hận được giấy gọi lên họp của Brusex, lí trưởng Vi Văn Tăm vui mừng cắp ô đi ngay. Nhưng qua cổng đồn, bước vào phòng họp, Tăm liền chững người như bị đá chặn lối. Khó chịu quá mất thôi, Ngao đã ngồi ở đó từ lúc nào, lại hai tay nắm cây gậy trúc, đầu ngửa tựa tường, ho hó cái mồm ngáy pho pho.

Tìm chỗ ngồi, chống ô, Tăm quay mặt đi. Tăm khinh bỉ Ngao ra mặt. Là bởi vì, xuất thân Ngao chỉ là một gã trai tính tình ngổ ngáo, ngỗ ngược, không là đầu trộm đuôi cướp thì cũng chỉ là thằng bạch đinh tự nguyện đăng lính khố đỏ mà lập thân, lập nghiệp. Năm 1945, Nhật nổ súng đảo chính lật đổ Pháp, Ngao bỏ đồn Bảo Trang, tháo chạy, tự thương vào phần mềm cánh tay, nhưng gian ngoan che mắt quan thầy, bịa chuyện lập công, được Tây thưởng, thăng lên chức cai chứ đã là vương tướng gì! Ngao đâu có phải là kẻ xuất thần từ một danh gia dòng tộc. Gia tư điền sản, Ngao cũng không thể bì được với Tăm. Dòng họ Vi nhà Tăm làm quan ở đất này, ở cái vùng biên giới này đã hàng trăm năm nay. Ruộng đồng ở cái xã Cam Đồng này đều là lộc điền của Tăm. Dân chúng ở cái xã này đều là cần khỏi nhà Tăm. Em trai Tăm làm tri châu, họ hàng xa gần nhà Tăm làm bang tá, phó châu, châu úy[87] khắp các châu trong các tỉnh miền thượng du này, chứ đâu có phải là lũ con nhà thổ hào mới giàu xổi lên như nhà Ngao.

Âm thầm nguyền rủa bỉ bai Ngao, cho tới lúc nghe đánh huỵch, Tăm mới ngẩng dậy. Ngao đã tỉnh thức từ lúc nào, đang đập chân lập nghiêm, chào theo kiểu nhà binh và Brusex bước vào với bộ mặt hằm hè, cáu giận.

Tăm vội cúi rạp mình, nhã nhặn:

- Kính chào ngài thiếu úy đồn trưởng!

- Chào hai ông. Mời hai ông ngồi. Nào, ta bàn việc ngay đi.

Brusex ngồi vào bàn là lập tức cất tiếng. Hắn nói về tình hình quân khu, phân khu, về sự bố phòng của đồn binh, về bổn phận của dân sở tại và sau cùng là một tiếng đập bàn đánh thình và tiếng hắn gắt:

- Hừ, tôi không thể tưởng tượng được. Tình hình thật là tồi tệ. Đơn kiện gửi lên tận phân khu. Hoá ra những kẻ mà ta tin cậy lại là kẻ phản bội lại ta, có phải thế không, ông Ngao, ông Tăm?

Màn đã mở. Vả trên sân khấu đã xuất hiện cơ hội cho các vai diễn trổ tài. Trẻ tuổi, táo tợn, quả nhiên Ngao đã giành thế chủ động ngay.

- Bẩm ngài. - Đặt tay vào ngực, hai con mắt trố kính cắn nhìn viên quan một, Ngao rền rĩ. - Tôi vốn là kẻ trung thành với nước Đại Pháp. Lời trách cứ của ngài, xin dành cho kẻ khác.

Lia mắt sang phía Tăm, Ngao nghĩ, Tăm sẽ nổi khùng hoặc Tăm nhếch mép cười khinh miệt? Vậy mà không. Thật là bất ngờ với Ngao, Tăm vẫn nhỏ nhẻ, từ tốn như thường khi. Ngước nhìn Brusex, Tăm cất giọng thật dịu dàng:

- Thưa quan lớn, sự việc xảy ra hoàn toàn không phải do tôi hay do ngài. Con gấu tham ăn mật, tất bị ong đốt. Đó là cái lí của dân Tày chúng tôi.

- Ông lí!

- Không nên nóng nảy! Ông Ngao! - Brusex quay sang phía Ngao.

- Bẩm quan lớn, sao nó lại có quyền ăn nói càn rỡ như thế! Hỏi rằng tôi không cúc cung tận tụy thì liệu cái thân xác của nó có còn được nguyên vẹn như thế không? Đây, vết thương vì nước Đại Pháp của tôi vẫn còn đây. Nó còn trí khôn hay là đã sinh u mê từ cái ngày bị ma Việt Minh ám mà ăn nói hồ đồ xấc xược như thế.

- Tôi muốn cả hai ông đều phải bình tĩnh.

- Thưa ngài đồn trưởng, tôi vẫn bình tĩnh đây. Bình tĩnh cả khi nó dựng cái cối ngàn để hớt tay trên nguồn nước của tôi. Vì vậy...

Tăm chưa dứt lời, Ngao đã chồm lên, đè cả nửa thân hình hộ pháp lên mặt bàn, xổ thẳng vào mặt Tăm:

- Vì vậy cái cối ngàn của mày mới bị thằng Lẳng nó phá tan tành phải không?

- Vậy của ông thì sao?

- Đồ bị ma ám!

- Đồ bị ma đuổi!

Cuộc khẩu chiến giữa lí Tăm và tổng đoàn Ngao sẽ còn tiếp tục? Không! Brusex đã giáng một quả đấm xuống mặt bàn và lạ thay, hắn lại bật cười hê hê:

- Hay! Hay! Cả hai ông, kẻ bị ma ám, người bị ma đuổi và cả hai đều bị phá cối! Hay, hay lắm! Thật là một hình ảnh lí thú và có ý nghĩa. Các ông có hiểu ý tôi không? Nghĩa là hai ông cùng chung một kẻ thù, do đó hai ông phải bắt tay nhau mà làm việc chứ!

Đưa mắt nhìn hai tên chức dịch đều đang ở trạng thái bẽ bàng, lảng mắt xa nhau, viên đồn trưởng nói tiếp, giọng trở lại vẻ nghiêm nghị thường ngày:

- Tôi không trách cứ một ông nào. Tuy rằng tôi biết gần đây ông Ngao sao nhãng hẳn việc đi tuần đêm, vì nao núng trước việc dân chúng đâm đơn kiện cáo. Nhưng thôi, chuyện cũ bỏ qua. Giờ, ta phải làm việc ráo riết và khéo léo hơn. Làng U Sung nổi loạn. Dân chúng không chịu đi phu, chống nộp gạo, thịt và vật liệu xây dựng. - Thấy Ngao ngẩng lên định đón lời, Brusex liền gạt tay. - Tục ngữ Việt có câu: Đánh rắn phải đập nát đầu! Có đúng không?

- Bẩm, cái đầu chính là thằng Cắm làng Nhớn con. Chính con đã đến khám xét nhà nó, để bắt nó mà chưa được. - Ngao vồ vập.

Tăm tiếp:

- Thưa ngài chỉ huy, tôi nghĩ rằng, tên đầu sỏ Việt Minh hiện đang nằm ở làng Thác.

- Thế còn kẻ nào sách động làng Dao U Sung nổi loạn?

Câu hỏi đột ngột của viên quan một khiến Ngao và Tăm cùng ngẩn mặt. Gằm mặt xuống mặt bàn, Brusex nghiến răng, rít:

- Ông Cai Vàng trước khi bị mắc bẫy súng gài chết có báo cáo rằng: Có một thằng người Tày tên là Sào...

Ngao giật ngửa người, hí hửng:

- Thế thì quan lớn để con tra hỏi tên Phù binh thầu làng Thác. Húi! Tìm được lối vào hang con dúi rồi!