rong lúc đó, Junon đâu dễ chịu bó tay trước bao biến chuyển dồn dập mà nàng không thể ngăn chặn, nàng bèn phái Iris, vị sứ giả quen thuộc, đến bên Turnus. Vị nữ thần vội vàng bái kiến vua Rutule dưới hình hài một tên lính trẻ hổn hển chạy đến như vừa vượt qua đoạn đường dài. Turnus đang ngồi mơ màng dưới bóng cây tường vi, hoa nở đỏ rực, khi Iris chạy đến. — Thưa quân vương, tôi đem đến cho ngài một nguồn tin có thể giúp ngài đập tan sự kháng cự của quân Dardanus. Énée đã rời khỏi doanh trại với một lực lượng đáng kể. Y ngược sông Tibre đến tận cung đình của Evandre, nơi đó y hợp lực với một đoàn, đúng hơn là một nhóm dân chúng miền núi Etrurie, đang đi tìm cứu viện trong thành Corythus. Vậy ngài còn đợi gì mà chẳng lợi dụng sự khinh xuất đó, tấn công bất ngờ vào doanh trại của y, cướp hết các tàu thuyền, lương thực và đứa con y giao cho vài võ quan trông nom? Nào! Nhanh lên! Turnus cau mày trước mệnh lệnh ngắn gọn do tên lính táo tợn buông ra trước chủ tướng mình, nhưng Iris đã bay lên, vua Rutule trông thấy sắc cầu vồng của dải khăn thần vừa tung ra trên nền trời, bèn cung kính chắp tay: — Tôi xin tuân lệnh nữ thần, cầu nàng hưởng nhiều ân phúc vì đã giúp tôi chiến thắng. Hắn đến trước trại quân giữa đồng, lên tiếng kêu gọi: — Quân Rutule, Laurente và tất cả các nước đồng minh, hãy tiến ngay về phòng tuyến quân Troie. Phải tiến công tức khắc, không được chậm trễ. Ta đã nắm được nguồn tin đích xác – chư thần đã ngả về phe chúng ta – rằng Énée hiện vắng mặt, ta sẽ đánh chúng chẳng mấy khó khăn. Và tức thì, bụi cát bay mù mịt dưới gót chân đoàn quân tiến bước. Turnus đi đầu. Được hai mươi kỵ mã tài giỏi hộ vệ, hắn phóng ngựa lên trước, mở lối cho đoàn quân quá chậm chạp so với sự nôn nóng của hắn. Con ngựa xứ Thrace sắc trắng nâu phi như gió. Chẳng mấy chốc, vua Rutule đã trông thấy thành quách của địch. Tức khắc hắn vung ngọn giáo lên phóng vút đi trong không trung ra hiệu khai chiến. Toàn quân đều chứng kiến cử chỉ đó nên đồng thanh hoan hô ầm ĩ. Núp sau tường lũy, ngay khi lính canh báo tin có đoàn quân trùng điệp đang tiến gần, quân Troie cũng đã thấy ngọn giáo phóng lên trời của Turnus. — Chiến tranh đã bùng nổ, – Caius, một trong những sĩ quan dũng cảm nhất của Énée kêu lên – hỡi các chiến binh, hãy nhớ kỹ lời dặn dò của chủ tướng. Dù bị tấn công, bất cứ giá nào ta cũng không ra khỏi thành. Lực lượng ta quá yếu, khó có thể đương cự ngoài đồng trống, trong khi chúng ta có thể tự vệ hiệu quả hơn dưới chiến hào và các vị trí phòng thủ. Quân Troie hơi thất vọng khi biết không thể lập những chiến công oanh liệt mà chỉ lo giữ lều trại, nhưng họ vẫn tuân lệnh, vì vị tướng kia đã nói lời hợp lý nhân danh hoàng tử của mình. Nhiều tiếng la ó chế nhạo của quân Turnus lọt đến tai họ. Lính gì mà ẩn nấp trong thành như bọn đàn bà nhát gan thế? Thật khiếp nhược! Còn Turnus, giận dữ trước sự kiện bất ngờ đó, cho ngựa rảo quanh dãy trường thành kiên cố với vẻ tức uất của con sói đói rình rập bên chuồng trại đóng kín. Làm thế nào để buộc bọn Teucère ra khỏi thành và lôi chúng ra giữa đồng? Vua Rutule nát óc suy nghĩ và mặc cho con ngựa phi nước kiệu dọc thành lũy. Bờ dốc sông Tibre đột ngột chặn bước con vật, khiến chủ nó chợt ngẩng đầu lên và chan chứa hy vọng. Một góc thành tựa lưng bên dòng sông, làm bến đậu cho hạm đội Troie. Thoạt nhìn qua, rất khó phát hiện nhưng khi bị phát hiện, thì nó không thể nào thoát được, vì từ doanh trại, mọi toan tính can thiệp đều vô hiệu. — Quân Rutule, quân Laurente! – Turnus phấn khởi hét lên – Hạm đội Troie nằm trong tay ta rồi. Nào xông vào, thiêu hủy hết đi. Chúng sẽ chẳng còn phương tiện lẩn trốn. Hắn nhảy xuống ngựa, cầm cây bùi nhùi đốt lên, rồi cùng đoàn hộ vệ theo bén gót, hắn men xuống bờ sông, nhún mình nhảy vọt lên tàu thật tài tình. Năm mươi, một trăm chiến binh cũng bắt chước làm y như thế. Quân Troie bất lực kêu khóc và than thở trong chiến hào. Họ phẫn nộ giơ cao nắm đấm về phía những vị chỉ huy đã ra lệnh buộc họ phải án binh bất động một cách thảm thương. Khói của nhựa cây bốc cháy cuồn cuộn dâng lên tận trời. Nhưng một lần nữa, thần linh lại ngăn trở ý muốn con người, đột nhiên bóp chết một nguồn vui vừa chớm nở, nhưng đã chặn được tai hoạ thảm khốc, Jupiter cứu thoát đoàn tàu khỏi sự đe dọa của trận hoả hoạn ác liệt. Trước đây, khi còn lẩn trốn trên núi Ida, để đóng đoàn tàu sẽ đưa chàng rời xa cảnh hoang tàn đổ nát của thành Troie lửa khói, Énée đã bạo gan đốn những cây phong và thông đen trong khu rừng thiêng thuộc quyền sở hữu của Cybèle, mẹ các tối linh thần, để lấy gỗ ván. Chàng có xin phép và đã được vị nữ thần phúc hậu hoan hỉ tặng cho loại cây bà quý nhất. Tuy nhiên, lòng bà băn khoăn với ý nghĩ những thân cây cao, tròn lẳn và đầy nhựa kia có ngày sẽ mục ruỗng và vỡ vụn ra vì sâu mọt, nên bà ngỏ lời với Jupiter, hãy vì tình cảm đối với mẹ mà khiến cho cây kia đừng mục nát. — Bất tử à? – Vị chúa tể muôn loài tủm tỉm cười – Mẹ đòi hỏi gì thế nhỉ, hở mẹ? Con không thể nào ban cho những mảnh ván, miếng gỗ, nay mai đây sẽ biến thành lườn tàu, một đặc tính dành riêng cho thần linh. Dầu sao, con sẽ giúp mẹ điều này, khi nào dân Troie được mang đến nơi Định mệnh chỉ định, con sẽ biến những con tàu vượt khơi quá lâu đó thành thần Sóng. Và Jupiter, muốn tăng thêm vẻ long trọng của lời hứa, đã gật gù mấy cái khiến cả núi Olympe rung chuyển. Bởi thế, vào lúc Turnus, tay cầm ngọn đuốc, phóng vụt lên tàu, đoàn tàu ấy, do lời hứa của Jupiter, không thể bị mục nát vì nước hay thiêu rụi vì lửa, đã lặng lẽ hóa thân. Dưới ánh mắt sửng sốt của quân Rutule và sự thán phục của quân Troie, từng con tàu tự bứt rời khỏi dây thừng buộc mình vào bờ, từ từ chìm sâu xuống nước. Turnus chỉ kịp nhảy lui để khỏi bị cuốn theo trận đắm tàu hi hữu đó. — Càng hay, – hắn tuyên bố với các chiến hữu đang vây quanh bên hắn hỏi han rối rít – bọn Troie mất cả hạm đội mà chẳng nhọc công đến ta, chỉ còn việc lo ăn mừng thôi… — Nhìn kia! – Thình lình Messape hét to, chỉ tay về phía dòng sông, chỗ những con tàu vừa chìm xuống. Nhiều hình dạng trắng toát giống hệt mũi thuyền, từ làn nước xanh trồi lên, rồi lướt xa, lửng lơ theo làn gió nhẹ, đúng y số lượng con tàu. Ngay lúc đó, một giọng nói uy nghiêm và vang rền nổi lên. — Hãy đi đi, những con thuyền bất tử, đi về phía vương hậu các tối linh thần và trình với Người rằng: con trai người đã giữ đúng lời hứa. Hỡi các thần Sóng, chẳng ai đụng chạm đến các ngươi nữa! Rời khỏi cửa sông vắng lặng, hóa thân các con tàu mờ dần rồi biến mất trong tiếng kêu la hoảng hốt của những người mục kích. — Sao? Các ngươi chùn bước vì một sự kiện không đâu, chỉ gây nguy hại cho bọn Teucère à? – Turnus lo ngại nhìn đám quân đang hoang mang sợ sệt, rồi quát lên gay gắt – Lãnh thổ sẽ thuộc về ta, kẻ thù mất cả hạm đội, thì còn gì nào? Ta phải cảm tạ thần linh đã đẩy kẻ thù vào tay ta nhanh hơn. Ta không nao núng trước những lời tiên tri về họn chúng. Chúng phải đến Italie, liên kết với một vị vua. Như thế là xong. Định mệnh chúng dừng lại đó. Thiên hạ cũng tiên đoán nhiều điều quan trọng về ta vậy. Lời tiên tri đúng nhất do chính ta thực hiện lấy: ta sẽ tiêu diệt bọn Teucère và chiếm lại vị hôn thê của ta! À, bọn ngu độn kia, chúng ngỡ sẽ được an toàn trong hào lũy của chúng, giữa tường lũy thành Troie, chúng chẳng đã tin chắc sẽ được yên ổn hay sao, và rồi tất cả sẽ phải vùi chôn trong khói lửa? Nào, các chiến binh hãy chuẩn bị tấn công. Ta sẽ không núp trong sườn con ngựa gỗ bụi bặm để đánh úp chúng. Ta sẽ không hành động như bọn Hy xảo diệu hơn là dũng cảm, và chúng sẽ không thể cầm cự được với ta trong mười năm. Ngày mai, khi bình minh ló dạng, doanh trại quân Troie sẽ tan tành. Đêm xuống rồi, ta hãy nghỉ ngơi đã. Ta sẽ thức dậy, nhẹ nhàng thanh thản chào đón chiến thắng. Nói xong, Turnus giao Messape nhiệm vụ đặt trạm gác quanh các lộ dinh và cắt lính canh gác cửa. Cứ hai giờ đổi phiên một toán tuần phòng dọc các chiến hào. Dặn dò xong, vua Rutule vào ngả lưng trong ngôi lều có các dũng sĩ tùy tùng bảo vệ, dựng ở gần đó. Quanh các vị chỉ huy, bọn lính uống rượu hoặc đánh bài, hoàn toàn tin tưởng vào quân tuần tiễu. Có nhóm nằm lăn ra cỏ chuyện trò bàn bạc về việc kẻ thù chắc chắn sắp thất thủ. Từ trên thành lũy, quân Troie không chơi đùa cũng không dám ngủ. Mnesthée, Sergeste và Caius, các võ tướng – được Énée giao nhiệm vụ phòng thủ doanh trại lúc chàng vắng mặt – đang họp bàn. Sự kiên quyết và trầm tĩnh của Turnus khiến họ lo lắng. Họ cho lính luân phiên trực gác và tuần tra các cổng thành và sẽ thật bất hạnh cho tên lính canh nào đó thiếp đi vì mỏi mệt. Nhưng chẳng có ai phải bị trách phạt cả, bởi người chiến binh lười nhất cùng hiểu rằng giờ phút nghiêm trọng đã gần kề, chỉ sơ sẩy một chút là ảnh hưởng đến sự sống còn của cả trại, nên tất cả đều luôn sẵn sàng chiến đấu. Có hai người bạn thân đang khe khẽ chuyện trò, e làm kinh động giấc ngủ của Ascagne trong căn lều bên cạnh. Một người tên là Nisus, trạc ba mươi tuổi, khuôn mặt rắn rỏi. Không có ai trong toàn quân ném lao giỏi như chàng. Đôi vai lực lưỡng nói lên sức mạnh và ánh mắt trong sáng biểu lộ lòng trung thực của chàng. Người kia là một gã trai trẻ độ mười tám. Đôi mắt xanh lơ u buồn và mái tóc quăn khiến chàng còn vẻ một cậu bé. Chàng tên Euryale, có giọng nói nhỏ nhẹ hiền lành, nhưng lòng đầy quả cảm. Tuy cách biệt nhau về tuổi tác, giữa hai người luôn là tình bạn chí cốt gắn bó. Khi chiến đấu, lúc vui chơi, trong bữa ăn hay giờ nghỉ ngơi, đôi bạn luôn kề cận bên nhau, cả đội quân ai cũng biết tình cảm quấn quýt giữa họ. Chiều hôm đó, Nisus có vẻ lo nghĩ nhiều. Euryale gạn hỏi bạn: — Anh băn khoăn gì thế? Anh chẳng nói gì, nhưng mắt anh cứ mở to đăm đăm. Anh nhìn gì trong đêm tối thế kia? — Anh nhìn bọn Rutule đang rũ rượi nằm xoài trên cỏ, – giọng Nisus mơ màng – anh nghĩ rằng vòng vây của chúng chẳng phải là không thể vượt qua. — Vượt qua ư? Nhưng ai lại nghĩ đến chuyện vượt qua chứ? – Euryale thảng thốt kêu lên. — Một kẻ đang bị bao vây. Anh cảm thấy mình là kẻ đó. Cả trại mong mỏi báo tin cho Énée biết nguy hiểm đang xảy ra để chàng cấp tốc quay về. Anh nghĩ rằng chỉ cần vượt qua bọn chiến binh đang say ngủ kia là ta có thể ngược sông Tibre đến tận Pallantée một cách nhanh chóng. Này Euryale, anh dự định đêm nay sẽ vượt vòng vây, nếu Ascagne chịu ban thưởng cho kẻ nào liên lạc được với Énée. — Sao? – Euryale ngạc nhiên hỏi – Anh làm một việc vì lợi ích chung chỉ vì nghĩ đến phần thưởng à? Nisus nhún vai: — Anh nghĩ đến nó là vì chú đó. Đối với anh, danh dự là đủ. Còn chú, chú hãy còn trẻ. Hơn nữa, chú còn mẹ già nên chú cần ít của cải cho đời bà đỡ vất vả. Bởi thế, nếu đức vua đồng ý ban cho anh những gì anh đòi hỏi… — Em sẽ không nhận đâu, – Euryale nói với vẻ hờn trách – sao anh lại có thể nghĩ đến chuyện ra đi một mình mà không cho em theo nhỉ? — Việc này rất nguy hiểm! — Chính vì thế nên em sẽ chẳng để anh đi mà không có em bên cạnh, – Euryale quả quyết nói – cha em không cho phép mình làm một tên hèn nhát đến nỗi bỏ bạn lúc hiểm nguy. Lòng em vẫn luôn khinh thường cái chết. Đã mưu cầu vinh quang thì sá gì mạng sống. — Được rồi, – Nisus thở dài – anh thấy rõ chú không muốn anh phải chết một mình. Anh rất khổ tâm. Anh định cậy nhờ chú trong việc ma chay tang tế. Nhưng này, Euryale, chú không nghĩ đến mẹ sao? Chú là nguồn vui, là nơi nương tựa của bà. Gần như bà là người duy nhất không chịu ở lại thành Acesta an hưởng tuổi già, chỉ vì muốn cận kề bên chú nếu chú may mắn sống sót. Bạn ơi! Làm sao anh chịu đựng nổi cái nhìn oán hờn của bà mẹ đau khổ ấy? — Anh im đi, – Euryale đỏ mặt hét lên, nhưng đôi mày của chàng cau lại đầy vẻ kiên quyết – trời tối rồi. Nếu ta chậm trễ sẽ lỡ mất kế hoạch. Lính đổi phiên gác đã đến kia, ta có thể rời trạm về trình báo qua với Ascagne. Đi thôi, Nisus. Hai người bạn đến gặp Ascagne, lúc này đang họp bàn với các võ tướng của cha mình trong lều. Gương mặt ông hoàng trẻ xanh xao vì lo lắng và mệt mỏi. Dù chưa từng trải, chàng cũng hiểu rõ tình thế nguy ngập của quân Troie. — Các anh muốn gì? – Ông hoàng trẻ hỏi hai chiến binh đứng trước mặt mình. Nisus trình bày dự tính của anh bằng vài câu ngắn gọn. — Hầu hết quân Rutule đều chìm trong giấc ngủ mê man. Ngọn lửa leo lét của chúng toả khói tối om trời đất chứ chẳng soi sáng được gì. Euryale và tôi vẫn thường men theo dòng sông trong các buổi đi săn và có lần chúng tôi đã vui chân đến Pallatée. — Còn kẻ thù thì sao? – Ascagne hỏi lại. Hai chàng trai trẻ nhún vai với vẻ kiêu hùng: — À! Thưa hoàng tử, – Enesthée vòng tay choàng vai hai dũng sĩ mà reo lên – chúng ta chẳng nên hoài nghi về vận mệnh tươi đẹp dành sẵn cho giống nòi, vì đã có những con người trung thành và dũng cảm thế này! Ascagne xúc động đứng lên. Cậu cũng siết chặt Nisus và Euryale trong vòng tay: — Phần thưởng nào mới xứng đáng với các bạn đây? Nấu các bạn gặp được cha ta, đưa người về đây, tất cả những gì ta có, tất cả những gì nữ hoàng Didon tặng ta sẽ thuộc về các bạn: hai chén bạc chạm trổ tinh vi, một bình cổ hai đế ba chân. Và nếu chúng ta chiến thắng bọn Latin, hai bạn sẽ bắt thăm lấy con chiến mã tuyệt đẹp và bộ giáp của Turnus. Cha ta sẽ ban cho các bạn tù nhân, nô lệ và đất đai. Euryale, anh chỉ lớn hơn ta đôi chút, anh có muốn làm bạn với ta không? Trong mọi công việc, trong mọi vinh quang, bạn sẽ luôn kề cận bên ta nhé! — Cảm tạ hoàng tử, – Euryale mỉm cười đáp – trên tất cả những tặng vật đó, tôi chỉ cầu xin một điều. Mẹ tôi… Tôi là con trai duy nhất của mẹ tôi… Nếu lỡ ra bà mất tôi… Bà chẳng hề biết gì về ý định của tôi và tôi cũng chẳng dám chào từ biệt bà, e bà sẽ đoán ra nỗi hiểm nguy tôi sắp dấn bước vào. Xin hoàng tử hãy hứa, qua bàn tay mà tôi đang siết chặt đây… Hoàng tử ơi! Hãy hứa rằng sẽ vỗ về an ủi và đùm bọc bà trong cơn đau khổ và nghèo túng. Mắt Euryale đã nhoà lệ. Quanh chàng, có nhiều tiếng sụt sùi. — Hãy yên lòng ra đi! – Ascagne cũng rưng rưng thoáng nghĩ đến nỗi buồn của cha, nếu mình chẳng còn sống – Đi đi, Euryale. Từ giờ phút này, mẹ anh là mẹ ta. Xin tạm biệt anh. Cầu chư thần phù hộ cho cả hai. Rồi hoàng tử rút từ trong chiếc vỏ ngà ra thanh kiếm vàng, được chạm trổ tuyệt vời bởi một nghệ nhân xứ Crète, trao cho Euryale. Mnesthée khoác bộ da sư tử cho Nisus và đặt vào tay chàng những ngọn giáo bình thường. Rồi Ascagne và các cận thần tiễn họ ra tận cổng thành, luôn miệng dặn họ cẩn trọng. Chao ôi! Chỉ như gió thoảng bên tai. Cửa vừa hé mở, họ âm thầm lẻn ra như hai cái bóng. Họ trườn mình bò qua hố, giây lát sau đã đến được bên trại quân Rutule. Họ dừng lại nghe ngóng. Bọn lính nằm ngủ hỗn độn bên những cỗ xe, trên cỏ, giữa bãi cát. Vũ khí, yên cương và thùng rượu rỗng vứt bừa bãi ngổn ngang. — Này chú, – Nisus kề tai Euryale nói khẽ – chỉ có thể mở đường máu mà qua thôi. Anh hạ thủ trước. Chú cứ nhằm lỗ hổng đó mà thoát qua. Nhưng hãy canh chừng, kẻ thù thường tấn công bất ngờ từ phía sau đấy! Rồi, kiếm cầm tay, chàng nhảy vào một đám đang ngáy như sấm. Rhamnes, một quân vương đồng minh của Turnus, vài tên cận vệ, nhiều chiến binh lần lượt ngã gục. Tất cả lũ người bất hạnh đó đều lặng lẽ bước từ giấc ngủ sang cõi chết. Euryale cũng góp phần vào cuộc tàn sát. Lưỡi kiếm anh đâm, chém, cắm sâu giữa bao lồng ngực. Nisus buộc phải đưa tay ngăn lại. — Đường đã mở, – anh nói – đừng mất thời giờ. Rồi mỗi người đoạt một chiến lợi phẩm, Euryale lấy cái đai vàng của Rhamnes, Nisus chộp cái nón lông của Messape, cả hai nhanh nhẹn rời khỏi trại quân. — Ai đó? – Một giọng nói bất thần cất lên phía trước. — Sao lại đi đường này, mang vũ khí chạy đâu thế? – Lại một giọng khác từ chỗ họ vừa rời đi. Họ đã bị bao vây. Nhiều kỵ binh vừa từ thành phố quay về, họ đến trại ngay lúc đôi bạn vừa phóng ra. Cái nón lấp lánh dưới ánh trăng khiến họ chú ý. Nisus và Euryale lủi nhanh vào một bụi rậm. Họ không dám liều lĩnh thốt lên một lời giải thích may ra có thể vứu vãn tình trạng nguy cấp của họ. Họ chỉ nghĩ đến lẩn trốn. — Các anh biết rõ khu rừng này chứ? – Viên chỉ huy kỵ binh cất tiếng hỏi thuộc hạ của mình. Chúng là dân Laurente nên rất rành đường. Vùng lân cận thành phố rất quen thuộc đối với chúng, trong khi Nisus và Euryale không thoát nổi đám gai góc họ vừa tình cờ lao vào. Bóng tối khiến họ lạc lối. Tay quờ quạng phía trước, chân vướng víu các rễ cây, họ bước liều chẳng biết về đâu. Nisus đi nhanh hơn nên chẳng mấy chốc đã bỏ xa Euryale. Chàng bước ngẫu nhiên qua vạt rừng thưa, tới được bờ sông, thoát khỏi sự truy lùng của nhóm kỵ binh rồi dừng chân thở ra nhẹ nhõm. — Ta đã thoát được, – chàng nói khẽ, vẫn ngỡ Euryale còn đi sau lưng, nhưng không nghe tiếng trả lời. Chàng quay lại, lo lắng cất giọng gọi to. — Euryale! Chỉ có tiếng vang của khu rừng đêm vắng lặng. Như thể có ai vừa bất chợt bóp nghẹt tim mình, Nisus nghe cõi lòng quặn đau tan nát. — Euryale! Từ xa, một tiếng thét đau đớn và căm phẫn dội lại như để trả lời anh. Đó là tiếng kêu của Euryale, người bạn, đứa em thân thiết mà Nisus quý còn hơn mạng sống chính mình. Trốn thoát làm gì, sống mà làm chi nếu Euryale phải chết! Nisus như cuồng dại, cuống quýt chạy như điên trở lại, băng qua khu rừng, bất kể gai góc cào xước mặt mày, chẳng sợ sẽ bị phát hiện vì gây náo động nữa. Cuối cùng, chàng dừng lại. Qua cửa rừng, dưới ánh đuốc sáng rực mà các kỵ binh đang giơ cao, Euryale đang vùng vẫy giữa bọn địch quân. Chúng lôi kéo và đấm đá chàng túi bụi. — Hỡi thần linh! – Nisus kêu lên, lảo đảo vì tuyệt vọng – Hỡi Latone, vị thần bảo hộ thợ săn, hãy giúp tôi cứu bạn! Chàng vung ngọn giáo lên, dồn hết sức bình sinh phóng vụt đi. Trong đêm tối, ngọn giáo rít lên, bay đến cắm phập vào lưng một tên Laurente đang giơ thanh đoản đao ngang đầu Euryale. Tên Laurente ngã gục trong vũng máu. Bọn kỵ binh đột nhiên hoảng loạn. Một tên thứ hai giữa bọn chúng lại ngã bật ra, đầu bị một ngọn giáo xuyên qua. Euryale đoán bạn mình vừa đến cứu viện nên càng chống cự dữ dội hơn. Có thể chàng sẽ thoát được khỏi bọn địch thủ đang hoang mang, rối loạn, vì Tử thần núp đâu đó trong bóng tối đang lởn vởn trên đầu chúng và chọn từng nạn nhân, nhưng tên chỉ huy Volcens bỗng điên tiết nhảy bổ lại phía chàng Troie trẻ tuổi. — Chính mày phải đền tội cho tên sát nhân giấu mặt. – Hắn vung kiếm quát lên. — Ngừng lại! – Nisus tuyệt vọng kêu gào, rồi vụt bước ra khỏi bóng tối – Ngừng lại! Euryale vô tội. Chính ta đã gây ra tất cả, hãy trừng phạt mình ta thôi! Nhưng một tiếng rú ghê rợn vang lên, lưỡi kiếm của Volcens đã lút sâu giữa ngực Euryale. Chàng trai trẻ nhắm mắt rồi ngã quỵ xuống, không một tiếng rên rỉ, như cánh hoa bị lưỡi cày nghiến đứt. Thế là Nisus chẳng còn biết gì nữa. Chàng xông vào bọn kỵ binh đang hoảng loạn ngỡ như thấy ác quỷ hiện hình, chúng vừa chống cự vừa run rẩy. Nisus hất bọn chúng ra. Kẻ chàng tìm là Volcens. Ôi! Giá chàng có thể ăn tươi nuốt sống nó! Chàng lồng lộn như mãnh thú. Bọn kỵ binh đã hoàn hồn, dần siết chặt hàng ngũ để bảo vệ viên chỉ huy. Nhưng vô ích, lưỡi gươm của Nisus lia vun vút trên đầu tên Rutule, rồi như tia chớp, phóng vào cái họng vừa kinh hoàng há ra. — A! – Nisus thét lên – Ta đã báo được thù. Bây giờ ta có thể chết rồi. Euryale, Euryale thân yêu, ta sẽ cùng đi với em sang thế giới bên kia. – Chàng bị đâm nhiều nhát, rồi ngã gục trên thi thể đẫm máu của bạn mình và sau khi ôm bạn lần cuối, hồn chàng mới lìa khỏi xác. Ôi! Trong ký ức loài người, hai chàng trai khôi ngô, đôi bạn trẻ hiền hoà sẽ sống mãi trên những trang sách sẽ truyền lại cho đời sau những tinh hoa cao đẹp, hào hùng của quá khứ, của thời đại. Bọn kỵ binh mang hai thi thể người Troie và Volcens về trại lính đang nhốn nháo khiếp đảm. Ánh bình minh soi tỏ thảm cảnh đẫm máu đêm đó. Quân lính của Rhamnes đang khóc than cho chủ tướng mình. — Chúng ta sẽ phục thù! – Turnus hứa hẹn – Ngay hôm nay, chúng ta sẽ mở cuộc tấn công, chúng sẽ phải trả giá đắt cho tính mạng Rhamnes. Hắn cho bêu đầu Euryale và Nisus trên hai cọc nhọn, rồi mang đặt dưới chân thành quân Troie và hò hét đe dọa. Hình ảnh hai đầu lâu rỉ máu khiến quân lính của Ascagne đau đớn kinh hoàng. Tin dữ lan truyền nhanh chóng khắp trại và lọt đến tai bà mẹ Euryale. Đôi mắt người đàn bà khốn khổ tối sầm lại, con thoi trong đôi tay khéo léo của bà rơi xuống lúc nào không hay. Từng bước lảo đảo, bà rời khỏi lều, đi về phía lũy thành. Chẳng chút sợ hãi những mũi tên bắt đầu bay lên vun vút, bà cúi xuống như muốn hôn gương mặt đẫm máu mà một kẻ quái ác đã nâng cọc, dâng lên bà để chế giễu. Trên đôi môi xám ngoét màu tro đã mất hết sinh khí, giọng bà thểu não. — Con ơi! Mẹ phải gặp lại con thế này sao? Con bỏ mẹ mà đi à? Mẹ chẳng được chôn cất cho con, thi thể con sẽ bị diều tha quạ mổ. Hỡi đấng Jupiter, hãy thương xót ta lâm cảnh hoạn nạn mà cho sét đánh ta đi. — Hỡi các chiến binh, – Mnesthée đau lòng ra lệnh khi trông thấy những kẻ cứng rắn nhất cũng đang sụt sùi khóc theo bà mẹ như những chú bé con – hãy mang bà mẹ vào lều. Chúng ta cần báo thù cho bạn trước khi khóc thương họ. Quân thù đã tấn công. Thần linh sẽ phò trợ chúng ta. Chỉ thánh thần mới hiểu rõ đêm nay những ai trong chúng ta sẽ về bên sông Styx. Trước hiểm nguy, quân Troie tỉnh trí lại. Họ đã quen với cuộc chiến đấu trường kỳ gian khổ bên những chiến hào. Chẳng những họ phóng ra những trận mưa tên làm điên đảo quân thù, họ còn dùng giáo mác đẩy bật chúng ra, ném đá, lăn từng tảng đá lớn xuống làm vỡ nát những chiếc mai thép – những con rùa khổng lồ – mà quân địch núp phía dưới, mưu toan tiến sát vây hãm bờ thành. Bọn Rutule phản công bằng những loạt tên tới tấp đen trời. Mézencé và thuộc hạ bao lần đem thang đến, gắng sức đặt lên tường thành. Khi bị đẩy bật ra, chúng lại không nản chí lăn xả vào. Chúng khéo chọn mục tiêu ở các điểm phòng bị lỏng lẻo. Turnus tấn công vào một tháp cao bằng gỗ, liên tục ném đuốc tẩm nhựa qua các khe hở. Quân Troie bị phỏng nặng, rú lên đau đớn, chạy tán loạn và rút về bên kia tháp. Ngay lúc đó, có tiếng gãy răng rắc, rồi quằn quại dưới chính sức nặng của mình, cả ngôi tháp cao đổ nhào xuống, đè bẹp đám quân của Turnus, hất văng những kẻ bị thương hay đã chết khắp nơi. — Xung phong! – Vị vua Rutule hét to, vừa phóng lên trước, tiến vào lỗ hổng, do ngọn tháp đổ gây ra giữa tường thành – Trại giặc đã về ta! Đoàn quân reo hò inh ỏi, ùa nhau ném đất đá và cành khô để lấp hào sâu. Nhưng trước mặt Turnus, những chiến sĩ Troie hiên ngang và quật cường vẫn lăn xả vào trận đánh với cái dũng mãnh phi thường của tuyệt vọng. — Nếu chúng ta không đánh bật chúng ra khỏi thành lũy thì tất cả sẽ kết thúc! – Ilionée vừa hét lên vừa ném hòn đá to vỡ đầu một tên giặc. Và thế là trận hỗn chiến xảy ra. Quân hãm thành cũng như quân phòng vệ cùng ráo riết thi thố tài chiến đấu và lòng can đảm. Linger, người chiến binh Troie lần lượt hạ Emathion, Asilas, Corynée, Ortygius, phía Rutule cũng giết chết một loạt nào Cenée, Itys, Clonius. Xác chết chồng chất lên nhau. Những bàn tay hấp hối co rúm lại như còn muốn chiến đấu thêm nữa, dù đang dần bước vào cõi chết im lìm. Dưới đường kiếm của Turnus, quân Troie rụng tơi tả như thóc chín rơi dưới lưỡi hái của người thợ gặt. Quân Troie đang vô cùng khốn đốn. Ascagne lấu nay chỉ quen săn bắt các loài nai hay thú rừng, cho đến giờ phút ấy mới lần đầu lâm trận. Numanus, em rể út của Turnus vừa chém giết vừa luôn miệng nhạo báng đối phương. Vừa múa kiếm tung hoành trong trận chiến, gã vừa thốt lời châm biếm: — Hỡi các phụ nữ Phrygie, hãy rời khỏi chiến lũy. Các ngươi đâu phải đàn ông, đâu phải chiến binh với áo quần thêu thùa sặc sỡ, tay rộng thướt tha, mũ khăn lụa là. Hãy đi khiêu vũ theo điệu sáo hay trống con, hoặc cầm lấy con thoi bên khung cửi chứ đừng tính chuyện nghênh chiến với bọn ta! A! A! Các người ngỡ bọn ta là quân Hy Lạp sao? Bọn ta có những kẻ đa ngôn hay xảo quyệt. Ngay từ thơ ấu, bọn ta đã luyện tâm hồn mình rắn như thép kiếm. Gian khổ đã khiến bọn ta gan góc dày dạn. Bọn ta chỉ có lạc thú duy nhất, đó là chiến tranh. Thế mà các ngươi lại bạo gan dẫn xác đến đây ư? Hãy mau quay về thành Troie đổ nát của các ngươi, nhưng bằng con thuyền âm phủ ấy! Rồi Numanus cất tiếng cười khả ố. Thật quá lắm với Ascagne! Dòng máu hùng anh trong huyết quản cậu bừng sôi trước những lời mỉa mai đó. Cậu lắp tên rồi giương cung. Đoạn, cố nén một tiếng thét phẫn nộ, cậu ngắm và buông tên. Mũi tên bay vút đi, cắm sâu vào đầu kẻ đã nhục mạ dân Troie. Gã giật bắn người, ngã quỵ xuống, thái dương phún máu. Rồi với giọng nói uy nghiêm làm nức lòng chiến sĩ. Ascagne tuyên bố: — Đó là câu trả lời của dân Phrygie gửi cho quân Rutule. Việc đó đã làm thay đổi cục diện trận đấu trong khoảnh khắc. Quân Troie đang tháo lui liền ào ạt quay lại tấn công Turnus. Mnesthée, Sergeste dẫn đầu họ, tập hợp lực lượng cô lập vua Rutule. Vua Rutule chợt nhận ra mình đã tách ra khỏi hàng ngũ, quân Rutule đang tháo chạy tán loạn trước sức phản công vũ bão của quân Troie. Lưỡi kiếm hắn bay loang loáng trên đầu. Mắt hắn cơ hồ tóe lửa, cái nhìn hừng hực như say máu. Junon đã nung nấu sức lực và lòng can đảm của hắn. Hắn hạ Gygès, Phaléris, Phégée, Halius, Noémon, Prytanis. Xác chết chất đống quanh hắn. Mnesthée bám chặt lấy hắn. Chàng cổ vũ đồng đội: — Đừng trốn chạy, – chàng hét lên – trước mặt ta chỉ là một con người. Nếu hạ được hắn ta, chúng ta sẽ chiến thắng bọn Rutule và vẻ vang, xứng đáng với vua Énée. Can đảm lên! Hãy vây chặt hắn. Sự liều lĩnh táo bạo của hắn sẽ nộp mạng hắn cho ta! Turnus đảo nhanh mắt về phía sau. Hắn chỉ có một mình. Bọn Rutule đã bị đẩy lui khỏi chiến hào. Bấy giờ, hắn mới nghĩ đến chuyện tháo chạy. Thay vì tấn công, hắn vừa chống đỡ vừa lui từng bước. Nhưng chân hắn luôn vấp phải những xác chết chính hắn đã để lại trên đường tiến quân. Hắn sẽ bị hạ sao? Quân Troie reo hò mừng rỡ. Nhưng Turnus nhanh nhẹn như con báo, nhảy vọt lên trước những ngọn giáo tua tủa. Hắn chạy nhẹ nhàng và lanh lẹ, quật ngã bất cứ ai chực chặn đường. Lối thoát duy nhất của hắn là ngọn tháp sừng sững cạnh dòng sông. Hắn nhảy xổ vào, và giữa lúc quân Troie ngỡ đã chộp được hắn, hắn phóng mình xuống dòng nước sâu, mang theo cả vũ khí!