hùm chuông treo phía cửa ra vào khua lanh canh trong cửa hàng chật hẹp, tối tăm khi hai người đàn ông chạy vào. Cửa hàng Trái cây và Thuốc lá của Elmer là một trong những cửa hàng cuối cùng thuộc loại này, với các tạp chí về ô tô, săn bắn và câu cá ở một bên tường, và sách báo khiêu dâm loại nhẹ, thuốc lá và xì gà ở tường bên kia, ba chồng phiếu cá cược bóng đá trên quầy thu ngân nằm giữa các thanh kẹo dẻo vị cam thảo và những chiếc bánh hạnh nhân hình con lợn từ Giáng sinh trước đã xám ngắt và khô khốc, buộc ruy băng.

“Vừa làm đấy,” Elmer, một người đàn ông gầy gò, hói đầu, tuổi lục tuần, để râu và nói bằng giọng vùng Nordland.

“Chà, đột ngột quá,” Halvorsen nói, phủi những giọt nước mưa vương trên vai áo.

“Đúng là mùa thu ở Oslo,” anh chàng miền Bắc nói bằng thứ giọng bokmal đã học được. “Không khô hạn thì mưa như trút. Camel loại hai mươi điếu à?”

Harry gật đầu và rút ví ra.

“Và hai cái thẻ cào cho chàng sĩ quan trẻ này hả?” Elmer đưa hai thẻ cào cho Halvorsen, anh chàng cười toét miệng và nhanh tay đút hai chiếc thẻ vào túi.

“Tôi châm thuốc ở đây được chứ, Elmer?” Harry xin phép, ngó ra ngoài trời nhìn cơn mưa như trút nước, lúc này đang quất xuống vỉa hè chẳng có lấy một bóng người bên ngoài cửa sổ vấy bẩn.

“Đương nhiên rồi,” Elmer đáp, trả lại tiền thừa cho họ. “Chất độc hại và bài bạc là cần câu cơm của tôi mà.”

Ông ta cúi xuống đi qua một tấm rèm nhăn nhúm, họ có thể nghe thấy tiếng máy pha cà phê đang tí tách từ đằng sau nó.

“Tấm ảnh đó đây,” Harry nói. “Tôi chỉ muốn cậu tìm hiểu xem người phụ nữ này là ai.”

“Chỉ ư?” Halvorsen nhìn tấm ảnh bị gấp góc, nhòe nhoẹt mà Harry vừa đưa cho.

“Bắt đầu bằng cách tìm hiểu xem tấm ảnh được chụp ở đâu,” Harry nói và bị ho dữ dội khi anh cố gắng giữ khói thuốc trong phổi. “Trông như là một khu nghỉ mát. Nếu là vậy thì chắc phải có một cửa hàng tạp hóa nhỏ nào đó hoặc ai đó cho thuê nhà gỗ, đại loại thế. Nếu gia đình trong tấm ảnh này là du khách thường xuyên thì chắc sẽ có người nào làm ở đó biết họ là ai. Lúc nào tìm được thông tin đó thì phần còn lại để tôi xử lý.”

“Tất cả chuyện này chỉ vì tấm ảnh nằm trong chiếc giày?”

“Đó không phải là một chỗ bình thường để cất giữ ảnh bình thường, phải không?”

Halvorsen nhún vai và đi ra đường.

“Chưa tạnh đâu,” Harry nói.

“Tôi biết, nhưng tôi phải về nhà.”

“Để làm gì?”

“Làm một việc được gọi là sống. Chẳng phải việc sẽ khiến anh thích thú đâu.”

Harry gượng cười để tỏ ra rằng anh hiểu đó là một lời nói tếu táo. “Chúc vui vẻ.”

Chùm chuông kêu lanh canh và cánh cửa đóng sập lại sau lưng Halvorsen. Harry rít thuốc, và, trong lúc ngắm nghía sách báo do Elmer lựa chọn, anh chợt nhận thấy mình chẳng có mấy quan tâm chung với đám đàn ông Na Uy bình thường. Có phải là vì anh chẳng còn mối quan tâm nào nữa không? Âm nhạc, ừ, nhưng mười năm qua chẳng có ca sĩ nào ra hồn, ngay cả các thần tượng của anh một thời. Phim ảnh? Dạo này, bước ra khỏi rạp chiếu phim mà anh không cảm thấy như vừa mới bị mổ não là may lắm rồi. Chẳng còn gì khác nữa. Nói cách khác, thứ duy nhất mà anh còn quan tâm là truy lùng và tống giam người. Thậm chí ngay cả chuyện đó cũng không làm cho tim anh đập mạnh như trước nữa. Điều đáng sợ là, Harry ngẫm, đặt một bàn tay lên cái quầy trơn nhẵn, lạnh lẽo của Elmer, tình trạng này chẳng còn mảy may khiến anh bận tâm. Thực ra là anh đã đầu hàng. Anh chỉ thấy thật thoải mái khi được già đi.

Chuông cửa lại kêu rinh lên.

“Tôi quên không bảo với anh về cái gã mà chúng tôi đã bắt tối qua vì tội tàng trữ trái phép vũ khí,” Halvorsen nói. “Roy Kinnsvik, thuộc nhóm đầu trọc, tại quán pizza Herbert.” Anh ta đứng ở ngưỡng cửa, mưa nhảy múa xung quanh đôi giày ướt sũng.

“Ừm?”

“Hắn sợ xanh mặt, vì thế tôi bảo hắn cho tôi thứ gì đó tôi cần thì tôi sẽ thả hắn.”

“Và?”

“Hắn bảo hắn nhìn thấy Sverre Olsen ở Grunerløkka vào cái đêm Ellen bị giết.”

“Thì sao? Chúng ta đã có vài nhân chứng xác nhận điều đó rồi mà.”

“Đúng thế, nhưng gã này đã thấy Olsen ngồi nói chuyện với ai đó trong xe ô tô.”

Điếu thuốc của Harry rơi xuống đất. Anh lờ đi. “Hắn có biết đó là ai không?” anh hỏi chậm rãi.

Halvorsen lắc đầu. “Không, hắn chỉ nhận ra mỗi Olsen.”

“Anh có bắt hắn miêu tả không?”

“Hắn chỉ nhớ được là hắn nghĩ kẻ đó trông giống cảnh sát. Nhưng hắn bảo có lẽ hắn sẽ nhận mặt được kẻ đó.”

Harry cảm thấy người nóng dần lên dưới chiếc áo khoác và cẩn trọng nói rành rọt từng từ: “Hắn có nói được loại xe không?”

“Không, hắn chỉ chạy qua đó thôi.”

Harry gật đầu, liên tục lướt bàn tay ngược xuôi trên mặt quầy. Halvorsen hắng giọng: “Nhưng hắn nghĩ đó là một chiếc xe thể thao.”

Harry thấy điếu thuốc bốc khói trên sàn nhà. “Màu gì?”

Halvorsen ngửa một lòng bàn tay lên tỏ ý xin lỗi.

“Có phải màu đỏ không?” Harry hỏi bằng một giọng nhỏ và khàn.

“Anh nói gì cơ?”

Harry đứng thẳng dậy. “Chẳng có gì cả. Nhớ cái tên đó. Và về với cuộc sống của cậu đi.”

Chuông kêu vang.

Harry ngừng vuốt ve cái quầy, nhưng vẫn để nguyên bàn tay trên đó. Đột nhiên anh cảm thấy nó giống như đá cẩm thạch lạnh toát.

○○○

Astrid Monsen đã bốn mươi lăm tuổi và kiếm sống bằng nghề dịch văn học Pháp trong phòng làm việc riêng thuộc một căn hộ ở Sorgenfrigata. Chị ta không có người đàn ông nào trong đời nhưng có một cuộn băng cát xét thu tiếng chó sủa để đến đêm lại bật. Harry nghe thấy tiếng bước chân của chị ta và ít nhất là ba lần mở khóa bên trong rồi mới thấy cánh cửa được hé ra một chút vừa đủ để ló ra một khuôn mặt nhỏ nhắn, lấm tấm tàn nhang bên dưới những lọn tóc quăn đen nhánh.

“Hừ,” khuôn mặt đó thốt lên khi nhìn thấy vóc dáng lừng lững của Harry.

Có thể nhìn mặt chị ta thì không quen, nhưng ngay lập tức anh có cảm giác như đã gặp chị ta ở đâu đó rồi. Chắc tại Anna đã miêu tả quá kỹ về người hàng xóm khủng khiếp này.

“Tôi là Harry Hole, thuộc Đội Hình sự,” anh giới thiệu và chìa thẻ ra. “Xin lỗi vì đã làm phiền chị muộn thế này. Nhưng tôi muốn hỏi chị vài câu về buổi tối Anna Bethsen chết.”

Anh cố gắng mỉm cười trấn an khi thấy miệng chị ta cứ há hốc ra không khép lại được. Từ khóe mắt, Harry thấy có chuyển động phía sau tấm kính cửa nhà bên.

“Tôi vào được chứ, chị Monsen? Không quá một phút đâu.”

Astrid Monsen lùi lại hai bước và Harry chộp ngay lấy cơ hội đó lách vào và đóng cánh cửa lại. Lúc này anh đã có thể nhìn thấy toàn bộ cái mái tóc quăn tít kiểu châu Phi. Rõ ràng là chị ta đã nhuộm đen, và mái tóc đó bọc lấy cái đầu nhỏ trắng hếu của chị ta như một quả cầu khổng lồ.

Họ đứng đối diện với nhau dưới ánh sáng dè sẻn của gian sảnh ngoài, bên cạnh những bông hoa khô và tấm áp phích lồng khung mua tại Bảo tàng Chagall ở Nice.

“Chị đã gặp tôi bao giờ chưa nhỉ?” Harry hỏi.

“Ý… anh là sao?”

“Tôi chỉ muốn hỏi là chị đã thấy tôi bao giờ chưa. Rồi tôi sẽ nói tiếp phần còn lại.”

Miệng chị ta mở ra rồi khép lại. Rồi chị ta lắc đầu dứt khoát. “Tốt,” Harry nói. “Tối thứ Ba chị có ở nhà không?”

Chị ta dè dặt gật đầu.

“Chị có nghe thấy gì không?”

“Không,” chị ta đáp. Hơi vội vã quá, khiến Harry không hài lòng.

“Chị cứ từ từ và nghĩ cho kỹ,” anh nói và cố mỉm cười thân thiện, nó không phải là tiết mục thành thạo nhất trong vốn tiết mục về biểu cảm trên mặt của anh.

“Không…” chị ta nói, mắt nhìn ra cánh cửa sau lưng Harry. “Không nghe thấy gì.”

○○○

Bước ra phố, Harry châm thuốc. Anh vừa ra khỏi cửa nhà Astrid Monsen thì đã nghe thấy tiếng khóa an toàn sập. Tội nghiệp. Chị ta là người cuối cùng trong danh sách của anh và anh có thể kết luận rằng không có ai nhìn thấy hoặc nghe thấy anh hay bất cứ ai khác trên cầu thang vào cái đêm Anna chết.

Sau khi rít liền hai hơi, Harry ném điếu thuốc đi.

Về tới nhà, anh ngồi xuống ghế, nhìn chằm chằm vào cái đèn tín hiệu màu đỏ của chiếc máy trả lời tự động một lúc lâu rồi mới nhấn nút PLAY. Rakel gọi chúc anh ngủ ngon và một nhà báo muốn được biết anh bình luận thế nào về cả hai vụ cướp ngân hàng. Sau đó, anh tua lại cuộn băng và nghe tin nhắn của Anna. “Và anh không phiền nếu mặc cái quần jean mà anh biết là em rất thích chứ?”

Anh đưa tay lên vuốt mặt. Rồi anh lấy cuộn băng ra và ném vào sọt rác. Ngoài trời mưa rơi nhỏ giọt, trong nhà Harry chuyển kênh ti vi. Trận đấu bóng ném của nữ, phim truyền hình nhiều tập và một chương trình trò chơi trên truyền hình trong đó người chơi có thể trở thành triệu phú. Harry dừng lại ở cuộc tranh luận giữa một nhà triết học và một nhà nhân loại học xã hội về khái niệm trả thù trên một kênh tiếng Thụy Điển. Một người bảo vệ quan điểm cho rằng một đất nước như Mỹ, vốn đại diện cho những giá trị nhất định như tự do và dân chủ, có trách nhiệm đạo đức phải trả đũa những vụ tấn công vào lãnh thổ của họ vì chúng cũng tấn công vào chính những giá trị đó. “Riêng khao khát phục thù - và việc thực hiện khao khát đó - cũng có thể bảo vệ một hệ thống dễ bị tổn thương như nền dân chủ rồi.”

“Thế nếu như những giá trị mà nền dân chủ đó đại diện tự trở thành nạn nhân của một hành động trả thù thì sao?” người kia phản bác. “Nếu như chủ quyền của một quốc gia khác được luật pháp quốc tế công nhận bị xâm phạm? Anh sẽ bảo vệ loại giá trị nào nếu như tước đoạt quyền của các công dân vô tội trong cuộc săn lùng những nhóm người có tội? Còn giá trị đạo đức của giáo lý nếu bị tát má này thì hãy giơ nốt má kia ra thì sao?”

“Vấn đề là chúng ta chỉ có hai cái má thôi!” người đàn ông kia nói, mỉm cười. “Phải không?”

Harry tắt phụt ti vi. Anh tự hỏi liệu có nên gọi cho Rakel không, nhưng quyết định là đã muộn quá rồi. Anh định vùi đầu vào một cuốn sách của Jim Thompson, nhưng phát hiện ra rằng nó đã biến đi đâu mất. Anh bèn đứng dậy đi đi lại lại trong phòng. Anh mở tủ lạnh ra và bực bội nhìn miếng phó mát trắng và một lọ mứt dâu. Anh thèm thứ gì đó, nhưng không rõ là gì. Anh sập cửa tủ lạnh lại. Anh đang cố giỡn ai vậy? Cái anh thèm là rượu.

Hai giờ sáng, anh tỉnh giấc trên ghế, quần áo vẫn còn nguyên trên người.

Anh trở dậy, đi vào phòng tắm và uống một cốc nước.

“Mẹ kiếp,” anh chửi thề với chính mình trong gương. Anh đi vào phòng ngủ và bật máy tính cá nhân lên. Anh tìm thấy 104 bài báo bằng tiếng Na Uy trên mạng viết về tự sát, nhưng không có bài nào viết về sự trả thù, chỉ có những từ khóa và đường dẫn tới những bài về động cơ của sự trả thù trong văn học và thần thoại Hy Lạp. Anh vừa định tắt máy đi thì nhớ ra đã mấy tuần nay mình chưa mở hòm thư. Có hai email mới. Một từ nhà cung cấp dịch vụ mạng của anh, cảnh báo anh rằng dịch vụ sắp bị cắt từ hai tuần trước. Địa chỉ email còn lại là anna.beth@chello.no. Anh nhấp đúp chuột và đọc thư: Chào Harry. Đừng quên lấy chìa khóa nhé. Anna. Thời gian thư được gửi là hai tiếng trước cuộc gặp cuối cùng của anh với cô. Anh đọc lại bức thư lần nữa. Quá ngắn. Quá… đơn giản. Anh đoán đó là cách người ta viết email cho nhau. Chào Harry. Người ngoài nhìn vào hẳn sẽ nghĩ họ là những người bạn cố tri, nhưng họ chỉ quen nhau có sáu tuần thôi, đã lâu lắm rồi, và anh thậm chí còn chẳng hề biết là cô có địa chỉ email của anh.

Khi anh ngủ thiếp đi, anh lại mơ thấy mình đang đứng trong ngân hàng, tay cầm khẩu súng. Mọi người xung quanh anh đều là những bức tượng cẩm thạch.