ách vũng biển hai trăm bước có một đụn cát cao khoảng năm mươi bộ cứ như là một đài quan sát dành sẵn cho Gordon và các bạn nhìn bao quát cả một vùng. Mặt trời vừa mọc các cậu đã vội vàng leo lên đỉnh, hướng ngay kính viễn vọng về phía bắc. Nếu hoang mạc trải ra đến tận biển như hình vẽ trên bản đồ, thì không thể nhìn tới điểm tận cùng vì còn cách biển tới mười hai dặm về phía bắc, bảy dặm về phía đông.

Có lẽ đi nữa lên phía bắc đảo cũng chẳng ích gì. Cross hỏi:

- Thế ta làm gì bây giờ?

- Quay lại thôi, - Gordon đáp.

- Ăn sáng cái đã, - Service lên tiếng.

- Thế thì dọn ra, - Webb trả lời.

Doniphan nêu ý kiến:

- Nếu quay lại thì có thể đi đường khác về động Người Pháp không?

- Ta sẽ thử, - Gordon đáp.

- Mình cho rằng - Doniphan nói thêm - chuyến khảo sát sẽ hoàn hảo nếu ta vòng theo bờ phải hồ Gia Đình.

- Như thế hơi dài, theo bản đồ cũng từ ba mươi đến bốn mươi dặm, dù không gặp trở ngại gì cũng phải mất bốn, năm ngày. Ở động Người Pháp, các cậu ấy sẽ sốt ruột, ta đừng để ai phải lo lắng thì hơn.

- Nhưng rồi sớm hay muộn ta cũng phải khảo sát bờ phía bên ấy, - Doniphan nói tiếp.

- Hẳn là thế, - Gordon đáp, - mình tính sẽ tổ chức một cuộc thám hiểm nhằm mục đích đó.

- Dù sao thì Doniphan cũng có lí, - Cross nói - không đi đường cũ vẫn có lợi hơn.

- Nhất trí, - Gordon trả lời, - mình đề nghị ta đi theo bờ hồ trở lại đến sông Nghỉ, từ đó đi thẳng tới vách đá rồi men theo chân vách đá trở về.

- Thế thì việc gì phải men theo bờ hồ hôm qua ta đã đi rồi? - Wilcox hỏi.

- Đúng đấy, Gordon ạ! - Doniphan tiếp lời. - Sao ta không đi cắt ngang trảng cát này chỉ khoảng ba, bốn dặm về phía tây nam là tới bìa rừng Hố Bẫy?

- Bởi vì thế nào chúng ta cũng phải vượt sông Nghỉ, - Gordon giải thích, - mà ở chỗ hôm qua thì chắc chắn là vượt qua được, còn ở hạ lưu thì biết đâu không gặp trở ngại là có thác, có ghềnh? Thế nên ta chỉ đi xuyên vào rừng sau khi đã đặt chân sang bờ trái của con sông. Theo mình, như thế mới khôn ngoan.

- Lúc nào cũng thận trọng, Gordon! - Doniphan kêu lên, không khỏi có chút châm chọc.

- Thận trọng chẳng bao giờ thừa cả, - Gordon trả lời.

Cả nhóm trượt xuống chân cồn cát, trở lại chỗ nghỉ đêm, nhấm nháp bánh quy với thịt nguội, cuộn chăn, đeo súng rồi theo đường cũ quay lại.

Bầu trời trong vắt, mặt hồ lăn tăn trước làn gió nhẹ. Có thể yên trí ngày hôm nay rất đẹp. Gordon không mong gì hơn là thời tiết tốt trong ba mươi sáu giờ nữa vì cậu tính về tới động Người Pháp vào chiều mai. Từ 6 giờ đến 11 giờ, họ dễ dàng vượt chín dặm từ đầu hồ đến sông Nghỉ. Không có sự cố gì xảy ra nếu không kể tới chuyện khi về gần tới sông, Doniphan hạ được hai con ô tác lớn, có mào, mình nâu đen, bụng trắng khiến cậu rất vui và cả Service cũng thế vì cậu này luôn sẵn sàng vặt lông, moi ruột rồi quay bất kì con chim nào. Và một giờ sau cậu được làm việc đó, sau khi cậu và các bạn lần lượt qua sông trên chiếc xuồng cao su. Gordon nói:

- Bây giờ chúng ta đã vào rừng, mình hi vọng Baxter có dịp ném lazo hay bola của cậu ấy.

- Có điều là những thứ ấy cho đến nay chưa làm nên trò trống gì! - Doniphan đáp lời. Cậu ít có cảm tình với mọi dụng cụ săn bắt ngoài súng.

- Các thứ ấy có phải để bắt chim đâu! - Baxter phản đối.

- Baxter ạ, chim hay thú bốn chân thì tớ cũng chẳng tin.

- Tớ cũng thế, - Cross hưởng ứng, luôn luôn ủng hộ anh họ.

- Ít ra các cậu hãy đợi đến khi Baxter có cơ hội sử dụng các thứ ấy đã rồi hãy lên tiếng. Tớ thì tớ tin là cậu ấy sẽ thành công. Một ngày nào đó thuốc súng có thể hết, còn bola và lazo thì không bao giờ thiếu!

- Thiếu mồi săn được thì có! - Chàng trai bất trị bác lại.

- Rồi ta sẽ biết thôi! - Gordon trả lời. - Trong khi chờ đợi hãy ăn cái đã.

Nhưng làm bữa ăn cũng phải có thời gian. Service muốn con ô tác được quay cho chín tới. Sở dĩ con chim thỏa mãn được sức chứa của mấy cái dạ dày đang tuổi lớn là do nó khá lớn, nặng khoảng ba mươi livre, từ mỏ đến đuôi dài ba bộ, là một trong những loài lớn nhất của họ gà. Và nó được tiêu thụ đến miếng cuối cùng, kể cả xương vì Phann noi gương các cậu chủ không để phí phạm một mẩu nào.

Ăn xong, các chàng trai bước vào một khu vực hoàn toàn lạ lẫm của rừng Hố Bẫy có sông Nghỉ chảy qua trước khi đổ ra Thái Bình Dương. Bản đồ cho biết sông này vòng qua đầu vách đá chảy về hướng tây bắc, cửa sông ở ngoài mũi Lầm Biển. Gordon quyết định không đi theo sông vì ngược với hướng về động Người Pháp. Ý định của cậu là cắt rừng theo con đường ngắn nhất tới chân đồi Auckland rồi men theo chân vách đá đi về phía nam. Sau khi định hướng bằng la bàn, Gordon đi thẳng về phía tây. Cây ở nơi đây mọc thưa hơn ở phía nam. Giữa những cây bạch dương, cây sồi, thỉnh thoảng có những trảng cỏ ngập nắng. Hoa rừng điểm những màu sắc tươi vui vào màu xanh của những bụi cây hay thảm cỏ. Ở nhiều chỗ hoa cúc bạc nở rộ đung đưa trên đầu những cọng cao hai, ba bộ. Họ hái mấy bông cho Service, Wilcox và Webb cài vào áo. Tới lúc đó, Gordon, vốn hiểu biết khá nhiều về thực vật, có một phát hiện hữu ích cho toàn trại. Cậu để ý đến một cây nhỏ rậm rạp, lá nhỏ, cành tua tủa những gai, quả đo đỏ, to bằng hạt đậu, kêu lên:

- Nếu tớ không lầm thì kia là trulca, một loại quả được người da đỏ ưa dùng!

- Ăn được thì ta ăn đi, - Service đáp, - có mất tiền đâu!

Gordon chưa kịp ngăn thì cậu đã nhai luôn hai ba quả rồi nhăn mặt thật khiếp, khiến các bạn cười phá lên. Cậu vội nhổ ra, bọt dãi chảy đầy mồm vì quá chua. Cậu lên tiếng trách:

- Gordon! Thế mà cậu bảo là ăn được.

- Mình có bảo là ăn được đâu! - Gordon cãi. - Người da đỏ dùng quả này cho lên men để chế ra rượu. Thứ rượu ấy với chúng mình sẽ rất quý khi hết rượu brandy. Nhưng phải dè chừng vì dễ say. Ta lấy một túi về để làm thử xem sao!

Cây nhiều gai khó hái quả, nhưng Baxter và Webb đập nhẹ vào cành làm quả rụng rào rào. Mọi người nhặt đầy một túi dết rồi tiếp tục đi. Quá một chút nữa lại thấy một loại cây bụi quả có vỏ như vỏ đậu, đặc hữu ở vùng đất cận Nam Mỹ, các cậu cũng hái về. Đó là quả algarrobe, khi lên men sẽ cho một thứ rượu rất mạnh. Lần này Service cẩn thận không nếm thử. Thế là khôn, vì quả này mới ăn thì ngọt nhưng sau đó thì miệng khô rát như phải bỏng, phải ăn quen mới không sao. Cuối cùng còn có một phát hiện nữa, quan trọng không kém, khi còn cách chân đồi Auckland khoảng một phần tư dặm. Quang cảnh rừng đã đổi khác. Nhờ không khí nơi trảng thưa dồi dào nắng ấm mà cây cối phát triển thật tuyệt vời. Những cây cao từ sáu mươi đến tám mươi bộ, cành lá um tùm, có cả một thế giới chim chóc ríu rít, líu lo. Trong những loài cây đẹp nhất, nổi bật lên là những cây sồi vùng cực, cả bốn mùa vòm lá một màu xanh non. Thấp hơn một chút nhưng vẫn rất đẹp, mọc thành khóm vài ba cây là những cây đông mộc, vỏ cây này có thể thay thế vỏ quế, giúp các đầu bếp làm dậy hương vị của nước xốt. Tới lúc đó, Gordon nhận ra trong đám cây cối có cây chè “pernettya” cùng họ với việt quất mọc được ở những miền vĩ độ cao, lá thơm, nấu lên được như chè, uống rất lành.

- Đây là thứ bổ sung cho kho dự trữ chè của chúng ta, ta hãy hái mấy nắm, rồi sẽ trở lại hái thêm dành cho mùa đông.

Khoảng 4 giờ chiều thì tới đầu phía bắc của đồi Auckland, có vẻ thấp hơn đoạn ở động Người Pháp, nhưng không trèo lên được vì dốc đứng như thành vại. Cũng chẳng sao, vì chỉ cần đi men theo vách đá là tới lạch Zealand.

Đi thêm hai dặm thì nghe tiếng nước xối ào ào sủi bọt của ngọn thác đổ xuống từ một khe hẹp của vách đá. Đi xuôi dòng một quãng thì lội qua dễ dàng. Doniphan nhận định:

- Đây chắc là đầu nguồn con suối bọn tớ đã phát hiện trong lần khảo sát đầu tiên tới hồ.

- Con suối có đá xếp để đi qua ấy à? - Gordon hỏi.

- Phải đấy, - Doniphan trả lời, - thế mới gọi là suối Xếp Đá mà.

- Thế thì ta dừng nghỉ qua đêm ở bờ phải này thôi, - Gordon nói. - Đã năm giờ rồi. Ta nên ngủ dưới gốc mấy cây to bên cạnh suối, khỏi phải ngủ giữa trời như đêm qua. Chiều mai, nếu ít trở ngại, tớ hi vọng được ngủ trên giường của mình trong sảnh.

Service lại vặt lông con ô tác đã để dành, sửa soạn bữa ăn chiều. Lại là món quay, luôn luôn là món quay, và sẽ là bất công nếu trách Service không thay đổi cách chế biến.

Trong lúc đó, Gordon và Baxter đi vào rừng, người thì mong tìm được loại cây có ích mới, người thì tìm kiếm dịp để thử lazo và bola - dù chỉ để chấm dứt những lời giễu cợt của Doniphan. Vào rừng cây được khoảng trăm bước thì Gordon ra hiệu gọi Baxter, chỉ cho cậu này thấy một đàn súc vật đang đùa giỡn trên thảm cỏ.

- Dê à? - Baxter hỏi nhỏ.

- Gần đúng, - Gordon trả lời, - giống dê lắm, cố gắng bắt…

- Bắt sống à?

- Ừ, bắt sống! Thật may là Doniphan không đi cùng chúng ta. Nếu thế thì cậu ấy bắn một phát chỉ hạ được một con, còn những con khác sẽ chạy mất. Cố đến gần thật êm, đừng để chúng phát hiện!

Cả đàn đến nửa tá con vật này không chú ý đề phòng gì cả. Tuy nhiên, hình như linh cảm được nguy hiểm, một con, chắc là dê mẹ, hít hít không khí đánh hơi, sẵn sàng vọt đi cùng cả đàn.

Đột nhiên, có tiếng rít, bola vừa rời khỏi tay Baxter, lúc đó cách đàn dê khoảng hai mươi bước chân. Được quăng ra khéo léo và mạnh mẽ, nó quấn ngay lấy một con. Những con khác chạy biến vào rừng cây rậm rạp. Gordon và Baxter lao tới chỗ con vật đang giãy giụa cố gỡ khỏi dây bola mà không được và bị bắt, ngoài ra còn một đôi dê con do bản năng vẫn ở lại bên mẹ.

- Hoan hô! Hoan hô! - Baxter hét to, niềm vui khiến cậu cởi mở hơn. - Có phải dê không?

- Không! Theo mình đó là lạc đà vicuña!

- Thế nó có sữa không?

- Tất nhiên!

- Vậy thì vicuña cũng tốt.

Gordon không lầm. Vicuña trông giống dê nhưng chân dài, lông ngắn và mịn như tơ, sống chủ yếu ở thảo nguyên châu Mỹ và cả ở eo Magellan.

Ta dễ dàng hình dung Gordon và Baxter được hoan nghênh như thế nào khi quay về chỗ cắm trại, người thì kéo con vicuña mẹ bằng dây bola, người thì mỗi tay cắp một con non. Vì chúng đang bú mẹ nên chắc không khó nuôi. Rất có thể đây là hạt nhân cho cả một đàn súc vật trong tương lai, rất có lợi cho trại di thực nhỏ bé. Doniphan hẳn cũng rất tiếc là bỏ lỡ dịp nổ súng. Nhưng khi cần bắt sống chứ không phải là hạ gục con mồi thì rõ ràng bola ăn đứt súng đạn.

Họ ăn chiều, đúng hơn là ăn tối thật vui. Con vicuña mẹ được buộc lỏng vào một gốc cây và vẫn gặm cỏ còn hai con non thì nhảy nhót quanh mẹ.

Tuy nhiên đêm ấy không yên tĩnh như đêm ở Sa Mạc. So với chó rừng, những vị khách vãng lai nơi đây đáng sợ hơn, nghe tiếng kêu nửa tru, nửa sủa là nhận ra ngay. Khoảng ba giờ sáng, những tiếng gầm thực sự vang động cả khu rừng. Doniphan đang phiên gác bên đống lửa, súng trong tầm tay còn chưa muốn gọi các bạn. Chính những tiếng gầm dữ dội đã đánh thức mọi người.

- Gì thế? - Wilcox hỏi.

- Chắc là một đàn thú dữ đang lởn vởn quanh ta. - Doniphan trả lời.

- Là báo đốm hay báo sư tử? - Gordon hỏi.

- Con nào mà chẳng thế!

- Không hẳn đâu, Doniphan. Báo sư tử không nguy hiểm bằng báo đốm, nhưng cả đàn báo sư tử thì rất đáng sợ.

- Ta sẵn sàng tiếp đón chúng. - Doniphan nói và chuyển sang thế thủ. Các cậu khác cũng đã lăm lăm súng trong tay.

- Chắc trúng mới bắn! - Gordon dặn các bạn. - Mình nghĩ chúng chẳng dám đến gần đống lửa đâu.

- Nhưng chúng cũng chẳng ở xa. - Cross nói to.

Thật vậy, chắc đàn thú dữ ở khá gần, cứ xem con Phann lồng lộn, kích động khiến Gordon phải vất vả lắm mới kìm được thì biết. Nhưng không sao nhận ra được một hình thù nào trong đêm tối như bưng của rừng thẳm.

Có lẽ là ban đêm đàn thú này quen tới uống nước ở quãng suối đây, nay lối ra bị đoàn khảo sát chặn lại nên giận dữ gầm gào ghê gớm như vậy. Liệu chúng có ở lì đó và các chàng trai có bắt buộc phải đẩy lùi một cuộc tấn công có thể gây hậu quả nghiêm trọng hay không?

Đột nhiên, cách chưa đến hai mươi bước, xuất hiện những chấm sáng di động. Gần như tức thì, một tiếng nổ vang lên - Doniphan vừa nổ súng. Đáp lại là những tiếng gầm gào dữ dội hơn nữa. Mọi người giương súng, sẵn sàng bóp cò nếu thú dữ nhảy xổ vào. Baxter cầm một nùi lửa cháy bừng bừng quăng mạnh về phía những cặp mắt đỏ như than hồng vừa xuất hiện. Trong giây lát, bầy thú dữ, trong đó hẳn có con trúng đạn của Doniphan, rời khỏi nơi này, lẩn vào rừng sâu.

- Chúng rút lui rồi! - Cross reo.

- Lên đường bình an! - Service nói theo.

- Liệu chúng có quay lại không? - Cross hỏi.

- Chắc là không, - Gordon trả lời, - nhưng chúng ta cứ thức canh chừng đến sáng.

Họ thêm củi cho lửa cháy rừng rực tới khi bình minh lóe lên những tia đầu tiên thì nhổ trại và ra xem có con vật nào bị hạ không. Cách khoảng hai mươi bước chân, trên mặt đất có vũng máu lớn. Con vật đã trốn. Muốn tìm cũng không khó vì có Phann. Nhưng Gordon thấy mạo hiểm vào sâu trong rừng là vô ích. Thành ra câu hỏi là vừa rồi đụng độ với báo đốm hay báo sư tử hay một loài thú nguy hiểm khác sẽ chẳng bao giờ được giải đáp. Dù sao, điều quan trọng hơn cả là mọi người đều an toàn sau cuộc thử thách.

Đến 6 giờ sáng đoàn lại lên đường. Muốn vượt được khoảng cách chín dặm từ suối Xếp Đá tới động Người Pháp thì không được để phí thời gian. Service và Webb, mỗi người bế một con vicuña con, còn con mẹ, do Baxter dắt, thì ngoan ngoãn đi theo. Cảnh quan ven đồi Auckland khá đơn điệu. Bên trái là màn cây xanh khi thì mọc xen khít nhau, khó len chân qua, khi thì mọc thành cụm ven những trảng thưa. Bên phải là vách đá dựng đứng như tường thành, với những lớp đá cuội chèn giữa đá vôi, càng xuôi về nam càng cao dần. Đến 11 giờ, đoàn dừng lại ăn sáng. Lần này, để tiết kiệm thời gian, mọi người dùng đồ hộp mang theo rồi lại đi tiếp. Tốc độ đi khá nhanh, dường như chẳng có gì trở ngại thì vào khoảng 3 giờ chiều lại một tiếng súng nổ từ rừng cây phía trước. Lúc đó Doniphan, Webb và Cross cùng với Phann đang đi phía trước, cách độ một trăm bước, các bạn đi sau không thấy họ bỗng nghe:

- Các cậu! Các cậu!

Có phải tiếng gọi để báo cho Gordon, Wilcox, Baxter và Service đề phòng điều gì đó chăng?

Đột nhiên, từ trong bụi rậm, một con vật to lớn nhô ra. Baxter lúc đó đã tháo chiếc lazo, vung lên quá đầu ném tới. Thật vừa khớp, chiếc thòng lọng đã thít cổ con vật đang tuyệt vọng vùng vẫy hòng thoát thân. Nhưng sức nó khỏe quá, suýt lôi tuột Baxter đi, đúng lúc ấy Gordon, Wilcox và Service đã tóm được đầu dây, quấn quanh một thân cây.

Gần như tức thì, Webb và Cross trở lại, theo sau là Doniphan. Cậu này tức tối quát lên:

- Con vật khốn kiếp! Sao hôm nay mình lại bắn trượt chứ!

- Còn Baxter thì không, - Service đáp - và chúng tớ đã bắt sống nó, sống hẳn hoi đây này!

- Sống hay chết thì quan trọng gì - Doniphan cãi - đằng nào mà chẳng giết thịt.

- Giết à? - Gordon nói - Giết nó trong khi nó xuất hiện rất đúng lúc để giúp chúng ta kéo xe à?!

- Con vật này á? - Service reo.

- Đây là con lạc đà guanaco - Gordon trả lời - mà guanaco thì được đánh giá cao trong các trại nuôi ngựa Nam Mỹ đấy.

Dù con guanaco có ích đến đâu thì hẳn trong thâm tâm, Doniphan vẫn tiếc không bắn hạ được nó. Nhưng cậu kìm được không nói ra và đến gần xem giống vật đẹp của đảo Chairman.

Mặc dầu vạn vật học xếp guanaco vào họ lạc đà, nhưng so với loài lạc đà rất phổ biến ở Bắc Phi thì nó chẳng giống chút nào. Guanaco cổ thon, đầu thanh, chân dài và hơi mảnh - biểu hiện của sự nhanh nhẹn - lông hung vàng điểm trắng, không hề thua kém con ngựa giống Mỹ nào đẹp nhất. Nếu thuần dưỡng rồi chinh phục được nó thì chắc có thể sử dụng làm vật cưỡi chạy nhanh được. Hình như ở các trại vùng Pampas, người ta đã dễ dàng thực hiện điều đó.

Vả chăng con vật này khá lành, không vùng vẫy chống đối. Sau khi Baxter nới lỏng dây cho nó khỏi nghẹt thở thì dắt nó dễ như dắt ngựa.

Rõ ràng cuộc khảo sát phía bắc hồ Gia Đình rồi sẽ mang lại lợi ích thiết thực. Con guanaco, ba mẹ con con vicuña, phát hiện cây chè, quả trulca, quả algarrobe xứng đáng để Gordon và nhất là Baxter được những người ở nhà hoan nghênh. Nhưng cậu này không có tính khoe khoang như Doniphan, không vì thành công mà kiêu ngạo. Dù sao thì Gordon cũng rất thích thú thấy lazo và bola thực sự có hiệu quả. Doniphan thì quả là tay súng cừ, có thể trông cậy khi cần. Nhưng tài bắn của cậu ta lại đòi hỏi tiêu thụ thuốc súng và đạn chì. Vì vậy Gordon dự tính sẽ khuyến khích việc sử dụng các dụng cụ săn bắt mà người da đỏ đã khai thác rất hiệu quả đó.

Theo bản đồ thì chỉ còn cách động Người Pháp bốn dặm nữa, vì vậy ai nấy đều rảo bước để về trước khi trời tối.

Hẳn là Service rất muốn trình diện các bạn trên lưng con guanaco đẹp đẽ ấy. Nhưng Gordon không mảy may đồng ý. Tốt hơn là phải luyện cho con vật thuần thục đã rồi mới cưỡi nó được. Cậu bảo Service:

- Mình nghĩ là nó không đến nỗi bất kham đâu. Còn nếu nó không cho cưỡi thì ta có thể dùng nó để kéo xe. Hãy kiên nhẫn Service ạ! Đừng quên bài học với con đà điểu.

Khoảng 6 giờ thì động Người Pháp đã ở trước mắt. Bé Costar đang chơi ngoài Bãi Tập trông thấy, báo tin ngay. Lập tức Briant và các bạn ùa ra đón, hoan hô đoàn khảo sát trở về sau mấy ngày vắng mặt.