óng tối đã buông xuống trong khuôn viên nhà họ Cao. Trong đại sảnh mới gắn thêm một ngọn đèn 100-watt, và treo ở cây kèo giữa nhà là một "ngọn đèn vĩnh cửu" đốt bằng dầu. Ngoài ra còn có thêm một cây đèn dầu hôi, và bốn cây đèn nữa trong những cái khung kiếng có vẽ hình. Ánh sáng của tất cả những ngọn đèn này thắp sáng những bức tranh trên tường và chân dung của tổ tiên triều đình Mãn Thanh yên vị trên bàn thờ. Người ta trông thấy ngay cả những vết nứt trên nền nhà lát gạch.

Muỗng đũa sắp xếp trên hai chiếc bàn tròn ở giữa phòng. Ðũa bằng ngà voi; chén muỗng và đĩa bằng bạc. Bên dưới mỗi chiếc đĩa là một mảnh giấy nhỏ ghi tên người ngồi. Mỗi bàn có bốn gia nhân hầu hạ, hai người rót rượu, hai người hầu đồ ăn. Những đĩa đồ ăn nấu chín mang từ nhà bếp tới một cái bàn hầu bên ngoài đại sảnh, từ đó một bà già chuyển đồ ăn cho những nam gia nhân, những ngưòi này mang đồ ăn vào những bàn tròn bên trong. Những nô tỳ của mỗi gia đình cũng có mặt để hầu hạ.

Sau tám món thịt nguội và hai đĩa hạt dưa và hạnh nhân đã đặt lên bàn rồi, mọi người được mời vào phòng ăn. Cao Ðại lão gia dẫn đầu, mọi người dù già hay trẻ đều tụ tập trong đại sảnh; rồi Cao Ðại lão gia ra hiệu. mọi người tìm chỗ của mình và ngồi xuống.

Những người thuộc thế hệ già đều ngồi vào cái bàn thứ nhất, tùy theo thứ bậc. Trước hết là Cao Ðại lão gia, rồi Trần Di Thái, Tam Lão gia Khắc Minh và vợ là bà Trương, Tứ lão gia Khắc Ðịnh và bà vợ là bà Vương, Ngũ lão gia Khắc An và vợ là bà Thẩm, cùng với con gái Cao Ðại lão gia là bà Trương là mẹ của Ngọc Cầm. Bàn thứ hai gồm có Giác Tân với vợ là Thụy Giao, Ngọc Cầm, Giác Dân và Giác Tuệ cùng với các em họ là Giác Anh, Giác Nhân thuộc Tam gia; rồi đến Giác Xuân, Giác Thạch và Giác Hiền của Tứ gia. Những người con gái khác cũng ngồi bàn này là Thục Hoa của Nhất gia, người em họ mười lăm tuổi Thục Phần của Tam gia, người em họ bảy tuổi Thục Trân của Ngũ gia. Bởi vì Cao Ðại lão gia muốn bốn thế hệ gia đình phải hiện diện trong bữa tiệc, nên Thụy Giao phải bồng thằng bé Hoàn Trân trên đùi và để cho nó được ăn với người lớn.

Tay cầm ly rượu, Cao Ðại lão gia nhìn những bộ mặt tươi cười ngồi quanh bàn - con cái cháu chắt của ông. Ông từng ao ước được trông thấy cảnh "Tứ Ðại Ðồng Ðường" được thực hiện, và bây giờ một nụ cười thoả mãn nở trên mặt ông, ông uống gần cạn ly rượu. Ông nhìn thế hệ trẻ ở bàn bên cạnh, đang cười, uống rượu và gọi thêm rượu với những giọng trẻ trung, hai tên gia nhân chạy quanh để rót thêm rượu.

Ông mỉm cười và kêu gọi, "Ðừng uống rượu nhiều quá, đừng để say rượu. Hãy ăn nhiều đồ ăn đi."

Ông nghe thấy tiếng đồng ý của Giác Tân, và vô tình ông nâng ly lên và uống một hơi nữa. Tất cả những ly rượu tại bàn của Cao Ðại lão gia đều nâng cao lên cùng với ông; khi ông đặt ly xuống bàn, các người khác cũng làm theo đúng như vậy. Bàn của ông già thì lặng lẽ và dè dặt. Các bà các ông đều ngồi ngay ngắn. Họ cầm đũa lên khi Cao Ðại lão gia cầm đũa, và bỏ đũa xuống ngay khi Cao Ðại lão gia bỏ đũa xuống. Họ hầu như không nói chuyện với nhau, và nếu có thì chỉ một hay hai lời. Cuối cùng Cao Ðại lão gia nhận thấy như thế. Hơi chuyénh choáng, ông khuyến khích:

"Ðừng nghiêm trang quá. Các con hãy thoải mái. Hãy nói chuyện và cười đùa. Coi bàn kia vui vẻ thế nào. Bàn chúng ta im lặng quá. Không cần phải chịu đựng lễ nghi. Tất cả chúng ta là cùng một nhà." Giơ cao ly rượu lên, ông uống cạn ly và nói, "Tối nay ta rất sung sướng."

Sự hứng khởi bất thường của Cao Ðại lão gia đã đem lại một sinh khí mới cho bàn tiệc. Rượu bắt đầu chảy và đồ ăn được chiếu có hăng hái hơn.

Cao Ðại lão gia cảm thấy sung sướng khi thấy những bộ mặt đỏ bừng khích động của con cháu, được nghe tiếng cười ồn ào kèm theo những màn thi uống rượu. Ông uống một hơi nữa từ cái ly đã được rót đầy thêm. Ông nhớ lại quá khứ - những cuộc tranh đấu đầu tiên để được đi học, sự thành công của ông trở thành một học giả, và sự phục vụ triêu đình nhiều năm sau đó. Khởi đầu với hai bàn tay trắng, ông đã thu thập được nhiều ruộng đất, xây nhà cửa, nuôi cái gia đình đông đảo này. Tất cả tiến hành tốt đẹp. Nếu gia đình ông cứ tiếp tục thịnh vượng theo đà này, ai có thể nói nhà họ Cao sẽ giầu có tới mức nào trong hai thế hệ nữa... Mỉm cười, ông uống một ngụm rượu nữa, rồi đặt ly xuống bàn và phán bảo:

"Ta đủ rồi. Chỉ cần hai ly là ta say rồi. Nhưng các con cứ tiếp tục đi." Rồi ông ra lệnh cho gia nhân, "Rót thêm rượu cho các ông các bà ở bàn này."

Quả thực đúng như Cao Ðại lão gia nói, bàn thứ hai rất là vui vẻ náo nhiệt. Ðũa của mọi người dường như không lúc nào ngừng. Một đĩa mới được mang ra thì vài phút sau đã hết sạch trơn. Mấy đứa nhỏ như Giác Xuân và Giác Thạch chưa biết dùng đũa, chúng phải quỳ lên ghế và dùng muỗng để xúc thức ăn. Thanh niên nam nữ ăn uống và cười đùa thả cửa cho tới lúc tiệc tàn. Hầu hết đều say mèm khi tiệc tàn.

Ngọc Câm và mẹ nàng là những người đầu tiên rời bàn tiệc. Thoạt đầu Giác Dân, Giác Tuệ và người em gái Thục Hoa năn nỉ bà Châu để cho Ngọc Cầm ở lại làm khách của họ cho tới hết Tết. Nhưng bà Trương nói họ có việc phải làm ở nhà, và đem Ngọc Cầm về theo. Thụy Giao trở lại phòng riêng để săn sóc Hoàn Trân. Giác Tân, Giác Dân và Thục Hoa đều uống quá chén, phải bỏ về phòng ngủ.

Vào lúc đó sự hào hứng của bữa tiệc đã mất, và những người trẻ không còn gì khác hơn là trở về phòng riêng. Sự yên tĩnh buông xuống khu dinh cơ mênh mông. Chỉ còn lại đầy tớ trong đại sảnh, để dọn bàn và quét nhà.

Giác Tuệ cảm thấy ảnh hưởng của rượu chàng đã uống. Mặt chàng nóng bừng, trái tim đập mạnh. Ngoài đường, tiếng pháo nổ inh ỏi. Giác Tuệ không thể ngồi im. Chàng bước ra ngoài gió lạnh của phòng tiền đình. Một vài chiếc kiệu vẫn đứng chờ, trong lúc ba bốn phu khiêng kiệu ngồi trên bục cao của chiếc cổng lớn, thì thầm nói chuyện. Một tràng pháo nổ trong dinh cơ bên cạnh.

Sau khi đứng đó vài phút, Giác Tuệ bước ra đường. Ngay khi chàng tới cổng chính thì tiếng pháo chấm dứt, ngoại trừ vài tiếng nổ lẹt đẹt. Mùi thuốc pháo nồng nặc trong không khí; xác pháo rải rác trên mặt đường. Hai chiếc đèn lồng giấy đỏ treo ở cổng, chỉ hắt lên những cái bóng đỏ lờ mờ trên mặt đất.

Ðường phố yên tĩnh. Những xác pháo bị bỏ mặc nằm quên, tỏa ra cái hơi thở lưu huỳnh ấm áp cuối cùng. Từ một nơi nào đó có tiếng khóc khe khẽ.

Giác Tuệ tự hỏi tại sao có người khóc trong lúc mọi người vui sướng? Chàng tỉnh rượu. Nhìn xuyên qua màn đêm, chàng trông thấy một bóng người tối thui gần bể nước lớn bên phải lối vào cổng. Chàng tò mò tiến lại gần.

Một đứa bé ăn mày rách rưới đang gục đầu vào thành bể nước và khóc, mớ tóc rối bù của nó buông xuống mặt nước bên trong. Ðứa bẻ ngẩng lên khi nghe thấy tiếng bước chân của Giác Tuệ. Tuy hai người không nhìn rõ nhau trong bóng tối, nhưng vẫn đứng nhìn nhau, mặt đối mặt, không nói một lời. Giác Tuệ có thể nghe thấy tiếng nức nở cố đè nén của đứa bé.

Giống như bị nước lạnh hắt vào người, Giác Tuệ có thể mơ hồ nghe thấy những đồng tiền bằng bạc lách cách trong túi chàng. Chàng bị xâm chiếm bởi một xúc cảm khác thường, và chàng rút ra hai đồng bạc nửa quan, và đặt vào bàn tay ẩm ướt của đứa bé.

Chàng lơ đãng nói, "Hãy cầm lấy tiền này và tìm một chỗ nào ấm áp. Bên ngoài này lạnh lắm. Hãy coi ngươi run rẩy như thế. Ngươi sẽ cảm thấy dễ chịu sau khi mua được một ít đồ ăn nóng."

Giác Tuệ quay nhanh lại và bước vội vào trong khuôn viên, như thể bỏ chạy khỏi một cái gì đáng xấu hổ. Bước qua cổng chính vào hoa viên, chàng có thể tưởng tượng được nụ cười chế nhạo và lời mắng của Ðại ca chàng "Nhân đạo!" Khi Giác Tuệ tới gần toà đại sảnh sau khi đi qua cổng bên trong, một giọng nói dường như quát với chàng trong sự im lặng:

"Ngươi có nghĩ rằng những hành động như thế sẽ thay đổi được thế giới không? Ngươi có nghĩ ngươi đã cứu được một đứa trẻ ăn mày khỏi đói và lạnh suốt đời nó không? Ngươi - ngươi là kẻ đạo đức giả; ngươi thực điên khùng!"

Hoảng hốt, chàng bỏ chạy về phòng. Gieo người xuống giường, chàng cứ nhắc đi nhắc lại, "Ta say rượu, ta say rượu."