heo tục lệ, ngày thứ tư sau lễ cưới, gia đình nhà gái phải sang đón cô dâu cùng chú rể về lại mặt bố mẹ. Nhưng không có ai ở Niakunnam để sang đón Karuthamma về.

Chakki nằm liệt giường từ hôm cưới. Người láng giềng tốt bụng là Nanlapennu thỉnh thoảng vẫn sang thăm và cho bà ăn Panchami phải trông nom nhà cửa Chemban thì không tỏ ra mảy may lo lắng đến bà vợ ốm đau của mình. Đã mấy lần, Nanlapennu khuyên ông nên đi mời một thầy thuốc giỏi nhưng ông không chịu đi.

Thỉnh thoảng ông đến cửa buồng vợ nhòm vào. Có lần, Chakki van xin ông hãy sang Tơrikunnapuda gọi Karuthamma và Palani về, ông nổi khùng lên, quát:

- Tôi không đi. Tôi không muốn những ngữ ấy về đây nữa.

Chakki giận lấm nên bà lại ngất.

Hôm đó, Chemban mới đi mời thầy thuốc.

Nhưng ông vẫn không sang Tơrikunnapuda đón con gái. Gặp ai ông cũng bị hỏi về chuyện ấy khiến ông nổi cáu cãi nhau với mọi người.

Cả bên làng Tơrikunnapuda, chuyện Karuthamma không về thăm bố mẹ vào ngày thứ tư sau lễ cưới cũng bị đem ra bàn tán. Cô ta đâu phải là một người không gia đình, điều ấy ở Tơrikunnapuda ai nấy đều biết. Thế thì cầm chắc là cô ta đã bị đuổi ra khỏi nhà.

Karuthamma vẫn hy vọng việc này rồi sẽ được thu xếp ốn thỏa. Cô không tin rằng bố cô đã thật sự từ cô. Cô lại lo về mẹ. Cô ngại nói với chồng chuyện đó nhưng im lặng thì lòng cô day dứt.

- Không biết mẹ em còn sống không?

Palani không đáp. Karuthamma nhìn chồng e ngại.

- Chúng mình sang xem sao đi anh. - Cô ngập ngừng.

Câu trả lời đốp chát như một cái tát vào mặt.

- Đừng có quấy rầy tôi.

Thái độ thay đổi của Palani làm Karuthamma hoảng sợ.

- Sao anh lại nói thế? - Cô gượng cười hỏi chồng.

- Sao không?

- Có thể một ngày nào đấy chúng mình cũng sẽ có con gái và nó sẽ lấy chồng. Đến lúc ấy chúng mình rồi sẽ phải chịu hậu quả về việc làm bây giờ của chúng mình, anh ạ.

Cả điều này nữa, Palani cũng đã có sẵn câu đối đáp:

- Đến lúc ấy hẵng hay!

Vân chưa muốn thôi, Karuthamma lại năn nỉ:

- Thế em về thâm mẹ một mình vậy nhé.

Palani nói anh không ngăn cản, nhưng anh đặt điều kiện:

- Đi thì cứ đi, nhưng đừng về đây nữa.

Karuthamma hờn tủi:

- Ôi, lạy trời, đầu óc đàn ông các anh ra làm sao thế!

Và cô gắng gượng mỉm cười.

Chakki ở Niakunnam còn Karuthamma ở Tơrikunnapuda. Ngày tháng trôi qua, hai mẹ con không được thấy mặt nhau để hỏi han an ủi nhau. Hai mẹ con cùng héo hon tiều tụy vì thương nhớ. Những lúc ngồi một mình, Karuthamma để mặc cho nước mắt rơi lã chã. Còn Chakki cũng ngày càng tiều tụy, không một ai biết đến!

Một hôm, nghe tin bệnh tình của Chakki trở nên nguy kịch, Parikutti lại thăm bà. Chemban không có nhà. Thấy anh đến, Chakki òa khóc. Nhìn bà khóc tức tưởi thảm thương, Parikutti rất đau lòng.

Anh cũng đã thay đổi. Anh không còn là cậu Parikutti tươi vui nữa.

- Tôi sắp chết, cậu Muthalali a. - Chakki vừa khóc vừa nói.

Parikutti thấy bà đã yếu lắm, nhưng anh cố khuyên giải để bà yên tâm.

- Bác nói gì thế, bác Chakki. Bác không ốm lắm đâu, bác ạ.

Chakki ra hiệu cho Parikutti lại ngồi gần giường bà. Bà nhìn anh và khóc to hơn.

- Tôi có nhiều điều muốn nói với cậu.

Chuyện tiền nong là điều bà muốn nói trước nhất. Nhưng Parikutti bảo bà đừng bận tâm về chuyện ấy. Chakki nguyền rủa chồng. Bà bảo Chemban tham lam, xấu xa và tàn ác.

- Tôi làm thế nào được, ông ấy không chịu trả nợ.

- Bác đừng nghĩ đến chuyện đó nữa, bác ạ!

- Không phải chỉ có chuyện ấy, cậu Muthalali ạ - Chakki nói tiếp một cách khó nhọc - Chúng tôi đã không gửi gắm con gái đến một nơi sung sướng. Không lúc nào là nó không đau khổ.

Parikutti không biết nói gì cho bà khuây khỏa.

- Tôi sắp chết rồi, mà ông ấy không đưa con tôi về gặp tôi lần cuối.

Con gái bà ấp ủ một mối tình thâm kín. Nhưng vợ chồng bà đã vội vàng gả cô vào chỗ không nên. Và đời cô đã phải lội sang khúc khác. Nhưng liệu có thể nói quá khứ không bợn gì đến đời cô không? Nhất là có lại bị đem gả cho một người không có gì trong tay và không có ai thân thích trên đời. Làm sao có thể biết chắc Palani Sẽ thương yêu cô và che chở cô kia chứ?

- Tôi có cảm tưởng như tôi đã đặt con tôi vào một chiếc thuyền con và đẩy nó ra biển khơi một mình. -Chakki nói.

- Bác đừng nghĩ thế, Palani là người làm ăn giỏi. Anh ấy sẽ chăm sóc Karuthamma, bác ạ.

Chakki lắc đầu không tin. Bà nói tiếp, giọng xót xa nuối tiếc:

- Hồi nhỏ, hai con đã cùng nhau chơi đùa ở trên bãi biển này.

Parikutti vô cùng xúc động trước những kỷ niệm thời thơ ấu. Bây giờ anh hiểu ra là Chakki đã biết rõ mối tình giữa anh và Karuthamma. Bà đã biết mối tình đó sâu đậm đến nhường nào.

- Tôi chưa bao giờ có cái may mắn đẻ con trai. - Chakki nói tiếp - Nhưng nay tôi có một đứa con trai.

Bà nắm chặt tay Parikutti và nói.

- Parikutti, anh là con trai của mẹ.

Lời bà nói như một liều thuốc làm dịu nỗi đau trong trái tim tan nát của Parikutti. Karuthamma không thuộc về anh nữa, nhưng cô sẽ mãi mãi là một người thân thương đối với anh và anh sẽ mãi mãi là một người thân thương đối với cô.

- Con ơi, con phải lấy một cô gái ngoan rồi sinh con đẻ cái và làm ăn phát đạt. Con đừng làm Karuthamma rối lòng nữa. Nó đã có chồng. Bây giờ con là anh trai của nó. Đã là con của mẹ, con phải coi nó như em gái, con nhé.

Gương mặt Parikutti đầm đìa nước mắt.

- Ta biết con yêu thương Karuthamma. Đây là chỗ thử thách tình yêu của con đấy.

Parikutti không sao trả lời được. Giọng anh nghẹn lại vì xúc động. Nếu anh yêu Karuthamma anh phải chăm sóc cô như một người anh - đúng, thế mới đúng.

Thời giờ trôi qua yên lặng.

- Thế được chứ, con? - Chakki hỏi.

- Vâng ạ. - Parikutti trả lời như một cái máy.

- Vậy con ơi, các con hãy sống với nhau như con trai con gái của mẹ - Một lát sau bà nói tiếp - Có nó ở đây, mẹ cũng sẽ nói như vậy trong giờ phút lâm chung này.

Một lần nữa bà mong anh chỉ nên làm một người anh của Karuthamma thôi. Nếu Karuthamma không gặp được bà trước khi bà trút hơi thở cuối cùng thì anh phải báo cho cô biết từ nay cô có một người anh. Tuy Parikutti đã nhận lời, song bà vẫn cảm thấy anh có vẻ gì miễn cưỡng. Bà yêu cầu anh hãy đem danh dự ra thề.

Đêm ấy, Chakki nghe thấy tiếng Parikutti hát bài hát của anh ngoài bãi biển.

Chemban gặp vận rủi. Ông không đủ sức đi biển nữa. Ông cho rằng đó là lý do tại sao các mẻ cá của ông không được nhiều như trước. Ngoài ra, ông lại gặp một chuyện không may khác. Khađa Mathalali còn chịu tiền mua cá của ông. Một đêm, Khađa đã thu vén tất cả những gì ông ta có ở nhà sấy cá rồi biến đi mất tăm. Việc mất nợ này là một đòn làm Chemban đau điếng.

Vì vậy Chemban quyết định ông không thể cứ ở mãi trên bờ. Ông lại phải đi biển. Và một buổi đẹp trời, người ta lại thấy ông cầm lái, duy có điều ông không đứng mà ngồi. Con thuyền không còn cái đà dũng mãnh xưa kia nữa. Nó không lao mình về phía trước. Các tay chèo kéo mạnh mái chèo. Nhưng chân Chemban lại run rẩy. Ông không giữ được thăng bằng bằng ngón chân cái trên cái gờ hẹp của thuyền ông như xưa. Có lẽ ông sợ. Sự phát đạt của Chemban đã kết thúc rồi ư? Ông không còn là con chim bay đi và trở về với mẻ cá lớn nhất làng nữa ư? Thuyền của ông bây giờ chỉ chạy như mọi con thuyền khác.

Chemban cho thuyền quay về bờ sớm.

- Về thôi, hôm nay thế là đủ rồi. - Ông nói.

Trước kia, chưa có ngày nào ông lại coi là mình đã làm đủ việc cho ngày đó.

Trên đường về, đứng chênh vênh ở chỗ lái, Chemban chèo trượt một mái và ngã xuống biển. Các bạn chài vớt ông lên, nhưng từ đấy ông không cầm lái được nữa.

Hôm ấy, chỗ cá của ông, ai trả giá bao nhiêu ông cũng bán. Ông bước chân về nhà rất mỏi mệt. Ông như người đã thiểu lực.

Panchami nấu ăn cho ông. Cô nấu món cari ông vẫn hằng ưa thích.

- Dọn ăn ra, con. Bố con đã về đấy. - Chakki bảo.

Chemban ăn một tí. Ông ăn không thấy ngon miệng. Ông nhai như cái máy.

- Mẹ ơi, bố không ăn gì cả. - Panchami lo lắng nói khi thấy ông đứng dậy.

Chemban rửa tay và đến chỗ Chakki. Hai cặp mắt nhìn nhau ứa lệ.

- Chúng mình biết làm gì bây giờ? Đó là số phận. - Chakki nói.

Chemban cố ghìm mình không khóc, ông không rỏ ra một giọt nước mắt nào. Ông vẫn còn khá nhiều sức mạnh ý chí.

- Bà không dậy khỏi giường được à? - Ông hỏi.

- Tôi đã cố lắm. Mà tôi có làm được gì đâu?

Ông ngồi bên giường vợ, Chakki nhận thấy vẻ kiêu hãnh và sức mạnh của chồng đã tàn lụi. Ông kể lại tai nạn gặp ngoài biển.

- Chân tôi không đứng vững nổi nữa rồi - Ông nói - Tôi sẽ làm được việc gì, bà nó ơi?

Chemban hỏi vợ trong cơn tuyệt vọng. Trong suốt cuộc đời lao động vất vả và nề nếp của ông, bà đã luôn luôn là người bạn đường của ông. Bây giờ bà phải nằm liệt giường. Với nỗi bất hạnh đó, cuộc sống nề nếp thường ngày của ông đã tan vỡ. Ông không còn tráng kiện nữa rồi. Còn người ngồi bó gối trên chiếc giường kia là một người đã tàn tạ, suy sụp.

Bà nắm tay chồng áp vào ngực mình.

- Ông sẽ làm gì khi tôi đi rồi?

Chemban òa khóc.

- Bà đừng nói thế. Đến lúc đó thì tôi còn biết làm gì?

Chakki càng nắm chặt tay chồng hơn. Bà áp tay chồng vào ngực khiến hai bàn tay ấy nâng lên hạ xuống theo nhịp đập dồn dập của tim bà.

Bà thều thào:

- Ông hãy lấy người khác.

Bà rùng mình như có ai lay giật. Tiếng tim đập xem chừng đã yếu.

Bà nằm yên, đôi mắt dán chặt vào Chemban.

- Bà nói gì lạ thế? - Chemban hỏi.

Không có tiếng trả lời. Chakki biết trong cuộc đời người ta cần phải có bạn đường.

- Sao bà không nói nữa?

Mắt Chakki dại đi. Chemban hoảng sợ, khẽ lay bà.

- Chakki! - Ông gọi.

Bà vẫn bất động.

- Bà nó đi rồi sao?

Ông gục người trên thi hài vợ. Mãi đến tận lúc ấy, bàn tay Chakki vẫn không buông tay ông.