hi tôi về đến trại thì trời đã tối mịt. Trước khi về, tôi đã nhìn thấy ánh lửa đỏ của Zambo, một đóm lửa trong cái thế giới bao la bên dưới, biểu hiện cho sự có mặt trung thành của anh ta trong lúc tâm hồn tôi đang u tối. Tôi cảm thấy vui hơn rất nhiều bởi dù sao đi nữa thế giới sẽ sớm biết tin tức về chúng tôi. Ít ra thì tên tuổi của chúng tôi sẽ không bị chôn vùi cùng với thân xác tại nơi hoang vu và huyền bí này.

Thật đáng sợ khi phải ngủ một mình trong trại - sau nhiều biến cố xảy ra mấy ngày hôm nay. Đầu tôi luôn mách bảo rằng mình cần phải cảnh giác nhưng vì quá mệt mỏi tôi chỉ muốn chìm ngay vào trong giấc ngủ. Vì vậy tôi bèn leo lên một cành cây bạch quả để tìm chỗ ngủ nhưng sau khi xem xét kỹ lưỡng tôi không dám nằm trên đó bởi vì tôi sẽ bị ngã gãy cổ nếu ngủ sơ ý. Cuối cùng tôi quyết định đóng cửa pháo đài lại và đốt ba đống lửa theo hình tam giác. Sau khi ăn một bữa tối no nê, tôi nhanh chóng rơi vào giấc ngủ mê mệt. Sáng hôm sau khi vừa tỉnh dậy, tôi bỗng cảm thấy có một bàn tay của ai đó đang chạm vào người mình. Tôi hoảng hốt choàng dậy và đưa tay vớ khẩu súng. Bỗng tôi kêu lên sung sướng khi thấy Huân tước Roxton đang quì bên cạnh.

Đúng là Huân tước Roxton rồi, nhưng ông không còn dáng vẻ điềm tĩnh và bề ngoài đàng hoàng như trước kia nữa. Bây giờ trông ông tái nhợt, đôi mắt dại đi, miệng ông thở hổn hển. Khuôn mặt khắc khổ của ông bị cào xước và đầy máu. Quần áo thì rách bươm, chiếc mũ quen thuộc không còn đội trên đầu nữa. Tôi nhìn ông một cách ngạc nhiên nhưng ông không cho tôi thời gian hỏi. Vừa nói ông vừa vội vã vơ hết những thứ xung quanh.

- Nhanh lên! Malone! Chúng ta không còn thời gian nữa. Hãy nhặt cả hai khẩu súng và mang thật nhiều đạn vào. Tôi cũng có hai khẩu đây. Lấy thức ăn nữa. Được rồi! Đừng nghĩ ngợi hoặc nói thêm gì nữa. Đi khỏi đây ngay nếu không chúng ta sẽ chết cả đấy.

Tôi vẫn đang trong tình trạng nửa tỉnh nửa mê nên không kịp hiểu những gì mà Huân tước nói. Tôi chỉ kịp khoác lên vai hai khẩu súng và chạy theo ông vào trong rừng. Huân tước hối hả rẽ các bụi cây mà đi. Mãi đến khi chúng tôi chạy đến một bụi cây rậm rạp. Huân tước lao cả người vào giữa bụi cây và kéo tôi vào bất kể bụi cây chằng chịt những gai.

- Thế là chúng ta an toàn rồi! Chúng sẽ tìm đến trại trước. Như thế này chúng sẽ bị đánh lừa.

- Có chuyện gì thế? - Tôi hỏi Huân tước khi đã kịp hoàn hồn - Hai vị Giáo sư đâu? Ai đuổi theo chúng ta thế?

- Bọn người vượn! Lạy Chúa tôi! Nói nhỏ thôi. Chúng có những cái tay thính và mắt chúng tinh lắm đấy! Nhưng hình như chúng không biết đánh hơi và vì thế chúng sẽ không dò được tung tích chúng ta. Cậu đã đi đâu trong đêm hôm qua thế? Cậu đã thoát chết trong gang tấc đấy!

Tôi kể lại cho Huân tước nghe vắn tắt mấy câu về cuộc hành trình của mình.

- Thật đáng sợ - Huân tước thốt lên như thế khi nghe tôi nói về những con khủng long và cái hố bẫy - Bọn thú ăn thịt người.

- Điều gì đã xảy ra thế?

- Sáng sớm hôm qua khi hai ông Giáo sư cãi nhau thì bọn người vượn từ trên cây nhảy xuống. Chúng đông như một đàn kiến cỏ. Chúng đã leo hết lên cây cho đến khi cây bạch quả không chịu được sức nặng của chúng nữa thì chúng nhảy xuống. Tôi bắn vào bụng một con thì bọn chúng đã đánh vào lưng tôi. Tôi gọi chúng là những con vượn nhưng đó là những con vượn biết sử dụng gậy gộc và đá. Chúng thậm chí còn nói chuyện với nhau. Chúng tóm được chúng tôi và trói chặt tay chúng tôi lại bằng dây leo. Chúng có vẻ tiến hóa hơn những con thú mà chúng ta đã gặp trên đường. Đúng là những thằng người vượn. Chúng khiêng thằng bị thương đi. Nó bị chảy máu giống như một con lợn bị chọc tiết. Sau đó chúng ngồi xung quanh chúng tôi. Vẻ mặt đằng đằng sát khí. Đó là những con vượn người to lớn với những cặp mắt màu xám nhìn chúng tôi hau háu như nhìn những món mồi béo bở. Challenger không phải là người nhút nhát nhưng lúc đó ông ta có vẻ rất sợ hãi. Ông cố vùng vẩy thoát ra khỏi những cái dây và luôn miêng chửi bọn chúng y như chúng là người văn minh vậy. Những từ ngữ phát ra từ miệng Giáo sư còn kinh khủng cả lúc ông nguyền rủa bọn nhà báo mà chúng ta vẫn thường nghe.

- Thế bọn vượn đã làm gì?

Tôi bị cuốn hút vào câu chuyện mà Huân tước vừa kể. Còn Huân tước Roxton thì đưa mắt nhìn xung quanh một cách cảnh giác. Tay ông đặt trên cò súng đã lên đạn sẵn.

- Tôi thì nghĩ rằng thế là hết! Nhưng thật bất ngờ, sự việc lại diễn tiến theo một chiều hướng khác. Cả đàn người vượn thì thầm với nhau như đang bàn tán điều gì đó. Sau đó một con trong đàn đến bên cạnh Giáo sư Challenger. Chắc cậu sẽ không tin đâu! Trông Giáo sư và con vượn người đó giống nhau một cách kỳ lạ. Tôi không dám tin vào mắt mình nữa. Con vượn đứng cạnh Giáo sư cũng có một thân hình to lớn nhưng ngắn ngủn, ngực tròn, cổ ngắn, hàm râu bạnh ra, lông mày mọc thành búi như Giáo sư Challenger. Đôi mắt nó cũng chiếu một cái nhìn khiêu khích vào người đối diện. Khi con người vượn kia đưa tay về phía vai Giáo sư Challenger thì mọi thứ có vẻ như chấm dứt. Giáo sư Summerlee như một người lên cơn. Ông cười khành khạch rồi sau đó tự dưng ông òa khóc. Con vượn người cũng cười khùng khục như tiếng gà cục tác. Sau đó bọn chúng đưa chúng tôi vào rừng. Chúng không hề động đến súng đạn của chúng tôi nhưng lại mang tất cả thực phẩm đi. Chúng mang chúng tôi đi xuyên không biết bao nhiêu bụi cây gai góc. Cứ nhìn mặt mũi và quần áo của tôi thì thấy. Da dẻ của chúng như da trâu chẳng hề xây xát chút nào cả. Nhưng thật kỳ lạ Giáo sư Challenger chẳng hề hấn chi cả. Bốn con vượn người kiệu ông ấy lên vai như một hoàng đế La Mã. Cái gì thế nhỉ? - Huân tước Roxton đột ngột hỏi tôi.

Có tiếng lách cách vọng lại từ phía xa.

- Bọn chúng đến! - Huân tước Roxton nói - Hãy nạp đầy đạn vào và chiến đấu tới cùng. Chắc bọn chúng đang phấn khích vì điều gì đó. Đúng là chúng sẽ được sung sướng khi chạm tới chúng ta. Cậu đã từng nghe bài thơ: Trận chiến cuối cùng chưa? Đôi tay cứng đặt lên khẩu súng trường. Giữa những người sống và những người chết. Cậu có nghe thấy gì không?

- Tiếng động đang xa dần rồi!

- Tôi không tin vào sự may rủi nhưng có lẽ chúng đang tìm kiếm chúng ta khắp cả khu rừng. Ah, mà tôi đang kể cho cậu nghe tiếp câu chuyện của chúng tôi cơ mà. Bọn chúng đưa chúng tôi về làng. Ngôi làng của chúng, có tới hàng ngàn ngôi nhà được làm bằng cành và lá cây nằm cạnh vực đá. Ngôi làng cách đây khoảng chừng bốn dặm đường. Những con thú kinh tởm sờ sẩm khắp mình mẩy tôi. Bọn chúng trói nghiến chúng tôi lại với nhau và cột vào cành cây. Một con vượn to lớn đứng gác, tay lăm lăm cây gậy. Ah! Khi tôi nói chúng tôiđiều đó có nghĩa là chỉ có tôi và Giáo sư Summerlee mà thôi, còn Giáo sư Challenger thì ngồi trên cây và ăn hoa quả. Mấy lần ông ấy chuyển cho chúng tôi một ít hoa quả và kín đáo tháo dãn dây trói cho chúng tôi. Chúng tôi thật không thể nhịn cười khi nhìn thấy cảnh ông ấy ngồi với con vượn mà tôi đã nói rằng giống ông ta như đúc. Ông Giáo sư hát bài Rung chuông lên bằng cái giọng ồm ồm. Bọn người vượn để cho ông Challenger làm những gì ông ấy muốn trong khi chúng tôi thì bị giám sát chặt chẽ. Chúng tôi cảm thấy an ủi phần nào vì cậu đã thoát khỏi tai họa này, thêm nữa cậu đã thu được kết quả khả quan. Thôi nào! Cậu trai trẻ! Tôi sẽ kể cho cậu nghe một chuyện mà cậu sẽ cảm thấy rất ngạc nhiên cho mà xem. Cậu nói rằng cậu thấy dấu hiệu của con người, nhìn thấy đống lửa và cái bẫy? Còn chúng tôi thì tận mắt nhìn thấy họ rồi. Đó là một bộ lạc da đỏ - những con người vô cùng khốn khổ. Có lẽ nửa kia của bình nguyên là nơi sinh sống của con người - nơi mà cậu đã nhìn thấy những cái cửa hang ấy. Và nửa bên này là nơi sinh sống của loài vượn người. Giữa hai bên đã xảy ra xung đột triền miên. Ngày hôm qua phía vượn người đã bắt được khoảng hơn một chục người da đỏ làm tù binh. Tôi chứng kiến những người đó đã bị cào cấu, cắn xé đến nỗi họ gần như không thể bước đi được. Bọn người vượn giết chết hai người bằng cách ném họ ra xa. Thật đúng là một cách giết người của loài thú man rợ. Những người nhỏ nhắn khốn khổ không kêu được một tiếng. Cả ba chúng tôi cảm thấy vô cùng kinh hoàng. Ông Summerlee thì ngất lịm còn Giáo sư Challenger thì cố gắng lắm mới giữ được bình tĩnh. Tôi nghĩ bọn chúng đã xéo hết cả rồi! Cậu có nghĩ như thế không?

Chúng tôi lắng tai nghe nhưng chẳng có một âm thanh gì ngoài tiếng chim hót gọi nhau. Huân tước Roxton lại tiếp tục với câu chuyện của ông.

- Chàng trai trẻ ạ! Cậu đã suýt chết trong gang tấc đấy! Bọn chúng đã theo dõi chúng ta ngay từ đầu. Khi chúng tấn công chúng tôi mà không thấy có cậu nhất định chúng sẽ quay trở lại lục tìm lần nữa. Nhưng chúng đã không theo kịp nổi tôi. Tôi đã đến trước chúng. Thật là hú vía. Lạy Chúa! Thật là một cơn ác mộng. Cậu có nhớ những cây lau xuyên vào bộ xương khô mà chúng ta đã gặp khi mới tới vùng đất này không? Cái chỗ ấy nằm ngay bên dưới ngôi làng của bọn người vượn. Bọn vượn người đã ném những tù binh của chúng xuống dưới đất như thế đấy! Chắc là có đến cả hàng đống xương khô dưới đó chứ chẳng ít. Tôi đã chứng kiến bọn chúng ăn mừng mỗi khi chúng giết một tù nhân ra sao. Từng người một phải nhảy xuống vực thẳm và bọn vượn người thì thích thú ngó xuống dưới đất để xem nạn nhân của chúng trở thành đống thịt nát nhũn nhoét hay bị mắc vào những cây lau nhọn như gươm. Chúng bắt chúng tôi ra xem và cả bộ lạc người vượn xếp thành một hàng dài. Bốn người da đỏ nhảy xuống vực. Xác họ bị những cây lau xuyên vào như những cây kim xuyên vào một miếng bơ. Chúng tôi nhìn thấy cảnh đó và cảm thấy rất kinh hãi vì biết rằng rất có thể sẽ đến lượt mình. Nhưng không! Chúng để lại sáu người da đỏ để cho cuộc trình diễn ngày hôm nay. Thật may nếu chứ không, chúng tôi sẽ là những người nhảy đẹp mắt cho mà xem. Ông Challenger có thể thoát được nhưng tôi và Giáo sư Summerlee thì chắc chết. Ngôn ngữ của bọn vượn người toàn dùng tay chân nên rất khó để hiểu những gì chúng nói với nhau. Vì vậy tôi nghĩ rằng tốt hơn hết là nghỉ ngơi một chút cho lại sức. Đầu óc tôi còn đủ minh mẫn để suy nghĩ. Hai vị Giáo sư đáng kính thì hoàn toàn không có cách gì rồi. Mỗi lần nói chuyện với nhau họ đều tỏ ra rất căng thẳng. Họ còn tranh cãi về việc phân loại cho những con vượn người đầu đỏ này cơ chứ. Người thì cho rằng chúng thuộc giống vượn Driopitec của đảo Java người thì cho rằng đó là một loài vượn người. Thật điên rồ! Cuối cùng tôi cũng nghĩ được một lối thoát thân. Những con vượn người đó không thể chạy nhanh hơn con người tại những vùng đất bằng phẳng không có chướng ngại vật. Chân của chúng đi vòng kiềng và rất ngắn, thân hình lại nặng nề. Thêm nữa bọn chúng không biết gì về những khẩu súng cả. Chúng thậm chí không biết tại sao đồng loại bị thương khi tôi bắn vào bụng nó. Chính vì thế tôi đã đá một cú trời giáng vào bạng mỡ của thằng vượn đứng gác và thoát ra được. Sau đó tôi gặp cậu và những khẩu súng, thế là chúng ta đang ở đây!

- Nhưng còn hai Giáo sư thì sao? - Tôi kêu lên đầy lo lắng.

- Chúng ta phải quay trở lại chỗ đó để tìm họ. Lúc chạy trốn tôi không thể đưa họ đi cùng. Challenger thì ngồi trên cây cao còn Summerlee thì không thể gỡ dây ra được. Tôi chỉ còn cách là về lấy súng sau đó quay lại cứu họ. Tất nhiên rất có thể chúng đã giết họ ngay để trả thù việc tôi chạy trốn. Challenger thì chắc không sao, còn Summerlee thì tôi không dám nói trước. Việc chạy trốn của tôi là một việc làm không hay lắm nhưng bây giờ chúng ta có thể quay lại để cứu họ rồi. Thôi hãy dũng cảm lên chàng trai trẻ. Buổi tối hôm nay chúng ta chỉ có một con đường.

Tôi đã cố bắt chước cách nói chuyện dửng dưng của Huân tước Roxton với cách đặt câu ngắn gọn, giọng nói dứt khoát pha lẫn sự hài hước. Huân tước đúng là một nhà lãnh đạo bẩm sinh. Càng gặp nguy hiểm, phong cách của ông càng điềm tĩnh, giọng nói càng quyết đoán, đôi mắt sáng long lánh, bộ râu nhọn hoắt rất Đông Ki- sốt của ông càng vểnh lên một cách kiêu hãnh. Cách đối đầu với hiểm nguy của ông khiến cho tôi có cảm tưởng rằng ông đang chơi một môn thể thao - một môn thể thao chạy đua cùng số phận và phần thưởng là một cái chết đã được báo trước. Ông đúng là một người bạn đồng hành tuyệt diệu trong những giờ phút như thế này. Chúng tôi vừa nhô người ra khỏi bụi cây thì đột nhiên ông nắm lấy cổ tay tôi rồi bảo:

- Chúng đang tới đấy!

Từ chỗ ẩn nấp chúng tôi thấy một toán vượn người đang đi ngang qua. Chúng đi thành một hàng với đôi chân cong và cái lưng tròn đầy. Thỉnh thoảng chúng đưa tay sờ soạng mặt đất, cái đầu hết nghiêng về bên phải lại nghiêng bên trái. Tôi ước lượng chiều cao của chúng khoảng năm feet. Đôi tay chúng dài quá đầu gối và ngực thì nhô ra. Một số con vượn người mang theo cả gậy. Trông chúng như một đoàn người lông lá với hình dạng quái dị. Một lát sau cả bọn đi khuất sau những bụi cây.

- Chúng ta hãy chờ cho đến khi chúng thôi không tìm kiếm nữa. Sau đó chúng ta sẽ đến sào huyệt của chúng và tìm cách tấn công vào chỗ chúng dễ sơ hở nhất. Cho chúng tìm kiếm thêm một giờ đồng hồ nữa.

Chúng tôi giết thời gian bằng cách mở hộp thức ăn ra và đánh chén. Vì mới chỉ được ăn một chút hoa quả từ hôm qua nên Huân tước Roxton ăn ngấu nghiến như một người sắp chết đói. Sau đó chúng tôi cầm chắc súng trong tay, rời khỏi chỗ ẩn nấp và bắt đầu sứ mệnh giải cứu tù binh. Trước khi đi chúng tôi còn cẩn thận đánh dấu chỗ ẩn nấp của mình và đánh dấu hướng quay về pháo đài Challenger để quay lại khi cần thiết. Hai chúng tôi lặng lẽ xuyên qua những bụi cây tới bờ vực cạnh trại. Huân tước nói mấy điều về kế hoạch của ông:

- Nếu như chúng ta cứ ở trong rừng thì bọn vượn người sẽ tóm được chúng ta mất. Chúng có thể nhìn thấy chúng ta còn chúng ta thì không. Ở vùng đất trống thì khác, chúng ta có thể di chuyển nhanh hơn vì vậy bây giờ cần nhanh chóng tới sát mép vực vì ở đó không có nhiều cây. Chúng ta cần phải ra đó. Hãy đi thật chậm và cảnh giác cao độ, cầm chắc tay súng. Đừng để cho chúng bắt làm tù binh khi súng vẫn còn đạn. Đó là tất cả những gì tôi muốn nói với cậu, chàng trai trẻ ạ!

Khi hai chúng tôi ra đến mép vực thì thấy chàng Zambo tốt bụng đang ngồi hút thuốc lá trên một tảng đá. Tôi muốn gọi to tên anh ta nhưng điều đó thật nguy hiểm. Bọn vượn người có thể nghe thấy mất. Bọn chúng hình như đang bao vây khắp khu rừng vì tiếng hú gọi vang khắp nơi. Hai chúng tôi bèn trốn nhanh vào bụi rậm gần đấy và chờ cho đến khi bọn chúng đi qua. Vì vậy cần phải mất hai tiếng chúng tôi mới tới được nơi cần đến. Huân tước Roxton bò đến gần tôi và nằm im một lúc, sau đó ông lại bò đi và một phút sau quay lại, khuôn mặt ông tỏ vẻ say sưa.

- Đi, đi! Nhanh lên! Hy vọng Chúa Trời vẫn còn cho chúng ta thời gian.

Toàn thân tôi rung lên khi bò đến gần ông và cùng nhìn về phía khoảng trống trước mặt. Phải nói rằng đó là một khung cảnh mà có lẽ đến cuối đời tôi vẫn không bao giờ quên. Có điều gì đó giống với một cơn ác mộng hoặc một trạng thái mê sảng. Một khoảng trống đến vài trăm yard đang trải rộng trước mắt chúng tôi. Cạnh chỗ mép vực là bờ cỏ xanh. Trên hình cây hình bán nguyệt phía trước là những cái tổ được lợp bằng lá đặt trên những cành cây khác nhau. Độc giả hãy tưởng tượng những túp lều lụp xụp trên những cành cây vững chãi. Cạnh những túp lều là những con vượn. Có vẻ như những con cái và những con con. Tất cả tạo nên một bức tranh hoàn chỉnh và độc đáo. Và bọn họ đang nhìn về một phía khiến cho tôi cảm thấy tò mò và cũng cảm thấy hoang mang. Cạnh mép vực hàng trăm con thú lông đỏ to lớn không tưởng tượng được đang tụ tập theo một hàng lối nghiêm chỉnh. Có vẻ như có một kỷ luật rất nghiêm khắc được thực hiện ở đây bởi vì không có một con vượn nào đứng ra ngoài hàng. Phía trước đám vượn là một nhóm nhỏ người da đỏ. Những người da đỏ có thân hình nhỏ thó, nước da màu đồng sáng bóng dưới ánh nắng mặt trời. Một người da trắng đang đứng bên cạnh họ. Đầu người da trắng cúi xuống, hai tay khoanh lại vẻ sợ sệt. Đúng là Giáo sư Summerlee của chúng tôi chứ không phải ai khác. Phía trước và xung quanh đoàn tù nhân là một toán người vượn đứng canh chừng. Đứng về phía tay phải là hai bóng người to lớn khác thường. Một trong hai người đó là Giáo sư Challenger - bạn đồng hành của chúng tôi. Cái áo choàng rách tả tơi vẫn đang được khoác trên người ông nhưng cái áo sơ mi thì rách hết phần ngực, bộ râu thì bê bết. Cái mũ ông thường đội không còn thấy đâu nữa và mái tóc dài rối bù thì đang tung bay trước gió. Chỉ một ngày thôi mà một con người ưu tú nhất của thế giới văn minh đã trở thành một người hoang dã nhất của châu Mỹ. Đứng cạnh Giáo sư Challenger là con vượn đầu đàn - vua của loài vượn người ở đây. Hình dạng của nó giống hình dạng của Giáo sư Challenger một cách kỳ lạ chỉ khác mỗi màu tóc của nó là màu đỏ còn Giáo sư Challenger thì tất nhiên là màu đen. Và một sự khác biệt nữa mà mọi người khó nhận ra đó là cái trán dô của con vượn người khác với cái trán rộng và vuông vức của Giáo sư Challenger.

Hai chúng tôi mỗi người suy nghĩ một kiểu khác nhau vì màn kịch vẫn đang tiếp diễn. Hai con vượn người lôi một người da đỏ ra từ trong đám tù binh ra tới sát mép vực. Vua vượn người giơ một tay lên làm hiệu. Hai thằng vượn người cầm chân và tay người kia rồi nâng bổng anh ta lên sau đó đưa đi đưa lại lấy đà ba lượt. Cuối cùng hai tên vượn người ném mạnh người da đỏ xấu số qua vách đá. Vì lực ném rất mạnh nên người kia còn bay lên theo hình vòng cung một lát rồi mới bắt đầu rơi xuống. Ngay khi xác của người da đỏ mất dạng dưới vực sâu thì cả đoàn vượn người (ngoại trừ những tên đang đứng canh chừng) đều đổ xô ra phía mép vực. Chúng đều im lặng một cách kỳ lạ sau đó mới cất tiếng hú ghê rợn thể hiện sự thích thú. Bọn chúng nhảy nhót và đưa những cánh tay dài đầy lông lá lên trời, tỏ vẻ mừng rỡ. Sau đó cả đàn lại đi vào hàng một cách trật tự và chờ xem nạn nhân tiếp theo.

Lần này nạn nhân tiếp theo chính là Giáo sư Summerlee. Hai con vượn người nắm lấy cổ tay ông lôi xềnh xệch ra mép vực. Thân hình nhỏ bé của Giáo sư khiến tôi liên tưởng đến hình ảnh của con gà bị lôi ra khỏi lồng để làm thịt. Bỗng nhiên Giáo sư Challenger quay sang phía con vượn đầu đàn vẫy tay loạn xạ. Có vẻ như ông đang cầu xin tha mạng cho người bạn đồng hành khốn khổ của mình. Con vượn đầu đàn đẩy Giáo sư Challenger sang một bên và lắc đầu. Có lẽ đó là hành động có ý thức cuối cùng con vượn thực hiện trong đời. Khẩu súng trong tay Huân tước Roxton nổ vang. Con vượn đầu đàn nằm vật xuống đất.

- Bắn vào giữa đám đông! Bắn đi! - Huân tước kêu to.

Trong sâu thẳm con người ai cũng có lòng trắc ẩn. Về bản chất tôi là một người tình cảm vì trước những người bị thương tôi thường không cầm được nước mắt. Nhưng bây giờ không phải lúc để thể hiện lòng thương đó. Tôi nghe Huân tước Roxton và bắn hết băng đạn này đến hết băng đạn khác. Vừa bắn tôi vừa hò hét một cách man rợ. Với bốn khẩu súng trong tay chúng tôi đã thực hiện một cuộc tàn phá ghê gớm. Hai thằng vượn người đang lôi Giáo sư Summerlee bị hạ ngay lập tức. Giáo sư Summerlee thì như một kẻ say rượu vì bàng hoàng không biết tại sao mình lại thoát chết. Đàn vượn người náo loạn, chúng cảm thấy kinh ngạc trước những gì đang diễn ra. Chúng vẫy tay, hò hét và vấp ngã trên xác của những con vừa bị chúng tôi bắn hạ. Bỗng nhiên cả đàn còn lại hú những tiếng dài rồi chạy lại phía những hàng cây nơi chúng có thể trú thân, để lại sau lưng những xác chết còng queo. Lúc này chỉ còn lại những tù nhân đang đứng như trời trồng giữa bãi đất trống.

Giáo sư Challenger nhanh như cắt ôm Giáo sư Summerlee đang trong cơn hoảng loạn và chạy về phía hai chúng tôi. Hai con vượn đuổi theo họ và chẳng mấy chốc ngã nhào sau hai viên đạn của Huân tước Roxton. Hai chúng tôi chạy ra khỏi chỗ ẩn nấp đón hai vị Giáo sư và dúi vào tay họ hai khẩu súng trường. Nhưng Giáo sư Summerlee đã gần như kiệt sức. Ông bước đi lảo đảo. Lúc này bọn vượn người đã kịp hoàn hồn. Chúng chạy tắt qua những bụi cây và có lẽ chúng đang định bao vây bốn chúng tôi. Tôi và Giáo sư Challenger xốc nách Giáo sư Summerlee trong khi Huân tước Roxton nổ súng liên tiếp vào cái đầu của bọn vượn người nhô ra sau mỗi lùm cây. Cả bốn chúng tôi chạy được khoảng một dặm thì tiếng hú của bọn vượn người sát cạnh bên tai. Cuộc đuổi bắt chậm dần lại vì bọn chúng bắt đầu e ngại những khẩu súng của chúng tôi. Cuối cùng khi trở về trại thì cũng là lúc không còn con nào đuổi theo nữa.

Chúng tôi lấy những bụi gai rào cổng trại lại rồi nằm lăn ra đất định nghỉ ngơi thì nghe thấy tiếng bước chân thình thịch và tiếng kêu. Huân tước Roxton chạy vụt ra ngoài, tay lăm lăm khẩu súng. Trước mặt Huân tước là bốn người da đỏ đang nằm sóng soài trên mặt đất và run như cầy sấy. Có lẽ họ muốn được chúng tôi che chở. Một trong bốn người chỉ tay về phía cánh rừng tỏ ý rằng có nhiều nguy hiểm đang vây quanh. Sau đó anh ta lao như một mũi tên về phía chân Huân tước Roxton và ông chặt lấy chân ông, anh ta còn áp cả mặt mình vào chân Huân tước Roxton một cách vô cùng thành kính.

- Ta phải làm gì với những người này bây giờ? - Huân tước lúng túng - Nào! Hãy đứng dậy!

Giáo sư Summerlee ngồi dậy và nhồi thuốc.

- Chúng ta phải cứu họ! Ngài đã vừa cứu chúng tôi ra khỏi móng vuốt của tử thần! Đáng khâm phục! Thật đáng khâm phục! Không chỉ riêng chúng tôi mà cả nền khoa học châu Âu sẽ mãi mang ở ngài. Tôi phải nói rằng nếu tôi và Giáo sư Challenger chết thì sẽ là một tổn thất lớn cho ngành động vật học hiện đại thế giới. Anh bạn trẻ này cũng thật đáng khâm phục.

Nói rồi Giáo sư Challenger nở một nụ cười độ lượng. Tôi cũng phải nói thêm cho độc giả biết rằng giới khoa học châu Âu hẳn cũng sẽ không nhịn được cười nếu nhìn thấy niềm hy vọng của họ trong tình trạng đầu tóc rối bù, quần áo rách nát như thế này. Hai đầu gối ông kẹp hộp thịt trong khi tay kia cầm một miếng thịt cừu Úc. Người da đỏ nhìn Giáo sư Challenger và bỗng nhiên anh ta tỏ ra rất hoảng sợ và càng ôm chặt chân Huân tước Roxton hơn.

- Đừng sợ! - Huân tước nói - Giáo sư Challenger ạ! Anh ta nhầm ngoại hình của ngài với mấy con vượn người đấy! Tôi chẳng lấy làm gì lạ. Thôi chàng trai ạ! Ông ấy cũng là một người như ba chúng tôi đây.

- Thế à? - Giáo sư Challenger kêu to.

- Giáo sư ạ! Ông đã gặp may vì cái vẻ bề ngoài bất thường của ông đấy!

- Huân tước Roxton! Sao ông lại tự cho phép mình nói quá nhiều như thế!

- Tôi có nói sai đâu!

- Đề nghị ông thay đổi đề tài đi cho tôi nhờ! Vấn đề bây giờ là chúng ta sẽ làm gì với những người da đỏ này. Chúng ta cần phải hộ tống họ trở về nhà.

- Việc đó chẳng khó khăn gì! Họ sống trong những hang đá bên cạnh hồ nước - Tôi nói.

- Anh bạn trẻ của chúng ta biết chỗ họ ỏ rồi! Tôi chắc cũng khá xa đấy!

- Khoảng hơn hai mươi dặm - Tôi nói.

- Tôi không thể đi đến đó được - Giáo sư Summerlee rên rỉ - bọn vượn người vẫn đang rình rập đâu đó.

Đúng lúc Giáo sư Summerlee vừa nói xong thì chúng tôi nghe thấy tiếng hú của những con vượn người. Mấy người da đỏ tỏ vẻ vô cùng hoảng sợ.

- Chúng ta phải đi nhanh thôi! - Huân tước Roxton nói - Cậu Malone sẽ giúp đỡ ông Summerlee. Những người da đỏ sẽ mang hành lý. Nào hãy rời khỏi nơi này trước khi bọn chúng tới.

Khoảng nửa giờ sau chúng tôi tới được nơi trú ẩn trước kia tôi và Huân tước Roxton đánh dấu. Suốt cả ngày hôm đó chúng tôi nghe thấy tiếng bọn vượn người xì xào phía pháo đài Challenger nhưng tuyệt nhiên không thấy chúng đi lại hướng này. Thế là cả đoàn chúng tôi được ngủ một giấc no nê. Đến tối tôi chợt tỉnh dậy vì có ai đó đang giật tay áo. Tôi mở mắt ra và nhìn thấy Giáo sư Challenger đang quỳ trước mặt.

- Hãy giữ cuốn nhật ký ghi những sự kiện vừa qua và nhớ xuất bản, cậu Malone nhé! - Ông nói vẻ nghiêm trang.

- Tôi chỉ là một tay phóng viên! - tôi trả lời.

- Chắc cậu đã nghe Huân tước Roxton kể rồi chứ?

- Tôi được nghe rồi!

- Nếu cậu tường trình sai sự thật thì sẽ là một sự xúc phạm lớn tới tôi đấy!

- Tôi sẽ tôn trọng sự thật.

- Sự quan sát của Huân tước Roxton luôn luôn thú vị! Nhưng ông ấy đã nhìn sai lầm rằng những người da đỏ kia đã nghĩ rằng... thực ra họ là một chủng tộc cấp thấp nên tỏ ra sợ tôi mà thôi. Anh có hiểu tôi nói gì không đấy?

- Tôi hiểu!

- Mọi việc là do cậu cả đấy! - Giáo sư ngừng một lát rồi nói tiếp - con vượn đầu đàn thật là một con vật vĩ đại! Một con vượn đẹp đẽ và thông minh chưa từng thấy. Cậu có thấy thế không?

- Thật là một người vượn đáng chú ý nhất! - tôi nói.

Nói xong câu chuyện đó, giáo sư thấy lòng thanh thản và quay ra ngủ một giấc nữa.