hạm Ngũ Lão và Nguyễn Chế Nghĩa gọi một chiếc xe ngựa. Người đánh xe chỉ có một tay. Ngắm bộ dạng một ông nhà quê, một ông “Thổ mừ” lại đòi về phủ Quốc công Tiết chế thì “bán tín bán nghi” bảo:

- Giá năm hào. Có tiền thì hãy lên xe!

Xe chạy được một đoạn Phạm Ngũ Lão hỏi:

- Một tay bị mất ở đâu?

- Ở Quế Sơn!

- Đánh trại nào?

- Trại nào thì cũng là lính Mông Cổ cả. Chúng chiến lại rất hăng.

- Đây cũng đánh ở Quế Sơn về.

- Trại nào?

- Trại giữa.

- Ô! Trại ấy thì chúng nó còn dữ dằn nữa.

Cách phủ Quốc công Tiết chế nửa dặm, Ngũ Lão bảo dừng xe.

Người đánh xe nói:

- Tôi biết ngay là các người nói về phủ Quốc công Tiết chế cho sang… Nếu cũng đánh ở Quế Sơn thì đây không lấy tiền đâu!

Ngũ Lão móc trong ngực ra đồng bạc năm đồng mới coong.

- Mới sáng ra đã đưa tiền to thế này, định đánh đố nhau à? Làm gì có đủ tiền mà trả lại. Thôi, khi khác…

- Cứ cầm cả đi! Cùng lính tráng với nhau cả.

- Không! Tôi không dám cầm đâu! Ai lại đi bắt chẹt khách thế này!

- Anh không thấy chúng tôi vừa ở “quán gió” ra à? Người ta đã đưa thì anh cứ cầm cho người ta vui lòng. - Chế Nghĩa nói xen vào.

- Thôi cũng được! Lần sau gặp lại. Các anh cứ bảo tôi chở đi khắp kinh thành, tôi cũng không lấy thêm tiền đâu!…

Suốt cả năm 1286 và nửa đầu năm 1287, thám mã liên tục báo về triều đình Đại Việt vô vàn các tin tức khác nhau. Lúc thì năm mươi vạn quân gồm các xứ Lưỡng Quảng cùng Tứ Xuyên cùng với quân Nguyên Mông sẽ đánh xuống. Lúc thì là quân Hồ Nam, Hồ Bắc, Tứ Xuyên cộng Sơn Đông… Không khí chiến tranh lúc nào cũng căng như dây đàn. Triều đình Đại Việt quyết định thả năm vạn hàng binh Tống về làm nhiều đợt theo từng vùng quê, vì biết rằng nhà Nguyên sẽ không tái sử dụng lại số lính này.

Biết là chiến tranh lần nữa là không tránh khỏi. Vua Trần Nhân Tông cho vời Hưng Đạo vương vào triều và hỏi:

- Giặc Nguyên Mông lại sang lần nữa thì làm thế nào?

- Lần trước quân ta chưa quen chiến trận, nên lúc đầu có bị bất lợi. Lần này thì dễ hơn trước nhiều. Quân giặc đã thua đau chí của chúng cũng đã nhụt cả rồi. Còn quân ta, đã qua chiến trận, lương thảo cũng dồi dào hơn. Xin bệ hạ cứ yên tâm.

Năm 1287, đầu mùa đông, tháng 10 quân Nguyên Mông lại tràn sang đem theo Trần Di Ái với cái tước vị bù nhìn An Nam Quốc Vương. Rút kinh nghiệm lần trước, kỳ này Hốt Tất Liệt chủ yếu là dùng quân Mông Cổ. Cụ thể là ba mươi vạn quân chuẩn bị đi đánh nước Phù Tang (tức Nhật Bản bây giờ) giao cho Thoát Hoan và Ô Mã Nhi cùng một loạt các bại tướng lần trước thống lĩnh. Tiêu diệt xong Đại Việt sẽ bổ sung thêm một ít quân nữa, rồi đánh Phù Tang sau.

Quân Nguyên Mông vẫn tiến xuống bằng hai hướng. Hơn hai chục vạn do Thoát Hoan và Ô Mã Nhi chỉ huy đi theo đường Lạng Sơn. Còn gần chục vạn do Tích Lệ Cơ Ngọc cầm đầu cùng sáu trăm chiếc thuyền lớn vượt biển thì theo đường vịnh Hải Đông để tiến vào cửa Bạch Đằng.

Nguyễn Khoái xin cho căng xích, dựng cọc lên để đánh. Hưng Đạo vương lệnh hãy khoan. Người họp các tướng lại và phân như sau:

- Nhờ Thái sư Thượng tướng quân Chiêu Minh vương Trần Quang Khải lĩnh quân Thánh dực hộ giá hai thánh thượng ở Thăng Long. Phụ tá là Phó đô tướng Đỗ Hành.

Sai Phạm Ngũ Lão đem năm vạn quân trấn thủ kinh thành.

Sai Nguyễn Chế Nghĩa đem ba vạn quân đóng ở phía tây kinh thành, vùng Đông Ngạc, Cổ Nhuế.

Sai Chiêu Văn vương Trần Nhật Duật đem năm vạn thủy quân, đóng ở sông Cái, sát với kinh thành.

Ba đạo quân này hỗ trợ cho nhau để bảo vệ Thăng Long lần này quyết không cho giặc vào được kinh đô.

Hổ hầu Nguyễn Khoái đem năm vạn thủy binh ém tại vùng cửa sông Bạch Đằng chờ lệnh.

Vùng Vân Đồn vẫn giao cho Đô tướng Nhân Huệ vương Trần Khánh Dư đảm trách như cũ.

Sai Trần Quốc Uẩn và Trần Quốc Hiện, mỗi người lĩnh năm vạn quân giữ vùng Vạn Kiếp.

Riêng Hưng Đạo vương dẫn theo mười vạn tinh binh cùng các tướng Trần Quốc Nghiễn, Trần Quốc Tảng, Dã Tượng và Yết Kiêu lên ải Nội Bàng chặn giặc. Nguyễn Chế Nghĩa xin làm tiên phong, rồi sau đó trở về cố thủ phía tây kinh thành sau được Hưng Đạo vương đồng ý.

Ô Mã Nhi đem theo A Sáng, A Lý cùng mười vạn quân làm tiên phong, ồ ạt tiến xuống Nội Bàng.

Hưng Đạo Vương cũng dàn mười vạn quân ra đối địch. A Sáng cưỡi ngựa ra trước trận, thách tướng Đại Việt ra giao đấu. Nguyễn Chế Nghĩa xin ra. Hưng Đạo vương đồng ý. Nghĩa đánh với Sáng ngoài năm chục hiệp, thấy Sáng có vẻ hơi núng, A Lý vỗ ngựa xông vào trợ chiến. Chế Nghĩa hăng hái địch với hai tướng, càng đánh càng hăng, tỏ ra không thua kém một ly, một lai nào. Quân hai phía hò reo vang trời. Ô Mã Nhi thấy nhiều tiếng hò reo, sốt ruột phóng ngựa từ trong trại ra. Vẫn con ngựa ô bị Phạm Ngũ Lão bắn rách tai năm xưa. Nó vừa khôn ngoan, vừa nhanh chân theo chân Thoát Hoan chạy thoát được về Trung Quốc lần vừa rồi. Vừa trông thấy Ô Mã Nhi chỉ phong phanh một miếng giáp che ngực, Nguyễn Chế Nghĩa bèn bỏ cả Sáng lẫn Lý, phóng ngựa chạy chếch về bên phải trận quân Trần. Rồi khéo léo và hết sức nhanh nhẹn, lấy cung lắp tên, quay người nhằm tay tả Ô Mã Nhi bắn tới. Ô Mã Nhi bị bất ngờ, nhưng cũng vẫn theo phản xạ, hơi né người về một bên, cánh tay trái không cầm đao đưa ra bắt mũi tên. Song tên của Nguyễn Chế Nghĩa vốn nhỏ và ngắn, nên Ô Mã Nhi bắt trượt. Mũi tên cắm vào vai phải, xuyên qua lớp thịt nục nạc vào sát tận xương khiến hắn suýt ngã ngựa. Hưng Đạo vương thấy thế liền thúc quân đánh tràn sang. Nhưng các đội kỵ binh Mông Cổ đã được tung ra đánh chặn lại. Hai bên kịch chiến được một phần tư khắc giờ thì quân Đại Việt không thể địch nổi kỵ binh Mông Cổ quây tròn từ bốn hướng. Nhưng rút kinh nghiệm lần trước, Hưng Đạo vương khua chiêng thu quân từ từ vào trong ải. Bốn tướng Nguyễn Chế Nghĩa, Trần Quốc Nghiễn, Trần Quốc Tảng và Yết Kiêu ở lại đánh chặn. Dã Tượng hộ vệ Hưng Đạo vương chạy vào quan ải.

- Nguyễn Chế nghĩa lần đầu tiên xuất trận, địch nổi cả Sáng lẫn Lý phải nói là rất tài, thương pháp còn có phần hơn cả Trần Bình Trọng năm xưa. - Hưng Đạo vương khen. Ngoài ra còn lập được công lớn là bắn bị thương Ô Mã Nhi, làm nhụt nhuệ khí quân giặc, đáng được thăng lên Đô tướng. Nhưng mà… kỵ binh của Mông Cổ quả là… Vô địch thiên hạ thời nay.

Nói rồi, Người cho rút quân để Nguyễn Chế Nghĩa về trấn tây bắc Thăng Long. Còn mình với các tướng lui về tả ngạn Sông Hồng, mạn Hồng lộ (tức Hải Dương, Hưng Yên hiện nay) như lần trước. Mũi tên của Nguyễn Chế Nghĩa không tẩm thuốc độc, không tính mạng Ô Mã Nhi đã lâm nguy, về trại hắn tự lấy dao găm rạch bả vai rút tên ra, rồi mới sai người băng bó. Hôm sau, hắn ra lệnh tấn công Nội Bàng, nhưng quan ải đã rỗng…