hiếc hòm bốn bánh đã chật người và Charles nổ máy.

Turandot ngồi cạnh anh, Madeleine đằng sau, giữa Gridoux và con Xanh-lá-cây.

Madeleine quan xát kỹ con vẹt rồi hỏi đám người ngồi quanh:

— Các vị nghĩ là nó sẽ khoái xem biểu diễn à?

— Cô chẳng phải lo đâu - Turandot nói. Anh ta đã đẩy tấm kính ngăn[64] ra để nghe thấy những bàn tán phía sau - Cô quá biết là nó vui thích theo ý nó, lúc nó muốn. Thế thì tại sao nó lại không khoái khi xem Gabriel?

— Loài vật này, - Gridoux tuyên bố - không bao giờ biết được là chúng đang tưởng tượng cái gì.

— Anh ba hoa, anh ba hoa, - Con Xanh-lá-cây nói - anh chỉ biết ba hoa.

— Các vị thấy không, - Gridoux nói - chúng hiểu nhiều hơn nhiều người ta vẫn thường nghĩ đấy.

— Đúng thế! - Madeleine hăng hái công nhận - Đúng kinh khủng luôn. Chúng ta chẳng hạn, thực ra chúng ta có bao giờ hiểu được cái gì ra cái gì không?

— Cái gì ra cái gì cơ? - Turandot hỏi.

— Về cuộc sống chẳng hạn. Đôi khi nó như thể là một giấc mơ.

— Đấy là những điều người ta hay nói khi xắp cưới nhau.

Và Turandot phát đét một cái vào đùi Charles mạnh đến nỗi xém tí làm chiếc tắc-xi chao đi.

— Đừng có phá tôi! - Charles nói.

— Không, - Madeleine nói - không phải thế, em đâu chỉ nghĩ đến chuyện đám cưới. Em nghĩ thế thôi.

— Đấy là cách duy nhất - Gridoux nói bằng một giọng hiểu biết.

— Cách duy nhất của cái zì?

— Của cái mà cô đã nói ấy (im lặng).

— Sự tồn tại chẳng khác nào một cơn đau bụng ỉa chảy ấy! - Madeleine tiếp (thở dài).

— Làm gì đến nỗi… - Gridoux bảo - Làm gì đến nỗi!

— Anh ba hoa, anh ba hoa, - Con Xanh-lá-cây nói - anh chỉ biết ba hoa.

— Làm thế nào mà, - Gridoux nói - nó chẳng mấy khi chịu thay đĩa nhỉ, cái anh chàng này.

— Ông ngụ ý rằng nó không giỏi đấy à? - Turandot ngoái cổ lại quát qua vai mình.

Charles, vốn chưa bao giờ quan tâm đến con Xanh-lá-cây, nghiêng người lại phía ông chủ của nó, hạ giọng nói vào tai anh ta:

— Hỏi xem vẫn còn muốn cưới chứ?

— Tôi phải hỏi ai câu ấy? Hỏi con Xanh-lá-cây à?

— Anh đừng có biến mình ngu hơn mấy thằng khác.

— Đùa tí cũng không được nữa hay sao? - Turandot nói, giọng đã dịu đi.

Và anh ta ngoái cổ lại hét:

— Mado Bàn-chân-nhỏ!

— Thì cô ấy đây - Madeleine đáp.

— Charles hỏi là cô vẫn còn muốn lấy cậu ấy làm chồng chứ?

— Vưỡn! - Madeleine trả lời với một giọng dứt khoát quả quyết.

Turandot quay lại phía Charles và hỏi anh:

— Cậu vẫn muốn lấy Mado Bàn-chân-nhỏ làm vợ chứ?

— Vưỡn! - Charles trả lời với một giọng dứt khoát quả quyết.

— Vậy thì, - Turandot nói bằng một giọng không kém phần quả quyết - tôi tuyên bố hai người gắn bó với nhau bằng sự ràng buộc của cuộc hôn nhân.

— A-men - Gridoux nói.

— Thật ngu ngốc - Madeleine tức giận - Đấy là một trò đùa ngu ngốc.

— Tại sao? - Turandot hỏi - Cô muốn hay cô không muốn nào? Phải rõ ràng chứ. Phải thống nhất với nhau chứ.

— Nhưng cái kiểu đùa cợt ấy không buồn cười tí nào.

— Tôi có đùa đâu. Từ lâu nay tôi vẫn mong cho hai người, cô với Charles lấy nhau.

— Cứ lo cho cái mông của ông đi đã, ông Turandot ạ.

— Cô ấy đã nói những lời cuối cùng rồi đấy! - Charles bình thản nói - Đến nơi rồi. Mọi người xuống xe thôi. Tôi đi đậu xe rồi sẽ quay lại.

— Hay đấy - Turandot nói - Tôi bắt đầu bị vẹo cổ rồi. Cô không giận tôi chứ?

— Chả giận - Madeleine đáp - Ông ngốc quá, ai mà trách móc ông làm gì.

Một chàng đô đốc trong bộ quân phục ngày lễ đến mở cửa xe, reo to:

— Ôi cô nàng dễ thương! - Hắn ta nhận xét khi nhìn thấy con vẹt - Nàng, nàng cũng là một “mợ” đấy à?

Xanh-lá-cây cằn nhằn:

— Anh ba hoa, anh ba hoa, anh chỉ biết ba hoa.

— Ơ này, - Chàng đô đốc nói - cứ như là cô nàng muốn trách móc ấy nhỉ.

Và bảo những người mới đến:

— Các vị là khách mời của Gabriel phải không? Thoáng một cái là biết ngay.

— Này này cô ả kia, - Turandot nói - đừng có mà hỗn hào!

— Thế cái của này, nó cũng muốn xem Gabriel à?

Gã nhìn con vẹt với cái vẻ như đang bị một cảm giác tởm lợm dâng lên trong lòng.

— Thế thì làm phiền cậu à? - Gridoux hỏi.

— Một chút nào đó - Đô đốc trả lời - Loại gia cầm này làm cho tôi tự ti.

— Đi khám một nhà tâm-lý-vẹt-học đi thôi! - Gridoux bảo.

— Tôi đã thử phân tích những giấc mơ của tôi rồi - Gã đô đốc đáp - Nhưng những giấc mơ ấy rất xấu. Chả đi đến đâu với đâu cả.

— Cậu mơ thấy gì? - Gridoux hỏi.

— Thấy mấy chị vú em.

— Tởm thế! - Turandot nói. Anh ta muốn đùa tí.

Charles đã tìm được một chỗ để đậu cái hòm sắt của anh.

— Ơ hay, - Charles hỏi - sao mấy người vẫn chưa vào?

— Một nàng dữ tợn đây rồi! - Đô đốc nói.

— Tôi không thích người ta đùa giỡn với tôi đâu! - Tắc-xi-men đáp.

— Xin ghi nhớ điều này - Đô đốc nói.

— Anh ba hoa, anh ba hoa… - Con Xanh-lá-cây bảo.

— Các vị ồn ào quá đấy! - Gabriel xuất hiện - Vào đi thôi. Đừng có sợ. Khách chưa tới. Chỉ có vài người du lịch thôi. Có Zazie nữa. Vào đi. Vào đi. Lát nữa các vị tha hồ mà cười.

— Sao đặc biệt thế, tối nay cậu lại bảo chúng tôi đến xem cơ đấy?

— Chính cậu, - Gridoux tiếp lời - kẻ vẫn phủ tấm voan kín đáo cấm không để ai hay biết gì về phạm vi hoạt động của mình!

— Và là người, - Madeleine thêm - vốn không bao giờ muốn cho chúng tôi “chiêm ngưỡng” hoạt động nghệ thuật của mình.

— Đúng thế, - Con Xanh-lá-cây nói - chúng tôi chẳng hiểu cái hic cái nunc hay cái quid cái quod gì hết[65].

Không quan tâm đến sự tham gia của con vẹt, Gabriel nói với những người đang đối thoại với anh trước đó bằng những từ ngữ sau đây:

— Tại sao ư? Các vị hỏi tôi tại sao à? A, câu hỏi lạ lùng khi người ta không biết tìm đâu ra ai, cái gì để tự trả lời đây mà! Tại sao? Đúng vậy, tại sao? Các người hỏi tôi tại sao? Ồ! Hãy để cho tôi, trong phút giây êm ái này, liên tưởng đến mối giao hợp giữa cuộc sống và cái gần như là “tại sao” đang diễn ra trong những chiếc lò tôi luyện giấy bảo đảm và tiền đặt cọc. Tại sao, tại sao, tại sao, các vị hỏi tôi tại sao? Vậy các vị không nghe thấy tiếng của muôn đóa hoa đang lao xao suốt giai điệu mừng đám cưới hay sao?

— Thế cậu nói thế là nói cho chúng tớ đấy à? - Là người hay chơi trò ô chữ[66], Charles hỏi.

— Đâu, làm gì có chuyện - Gabriel trả lời - Nhưng hãy nhìn xem! Hãy nhìn xem!

Một cách kỳ diệu, tấm ri-đô bằng nhung đỏ tự tách đôi ra theo một đường trung tuyến, để hiện ra trước những cặp mắt thán phục của mấy vị khách một quầy rượu, những chiếc bàn, sân khấu và sàn nhẩy của Mont-de-Piété, nổi tiếng nhất trong những hộp đêm dành cho các “mợ”, mọc lên không ít ở thủ đô. Không khí còn chưa sôi động lắm. Rạp mở vào giờ này là do sự có mặt kỳ quái và hơi bất thường của những đồ đệ nhà hùng biện Gabriel. Ngồi giữa đám người đó là đứa trẻ Zazie đang chễm chệ tán dông tán dài.

— Hãy nhường chỗ nào, hỡi các vị khách cao thượng! - Gabriel nói với họ.

Hoàn toàn tin tưởng ở anh, họ dịch chỗ, để những người mới đến có thể ngồi xen vào với họ. Khi trộn mới với cũ đã xong, người ta đặt con Xanh-lá-cây ở đầu một cái bàn. Nó biểu hiện sự hài lòng của mình bằng cách vẩy hạt hướng dương ra tứ tung xung quanh nó.

Một ả trai vận đồ Ê-cốt trực thuộc “cơ sở”, chỉ phải lo mỗi chân chạy bàn, quan sát kỹ nhân vật này và lớn tiếng bày tỏ quan điểm của mình:

— Sao lại có những kẻ điên rồ thế nhỉ! - Ả tuyên bố - Tôi ấy à, mặt đất xanh thì…[67]

— Cái đồ lại cái! - Turandot bảo - Mày tưởng mày hay lắm với cái váy cụt của mày chắc!

— Để hắn yên - Gabriel nói - Đấy là công cụ làm việc của hắn.

Rồi anh nói với ả Ê-cốt:

— Còn con Xanh-lá-cây, chính tớ đã bảo nó đến đây, vậy cậu hãy câm cái miệng lại và giữ những nhận xét của cậu cho bản thân mình.

— Ăn nói thế mới là ăn nói chứ!

Turandot nói và chằm chằm nhìn ả Ê-cốt với vẻ đắc thắng.

— Thế bây giờ, - Anh ta thêm - người ta đãi chúng tôi uống gì đây? Champagne chứ?

— Ở đây là bắt buộc - Ả Ê-cốt nói - Không thì ông dùng úyt-xki. Nếu ông biết đấy là cái gì.

— Hắn dám hỏi tôi, - Turandot kêu lên - một người trong nghề bán hàng giải khát cơ đấy!

— Sao không nói ngay cơ - Ả Ê-cốt nói và lấy mu bàn tay vuốt vuốt cái váy ngắn.

— Vậy thì ô-kê - Gabriel bảo - Mang cho chúng tôi ít nước cất có ga của nhà hàng ra đây đi.

— Mấy chai cơ?

— Cái đấy là còn tùy giá - Turandot trả lời.

— Tớ đã bảo là tớ xả láng cơ mà - Gabriel nói.

— Tôi bảo vệ quyền lợi cho cậu thôi - Turandot đáp.

— Sao mà cô mình lại giữ tiền chặt thế! - Ả Ê-cốt nhận xét và véo tai ông bán cà phê một cái rồi biến đi thật nhanh - Tôi sẽ mang ra một cái rõ to.

— Cái gì to cơ? - Bỗng dưng tham gia vào câu chuyện, Zazie hỏi.

— Hắn muốn nói là một thùng mười hai chai - Gabriel, nhìn rất “rộng”, zải thíc.

Zazie hạ cố quan tâm đến những người mới đến.

— Ê, chàng tắc-xi - Nó gọi Charles - hình như người ta lấy vợ đấy à?

— Hình như thế - Charles trả lời qua loa.

— Cuối cùng thì ông cũng tìm ra người hợp gu của ông.

Zazie cúi xuống để nhìn Madeleine.

— Người này à?

— Xin chào cô - Madeleine nói một cách nhã nhặn.

— Xin chào - Zazie đáp lại.

Nó quay lại phía mụ góa Mouaque để nói cho mụ biết:

— Hai kẻ này, - Con bé chỉ những người có liên quan và bảo mụ nọ - họ cưới nhau đấy.

— Ô, thật cảm động! - Mụ góa Mouaque thốt lên - Còn anh Trouscaillon tội nghiệp của tôi, chắc đang phải giải quyết một vụ rắc rối trong cái đêm tăm tối này. Thôi thì (thở dài) anh ấy đã lựa chọn cái nghề này (im lặng). Thật là hài hước nếu tôi lại trở nên góa bụa một lần nữa mà chưa kịp làm cô dâu.

Chị ta cười lên một tiếng nhỏ, buốt tai.

— Ai đây, mụ dở người này này? - Turandot hỏi Gabriel.

— Ai biết đâu. Từ chiều đến giờ, nàng đeo dính bọn này với một chàng cá vàng mà mụ câu được dọc đường.

— Cá vàng là tay nào ở đây?

— Hắn đi loanh quanh đâu đó.

— Tớ chẳng khoái cái đám này - Charles nói.

— Đúng thế - Turandot theo - Không lành mạnh.

— Đừng bận tâm làm gì - Gabriel nói - Mỗi một tí mà các vị đã lo lắng. Đây rồi, nước cất đây rồi. U-ra! Hãy thả giàn đi, bạn hữu và lữ hành, cô cháu gái thân yêu và đôi vợ chồng sắp cưới! Đúng rồi, không được quên đôi hôn thê hôn phu này. Chạm cốc nào! Chạm cốc mừng đôi vợ chồng sắp cưới!

Những người khách lữ hành, cảm động cùng hát đồng ca hép-pi-bớt-đề-tu-du và mấy ả trai phục vụ Ê-cốt, xúc động, cố nén những giọt nước mắt lại, để không làm hỏng lớp mascara.

Rồi Gabriel gõ gõ cái que quậy ga vào một chiếc cốc và thu hút được toàn bộ sự chú ý của mọi người ngay, vì uy tín của anh mới lớn làm sao. Anh xoay người lại, ngồi ngược trên một cái ghế và nói.

— Thế này nhé, các chàng và các nàng cừu non của tôi, cuối cùng thì đã đến lúc các vị xắp được đánh giá những tài năng của tôi. Từ lâu, dĩ nhiên là các vị đã biết rồi, và một vài người trong các vị thì gần đây cũng không còn lạ gì nữa, việc tôi dùng nghệ thuật biên đạo múa làm cái núm chính trên vú con bò sữa để nuôi dưỡng nguồn thu nhập của tôi. Cần phải sinh sống, đúng không ạ? Và người ta sống bằng gì? Tôi xin hỏi các vị điều đó. Bằng không khí của thời đại, tất nhiên rồi - ít ra thì cũng một phần nào đó, theo tôi nghĩ, và người ta cũng chết bởi không khí thời đại - nhưng một cách cơ bản hơn thì vẫn là sống bằng cái thứ cốt lõi này, ấy là đồng tiền. Cái sản phẩm đường mật, đậm đà và đa-gien đó bốc hơi cứ dễ như không, nhưng phải vã mồ hôi trán ra mới có, ít ra là đối với những người bị bóc lột của thế giới này trong đó có tôi, thế giới nơi mà kẻ xuất hiện đầu tiên mang cái tên Adam, người đã bị các vị Thiên Hoàng đầy ải khổ sở như mỗi chúng ta đều biết. Dù nơi trú mình của anh ta trên Thiên Đường không có vẻ đắt đỏ tốn kém lắm, dưới con mắt và theo cách đánh giá của con người hiện thời, các vị Thiên Hoàng đã đưa anh ta đi cào đất ở những vùng thuộc địa để trồng bưởi nhưng lại cấm những người thôi miên giúp vợ của anh ta trong những kỳ sinh nở, và các vị ấy còn bắt những động vật biết bò phải vắt chân lên cổ. Những trò vớ vẩn, vu vơ, vô vị cái kiểu “hai hòn…” của tôi ấy. Gì thì gì đi chăng nữa, tôi đã dùng cái gọi là mồ hôi trán của tôi như loại dầu thánh để bôi vào xương gối mình, và vậy là, cũng như Adam người của Thiên Đường, tôi kiếm được miếng cơm cho bản thân. Trong ít phút nữa, các vị sẽ được thấy tôi trình bày tiết mục của mình, nhưng hãy cẩn thận! Cái mà tôi sẽ trình diễn cho các vị xem, xin đừng hiểu lầm, đó không chỉ là bài xì-líp-ti[68] đơn thuần đâu, mà là nghệ thuật! Nghệ thuật với hai chữ đầu viết hoa ấy, hãy thật thận trọng! Nghệ thuật viết bằng mười chữ cái ấy! Mà những từ có mười chữ cái bao giờ cũng cao cấp hơn những từ chỉ có chín chữ cái, thường kéo theo biết bao nhiêu sự thô thiển trải qua những dòng chẩy hào hùng của ngôn ngữ, và cũng cao cấp hơn cả những từ có mười một chữ cái là loại từ cũng kéo theo không kém những điều thô thiển. Bài diễn thuyết của tôi đã đến phần kết, tôi chỉ còn việc là bày tỏ tất cả lòng biết ơn của tôi trước những tràng vỗ tay đôm đốp không đếm xuể mà các vị sẽ vinh dự dành cho tôi và cho sự thành công to lớn nhất của tôi. Xin cám ơn! Xin cám ơn trước! Một lần nữa, xin cám ơn!

Rồi đứng bật dậy với một sự mềm mại vừa đặc biệt vừa bất ngờ, anh chàng lực lưỡng thực hiện mấy bước nhẩy đập chân của vũ ba-lê đồng thời vẫy vẫy hai bàn tay ra sau bả vai giả làm cánh bướm đang bay.

Việc chứng kiến tài năng của anh đã khơi dậy nơi đám khách du lịch một niềm phấn chấn rất đáng kể.

— Go[69], cô nàng! - Họ cùng reo lên cổ vũ anh.

— Tới đi! - Turandot hét tướng lên, ông ta chưa bao giờ được uống loại nước cất ngon như thế.

— Ôi, cô nàng náo nhiệt thế! - Một ả phục vụ Ê-cốt nói.

Trong khi từng đám khách mới đến đổ xuống từ những chiếc ô-tô-ca đã quá quen thuộc với địa điểm này, Gabriel chợt quay lại chỗ cũ và ngồi xuống, vẻ thảm hại.

— Có gì không ổn hay sao, ông Gabriel? - Madeleine hỏi một cách ân cần.

— Tôi hồi hộp lo lắng quá.

— Nắm chuyện - Charles bảo.

— Cái số mình nó đen! - Zazie nói.

— Cậu đừng chơi bọn tôi cái cú ấy - Turandot thêm.

— Anh ba hoa, anh ba hoa, - Con Xanh-lá-cây tham gia - anh chỉ biết ba hoa.

— Nàng nói năng ra phết, cái thứ quỷ này này! - Một ả phục vụ Ê-cốt nhận xét.

— Gaby, đừng để bị trấn áp tư tưởng chứ! - Turandot bảo.

— Cậu cứ tưởng tượng tụi này như những người khác thôi - Zazie khuyên.

— Hãy làm tôi vui nào - Chị góa Mouaque yểu điệu nói.

— Bà ấy à, - Gabriel bảo - tôi kệ mẹ bà! Không phải thế các bạn ạ…

Anh nói thêm với những người khác.

— Không chỉ vì thế đâu (thở dài) (im lặng), mà còn vì tôi rất đỗi mong muốn là Marceline, cô ấy cũng được chiêm ngưỡng, thán phục tôi nữa.

Người ta thông báo là chương trình xắp bắt đầu bằng một điệu múa caromba[70] do những người Martinique rất đáng iu thể hiện.