etsinda thất thểu đi trên đường, nàng cứ đi mãi đi mãi cho đến lúc ra khỏi cổng thành rồi đặt chân lên con đường dẫn sang nước láng giềng Crim Tartary, cũng chính là con đường mà Giglio đã chọn. “Ôi” Betsinda thầm nghĩ khi có một cỗ xe phóng vụt qua trong lúc người xà ích thổi lên một điệu nhạc vui tươi bằng cái sừng dê, “Ước gì mình được ngồi trong cỗ xe ấy.” Nhưng cỗ xe tam mã đã phóng vút qua. Betsinda không biết ai đang ngồi trong cỗ xe đó dù lúc nào nàng cũng vấn vương trong đầu hình ảnh người ấy.

Sau đó có một cỗ xe trống vừa chở hàng đến chợ về. Người đánh xe là một người tử tế thấy một cô gái trẻ đang thất thểu trên đường với đôi chân không giày nên đã động lòng trắc ẩn, dừng xe lại, dành cho nàng một chỗ ngồi trên xe.

Người đánh xe nói anh sống ở gần một khu rừng cùng với người cha làm nghề đốn củi và nếu muốn anh sẽ đưa nàng đi theo con đường nàng chọn. Tất cả mọi con đường đều giống nhau đối với Betsinda vì thế nàng cảm ơn sự giúp đỡ của người lạ.

Người đánh xe đưa ra một miếng vải để Betsinda ủ ấm đôi chân, một ít bánh mì và thịt heo xông khói đã nguội lạnh để nàng ăn cho ấm lòng và tỏ ra rất ân cần, hiếu khách. Dù vậy, Betsinda vẫn lạnh từ trong lạnh ra khi nghĩ đến điều đang đợi nàng phía trước. Sau một đoạn đường, trời tối sập xuống rất nhanh. Hai hàng thông đen thẫm ven đường nặng trĩu tuyết trắng và thấp thoáng đằng xa ánh lửa nhà ai lung linh mời gọi. Đó là nhà bác tiều phu. Cả hai nhảy xuống xe đi vào nhà. Bác tiều phu đã già, cùng với đàn con đang quây quần bên bàn ăn tối với sữa nóng và bánh mì. Khi người anh lớn trở về, cả bọn nhảy lên, vỗ tay reo mừng. Bởi vì chúng là những đứa em ngoan nên người anh mang quà từ kinh thành về cho chúng. Khi họ nhìn thấy người anh còn mang về một cô gái lạ mặt xinh đẹp, họ chạy đến bên khách, dẫn nàng đến bên bếp lửa, xoa đôi chân nhỏ lạnh cóng của nàng cho đến lúc chúng ấm lên, mang bánh mì và sữa đến cho nàng.

“Nhìn này cha,” họ nói với bác tiều phu già, “nhìn cô gái tội nghiệp này, nhìn đôi chân đẹp lạnh cóng của cô ấy đi cha. Nó cũng trắng như sữa, cha nhỉ. Mà này, cha nhìn xem, cái áo khoác kì quặc mà cô ấy đang mặc có phải giống như miếng vải nhung treo trên tủ nhà ta không cha? Cái miếng vải mà cha đã tìm được vào ngày vua Padella giết mấy con gấu con trong rừng ấy. Coi kìa, Chúa phù hộ cho tất cả chúng ta. Chẳng phải cô ấy đeo trên cổ chiếc giày nhỏ giống như chiếc mà cha đã đưa về nhà cho chúng con xem - một chiếc giày nhỏ bằng nhung xanh.”

“Cái gì?” Bác tiều phu kêu lên. “Tất cả những chuyện về cái áo khoác và chiếc giày này là có nghĩa gì?”

Thế là Betsinda kể cho những người mới quen biết rằng mình đã đến kinh thành nước Paflagonia từ lúc còn bé với một chiếc giày và cái áo khoác này. Rồi chẳng hiểu sao người vốn quan tâm đến nàng lại quay ra giận dữ với nàng và nàng hy vọng không phải lỗi tại mình. Họ đuổi nàng đi với bộ quần áo cũ và thế là nàng có mặt ở đây. Nàng vẫn còn nhớ rằng đã lâu lắm hồi còn bé tí, nàng đã từng ở trong rừng - và có thể tất cả chỉ là một giấc mơ - bởi vì nó thật lạ lùng hết sức. Phải, nàng sống trong hang cùng với bầy sư tử con, còn trước đó thì ở trong một ngôi nhà thật đẹp, đẹp như cung vua vậy.

Bác tiều phu tròn mắt kinh ngạc khi nghe những lời này và thật lạ lùng khi thấy bác ngạc nhiên như thế. Bác đi đến bên tủ, lấy từ trong một chiếc vớ đồng 5 silinh có khắc hình vua Cavolfiore và thề rằng cô gái trẻ giống ông vua này như lột. Sau đó bác lấy ra chiếc giày và mảnh vải nhung bác cất giữ bấy lâu, đem so nó với những thứ Betsinda mang theo người. Trong cả hai chiếc giày đều có dòng chữ, “Hopkins, thợ giày của hoàng gia.” Trên chiếc áo của Betsinda có hàng chữ “Công... Rosal”, còn ở mảnh vải thì có chữ “chúa... ba. Số 246” Ghép lại với nhau ta có dòng chữ “Công chúa Rosalba. Số 246.”

Nhìn hai năm rõ mười mọi việc, bác tiều phu phủ phục xuống đất kêu lên “Công chúa giá lâm - Nữ hoàng hợp pháp của Crim Tartary. Lão thần xin nghênh đón công chúa. Xin công chúa đón nhận lòng thành kính của lão thần.”

Để bày tỏ lòng thành kính, ông già dập đầu xuống đất ba cái và chạm đầu vào chân công chúa.

“Bác tiều phu tốt bụng, chắc bác phải là một nhà quý tộc tận trung với phụ vương ta.” Công chúa nói, trong thời gian hầu hạ công chúa Angelica, công chúa Rosalba, nữ hoàng xứ Crim Tartary đã đọc tất cả những cuốn sách về các triều đình vua chúa và lịch sử các nước lân bang.

“Thật thế, thần chính là quan đại thần đã từng là hầu tước Spinachi - nhưng lại sống trong thân phận một lão tiều phu hèn kém suốt 15 năm qua, kể từ khi bạo chúa Padella (có thể hắn sẽ bị chết đâm chết chém) đuổi thần ra khỏi vị trí quan nhất phẩm.”

“Quan nhất phẩm? Ta sẽ ghi nhớ điều này. Khanh sẽ nhận lại chức quan ấy dưới triều đại của ta. Cả đất đai của cải cũng sẽ hoàn lại cho khanh, lãnh chúa Spinachi. Ta sẽ tấn phong khanh làm hiệp sĩ đệ nhị phẩm Bí đỏ (đệ nhất chỉ dành cho hoàng thân quốc thích). Đứng lên đi hầu tước Spinachi!”

Với một vẻ uy nghiêm không sao tả xiết được, nữ hoàng Rosalba vẫy cái muỗng mà nàng vừa dùng để ăn bánh mì với sữa thay cho gươm báu trên cái đầu hói của ông quý tộc già, nước mắt vị hầu tước này chảy thành vũng dưới đất vì cảm động. Và đêm ấy lên giường đi ngủ là các tiểu hầu tước và công nương Bartolomeo, Ubaldo, Catarina và Ottavia.

Hiểu biết của công chúa về lịch sử và các dòng họ hiển hách trong vương quốc của nàng thật uyên bác. “Dòng họ Broccoli chắc chắn vẫn trung thành với chúng ta”, nàng nói, “họ đã ăn lộc của triều đình bao năm rồi. Còn nhà Articiocchi theo lề thói của mình sẽ thuận theo thời thế phải không? Gia đình Sauerkraut chắc chắn sẽ về phe với ta - họ bao giờ cũng được hậu đãi dưới thời phụ vương ta mà.” Cứ thế, Rosalba đưa ra một danh sách dài các vị quan lại, quý tộc trên đất Crim Tartary. Kiến thức của nàng thật đáng ngưỡng mộ và nàng đã không phí công học hỏi trong thời gian lưu đày.

Hầu tước Spinachi thưa rằng ông ta sẽ liên hệ với tất cả những bậc trung thần này, rằng cả đất nước đang rên siết dưới ách cai trị hà khắc của bạo chúa Padella, ai cũng mong đến một ngày đất nước trở về với vị minh quân xứng đáng của nó. Vào lúc đêm khuya, hầu tước phái đàn con vốn thông thuộc đường rừng đến từng lãnh địa của các lãnh chúa thông báo sự trở về của nữ hoàng Rosalba. Khi người con cả của ông trở về nhà, vừa buộc ngựa vào một gốc cây, ông đã dọn bữa tối ra cho con trai và khi người con ăn xong, ông ra lệnh cho con mang ghệt đi ngựa, nhảy lên mình một con ngựa cái đi một chặng đường xa hơn, đến chỗ ấy chỗ nọ, gặp người này người kia...

Khi chàng trai biết rõ người trước mặt mình là ai, anh quỳ xuống, chạm trán vào chân nữ hoàng, nước mắt vui mừng nhỏ xuống ướt cả đất. Anh đã đem lòng say mê Betsinda như bất cứ ai trông thấy nàng đều rơi vào tình cảnh ấy, kể cả hai người em trai của anh, người nọ kí đầu người kia vì ghen tuông. Sau một hồi giằng co mỗi người đi về một hướng mang theo khẩu lệnh của hầu tước Spinachi về một cuộc triệu tập dưới lá cờ phục quốc của nữ hoàng Rosalba. Các nhà quý tộc được tin báo vội tìm đến với minh chủ. Tất cả bọn họ đều nảy sinh một sự say mê với nữ hoàng của mình mà không nhận ra sức tàn phá của niềm đam mê do sắc đẹp của nàng gây ra cho đến một hôm có một vị quý tộc già mù lòa đã nói rõ sự thật cho nàng biết. Sau đó để tránh việc có quá nhiều người đắm đuối trong những tình cảm không có lợi cho đại cuộc, Rosalba bao giờ cũng che mạng. Nàng hoạt động rất bí mật, đi từ lâu đài của lãnh chúa này đến địa hạt của lãnh chúa kia; tập hợp tất cả bọn họ lại; tổ chức các buổi hội đàm, soạn thảo các bản hiệu triệu nghĩa quân và cương lĩnh hoạt động, phân chia lại các vùng đất giàu có nhất trong vương quốc cho những trung thần có công và quyết định sẽ phải trừ khử kẻ nào khi nữ hoàng trở về ngôi báu. Tất cả những việc chuẩn bị này mất đúng một năm.

Nhóm những trung thần phục quốc đã đúng khi họ đến với những bậc trưởng lão trung quân. Tất cả mọi người ở khắp các miền đất nước đã phất cờ nổi dậy nêu cao khẩu hiệu: “Chúa đã cứu giúp Nữ hoàng!”[4] Lúc ấy vua Padella vắng mặt và phong trào phục quốc tiến những bước vững chắc. Nghĩa quân tràn đầy nhiệt tình khi được gặp nữ hoàng, trong khi đó thì người dân nhìn nhận chuyện này một cách lặng lẽ bởi vì như họ nói dưới triều của ông vua nào cũng phải nai lưng ra nộp thuế mà thôi.

1.Câu đầu tiên trong bài Quốc ca Anh.

Câu đầu tiên trong bài Quốc ca Anh.