của Junon khiến bọn lính Rutule hoang mang, chúng bắt đầu xầm xì bàn tán về quyết định của chủ tướng. Bọn Laurente cũng thế, nghĩ mình đã quá vội vã đón nhận một thoả ước hoà bình, mong manh và bất lợi cho thành phố, nên cũng xôn xao muốn cùng đồng minh xé bỏ. Những câu thầm thì phút chốc đã biến thành gào thét. Junon đắc ý vì mưu thâm đã đạt hiệu quả, mỉm cười quay lên đồi. Nhưng thầm thì và gào thét đâu phải là hành động, vị nữ thần thấy cần phô diễn phép lạ để nung chí bọn Latin. Nàng ra lệnh. Thế là trước mắt hai đạo quân, một con diều hâu từ mây xanh bất ngờ đáp xuống mặt nước sông Tibre, rồi bay vút lên, chân quặp theo một con thiên nga trắng muốt. Kỳ diệu thay, cả đàn thiên nga thay vì hoảng sợ trước con diều hâu độc ác, lại cùng nhau ùa đến vây quanh đập cánh, kêu la chí chóe, lao vào kẻ thù mổ lung tung, không những để nó buông tha con mồi, mà buộc nó phải lủi trốn nhục nhã vào khoảng không với đôi cánh tả tơi. — Hỡi quân Latin, – Tolumnius vung cao lưỡi kiếm khỏi đầu hét lên – Énée chính là con diều hâu khát máu, chúng ta là đàn thiên nga hiền hậu ven bờ. Hãy đuổi hắn cút khỏi nơi này bằng võ lực, đừng để hắn đụng tới vua chúng ta. Nào, hãy siết chặt hàng ngũ. Tiến lên! Điềm vừa rồi chính là khuyến cáo của thần linh. Quân Latin reo hò vang dội. Tolomnius phóng ngọn giáo đầu tiên, cắm phập vào ngực một binh sĩ Arcadien đang ơ hờ đứng tựa tấm khiên của mình. Làn sóng phẫn uất dâng trào trong hàng ngũ quân Troie bởi sự vi phạm hiệp ước trắng trợn. Những người bạn của người lính Arcadie xấu số vội phản công bằng một trận mưa tên. Quân Rutule đã ồ ạt xông lên, chẳng chờ miếng đòn đánh trả đó. Bàn thờ ngã đổ, ngổn ngang trong máu. Messape như điên cuồng, nhảy tới đâm lút lưỡi kiếm vào tim một võ quan Etrurie. — Ngừng tay lại! – Énée hét lên với đám quân Troie cuồng nộ – Đừng vi phạm thoả ước, đừng bội thề. Sao lại bất thần xung đột? Chỉ mình ta phải chiến đấu mà thôi. Thần linh… Một tiếng rú cắt ngang câu nói của chàng. Một mũi tên Rutule vút tới, cắm ngập vào vai vị anh hùng. Chàng lảo đảo. Máu tuôn ra xối xả. Chàng đau đớn quằn quại, cảm thấy mọi vật chập chờn như có đám mây che khuất ngang mặt. Chàng đưa tay nắm chặt mũi tên thép khiến da thịt mình đau nhói, toan rút ra. Nhung vô hiệu. Achate bước tới đỡ chàng, cùng các thuộc hạ dìu chàng vào lều cách xa bãi chiến. Hàng ngũ quân Troie vô cùng bấn loạn. Tướng sĩ bối rối chẳng biết phải xử trí ra sao. Turnus, thấy được sự hoang mang đó, chợt lóe lên niềm hy vọng đột ngột, Énée không thể chiến đấu được nữa, quân đội y như con rắn mất đầu, nhất định sẽ thảm bại. Hắn giục ngựa, xua quân tiến tới. Giữa lúc binh Troie còn đứng sững sờ, cỗ xe của hắn đã lao vào, gây bao cảnh máu đổ đầu rơi. Hắn hạ lần lượt Sthénélus, Glaucus, Ladès, Thamyrus, Eumédés và bao người khác nữa. Hùng hổ tung hoành cỗ xe phóng vun vút, giữa những thây người thi nhau gục ngã, trông hắn như thần Mars cầm khiên lướt trên những ngọn sóng bạc đầu của sông Hebre107. — Này quân Troie! Các người hằng khao khát mảnh đất Ausonie. Hãy mở to mắt mà xem các người chiếm được nó như thế nào! Kìa! Hãy cào cấu, cắn xé nó bằng hàm răng đẫm máu của các người. Đấy, giờ nó đã thuộc về các ngươi rồi đấy! Và tiếng cười ghê rợn của hắn cất lên, lanh lảnh giữa trận chiến xô bồ. Trong lúc binh sĩ bị Turnus sát hại, trong căn lều do Mnesthée và Sergeste đưa vào, Énée cố hết sức nhổ bật mũi tên thép ra, nhưng cây tên gãy rắc, mà mũi tên vẫn nằm sâu trong da thịt. — Này, Achate, – vị anh hùng ra lệnh – hãy dùng gươm rạch nát vết thương, moi cho bằng được mũi thép nhọn đang làm ta kiệt sức vì cứ rỉ máu mãi ra. Ta muốn được chiến đấu. Nào, nhanh lên đi! — Tôi không dám đâu, – Achate sợ hãi quay mặt đi – nhưng tôi đã cho mời danh y Lapyx, người đã được Apollon truyền cho nhiều bí quyết chữa bệnh. Lão có thể giúp ngài mau lành vết thương. Lapyx được đưa tới bên Énée. Ascagne vừa đỡ cha vừa xót xa đau đớn. Vị anh hùng chống tay trên ngọn giáo, điềm nhiên giữa bao lời than thở, bày vết thương ra cho vị thần y. Từ xa, tiếng thét hấp hối của quân Troie, và tiếng reo mừng thắng trận của quân Rutule dồn dập vẳng đến. — Thần linh ơi! – Énée lâm râm khấn vái – Sao lại ngăn ta chiến đấu với tên Rutule kia? Nhưng Vénus muốn tự mình an ủi niềm đau của con, nên đột nhiên, Lapyx thấy xuất hiện trên bàn tay bất lực của lão nắm cỏ linh diệu, chỉ có thể tìm thấy trên núi Ida. — Tôi bảo đảm chữa khỏi! – Lão Lapyx cuống quýt reo lên vui mừng. Dưới hiệu lực diệu kỳ của cây long đởm, cơn đau dằn xé Énée dịu dần, máu không rỉ nữa, mũi thép nhọn cũng đã văng ra. — Vũ khí đâu? – Vị anh hùng đứng bật dậy, chẳng để vị danh y kịp băng bó vết thương. — Được rồi, ngài có thể chiến đấu ngay, – Lapyx trấn an – nhưng chẳng phải ta cứu chữa ngài đâu, là thần linh đấy! — Cha ơi! – Ascagne ôm cổ cha nài nỉ – Hãy nghỉ ngơi giây lát. Cha còn yếu lắm. — Cha không còn thì giờ, – Énée siết chặt con vào lòng vỗ về – chiến trường réo gọi cha. Vì con mà cha phải chiến đấu. Hãy mãi mãi nhớ lấy và qua con, đời sau sẽ biết quý trọng tổ tiên Troie xưa. Tạm biệt, tạm biệt con… Người ta trao vũ khí cho chàng. Niềm hăng say chiến đấu khiến chàng quên bẵng vết thương. Chàng phóng ra khỏi lều với ngọn giáo trên tay. Sergeste, và Mnesthée cũng vội vã chạy theo. Quân Troie đang lùi dần và dợm bỏ chạy trước sự tấn công ác liệt của Turnus, chợt thấy hoàng tử và các tướng soái mình hằng trọng vọng, bỗng vụt như hồi sinh. — Tiến lên! – Énée hét to, giọng chàng vang dội khắp đồi núi chung quanh. Trước biến chuyển đột ngột qua lời kêu gọi đó, Turnus đâm hoang mang lo lắng. — Énée! – Hắn thầm thì – Y còn sống, y có thể chiến đấu. Ôi! Ta nguy mất! Hắn dừng xe lại, triệu tập quân sĩ vây quanh như gã mục đồng hối hả tụ họp bầy cừu trước những dấu hiệu đầu tiên của cơn bão. Cơn bão đó chính là Énée. Chưa hề có trận bão nào hung hăng cuồng bạo và hủy diệt con người gớm ghê đến như thế! Trong chớp mắt, theo lệnh Énée, quân Troie tập hợp thành từng khối theo hình mũi nhọn, rồi lầm lì, hùng dũng thọc sâu vào hàng ngũ quân Rutule. Quân của Turnus chẳng tài nào đương cự nổi, họ gào thét hãi hùng, rệu rã tán loạn, rồi quay lưng bỏ chạy trên cánh đồng mờ bụi. Énée không buồn dừng lại để kết liễu hết những kẻ bị chàng đánh bật ra. Chàng chỉ mải lo tìm một người: đó là Turnus. Nhưng hỡi ơi! Hắn đã không còn làm chủ đôi tuấn mã vẫn răm rắp phục mệnh mình trước đây. Bởi vì, phía sau lưng hắn, trên cỗ xe đang trườn qua bao xác chết phóng đi, có bóng một nữ thần vừa chộp lấy dây cương. Junon muốn cứu mạng Turnus. Giờ đây bảo toàn mạng sống cho hắn là chút vinh dự cuối cùng của nàng. Đứng trên cỗ xe, nàng giật cương với một tốc độ kinh hồn. Đôi chiến mã như linh cảm có sự hiện diện của thần linh, nên tiếng gọi thân thiết của chủ không thể khiến chúng ngừng lại. Énée lao theo dấu vết kẻ thù. Ngựa của chàng là tặng vật của Evandre, chạy nhanh hơn ngựa Turnus nhiều, nhưng bên cạnh chàng đâu có một thần linh hăm hở phục thù. Dù tài giỏi đến đâu, chàng cũng không sao đuổi kịp cỗ xe do nữ thần cầm cương. Và trong cơn tức uất vì nguy cơ không đuổi kịp kẻ thù, chàng thẳng tay tàn sát bọn Rutule, không kể tướng soái hay binh sĩ một cách ngẫu nhiên, không lựa chọn. Sucron, Anucus, Talos, Céthégus, Oniles, Echion lũ lượt ngã gục dưới gươm chàng. Chủ nhân một lâu đài hay kẻ ra vào lều tranh, kẻ săn gấu trên núi, hay người lững thững lùa bò giữa đồng, gã đàn ông dày dạn hay tên thiếu niên chớm mơ mộng yêu đương, tất thảy đều bình đẳng trong cõi chết. Bao nụ cười, bao chờ đợi, bao giận hờn, trách móc, bao khát vọng, ước mơ, tất cả những gì rạng rỡ, cánh hoa trong trắng hay đài hoa âm u trong lòng người, đều tan thành mây khói trên cánh đồng bị giẫm nát, tan hoang. Người ta chiến đấu hỗn loạn, chỉ còn biết chém và giết để mình được sống. Cuộc tàn sát sẽ kéo dài bao lâu nữa? Énée lau vầng trán ướt đẫm mồ hôi. Chàng quan sát chiến trường, cuộc chạy trốn mải miết của kẻ thù, sự điên rồ của bao con người mất hết lý trí đang hùng hổ lăn xả vào nhau. Làm sao đây? Ta là chủ tướng, ta có trách nhiệm đối với mạng sống của bao người. Chàng kinh hoàng nghĩ rằng bao sinh linh sẽ ngã gục vì chàng, vì danh vọng của chàng như Pallas đã từng gục ngã trước đây. Ôi! Niềm đau vẫn còn nhói buốt trong tim. — Không! Không thể được. Không thể kéo dài như thế. Ta chẳng hề muốn. Ôi, những âm hồn vất vưởng bên sông Styx! Rồi ngẫu nhiên (có thực ngẫu nhiên không, hở Vénus, người mẹ ân cần?), vị anh hùng đưa mắt nhìn về phía thành Laurente vẫn yên tĩnh lặng lờ. Một ý nghĩ chợt lóe lên trong óc, Énée kêu lên thảng thốt: — Mnesthée, Sergeste! Hai tuỳ tướng vội chạy đến. Họ chỉ bị thương nhẹ. Énée ra hiệu tập hợp gấp các tiểu đoàn tản mác đó đây, chỉ để quân Etrurie ở lại tiếp tục trận đánh hỗn độn ngoài đồng. Énée bước lên gò đất, ngỏ lời với các chiến hữu. — Turnus từ chối giao chiến với ta. Quân ta phải dùng chiến thuật khác. Nhưng cần phải chớp nhoáng, bất thần đánh úp thành Laurente, trong lúc dân chúng vẫn ngỡ ta bận chiến đấu cách xa thành lũy, chểnh mảng việc phòng thủ. Hãy quên hết nhọc mệt, giơ cao đuốc lên. Quân ta đến khuyến dụ Latinus lần nữa. Nếu lão ta còn chần chừ, ta nhất quyết san bằng cái thành phố đã hai lần bội ước và chôn vùi cư dân dưới đống gạch vụn. Nói xong, chàng vụt đi. Quân Troie hăm hở theo sau. Họ ồ ạt tiến đến chân thành. Rồi nhóm này quật ngã lính canh ngay bên cổng, trước khi bọn chúng kịp nhận ra đối phương. Nhóm khác bắc thang, ném xuống hào sâu những đống củi cháy rực. Énée vừa đặt chân lên chiếc thang đầu tiên là quân Laurente đã hoảng loạn, chẳng biết chống đỡ phương nào. Khói bốc lên cuồn cuộn và tên bắn như mưa. Latinus lâm vào cảnh bị đe dọa bởi chính đám thần dân đang lên cơn phẫn nộ. Sự chia rẽ nội bộ của quân thù thuận lợi cho Énée hơn cả lòng dũng cảm. — Hoà bình, hoà bình! – Đám đông hét lên – Tuyên bố đầu hàng. Mở cổng thành ra! — Latinus! – Énée dõng dạc nói, đưa tay trỏ thẳng đức vua đang run rẩy – Dân Italie đã hai lần vi phạm hoà ước. Laurente sẽ phải hứng chịu hậu quả nặng nề. — Turnus là thủ phạm duy nhất, – vị vua già ấp úng – đừng trừng phạt Laurente vì hành vi ngông cuồng của hắn. Énée cao cả, đừng khắc nghiệt với một quân vương bị thần dân nguyền rủa. Dù sao, đó là lỗi ta. Lỗi do ta! Ôi! Thân ta đây, ngươi muốn xử sao cũng được! Dân Laurente lôi kéo ông lão giữa tràng cười chế nhạo. Đôi mắt thất thần, long bào tơi tả, mái tóc bù xù bám đầy bụi cát, Latinus như kẻ vô hồn, thất thểu bước đi. Nỗi hoang mang và tuyệt vọng của ông lão lên đến tột cùng, khi bất chợt ngó thấy xác hoàng hậu, người vợ thân yêu, lơ lửng trên cây đà chính của lâu đài. Amata đã treo cổ tự tử. Nhìn thành lũy bị bao vây, ngỡ Turnus đã chết, bà vội vã, cuống cuồng theo hắn trong số kiếp bẽ bàng. Tựa bên cha, giai nhân Lavinie, gương mặt xanh xao, sầu muộn, đang khóc nức nở, tưởng chừng vang động thành phố, nhưng trong cơn rối ren hoảng loạn, chẳng mấy ai buồn thương xót cho nàng, hơn nữa chẳng phải Lavinie là nguyên nhân của bao cảnh hoang tàn đổ nát, bao thống khổ tang tóc đó sao? Trước sự đau đớn của nàng, họ chẳng tiếc lời nguyền rủa. Trong khi đó, Turnus, dù đã chạy thục mạng, bỗng dưng sững sờ nhận thấy thành phố đang xôn xao với những tiếng thét kinh hãi. — Cái gì thế kia? – Hắn hỏi Messape vừa lái xe vút qua, ngược chiều với hắn. Hắn chẳng nghe rõ câu trả lời của viên tướng, vì ngựa phóng quá nhanh, nhưng qua nét mặt, hắn đã hiểu ra. Hơn nữa, hắn vừa thoáng thấy bóng dáng cao lớn của Énée uy nghiêm trên mặt thành. — Laurente đã thất thủ. Tai hoạ! Tai hoạ cho ta! Kẻ thù quái ác nào chẳng buông tha ta, một lần nữa, lại biến ta thành kẻ đào tẩu? Hắn muốn nhảy ra khỏi xe, dù có phải tan xương nát thịt, nhưng một bàn tay đã giữ chặt hắn lại. Hắn nắm tay, đấm ngực, thét lên giận dữ và tuyệt vọng. Hèn! Thiên hạ sẽ bảo hắn là thằng hèn! Cỗ xe hắn không thể thắng từ bấy đến giờ, đột ngột từ từ chậm lại. Những con ngựa ngơ ngác thở đều như đang tự hỏi cái thắng và cây đinh thúc ở đâu? Bàn tay vô hình cầm cương vừa buông ra. Turnus kinh hãi nhảy xuống đất. — Énée đâu? – Hắn hỏi giật giọng một tên lính Laurente cưỡi trên con ngựa trắng xóa vừa từ trong thành ra. — A! Turnus đấy ư? – Tên lính Laurente kêu lên. – Chúng tôi chỉ còn đặt hy vọng nơi ngài thôi. Thành phố đã bị chiếm quá nửa. Hãy đến chiến đấu với Énée. Cái chết của hắn sẽ giúp quân ta phấn khởi. Gã chẳng nói thêm rằng cái chết của Turnus sẽ chấm dứt bao nỗi khổ đau và chia rẽ trong thị dân Laurente cũng sẽ không còn, nhưng vị vua Rutule đã hiểu. Hắn mỉm cười buồn bã. — Thôi, ta đi. – Rồi hắn phóng lên xe, chớp mắt đã tới thành phố. Énée đã thấy kẻ thù đến. Chàng hủy bỏ cuộc tấn công đánh chiếm Laurente. số phận thành phố phải chăng tùy thuộc mạng sống của con người giỏi chạy kia? Vị anh hùng thành Troie đẩy các chiến binh muốn đến hỗ trợ chàng ra, rồi hiên ngang bước đến gặp đối thủ. Trận chiến trên đồng ngưng lại như có phép lạ. Bạn, thù cũng bỏ dở giao tranh để chăm chú theo dõi trận quyết đấu sắp diễn ra giữa hai người. Lố nhố trên mặt thành, dân Laurente gần như quên hết căm giận và sợ hãi, cũng nín thở đợi chờ cái điều mà giây phút trọng đại này sẽ mang đến cho họ, trong đôi tay nặng nề, sầu thảm. Và trên núi Olympe, Jupiter ra dấu gọi Junon đến, chư thần cùng lặng lẽ đợi chờ: — Turnus, – giọng Énée sang sảng vang lên – ngươi đây rồi! Từ phút này, ngươi chẳng thể nào thoát khỏi tay ta. Vừa nói, chàng dũng sĩ Troie vừa tiếp tục bước tới. Vũ khí khua rổn rang. Dáng cao lớn của chàng sừng sững uy nghi như một thiên thần. — Ta chờ ngươi đây. – Giọng Turnus kiên quyết – Nếu chỉ mình ta thôi, có lẽ số phận ta đã được định đoạt từ lâu. Nhưng hãy coi chừng bởi ta đang cần cái chết của ngươi đấy! Cùng hung hăng như nhau, cả hai đối thủ đều quăng giáo xuống đất. Họ muốn so kiếm và hai tấm khiên va nhau chan chát. Quanh họ, một sự im lặng tuyệt đối, hãi hùng và bi thảm bao trùm. Một ngọn gió hắt hiu từ những ngọn đồi thoai thoải rừng thông, dưới đồng cỏ, chẳng một tiếng thú kêu. Thiên nhiên cũng như con người, cơ hồ ngừng thở trong giây phút quyết liệt của Định mệnh, vượt lên cả những dục vọng của thần linh và quyền lợi của con người. Người ta chỉ nghe tiếng thép, tiếng đồng chạm nhau chát chúa, tiếng thở hồng hộc của hai kẻ tràn đầy nhiệt tâm và thù hận, nhưng tiếng động đó không vang xa và không vượt khỏi mặt đất. Trận thư hùng khốc hệt của hai người như chìm trong vắng lặng. Trên núi Olympe, Jupiter đặt số phận của Turnus và Énée lên cán cân, với sự công bằng tuyệt đối. Một bên nghiêng dần xuống. — Đấng Jupiter vĩ đại, phu quân yêu quý và chúa tể của ta, – Junon chắp hai tay kêu than – xin rủ lòng thương xót. Đừng để cho gã Turnus quả cảm… tên Énée kiêu hãnh… — Số phận chúng đã được định đoạt, – Jupiter cất giọng ngọt ngào trước những giọt nước mắt chân thành của Junon – đừng chống chọi thêm nữa, hỡi con gái yêu của Saturne. Hãy khép mình trước quy luật vĩnh cửu. Từ nay chẳng còn điều gì có thể ngăn trở vinh quang đã ước hẹn cho dòng dõi Énée. Ta khuyên nàng đừng nên chống lại việc phải đến. — Ta vâng lệnh ngài, – giọng Junon vô cùng khiêm tốn – ta bỏ mặc con người, với cuộc giao tranh, với nỗi khổ đau của họ. Ta chỉ cầu xin ngài một điều. Đừng để quân Troie biến những người dân Latin mà ta rất quý yêu thành nô lệ. Đừng để chúng đặt lên đầu họ những luật lệ khắc nghiệt, tước đoạt tên gọi, phong tục và ngôn ngữ của họ. Trong những thế kỷ tới, vinh quang của chúng không còn thuộc về Troie nữa. Cát sẽ phủ lên thành phố này. Đừng để cái tên gọi đó tồn tại nữa! — Mọi điều sẽ đúng như ý nàng, nữ thần kiêu hãnh! – Jupiter mỉm cười phán bảo – Dân Latinus sẽ giữ lại tên mình, dân Troie chỉ mang đến cho đại dân tộc sắp ra đời tâm hồn họ thôi. Này Junon, những dòng giống sinh ra từ dân Ausonie và Teucère sẽ vượt xa tổ tiên họ về đức hạnh. Và chẳng ai lại sùng bái nàng hơn họ. Bấy giờ, bầu trời nóng bỏng chợt dịu mát, nụ cười của Junon vừa hé nở trên đôi môi hồng. Dưới trần, qua đám bụi mù quay cuồng dưới gót chân hai đối thủ, thoắt biến thoắt hiện, hai gương mặt tái xanh vì hờn căm và mỏi mệt. Tiếng thở quyện vào nhau. Tiếng gươm chạm vào khiên nghe rợn người. Énée và Turnus quần nhau như đôi mãnh hổ với cùng một quyết tâm và tài nghệ như nhau. Nhưng vua Rutule đuối dần. Người ta nhận thấy thế qua những đường gươm hối hả. Bất thần, hắn trượt chân, khuỵu một gối xuống, lưỡi kiếm vung lên quá nhanh, chạm ngay cạnh tấm khiên của vị anh hùng thành Troie, gãy làm đôi như thủy tinh. Một tiếng kêu tuyệt vọng thoát ra từ cổ họng uất nghẹn của Turnus. Hắn muốn đứng dậy chạy trốn. Nhưng Énée đã dang thẳng tay ra, đưa kiếm về phía trước. Turnus ngã quỵ xuống đất, bắp đùi bị xuyên thủng. Tiếng hò la vang dội cánh đồng, thành phố và bầu trời. Tiếng reo hò vui mừng và tiếng kêu la đau đớn vẳng đến tai thần thánh, lúc bấy giờ đã hoà dịu với nhau, nó chỉ còn là tiếng thở dài bùi ngùi từ mặt đất vọng lên. Turnus hướng về Énée, đôi tay cầu khẩn. — Ta không cần ngươi thương hại. Số ta đáng chết. Nhưng nếu dưới mắt ngươi, nỗi khổ của một người cha đáng nhận chút ân huệ nào, xin hãy nghĩ đến tuổi già cô quạnh, mà cái chết của ta sẽ mang đến cho Dannus. Ta chấp nhận mình thua. Lavinie sẽ thuộc về ngươi. Ngươi sẽ làm chủ đôi môi nàng, tình yêu của nàng. Nàng sẽ hát ru con ngươi trong nôi. Ôi! Cầu mong hình ảnh êm đềm đó sẽ xóa bỏ hận thù trong ngươi. Hãy để cho ta được sống! Énée, trước những lời van xin thống thiết đó, chợt ngừng cánh tay vừa đưa lên định hạ độc thủ. Lòng chàng thoáng xót xa trước cảnh gã trai trẻ quằn quại dưới chân, không còn vũ khí tự vệ. Gươm chàng từ từ hạ xuống. Nhưng bất chợt, chàng cúi nhìn trên vai Turnus. Chàng vừa nhận ra cái đai gươm quen thuộc. Đó chính là đai gươm của Pallas mà kẻ chiến thắng xấc xược giật lấy trong tiếng cười ngạo mạn. — Để ngươi sống à? – Énée hét lên, giọng chàng ghê rợn đến nỗi tất cả những ai đang hiện diện trên đồng và trong thành phố đều cảm thấy rùng mình sởn gáy – Để ngươi sống à? Không, chính Pallas giết ngươi bằng cánh tay ta! Rồi chàng thọc sâu lưỡi kiếm vào ngực Turnus, trước đôi mắt trợn trừng của kẻ thù.   HẾT