răng vàng đổ trên tóc. Trăng chảy dài trên vai áo. Trăng óng ánh trong mắt nhìn. Trăng nhuộm xuống vùng đồng không mông quạnh màu trắng như sữa. Đôm đốm bay lập loè. Tiếng côn trùng rỉ rả nên không át được tiếng nhạc vẳng ra từ chiếc máy cassette chạy bằng pin mà Đan Trầm đã mua làm quà cho đứa con trai cưng trong chuyến thăm viếng đầu tiên này.

- Trăng đẹp quá...

Đan Trầm thì thầm trong lúc ngồi cạnh con trai trên nóc hầm trú ẩn. Điềm cười im lặng ngước nhìn vầng trăng chếch trên đầu. Nghe vai nằng nặng anh hơi quay nhìn mới thấy mẹ tựa đầu vào vai của mình.

- Mẹ lạnh hả mẹ?

Đan Trầm cựa mình rồi trả lời nhỏ.

- Hông... mà mẹ muốn tựa đầu vào vai con...

Nói xong nàng bật lên cười và Điềm cũng cười thì thầm.

- Con cám ơn mẹ đã lên thăm con...

- Mẹ muốn mà con... Con đi lính mẹ buồn, mẹ lo, mẹ nhớ con. Phải chỉ con có nhiều anh chị em thì mẹ cũng bớt cô quạnh. Đằng này mẹ chỉ có mình con...

- Mẹ lấy chồng đi mẹ... Mẹ lập gia đình với bác Mặc thì mẹ sẽ bớt cô quạnh. Dù sao mẹ cũng có người bên cạnh...

Quay người nhìn con, Đan Trầm thấy được một khuôn mặt mờ dưới ánh trăng nét khắc khoải, vẻ âu sầu, sự buồn bã lẫn chịu đựng câm nín. Nàng hiểu được nỗi lòng của con. Nó không muốn thấy nàng sống đơn côi. Nàng đã hy sinh nhiều rồi nên nàng được quyền hưởng hạnh phúc. Chẳng thà nó cưu mang khổ sở còn hơn...

- Con xúi dại mẹ hả?

Câu hỏi có chút cợt đùa của nàng làm cho Điềm bật cười.

- Dạ... Xúi mẹ lập gia đình với bác Mặc là xúi dại mà mẹ. Mẹ còn trẻ đẹp mà mẹ... Với lại...

- Với lại cái gì?

Đan Trầm vặn hỏi. Nàng thấy ánh mắt đăm chiêu của con như mất hút vào bóng trăng dõi trên con đường đất bệch màu trắng ngà.

- Với lại mẹ cần có người săn sóc mẹ lúc tuổi già. Con giờ ở xa mẹ và mai mốt con cũng có gia đình của riêng con...

Đan Trầm thở dài nhè nhẹ. Nàng cũng đã nghĩ nhiều lần tới lời con trai vừa nói ra. Tuy nhiên mấy lúc gần đây nàng cảm thấy tâm tình của mình xáo trộn và thôi hăm hở chuyện lập gia đình với Mặc dù mỗi lần gặp nhau anh đều có đề cập tới. Dường như tâm tình của nàng có vướng mắc một cái gì thật mông lung và mờ nhạt khiến cho nàng do dự nhận lời lấy Mặc. Vả lại dù có lập gia đình thì nàng vẫn sống một mình tại ngôi nhà cũ vì Mặc cũng đóng ở An Lộc. Như vậy đâu có gì thay đổi mà phải lấy nhau. Thương yêu nhau, thỉnh thoảng gặp nhau cũng được rồi. Dường như, có rất nhiều cái dường như, có rất nhiều điều mơ hồ khó đoán định được làm cho nàng băn khoăn, dùng dằng khi muốn bước thêm bước nữa. Có người nói những người đàn ông hoặc đàn bà luống tuổi, độc lập về tài chánh rất e ngại khi tái hôn. Điều đó với nàng rất đúng. Sống một mình cũng buồn song bù lại được tự do, không phải nghe lời ai và chiều chuộng ai, muốn ăn muốn mặc, muốn sắm sửa cái gì cũng không phải hỏi ý kiến của ai hết hay tệ hơn là ngửa tay nhận tiền của chồng. Có thể đó là lý do nàng e ngại chuyện lập gia đình. Bữa nào không thích hoặc lười nấu ăn nàng có thể đi bộ ra chợ Thị Nghè hoặc đón xích lô ra Sài Gòn đi loanh quanh, ăn uống no nê xong mua sắm này nọ rồi tối trở về nhà mà không phải lo có cái mặt chằm vằm của chồng đang chờ đợi mình.

Nói xong rồi thấy mẹ vẫn im lìm tựa đầu vào vai mình như suy nghĩ, Điềm cũng im lặng ngắm trăng dù trăng không xa lạ gì với anh lắm. Gió đêm lây lất thổi. Anh ngửi được hương tóc dịu dàng, chút ấm áp toả ra từ da mặt mềm của mẹ làm thành dao động và ngất ngây mà hơn năm nay anh hầu như đã không có được.

- Con còn viết hông?

Đan Trầm lên tiếng. Điềm trả lời bằng giọng rời rạc.

- Dạ còn... mà viết truyện ngắn...

- Con có gởi đăng báo hông?

- Dạ hông... Ở đây thư từ hơi khó khăn dù chỉ cách Sài Gòn không xa lắm...

Đan Trầm thở dài. Nghe được tiếng thở dài của mẹ, Điềm cất giọng cười nhỏ.

- Con viết truyện ngắn rồi gom thành tuyển tập. Mai mốt có dịp về Sài Gòn con sẽ gởi đăng... Viết với con như là thú tiêu khiển vả lại đời lính ở đồn này cũng chẳng có gì đáng để viết... Con viết nhật ký nhiều hơn...

Đan Trầm chợt nắm lấy bàn tay chai cứng của con trai đưa lên ngắm nghía. Dưới ánh trăng nó sần sùi và có những cục u. Hết rồi bàn tay của cậu thanh niên con một ở thành thị và được mẹ cưng chiều nên chẳng làm gì đọng móng tay. Vuốt ve bàn tay con, Đan Trầm thì thầm.

- Mẹ thương con...

Nàng chỉ biết nói thế. Điềm quay qua hôn nhẹ lên tóc mẹ như tỏ bày tình thương.

- Con biết mẹ thương con...

Đưa tay xua muỗi kêu vo ve trên mặt của mẹ, anh nói tiếp.

- Chừng nào mẹ về?

- Ở đây luôn... Mẹ sẽ nói với ông thiếu uý Tiên là mẹ đi lính hổng cần lãnh lương. Mẹ chỉ cần ở bên con...

Điềm bật cười. Đan Trầm cũng cười theo. Khẽ cựa mình ngồi dậy nàng hỏi nhỏ.

- Mấy giờ rồi con?

Đưa chiếc đồng hồ Seiko lên Điềm đáp chậm.

- 10 giờ. Mẹ buồn ngủ chưa?

- Chưa... nhưng mẹ muốn đi nằm... Ở đây muỗi chích đau quá...

Cười hắc hắc, Điềm nâng mẹ dậy rồi dìu bà đi vào hầm núp. Ánh đèn dầu lù mù. Đan Trầm nói như năn nỉ con.

- Con ngủ chung với mẹ đi. Giường còn rộng mà. Mẹ nằm trên giường còn con ngủ dưới đất mẹ hổng đành lòng... Con chiều mẹ nghen...

Điềm cười gật đầu.

- Dạ... Hơn năm rồi con đâu có được ngủ chung với mẹ...

Hai mẹ con nằm đâu lưng nhau. Đan Trầm cảm thấy lòng mình bình yên và thanh thản dù đang nằm trên giường cây ọp ẹp. Nhìn xuyên qua cái cửa sổ nhỏ có chút ánh trăng dọi vào, nàng đưa tay nắm lấy bàn tay của con và giữ chặt lại như không muốn rời. Đêm trôi qua thật im lặng. Gần sáng nàng chợt thức giấc vì tiếng sấm gầm và tiếp theo chớp loè sáng rực. Điều mà nàng cảm nhận là không biết lúc nào và bằng cách nào lại nằm nghiêng đưa lưng vào trong lòng của con trai. Điềm chắc ngủ say vì nàng nghe tiếng con thở đều và nhẹ. Không khí trong căn hầm trú ẩn lạnh lùng rét mướt khiến cho nàng rùng mình rút sát vào lòng con như tìm chút hơi ấm thân quen. Tới lúc nào đó nàng cũng cần sự săn sóc và chở che của con trai.

° ° °

Dù thương con cách mấy rồi có lúc Đan Trầm cũng phải rời bỏ để trở về đời sống hiu quạnh của mình. Điềm, không còn là của riêng của nàng nữa. Đứa con trai cưng của nàng bây giờ đã là người của nước non, đang thi hành nhiệm vụ bảo vệ tự do của dân tộc, chiến đấu chống kẻ xâm lăng để cho nàng được sống yên ổn nơi thành phố. Ngồi trong lòng chiếc xe lam, nhìn con đứng bơ vơ giữa khoảng trời mù nắng, sau lưng là hàng rào kẽm gai và chiếc lô cốt đắp đất nàng thấy thương thật nhiều. Hình hài đó nàng mang nặng để đau, cưu mang bế bồng, hy sinh đời son trẻ để nuôi nó lớn lên và cuối cùng cũng phải rời xa, dứt bỏ dù không muốn. Nàng không biết những kẻ cầm quyền, chỉ đạo cuộc chiến tranh này có thương con, có nghĩ tới sự mất mát của những bà mẹ như mình không. Chắc là không. Bởi vì con của họ không phải ra chiến trường, không phải cầm súng đối diện với địch quân mà được an nhàn trong lớp học hay cũng đi lính mà là thứ lính kiểng, lính ma hay lính văn phòng. Rồi nàng lại quy lỗi con đi lính là tại mình. Thương yêu Mặc có phải là một sai lầm? Nàng tự hỏi câu đó nhiều lần khi ngồi trên chuyến xe đò trở về Sài Gòn cũng như trên chiếc tắc xi trở về nhà. Khoá cổng, mở cửa bước vào nhà, khoá cửa lại, nàng thở dài cảm thấy được nỗi trơ trọi, cô đơn của chính mình. Bức ảnh Điềm chụp ngày mãn khoá với nụ cười làm cho nàng lại nhớ con nhiều hơn dù xa chưa được một ngày. Vén màn bước vào phòng ngủ, nàng nằm lăn ra giường mà không cần thay quần áo gì hết. Dường như có tiếng động gì trên mái nhà mà phải lắng nghe giây lát nàng mới biết đó chính là tiếng mưa rơi. Mưa làm nàng lại nhớ tới con. Nàng ước ao một điều mà nàng biết sẽ không xảy ra là có con nằm cạnh bên để cũng chẳng làm gì hết ngoài sự cảm thấy mình không cô đơn. Đứa con trai như một yên vui, chở che và chỗ dựa để nàng có thể tạm quên hết nỗi buồn rầu và bơ vơ. Kéo chiếc mền lên tận cổ, mắt nhắm lại như muốn quên ngoại cảnh, nàng hồi tưởng lại ba ngày ở bên cạnh con trai trong ngôi đồn nhỏ. Rất tế nhị và hiểu biết, thiếu uý Tiên đã cho Điềm nghỉ ba ngày phép tại chỗ nên anh không phải làm gì hết ngoại trừ lái xe đạp chở mẹ dạo chơi khắp làng. Ngồi sau lưng vòng tay ôm hông, đầu tựa vào vai con, hít thở mùi áo lính hăng hăng hoà quyện với hương hoa cỏ dại mọc trên cánh đồng cỏ, nàng cảm thấy lòng thơ thới và hân hoan niềm vui bình dị, mộc mạc. Chưa bao giờ nàng có được cảm giác như vậy kể cả trong những lúc đi chơi với Mặc. Giữa trời trưa nắng gắt, đứng trong ngôi nhà lồng chợ ngắm nhìn những đứa con gái nhỏ nhảy cò cò và chơi đánh đũa với nhau, nàng chợt nhận ra tuổi thơ của mình, một đứa trẻ thị thành thiếu mất những phút giây tầm thường song lại được nhớ hoài trong ký ức xưa cũ.

Dắt chiếc xe đạp ra khỏi cổng đồn Điềm cười lên tiếng.

- Mẹ... Con chở mẹ đi gặp một cô gái?

- Ai? Bạn con hả?

Điềm cười chúm chiếm.

- Dạ... Một cô gái quê... Cô ta tên Nhàn... Cô ta thích con lắm...

Điềm cười hắc hắc và Đan Trầm cũng bật lên tiếng cười vui vẻ.

- Bộ con muốn mẹ coi mắt cô Nhàn hả?

- Dạ... Nếu mẹ ưng thì con tiến tới...

Nghe vậy Đan Trầm hỏi thêm vì tò mò.

- Cô ta có đi học?

- Dạ có... học ở trường quận...

- Lớp mấy?

- Dạ lớp đệ ngũ... Ba cô ta là xã trưởng. Anh cô ta đi lính trên quận...

Vì mẹ ngồi sau lưng nên Điềm không thấy được bà nhăn mặt tỏ ý không bằng lòng.

- Bộ con tính lấy vợ thật à?

Thật lâu Đan Trầm mới nghe con lên tiếng trả lời câu hỏi của mình.

- Thì con lấy vợ để cho mẹ đi lấy chồng...

Đan Trầm cố nén tiếng thở dài của mình. Có lẽ nghe được tiếng thở dài của mẹ, Điềm hỏi nhỏ.

- Mẹ... Con có làm điều gì khiến cho mẹ buồn hông mẹ?

- Có...

Đan Trầm thẳng thắn xác nhận. Gần đây nàng nãy ra ý nghĩ nên minh bạch với con. Hôm nay nhân con hỏi nàng mới xác nhận.

- Con có hai điều làm cho mẹ buồn. Thứ nhất là chuyện con đi lính. Con giận mẹ rồi con đi lính...

Đan Trầm ngưng nói như có ý để cho con được dịp lên tiếng phân trần song thấy con làm thinh nàng lại nói tiếp.

- Con nghĩ mẹ thương bác Mặc rồi bỏ bê con. Đó là một hiểu lầm tai hại. Đó là tại con chưa suy nghĩ chín chắn. Dù có thương yêu và lập gia đình với Mặc, mẹ cũng không bỏ bê con đâu. Con là máu huyết, là đời của mẹ mà thì làm sao mẹ dứt bỏ con cho được. Mẹ đã, đang và sẽ thương yêu con suốt cuộc đời mẹ...

Điềm lặng thinh. Lát sau anh mới khe khẽ thở dài rồi lên tiếng. Anh nghe giọng nói của mình khàn đặc và như lạc đi.

- Con cám ơn mẹ... Con cũng vậy... Con đã, đang và sẽ yêu thương mẹ suốt đời con...

Nghe câu nói đó, đang ôm con, Đan Trầm xiết chặt vòng tay của mình thêm, ấp mặt vào thân áo kaki đang ướt mồ hôi, nàng thì thầm.

- Mẹ biết... Tình thương của mẹ dành cho con và của con dành cho mẹ chính là lý do làm cho mẹ ngần ngại khi nhận lời cầu hôn của bác Mặc. Sau khi con đi lính rồi và gần đây nhất, mẹ thường băn khoăn tự hỏi để tìm ra lý do khiến cho mẹ do dự, phải nói là mẹ sợ bước đi bước nữa...

- Lý do gì vậy mẹ?

Điềm sắm nắm hỏi.

- Nếu mẹ lấy chồng thì nguyên nhân chính là tình yêu. Đúng không?

Điềm gật đầu. Rồi như đoán mẹ sẽ không thấy mình gật đầu anh lên tiếng.

- Đúng... Mẹ không phải nghèo tới độ lấy chồng để nương nhờ tấm thân. Tuy hiện thời mẹ sống một mình nhưng mẹ đã quen sống tự lập rồi, do đó mẹ lấy chồng không phải vì đơn độc. Vả lại mẹ thích cô đơn mà...

Đan Trầm bật lên tiếng cười ấm khi nghe con nói mình thích cô đơn.

- Như vậy nếu lấy ai thì mẹ phải yêu thương người đó nhiều lắm, nhiều tới độ mẹ phải hy sinh cái mình đang có để đổi lấy đời sống lứa đôi...

- Mẹ cân tình cảm hả mẹ?

Điềm ngắt ngang lời mẹ bằng câu nói khiến cho cả hai mẹ con đồng bật cười xong Đan Trầm vội phân trần.

- Mẹ không nói mình cân đo tình cảm của mình. Mẹ chỉ muốn nói cho con biết là mẹ chưa thương yêu bác Mặc tới độ mẹ phải từ bỏ hết những gì của mình đang có, trong đó có con nữa...

Điềm gục gặt đầu như hiểu ý của đấng sinh thành.

- Điều thứ nhì con làm mẹ buồn chính là con vừa mới nói câu '' Thì con lấy vợ để cho mẹ đi lấy chồng...''. Câu nói đó chứng tỏ con còn hờn giận và trách móc mẹ. Con nhìn nhận không?

Đan Trầm hỏi thẳng thừng vì biết tính của con. Gật đầu Điềm cười với mình.

- Con nhận là con vẫn còn giận mẹ... mà chút chút thôi...

Đan Trầm cười thầm. Ngoái đầu lại nhìn con đường làng vắng không người đi, nàng nói thật chậm như cố làm cho giọng của mình nghiêm hơn.

- Con đừng nên nói thì con đi lấy vợ để cho mẹ đi lấy chồng. Chuyện con lấy vợ là chuyện của con, còn chuyện mẹ lấy chồng là chuyện của mẹ. Mẹ với con tuy hai mà một; con với mẹ tuy một mà hai...

Không nhịn được Điềm bật lên tiếng cười hắc hắc, trong lúc Đan Trầm cũng xiết mạnh vòng tay đang ôm hông con và rũ ra cười. Nàng nghe tiếng cười của mình với con vang vang trên cánh đồng cỏ hoang gợn sóng trong cơn gió đìu hiu.

- Tới nhà cô gì của con chưa?

Đan Trầm hỏi khi thấy xóm nhà lá hiện ra. Điềm chợt bật lên tiếng cười hắc hắc. Nghe tiếng con cười, nàng biết mình bị con gạt nói là có cô này cô nọ chứ thật ra nó chẳng có ai hết. Bị quê và như để trả đũa lại nàng luồn tay vào trong áo rồi dùng ngón tay ngoáy vào rún của con khiến cho Điềm bị nhột phải bật cười hắc hắc và uốn éo thân hình. Ngày xưa, lúc con còn nhỏ chừng một hai tuổi nàng thường hay hôn vào rún khiến cho nó nhột cười hăng hắc.

- Mẹ ơi... nhột...

Điềm vừa la vừa cười vừa uốn éo thân hình khiến cho chiếc xe đạp lao chao muốn ngã.

- Sợ chưa... Đừng có gạt mẹ nữa nghen...

- Dạ... dạ...

Nhờ trò chơi hồi còn nhỏ mà không khí giữa hai mẹ con trở nên thân tình cũng như mọi hiểu lầm được xoá bỏ.

- Mẹ... Con xin lỗi vì đã hiểu lầm nên giận hờn mẹ. Tuy nhiên nếu mẹ muốn lấy chồng thì con...

Điềm ngập ngừng nói không hết câu song mẹ anh như hiểu ý nên bà vội lên tiếng.

- Con cho phép mẹ lấy chồng hả. Phải con muốn nói như vậy hông?

Điềm cười hắc hắc vì câu nói đùa của mẹ.

- Dạ...

Đan Trầm cười mà hình như có chút ngậm ngùi trong giọng cười của nàng.

- Mẹ thương con Điềm ơi... Mốt về Sài Gòn mẹ nhớ con lắm...

- Mẹ... Tết này con được phép về ăn tết với mẹ... Thiếu uý Tiên nói năm nay con về thì năm sau sẽ đến phiên của ông ta...

Nghe con nói vậy Đan Trầm cười vui vẻ.

- Vậy hả... Từ đây tới tết cũng còn lâu. Mẹ sẽ lên thăm con tháng tới. Con chịu hông?

Điềm làm thinh giây lát mới thủng thẳng trả lời câu hỏi.

- Con thích mẹ lên thăm con nhưng con sợ mẹ cực khổ nhất là nguy hiểm. Con đường từ quận về đây không được an ninh lắm vì thỉnh thoảng cũng bị đấp mô hoặc bị chận đường. Hay là mẹ rán chờ tới tết con về...