ôi đứng co ro trong khoảng không gian đen kịt ấy, rối bời và ngơ ngác.Thỉnh thoảng lại vang lên một tiếng oa oa, tiếng dị kỳ như tiếng vang vách núi, hoặc tiếng vang trong hang sâu có nước. Sau đó, lặng bặt. Lặng lẽ đến rợn tóc gáy. Thậm chí, tôi nghe thấy cả tiếng thở, tiếng đập của tim mình; và có lúc cảm giác như nghe thấy cả tiếng lạo xạo của những sợi tóc sau gáy, khi chúng dựng ngược lên, va chạm phải nhau. Thứ im lặng phi nhân! Thứ im lặng như tước bỏ sự sống con người; thứ im lặng làm hèn hạ con người, bởi vì ở cái xứ sở trống rỗng, cực cô đơn ấy, tôi cảm thấy mình nhỏ bé, bơ vơ, lạnh lẽo.

Chao ơi! Sao mà thèm một hơi ấm, một bàn tay, một tiếng nói người. Tôi quơ tay ra trước mặt, sang bên cạnh, sau lưng, lên trên đầu vì chợt nghe thấy một tiếng động, hay một tiếng rì rào nào đấy, nhưng tay tôi chỉ khua vào khoảng trống rỗng.

Chợt vang khẽ một âm thanh cổ họng, tiếng cười khục khục của kẻ ngậm miệng mà cười. Tôi kêu to:

-Ai đấy?

Một tiếng dõng dạc:

-Ta đây.

Tôi cố căng mắt, nhìn một bóng đen lù lù trước mặt và nói:

-Nghe giọng quen quá. Ai đó làm ơn kéo tôi ra khỏi xứ đen tối trống rỗng này.

-Không được đâu - Giọng nói thẳng băng, dứt khoát.

-Nhưng anh là ai? - Tôi gặng hỏi.

-Chưa nói tên được, sau sẽ biết

Tôi nằn nì:

-Tôi không chịu nỗi sự lạnh lẽo tối tăm này đâu. Nào, làm ơn giúp tôi. Hãy chìa tay ra cho tôi nắm.

Tiếng nói dứt khoát như đanh đóng cột, lại hơi hách dịch:

-Không được. Kiếp anh là vậy. Anh đã sống kiêu ngạo. Anh phải trả giá cho sự kiêu ngạo của mình.

-Làm gì có sự kiêu ngạo ở tôi. Tôi sống rất đạm bạc. Và.. tôi sống rất thật.

-Hừ! Đồ ngốc! Thật tức là kiêu ngạo. Bởi vì làm gì có sự thật. Chỉ có sự "phù hợp"mà thôi.

-Có lẽ anh nói đến sự "thích ứng", sự "nhân nhượng"?

-Dĩ nhiên! Quy luật là thế. Vạn vật đều phải thích ứng.

-Như vậy, toàn thể sự sống của tôi là phải thích ứng sao? Thế ra tôi không được phép có một căn buồng riêng, ở đó, "tôi không thích ứng" và "tôi vẫn là tôi" sao?

-Không có buồng riêng, phòng riêng nào hết. Nếu không thích ứng, ắt là chết.

-Vậy cái trống rỗng này, tên nó gọi là cái chết?

-Chưa đích thực là cái chết, mới chỉ là tiền sảnh của cái chết, ngưỡng cửa của cái chết.

Rồi tiếng cười lại ồm ồm vang lên. Tôi lẩm bẩm trong miệng:"Quái lạ! Tiếng cười nghe quen quá." Mãi sau này, khi đến xứ vui, tôi mới biết tiếng cười đó là của ai.