êm đã qua. Dưới ánh sao nhấp nhánh, Nam, Gaw và cả người chỉ huy nữa đều không thấy bóng người, họ chỉ nghe thấy và đánh hơi được những làn gió ẩm, những con vật trong đầm lầy, những con chim ăn đêm cánh êm như độn bông. Khi bình minh tràn ra như một luồng hơi ánh bạc, bãi cây để lộ bộ mặt buồn tẻ của nó, tiếp theo là một dải nước mênh mông không thấy bờ bến, lô nhô những hòn đảo quánh bùn.

Nếu đi ra xa bờ hồ nước, nhất định họ sẽ đụng với bọn Lùn đỏ. Cứ phải men bìa bãi cây và đầm lầy mà tìm lấy một lối thoát; chẳng căn cứ vào được gì để nhằm được hướng thích hợp, họ đành chọn cái hướng nào xem ra có vẻ ít hiểm nghèo. Thoạt đầu, con đường cũng thuận lợi. Mặt đất khá cứng, thỉnh thoảng mới gặp đôi vũng bùn; đã thấy mọc lên những cây thấp, chỉ trừ ở sát bờ. Đến giữa trưa, bụi bờ và cây nhỏ lại thấy nhiều thêm; cứ phải luôn luôn chăm chú vào phía chân trời cứ co hẹp lại. Tuy nhiên, Naoh cũng không tin rằng bọn Lùn đỏ đã đến gần đâu đó. Nếu không chịu bỏ dở cuộc săn đuổi thì chúng phải lần theo vết những chiến sĩ Oulhamr và chúng sẽ chậm trễ rất nhiều.

Thịt ăn để dành đã cạn. Những người lữ hành tạt lại gần bờ nước, nhan nhản mồi. Họ bắt hụt một con gà sếu ẩn trên một hòn đảo. Sau đó, Gaw tóm được một con cá trắm ở cửa một dòng suối; Naoh phóng lao trung một con gà nước, rồi Nam cũng móc được khá nhiều lươn. Họ nhóm một bếp lửa cỏ khô và lá cành héo, sung sướng được hít mùi thịt nướng. Cuộc sống đã thấy dễ chịu, sức lực tràn đầy tuổi thanh xuân của họ; họ tưởng đã quần cho bọn Lùn đỏ mệt mỏi và họ gặm sạch xương con gà nước thì bỗng thấy nhiều con thú từ trong những bụi cây vụt chạy. Naoh nhận ra là chúng trốn tránh một kẻ thù đông đảo. Anh đứng lên và kịp nhìn thấy một bóng người thoáng nhanh, qua một khoảng trống giữa đám cây cối.

- Lũ Lùn đỏ lại đến! - Anh bảo.

Tai nạn đáng sợ hơn lần trước. Bọn Lùn đỏ có thể lẩn trong cây cối mà đuổi theo những người Oulhamr và mai phục nhiều chỗ chặn đường họ.

Một dải đất kéo dài xa tít, gần như trống trải và thuận lợi để chạy trốn, nằm giữa bãi lầy và vùng bờ bụi. Những người Oulhamr vội vàng mang xách những chuồng Lửa, khí giới và chỗ thịt ăn còn lại. Chẳng có gì cản trở họ lên đường. Nếu kẻ thù cứ lẩn trong bụi bờ mà đuổi theo thì chúng càng chậm thêm: đã không nhanh nhẹn bằng họ lại còn bị vướng cây cối. Bãi cây cằn cỗi thoạt đầu thì phình rộng, sau co hẹp dần giữa những đại thụ, cây nhỏ và cỏ cao. Cũng may, mặt đất vẫn cứng, và Naoh tin chắc đã bỏ xa bọn Lùn đỏ, chừng nào chưa có một trở ngại gì hiện đến trên đường đi, anh vẫn cầm chắc giữ được lợi thế.

Và trở ngại bắt đầu xuất hiện. Đầm lầy vươn dần những chiếc vòi dài ngoẵng vào sâu trong đất bằng, những vũng sâu, những đám ao tù, những dòng nước chen ứ nhiều cây cỏ nhầy nhụa. Luôn luôn ba người chạy trốn bị nghẽn đường; họ phải đi vòng, tạt chéo và thậm chí phải quay lui. Cuối cùng họ chơi vơi trên một vách hoa cương, bên phải là đầm nước mênh mông, bên trái là những đám đất ngập lụt mưa thu. Vỉa hoa cương thấp xuống dần rồi mất hút, thế là mấy người Oulhamr nhận ra mình bị bao vây ba mặt, chỉ có thể lùi trở lại hoặc trông chờ những sự việc xảy ra tình cờ.

Đúng là một khoảnh khắc kinh khủng. Nếu bọn Lùn đỏ mò tới cửa ngõ vách đá thì hết đường rút lui. Và Naoh, đầu cúi thấp trước cảnh ngộ nghiệt ngã, chua xót hối tiếc đã xa rời bầy ma mút. Chí khí anh sụn xuống; anh thấy chính ngay mình đã nản lòng và tuyệt vọng. Nhưng rồi, sức năng động hồi lại, khẩn trương và cứng cỏi; hối tiếc chỉ thoáng qua như một nhịp tim đập; bây giờ thì chỉ có cái hiện tại! Nó đòi hỏi sự căng thẳng toàn thân của con người và sự minh mẫn không lơi của mọi giác quan.

Ba người lữ hành vội vàng thăm dò chớp nhoáng các ngả. Ngoài xa một mảng hung hung nhô cao, có thể là một cù lao mà cũng có thể là vách đá lại trồi lên. Gaw và Naoh dò tìm một quãng lội; họ chỉ gặp những vũng nước sâu hoặc bị thụt bất ngờ vào lầy quánh hoặc những vũng bùn.

Vậy nên, hi vọng cuối cùng chỉ còn ở con đường quay trở lui. Họ đột nhiên quyết định nhanh và vội vã thực hiện. Họ đi được hai ngàn cẳng tay và ra khỏi bãi lầy, đến trước một vùng cây cối um tùm, rải rác vài ba gò đống hoặc mấy vạt cỏ bò sát đất. Nam đi đầu, khựng lại và nói:

- Bọn Lùn đỏ kia kìa!

Naoh không ngạc nhiên. Để chắc chắn thêm, anh nhặt mấy hòn đá và ném nhanh vào đám bụi rậm Nam mới chỉ; có dấu hiệu lẩn trốn chỉ hơi thoáng nhưng không thể nhầm, chứng tỏ kẻ thù có mặt trong đó.

Không còn phương rút lui nữa: phải chuẩn bị chiến đấu thôi! Vậy những vị trí lúc này của những người Oulhamr đã không giành được lợi thế, lại còn thuận tiện cho bọn Lùn đỏ bao vây. Tốt hơn là chốt tại một điểm trên vách đá. Nhờ ánh lửa, họ sẽ tránh được mọi sự bất ngờ.

Naoh, Nam và Grow gầm lên tiếng thét chiến đấu. Và trong khi bọn họ cùng vung cao khí giới, Naoh gọi to:

- Những người Lùn đỏ đã sai lầm khi đuổi theo những người Oulhamr khỏe như Gấu xám và lanh lẹ như Dê núi. Nếu những người Lùn đỏ tiến công họ, các người sẽ chết nhiều không đếm xiết. Chỉ riêng Naoh cũng quật ngã cả chục... Nam và Gaw cũng giết chết không ít hơn. Những người Lùn đỏ muốn đổi mạng mười lăm chiến sĩ của họ để tiêu diệt ba người Oulhamr hay sao!

Bốn mặt, tiếng ồn ào nổi lên từ những bụi cây và những đám cỏ cao. Con trai Báo đốm hiểu là bọn Lùn đỏ muốn đánh và giết. Naoh chẳng có ý muốn giết những người Lùn đỏ, nếu họ để cho anh đi tự do, nhưng anh hiểu rất rõ là họ phải lo ngại về anh.

Vả chăng, anh cũng hiểu rằng những con người ở hai bầy người khác nhau thông thường vẫn thù hằn nhau hơn cả tê giác thù hằn ma mút. Bộ ngực to lớn của anh phồng lên căng đầy giận dữ; anh khiêu khích kẻ thù, anh vừa tiến lại phía mấy bụi cây vừa gầm thét. Nhiều mũi lao mảnh dẻ rít lên, chẳng mũi nào tới được đến anh, và anh bật một tiếng cười hung tợn:

- Cánh tay người Lùn đỏ yếu lắm!... Chỉ là cánh tay trẻ nhỏ! Mỗi nhát rìu hoặc mỗi ngọn chùy, Naoh đập chết một tên là ít.

Một cái đầu lấp ló trong lùm nho dại. Nó lẫn vào những chiếc lá ngả màu đỏ mùa thu. Nhưng Naoh đã nhìn thấy đôi mắt lóe sáng. Một lần nữa, anh muốn phô trương sức mạnh mà không dùng tới ngọn lao: hòn đá anh ném tới làm đám lá rung rung, một tiếng kêu chói tai bật lên.

- Đó, xem sức mạnh của Naoh. Nếu dùng ngọn lao nhọn, anh ta đã quật ngã tên Lùn đỏ ấy rồi đấy!

Và chỉ đúng lúc đó, anh mới rút lui trước những tiếng gừ gừ của kẻ thù. Anh có ý chuyển tới mỏm đầu vách đá, ở đó có đủ chỗ cho nhiều người trú và bọn Lùn đỏ có muốn xông tới thì phải theo một hàng thẳng. Phía nước lụt vì có những đám cây bùng nhùng phản trắc, không thể có một chiếc bè nào áp tới được, không thể có một con người nào dám liều mạng bơi qua. Mặt khác, cũng khó có khả năng đáp tới một cù lao lởm chởm, sừng sững cách vách hoa cương sáu chục cẳng tay.

Sau khi chất đống những thân sậy héo để đốt lửa buổi tối, ba người Oulhamr chỉ còn chờ đợi. Trong tất cả những lần chờ đợi, lần này là khủng khiếp hơn cả. Khi rình con gấu xám, họ hi vọng nhờ một số ngọn đập trúng có thể hạ được con vật. Khi bị giam hãm trong hốc đá phiêu thạch, họ hiểu rằng con sư tử phải đi ra xa để kiếm mồi. Chưa lần nào họ bị bọn Ăn thịt người bao vây...

Còn lúc này, bầy người đang vây hãm họ, đã lắm mưu mẹo lại đông, không có cách gì trị nổi. Ngày này qua ngày khác, nhất định không lúc nào chúng lơ là canh gác trước đầm lầy, và nếu chúng liều lĩnh đánh lên, làm sao ba người có thể chống lại được!

Vậy là Naoh đã bị giam hãm trong tay lực lượng của đồng loại; mà những kẻ đồng loại ấy lại là hạng yếu hèn nhất; không một tên nào trong bọn chúng có đủ sức bóp họng chết một con sói; chẳng bao giờ những mũi lao yếu nhẹ của chúng xuyên được thấu tim con sư tử như những mũi nhọn của người Oulhamr, những ngọn giáo của chúng rõ ràng quá bất lực đối với con Oroc, nhưng vẫn có thể đâm thủng quả tim con người.

Con trai Báo đốm căm ghét sức mạnh bọn người hung ác. Anh cảm thấy nó rõ ràng vô hình hơn, hiểm độc hơn, tàn bạo hơn sức mạnh của những loài thú dữ, rắn độc và chó sói. Và, nhớ lại lòng tốt của bầy ma mút, ngực anh căng lên, một tiếng thở dài ồm ồm bật ra, anh hướng về chúng tấm lòng ngưỡng mộ nảy sinh từ đáy tâm hồn anh và cũng mãnh liệt như lòng tôn thờ đối với Lửa mà lại dịu dàng hơn, êm ái hơn.

Trong lúc đó, Nắng và Nước hòa vào nhau cuộc sống chói lọi. Nước thì mênh mông, chẳng thấy đâu là bờ, và Mặt trời chỉ là một khối Lửa lớn như một chiếc lá sen. Nhưng ánh sáng Mặt trời lại rộng lớn hơn cả chính Nước, nó trải ra trên đầm lầy, nó chất đầy vòm trời và vòm trời lại bao trùm khoảng rộng bao la của mặt đất. Trong cơn sôi nổi, Naoh, tuy vẫn không quên nghĩ đến bọn Lùn đỏ, đến cuộc chiến đấu, đến mai phục và đến thoát hiểm, vẫn ngạc nhiên về một ánh sáng mênh mông như vậy từ một ngọn lửa nhỏ như thế. Một sức nặng ghê gớm nén chặt đôi vai anh; tim anh nhảy như một con cọp gầm, anh nghe thấy nó đập vào xương mình...

Một đôi lúc, anh chàng lữ hành đứng thẳng lên và giơ cao cây chùy; máu chiến đấu rần rật khắp người anh, cánh tay anh nôn nóng vì chưa đánh được vào cái lũ người đang phỉ báng sức lực của anh. Nhưng thận trọng và tinh khôn đã trở lại; không có những thứ đó thì chẳng con người nào đứng vững được một mùa: cái chết của Naoh, nếu tự anh đi hứng lấy nó thì sẽ quá đẹp đẽ cho kẻ thù; phải quần cho bọn Lùn đỏ mệt, phải làm cho chúng khiếp đảm. Vả chăng anh đâu có muốn chết, anh muốn được thấy lại Gammla. Và tuy rằng anh chưa biết làm thế nào cho cái bầy người kia phải thất bại, cuộc sống hùng hậu của anh cứ giữ vững hi vọng, không hề chút cảm giác là sẽ bị tiêu tan; cuộc sống ấy nó vươn ra cũng xa như nước và như ánh sáng.

Thoạt đầu thì bọn Lùn đỏ không ló mặt, sợ một mưu mẹo nào đó, mà cũng có thể chúng rình đón một sơ hở của những người Oulhamr. Chúng chỉ ra mặt vào lúc trời đã ngả về chiều. Họ thấy chúng từ những chỗ ẩn nấp nhảy vụt ra và tiến tới tận ngõ vách đá hoa cương, vừa trườn vừa nhảy một cách kì cục; rồi chúng dừng lại, ngó kĩ bãi lầy. Một vài tên, lác đác kêu lên, nhưng những tên cầm đầu vẫn im lặng, có vẻ chăm chú. Vào hoàng hôn, những thân hình màu đỏ lúc nhúc; có thể nói trong ánh sáng nhờ nhờ màu tro, trong chúng như những con chó rừng kì lạ đứng thẳng trên hai cẳng sau. Đêm đến. Ngọn lửa của những người Oulhamr trải ánh đỏ màu máu lên trên mặt nước. Sau những bụi cây, trong ánh lửa của quân vây hãm, bóng tối ngả màu đồng. Bóng bọn canh gác lướt qua và biến đi. Cũng có những động tác giả chuẩn bị tiến công, nhưng bọn gây chiến vẫn ở ngoài tầm có hiệu lực.

Ngày hôm sau quả là dài không chịu nổi. Bây giờ thì bọn Lùn đỏ đi qua đi lại luôn canh; khi từng nhóm nhỏ, khi cả một đám đông. Quai hàm chúng bạnh ra, phơi bày một sự ngoan cố không thể lay chuyển. Rõ ràng chúng quyết tâm đuổi theo không mệt mỏi các chết của những con người lạ; đó cũng là một thứ bản năng đã phát triển ở chúng từ hàng trăm thế hệ qua, và thiếu đi thì chúng chắc chắn đã bị tiêu diệt bởi tay giống người mạnh hơn mà lại kém hợp quần so với chúng.

Suốt cả đêm thứ hai, chúng không thực hiện một cuộc tấn công nào; chúng cứ một mực im lặng và cũng không ló mặt. Ngay những bếp lửa phía chúng hoặc chúng không nhóm lên, hoặc chuyển ra xa, cũng không thấy đâu nữa. Vào tang tảng sáng, đột nhiên nổi lên một thứ ồn ào bất thường, và rõ ràng là có những bụi cây cùng tiến lên với những con người. Khi mặt trời lên, Naoh nhận ra có một đống cây cành đã bịt kín ngõ vách đá. Bọn Lùn đỏ gào lên tiếng thét chiến đấu. Và Người chiến sĩ Oulhamr hiểu rằng chúng sẽ đẩy cái lá chắn ấy đi lên. Như vậy thì chúng có thể phóng lao mà không phải lộ thân hình, hoặc đột nhiên từ sau đó mà xông ra một lúc cả đám đông đánh một đòn quyết định.

Về phía những người Oulhamr thì ngay tình thế tự nó cũng có thêm khó khăn. Thức ăn đã cạn: họ phải tính đến chuyện bắt cá trong đầm lầy. Vị trí hiện tại chẳng thuận tiện chút nào; khó khăn lắm mới bắt được vài con lươn hoặc một con trắm; và mặc dầu đã thêm vào đó cả một xâu ếch nhái, vóc dạc to cao và sức thanh xuân của họ vẫn bị giày vò vì thiếu ăn. Nam và Gaw, mới lớn và đang sức lớn, đã bắt đầu lả. Buổi tối thứ ba, ngồi bên đống lửa, Naoh cảm thấy một nỗi lo lắng lớn lao. Anh đã củng cố nơi trú ẩn vững thêm, nhưng anh hiểu rằng, không mấy ngày nữa, nếu mồi săn mà cứ hiếm thiếu như vậy, các bạn của anh sẽ yếu hơn bọn Lùn đỏ, và ngay cả anh nữa liệu có còn phóng được mũi lao cho đúng tầm không! Ngọn chùy của anh đạp xuống có còn đủ sức tiêu diệt không?

Bản năng lại khuyên anh tranh thủ bóng tối mà trốn chạy. Nhưng muốn vậy thì phải đánh úp bọn Lùn đỏ mà mở một con đường thoát! Rõ ràng là không thể làm được.

Anh đưa mắt nhìn về phía tây. Vầng trăng khuyết đã sáng lên với đôi sừng mờ mờ; nó lặn dần xuống bên một ngôi sao lớn sáng xanh biếc đương nhấp nháy trong không khí ẩm thấp. Ếch nhái inh ỏi, gọi nhau bằng tiếng kêu già cỗi và buồn; một con dơi chao lượn giữa bầy bướm nắc nẻ; một con chim lợn lướt qua trên đôi cánh nhờ nhờ, và đâu đó vụt ánh lên những chiếc vẫy của một con bò sát. Tưởng như đương là một trong những buổi tối quen thuộc ở bầy anh, khi dừng chân bên một làn nước, dưới một bầu trời trong sáng. Những hình ảnh cũ ngồn ngộn hiện trong đầu Naoh, nghe như có tiếng vo ve. Một cảnh tượng tách ra khỏi tất cả và khiến anh thổn thức như một đứa trẻ. Bầy người dừng chân đóng trại bên những bếp lửa; ông già Goun thao thao những kỉ niệm có thể bày bảo cho mọi người; một làn hơi thịt nướng tỏa trong gió nhẹ, và có thể nhìn thấy, sau một bãi lau rậm rạp, mặt nước Đầm lầy trải dài óng ánh dưới ánh trăng.

Trong đám đàn bà, ba người con gái đứng dậy. Họ lượn quanh mấy bếp lửa; họ tiêu xả sức sống sôi nổi của họ mà một ngày hoạt động mệt nhọc chưa đủ làm cho dịu bớt. Các cô gái lướt qua trước Naoh, cũng với tiếng cười kì lạ và sự cuồng nhiệt của tuổi xuân. Gió chợt nổi lên, một làn tóc quất vào mặt chàng thanh niên Oulhamr, làn tóc của Gammla, và trong bản năng thầm kín của anh thì đó là một chấn động thật sự. Trong lúc xa bầy biết bao nhiêu, giữa những cạm bẫy của giống người và sự tàn nhẫn của thế gian, hình ảnh đó là phần sâu đậm của cuộc sống. Nó ấn Naoh cúi xuống phía bờ nước, nó kéo từ lồng ngực anh một hơi thở ào ào... Nó mờ đi. Anh lắc đầu, anh trở lại với ý nghĩ giải thoát. Một cơn nóng giận nổi lên, anh đứng vùng dậy và vòng qua bên kia bếp Lửa, anh bước thẳng về phía bọn Lùn đỏ.

Anh nghiến răng: bức lá chắn cây cành vẫn tiến lại gần thêm; chưa chừng đêm mai, kẻ thù có thể mở cuộc tấn công.

Bỗng nhiên, một tiếng kêu the thé xé không gian; một hình dáng, lúc đầu lờ mờ, nổi trên mặt nước, rồi Naoh nhận ra là một con người. Hắn ta cố trườn; máu trào chảy từ một bên đùi; thân hình trông kì quặc, gần như không có vai, cái đầu rất thon. Thoạt đầu, hình như bọn Lùn đỏ không trông thấy hắn ta, rồi bỗng tiếng ồn ào dậy lên, lao và giáo rít trong không khí. Thế là Naoh bỗng thấy xúc động và anh bật vùng lên. Anh không còn nghĩ con người đó rất có thể cũng là một kẻ thù; anh chỉ còn cảm giác sự sôi sục của cơn giận ngút trời đối với bọn Lùn đỏ và anh chạy ngay đến với người bị thương cũng như là đến với Nam và Gaw. Một mũi lao trúng vai không bắt anh dừng lại được. Anh gầm lên tiếng thét chiến đấu, anh lao đến bên người bị thương, nhấc bổng y lên rồi rút lui. Một hòn đá đập trúng trán anh, một mũi lao thứ hai làm sớt da nơi bả vai... anh đã vượt ra quá tầm... Và tối hôm đó, bọn Lùn đỏ vẫn chưa dám liều mạng với một cuộc chiến đấu dữ dội.