uân Troian tiếp tục quan sát, canh chừng. Quân Achaian nơm nớp lo sợ, tính chuyện tháo chạy. Chỉ huy gan dạ, can trường cảm thấy kinh hãi, lòng dạ nhói đau, buồn rầu vô cùng. Như biển cả đầy cá khi hai luồng gió, gió bắc và gió tây, từ Thrace bất chợt đổ tới ào ào uy hiếp, cơn này vừa qua cơn khác đã đến, cùng lúc mặt nước đen ngòm dâng cao, sóng nhấp nhô đẩy rong biển thành đống vào bờ, tinh thần quân lính Achaian dao động, xuống thấp không ngờ.

Lòng đau khôn xiết, công tử Atreus đi tới đi lui ra lệnh lệnh sứ giọng trong trẻo triệu tập buổi họp, gọi tên từng người, song đừng lớn tiếng, riêng ông sẽ đến đầu tiên. Mọi người ngồi họp tâm trạng buồn bã, lo lắng. Đứng lên nói trước hội nghị, lệ ứa chứa chan như nước suối đen đậm nhỏ thành dòng xuống mặt đá thẳng đứng, thở dài thườn thượt, ông cất tiếng: “Quý hữu, chỉ huy và trưởng thượng hàng quân Argive! Chúa tể, công tử Kronos, đã gài bẫy đưa bản nhân vào ảo tưởng não nề. Thần linh tàn nhẫn trước kia từng trang trọng khẳng định, gật đầu đồng ý, bản nhân sẽ hạ thành Troa tường lũy cao ngất trước khi ra về, bây giờ đã thay đổi ý định, bản nhân bất mãn vô cùng, dự tính đánh lừa thô bạo bảo bản nhân rút về Argos trong nhục nhã, ê chề với khá nhiều quân sĩ tử trận! Rõ ràng Chúa tể siêu phàm, sức mạnh vạn năng, từng triệt hạ biết bao thành phố tháp canh cao ngất, lại sẽ san bằng nhiều thành phố nữa, đã sử dụng uy quyền tuyệt đối quyết định như thế mới vui lòng. Bởi vậy xin tất cả quý hữu làm theo ý kiến bản nhân đề nghị: lên thuyền trở về quê cha đất tổ! Thành Troa phố xá rộng dài sẽ không bao giờ rơi vào tay ngô bối.”

Quân vương phát biểu, binh lính Achaian tuyệt đối nín thinh. Họ ngồi im lặng, không nói một lời, buồn bã khá lâu, con cái người Achaian. Cuối cùng Diomedes nhất mực chiến đấu lên tiếng: “Công tử Atreus, làm vậy là điên rồ, bản nhân nhất quyết phản đối. Bản nhân sẽ tranh luận công khai trước hội nghị, nơi quân vương thừa hiểu ngô bối có đặc quyền, xin đừng nóng nảy cáu giận. Bữa nọ coi nhẹ tinh thần dũng cảm, quân vương khiển trách bản nhân trước mặt hàng quân Danaan. Quân vương nói bản nhân là tên nhút nhát, kẻ khiếp nhược, binh sĩ Argive trẻ cũng như già đều nghe thấy. Tiếc thay tặng phẩm công tử Kronos đầu óc quanh co ban cho quân vương đi theo hai chiều: Chúa tể ban cho quân vương vinh dự tuyệt đối mang quyền trượng, song không ban cho quân vương lòng dũng cảm, vốn là quyền năng thực sự. Đáng thương thay! Quân vương có thực sự nghĩ binh sĩ Achaian đều nhút nhát, khiếp nhược như lời quân vương phán không? Nếu trong thâm tâm muốn trở về, quân vương cứ việc, đường mở rộng, thuyền chờ ngoài biển, số lượng đông đảo đã theo quân vương ra đi từ Mykenai. Trái lại, nhiều binh sĩ Achaian tóc dài sẽ ở lại tới ngày ngô bối chiếm đoạt thành Troa. Tuy nhiên, nếu muốn như quân vương, họ cũng có thể lên thuyền trở về quê hương yêu dấu! Chỉ còn hai người, bản nhân và Sthenelos, sẽ chiến đấu tới ngày ngô bối đạt mục địch san bằng thành Troa. Vì theo ý định thần linh, ngô bối đến đây thực hiện sứ mạng.”

Diomedes dứt lời. Toàn thể quân lính Achaian hô vang ủng hộ, hớn hở, vui mừng đối với ngôn từ Diomedes luyện ngựa phô bày. Mã phu Nestor bây giờ mới đứng lên góp ý kiến. Lão ông nói: “Công tử Tydeus, quý hữu là người tài ba trong chiến đấu ngoài mặt trận và vô song trong tranh luận tại hội trường so với người cùng lứa tuổi. Không ai trong hàng quân Achaian sẽ bắt bẻ hoặc phủ nhận điều quý hữu phô diễn. Tiếc chăng là quý hữu ngừng quá sớm, không đưa lý luận tới kết luận hẳn hoi. Sở dĩ vậy ấy là vì quý hữu còn quá trẻ, có lẽ bằng con út lão hủ, tuổi mang vũ khí ra chiến trường. Tuy thế, quý hữu đã nói điều hợp lý với đông đảo quân vương người Argive, và điều quý hữu nói đều hữu lý. Vậy lắng nghe lão hủ bộc lộ đôi lời, lão hủ tự nhận là hơn tuổi quý hữu rất nhiều, lão hủ sẽ nói đầu đuôi, trình bày tất cả. Không ai có thể phủ nhận điều lão hủ biểu lộ, ngay cả quân vương Agamemnon quyền uy: Kẻ ưa thích chiến tranh tương tàn, chiến tranh kinh tởm, chiến tranh biến trái tim thành băng giá là kẻ vô bộ tộc, vô luật pháp, vô gia đình. Bởi thế bây giờ hãy nhường bước cho đêm tối, ngô bối sửa soạn bữa ăn. Chỉ huy phải cắt binh sĩ canh gác cách quãng bên ngoài bức tường dọc theo đường hào, nhóm nào ở vị trí nhóm nấy. Đó là nhiệm vụ lão hủ dành cho binh sĩ trẻ tuổi. Ngược lại, công tử Atreus, quân vương phải dẫn đầu vì là quân vương trên hàng quân vương. Tổ chức bữa tiệc khoản đãi trưởng thượng. Quân vương làm thế là hợp lý và chính đáng. Hàng ngày thuyền Achaian vượt biển bao la chở rượu vang từ Thrace về cho quân vương, doanh trại đầy ắp. Là quân vương nhiều sắc tộc, quân vương nên niềm nở, ân cần, tỏ ra hiếu khách. Khi họ kéo tới tham dự đông đảo, quân vương để tai lắng nghe người đưa ý kiến cụ thể, xác đáng hơn hết. Quân lính Achaian cần ý kiến chín chắn và cương quyết, vì quân thù đốt lửa hàng ngàn đống gần thuyền ngô bối. Như vậy thử hỏi ai lòng nào vui nổi? Đêm nay là đêm quân ngô bối sẽ chết hoặc quân ngô bối sẽ sống.”

Lão công đưa ý kiến mọi người lắng nghe làm theo tức thì. Lính canh giáp y đầy đủ hăng hái ra đi dưới quyền chỉ huy của Thrasymedes công tử Nestor, Askalaphos, Ialmenos, cả hai đệ tử thần linh chiến tranh, Meriones, Aphareus, Deipyros và Lykomedes hùng dũng công tử Kreion. Bảy chỉ huy, một trăm binh sĩ theo sau mỗi người, tay nắm chặt trường thương. Họ đứng canh giữa đường hào và bức tường, mỗi nhóm đốt một đống lửa, binh sĩ sửa soạn bữa tối. Trong khi đó công tử Atreus dẫn trưởng thượng thành hàng chỉnh tề đi vào trại thết đãi bữa ăn thịnh soạn. Mọi người đưa tay thưởng thức món ăn ngon lành bày trước mặt. Lúc mọi người đã ăn uống no nê, lão công Nestor, trong hàng trưởng thượng, mới đứng lên giãi bày ý kiến từng vương vấn tâm thần, trước kia cũng chứng tỏ chín chắn, khôn ngoan. Dáng vẻ đầy thiện chí lão công cất tiếng: “Công tử Atreus vẻ vang, nguyên soái toàn quân, Agamemnon, lão hủ sẽ bắt đầu và chấm dứt với quân vương, bởi quân vương là quân vương nhiều sắc tộc, Chúa tể trao quyền trượng, đồng thời ủy thác áp dụng luật pháp trị dân. Bởi thế, phần mình hơn ai hết, quân vương cần biểu lộ suy tư, cùng lúc lắng nghe ý kiến, không những chỉ làm vậy, mà còn phải thực hiện đề nghị người khác cảm thấy phải bày tỏ vì mọi người. Hiện tại ý kiến cần bày tỏ sẽ tỏ bày với quân vương. Bây giờ lão hủ sẽ nói quân vương hay điều đối với lão hủ là đắc sách, lòng vững tin không ai đưa ra phương thức hay hơn. Từ lâu lão hủ đã suy nghĩ, đến nay lão hủ vẫn suy nghĩ như thế. Thưa quân vương, sự thể bắt đầu lúc quân vương bắt giai nhân Briseis đem khỏi doanh trại, Achilleus dòng dõi thần linh phẫn nộ, ngô bối đều phản đối. Lão hủ cố sức thuyết phục quân vương đừng làm vậy. Nhưng thái độ ngạo mạn dâng cao, cúi đầu tuân lệnh ham muốn, miệt thị người tài ba xuất chúng, thần linh cũng mến yêu, quân vương tịch thu chiến phẩm của người làm của mình. Bởi thế, đến nay kể đã muộn, ngô bối nên nghĩ làm thế nào xoa dịu phẫn nộ, lấy lại cảm tình với tặng phẩm dễ thương cầu hòa, nói lời khiêm tốn xin lỗi người đó.”

“Lão ông khả kính,” nguyên soái Agamemnon tiếp lời, “sự thể bản nhân mù quáng lão ông vừa kể hoàn toàn đúng sự thật. Bản nhân công nhận bản nhân mù quáng. Người Chúa tể thương yêu, mến chuộng đáng giá gấp bội đoàn quân. Vì thế bây giờ Chúa tể tôn vinh Achilleus trong khi chế ngự binh sĩ Achaian. Tuy nhiên, do mù quáng, lắng nghe trái tim hư hỏng lôi cuốn, bữa nay sẵn sàng chuộc lỗi, bản nhân đề nghị đền bù xứng đáng để tướng quân nguôi giận. Trước mặt quý hữu bản nhân xin kể phẩm vật quý giá biếu tặng: bảy kiềng ba chân chưa sử dụng trên lửa, mười ta-lăng vàng, hai mươi vạc đồng bóng lộn, mười hai ngựa đua phi nhanh đoạt giải. Người sở hữu số ngựa chân cứng vó mạnh đã đem lại cho bản nhân của cải sẽ không thiếu chiến phẩm và chẳng ít vàng ròng. Hơn thế, bản nhân sẽ tặng bảy phụ nữ thêu thùa, đan lát khéo léo, phụ nữ Lesbos, sắc đẹp tuyệt trần, bản nhân chọn cho mình trong đám phụ nữ xinh đẹp làm chiến phẩm khi tướng quân đánh chiếm thành phố. Bản nhân sẽ tặng tướng quân số phụ nữ vừa kể cùng thiếu nữ bản nhân lấy của tướng quân trước đây, ái nữ Briseus. Ngoài ra, bản nhân cũng trang trọng thề bản nhân chưa hề lên giường ăn nằm với nàng như cung cách nhân loại thường làm giữa đàn ông với đàn bà. Tất cả tặng phẩm sẽ về tay tướng quân tức thì. Sau đó, nếu thần linh trợ giúp ngô bối cướp phá thành phố lớn lao của Priam, binh sĩ Achaian chia chác chiến phẩm, tướng quân có thể dự phần lấy vô số vàng, đồng đem về thuyền. Tướng quân có thể tự tay chọn cho mình hai mươi thiếu nữ Troian nhan sắc chỉ dưới hàng Helen đất Argos. Hơn thế, nếu ngô bối trở về Argos Achaian, đất giàu có, tướng quân có thể làm tế tử bản nhân; bản nhân sẽ coi tướng quân như Orestes, con trai út duy nhất đáng yêu đang sống sung sướng ở đó. Bản nhân có ba ái nhi sống trong biệt điện nguy nga: Chrysothemis, Laodike, Iphianassa. Tướng quân có thể chọn cô nào tùy ý đem về nhà Peleus làm vợ, không phải cống nộp phẩm vật cô dâu; cùng ái nhi bản nhân sẽ cho thêm phẩm vật làm của hồi môn, nhiều hơn bất kể người nào thường cho ái nữ. Không những thế bản nhân sẽ tặng tướng quân bảy thành phố đông dân: Kardamyle, Enope, Hire đồng cỏ chăn nuôi xanh rì, Pherai chí thánh bất khả xâm phạm, Antheia bãi cỏ trải dài thăm thẳm, Aipeia ngoạn mục nên thơ và Pedasos vườn nho bát ngát. Tất cả gần biển, cuối biên giới Pylos cơ man là cát. Người dân ở đó nhiều cừu, nhiều bò; họ sẽ cống hiến, tôn vinh như thể tướng quân là thần linh, họ công nhận quyền trượng và nộp phú khóa định kỳ hậu hĩ. Bản nhân sẽ làm tất cả nếu tướng quân bỏ giận làm lành. Tướng quân nên nhân nhượng! Chỉ có Diêm Vương là chai đá, lì lợm, vì thế thế nhân ghê tởm hơn hết trong hàng thần linh. Tướng quân nên phục tùng bản nhân, bởi lẽ bản nhân là quân vương quyền uy và hơn thế lại nhiều tuổi hơn tướng quân.”

“Công tử Atreus vẻ vang, nguyên soái Agamemnon,” mã phu Nestor đất Gerenia tiếp lời, “không ai có thể phủ nhận số lượng phẩm vật nguyên soái biếu tặng Achilleus công tử Peleus. Vậy ngô bối mau mau chọn đại diện tới trại tướng quân. Phần riêng lão hủ sẵn sàng đề cử người nhất định thi hành nhiệm vụ. Đầu tiên là Phoinix Chúa tể yêu thương hướng dẫn phái đoàn, sau là Aias lực lưỡng và Odysseus mưu trí. Trong số lệnh sứ Odios và Eurybates sẽ tháp tùng. Nhưng trước hết bảo người mang nước ngô bối rửa tay và yêu cầu mọi người kính cẩn im lặng để ngô bối làm lễ cầu nguyện Chúa tể công tử Kronos van xin nếu người rủ lòng thương hại.”

Nestor nói lời lẽ khiến mọi người vui lòng. Lệnh sứ nhanh nhảu dội nước vào tay; lính trẻ rót vang vào bát đầy tận miệng đưa mọi người uống sau khi dâng thần linh giọt rượu đầu tiên. Dâng lễ xong, uống thỏa thuê, mọi người rời trại Agamemnon công tử Atreus ra đi; mã phu Nestor đất Gerenia dặn tới dặn lui, nhìn chằm chằm hết người này đến người kia, nhất là Odysseus, ánh mắt biểu lộ hy vọng, khuyến khích họ cố hết sức thuyết phục công tử Peleus tuyệt vời. Sứ giả lên đường vừa men theo bờ biển sóng vỗ dạt dào, vừa lầm rầm cầu xin thần linh bao quanh, rung chuyển trái đất phù hộ sứ mạng lay chuyển tâm hồn cao ngạo người dòng dõi Aiakos không đến nỗi khó khăn. Tới trại và dãy thuyền quân Myrmidon sứ giả thấy Achilleus đang dạo nhạc. Tướng quân trút niềm vui trên cây cy-tha âm thanh dìu dặt, nhạc cụ xinh xắn, sáng tạo tuyệt vời, thanh giằng bằng bạc, chọn lựa trong số chiến phẩm khi tàn phá thành phố của Eetion. Dồn tâm tư vào cây đàn tướng quân ca ngợi chiến công chiến binh anh hùng thực hiện. Tướng quân ngồi một mình, chỉ có Patroklos đối diện, mắt đăm đăm nhìn, im lặng chờ tướng quân ngừng hát. Sứ giả tiếp tục tới gần, Odysseus uy nghiêm dẫn đầu. Sứ giả dừng trước mặt. Ngạc nhiên Achilleus rời chỗ đứng dậy, tay vẫn cầm cây đàn. Patroklos cũng đứng dậy khi thấy khách lạ. Ân cần chào mời Achilleus bước chân thoăn thoắt cất tiếng: “Hân hạnh mời vào! Ô, quý hữu quá bộ tới tệ trại! Chắc hẳn có chuyện cần. Dẫu phẫn nộ còn dâng trong lòng, song trong hàng ngũ Achaian, quý hữu là người bản nhân quý trọng hơn cả.”

Dứt lời Achilleus hoan hỉ dẫn khách vào trại mời ngồi xuống ghế dài phủ vải tím. Sau đó tướng quân bảo Patroklos đang đứng bên cạnh: “Công tử Menoitios, làm ơn lấy tô lớn pha vang khá đặc mời mỗi vị một cúp. Nhị vị là bạn thân bản nhân hằng quý mến đã quá bộ tới bổn trại.” Patroklos làm theo ý đồng đội quý mến. Tiếp theo tướng quân mạnh tay kéo thớt gỗ lớn để gần lò lửa, đem lưng cừu, lưng dê, lưng heo đầy mỡ đặt lên. Automedon giúp một tay nắm chặt khối thịt, tướng quân xẻ thành miếng, sắt nhỏ, khéo léo lụi vào xiên. Trong khi đó công tử Menoitios, dáng vẻ tài ba lỗi lạc, nhóm lửa cháy thật to. Lúc lửa tàn, ngọn lửa tắt, sau khi đời than bằng phẳng, anh trải xiên thịt lên trên, đoạn vừa lật xiên thịt trên phên vừa rắc muối. Nướng thịt xong bỏ vào khay gỗ, anh lấy bánh mì để vào rổ xinh xắn đặt quanh bàn. Tướng quân chia thịt thành phần. Sau đó lấy ghế ngồi gần vách đối diện Odysseus dáng vẻ uy nghi, đường bệ, tướng quân bảo Patroklos làm lễ tế sinh. Patroklos ném phần thịt dâng thần linh vào lửa. Sau đó mọi người đưa tay lấy món ăn bày biện gần kề. Lúc mọi người ăn uống thỏa thuê Aias gật đầu ra hiệu với Phoinix. Nhanh mắt nhìn thấy Odysseus bèn rót vang đầy cúp nâng lên chúc mừng: “Chào mừng tướng quân! Thưởng thức món ăn ngon lành, dư dả thế này, ngô bối không có quyền than phiền khẩu phần dù ở trong trại quân vương Agamemnon hay bây giờ ở đây trong trại tướng quân. Nhưng lúc này không phải lúc ngô bối nghĩ tới thú vui trên bàn ăn. Không! Ôi, dòng dõi Chúa tể, nghĩ tới tai họa, mực độ khủng khiếp, đáng sợ đang chờ đợi mà khiếp đảm, ngô bối rùng mình. Ngô bối không biết có thể cứu đoàn thuyền nhiều ghế nhiều chèo hay đoàn thuyền sẽ bị tiêu diệt, nếu tướng quân không sẵn lòng xâm mình chiến đấu. Bọn Troian ngạo mạn cùng đồng minh nổi tiếng từ xứ xa xôi đóng quân gần dãy thuyền và bức tường, chúng đốt lửa, nhiều vô kể, thành đường dài khắp doanh trại, chúng nghĩ bây giờ không gì có thể ngăn cản cầm chân, chúng sẽ lao tới tấn công dãy thuyền sơn đen. Ra dấu báo hiệu cho chúng hay tình hình khả quan, Chúa tể công tử Kronos dội chớp sáng lòe bên phải. Hùng dũng, vũ bão, Hektor tung hoành cuồng loạn. Tin tưởng Chúa tể trợ giúp, máu điên thẩm nhập cơ thể, y bất chấp cả thế nhân lẫn thần linh. Y chỉ cầu nguyện rạng đông dịu dàng tới sớm; y đe dọa chặt đứt phù hiệu gắn trên mũi thuyền, phóng hỏa đốt hết; khói bốc nghi ngút, ngô bối hỗn loạn chạy ra, y hạ sát bên mạn thuyền. Trong thâm tâm bản nhân thực tình lo sợ thần linh để y mặc sức thực hiện ý đồ. Do vậy rất có thể định mệnh bắt ngô bối bỏ mạng trên đất Troad xa đất Argos nơi ngựa sinh sôi nảy nở. Đứng lên tướng quân, dù đã muộn, nếu muốn cứu quân lính Achaian thoát cảnh nguy ngập, mang họ ra khỏi cảnh tàn sát quân Troian điên cuồng thực hiện. Nếu từ chối sau này tướng quân sẽ ân hận! Bất hạnh một khi xảy ra không có cách nào chữa trị. Trước hết hãy nghĩ cách cấp tốc cứu quân Danaan khỏi ngày tai họa.

“Quý hữu thân mến, ngày để quý hữu rời Phthia ra đi tìm gặp Agamemnon, thân phụ Peleus dặn dò kỹ lưỡng: ‘Con ơi, sức mạnh nếu muốn, Athena và Hera sẽ cho con. Phần riêng điều con phải làm ấy là chế ngự cảm nghĩ hãnh diện, tự hào dấy lên trong lòng, vì không gì bằng dịu dàng, hòa nhã. Cự tuyệt bất hòa, vốn là đầu dây mối rợ gây ra bất hạnh, nếu con muốn binh sĩ Argive già cũng như trẻ đều quý trọng.’ Lời khuyên của lão công là vậy, thế mà quý hữu lại quên! Dẫu sao vẫn chưa quá muộn nếu quý hữu gạt sang bên thịnh nộ từng đè nặng cõi lòng. Agamemnon sẵn sàng đền bù hết cả khi quý hữu nguôi giận. Nếu quý hữu chịu khó lắng nghe, bản nhân sẽ kể phẩm vật ông hứa trao tặng trong trại. Bảy kiềng ba chân chưa sử dụng trên lửa, mười ta-lăng vàng, hai mươi vạc đồng bóng loáng, mười hai ngựa phi nhanh, thi đua đoạt giải. Ông nói người sở hữu của cải tuấn mã của Agamemnon đem lại sẽ không thiếu chiến phẩm và chẳng ít vàng ròng. Hơn thế, ông sẽ tặng quý hữu bảy phụ nữ, đan lát, thêu thùa khéo léo, phụ nữ Lesbos sắc đẹp tuyệt vời ông chọn trong số phụ nữ xinh đẹp làm chiến phẩm, khi quý hữu chiếm đoạt thành phố. Ông sẽ tặng quý hữu tất cả, và kèm số này, thiếu nữ, ái nữ Briseus ông lấy của quý hữu trước kia. Ông trang trọng thề ông chưa hề lên giường, chưa hề ăn nằm với nàng, như thường thấy giữa đàn ông với đàn bà. Tất cả tặng phẩm sẽ thuộc quý hữu tức khắc. Sau đó, nếu thần linh trợ giúp ngô bối hạ thành phố to lớn của Priam, khi binh sĩ Achaian chia chiến phẩm, quý hữu có thể vào lấy vàng, đồng hàng đống mang về thuyền. Quý hữu có thể tự tay lựa chọn hai mươi thiếu nữ Troian nhan sắc tuyệt trần chỉ thua kém Helen đất Argos. Nếu ngô bối trở về Argos Achaian, đất giàu có, quý hữu có thể làm tế tử, ông sẽ coi quý hữu như Orestes, con trai út duy nhất đáng yêu đang sống sung sướng ở đó. Ông có ba con gái sống trong biệt điện nguy nga: Chrysothemis, Laodike và Iphianassa. Quý hữu có thể chọn cô nào tùy ý đem về nhà Peleus làm vợ và không phải cống nộp phẩm vật cô dâu. Ông sẽ cho thêm nhiều phẩm vật làm của hồi môn, nhiều hơn bất kể người nào thường cho con gái. Ông sẽ cho quý hữu bảy thành phố xây cất khang trang: Kardamyle, Enope, Hire đồng cỏ chăn nuôi xanh rờn, Pherai chí thánh bất khả xâm phạm, Antheia bãi cỏ trải dài thăm thẳm, Aipeia ngoạn mục nên thơ và Pedasos vườn nho bạt ngàn. Tất cả gần biển, cuối biên giới Pylos cơ man là cát. Người ở đó nhiều cừu, nhiều bò, họ sẽ tôn vinh, cống hiến như thể quý hữu là thần linh, họ công nhận quyền trượng và nộp phú khóa định kỳ hậu hĩ. Ông sẽ làm tất cả vì quý hữu nếu quý hữu gạt bỏ giận dữ sang bên. Tuy nhiên, nếu tức giận đối với công tử Atreus vẫn dâng cao trong lòng, đối với người tặng cũng như vật tặng, quý hữu ít nhất nên tỏ lòng thương hại đoàn quân Achaian rã rời trong doanh trại. Họ sẽ quý trọng quý hữu như thần linh. Dưới mắt họ quý hữu có thể chiến thắng lẫy lừng, bởi bây giờ là cơ hội có thể khuất phục Hektor. Điên khùng phi lý thúc đẩy, y sẽ nhào tới trực diện quý hữu, vì nghĩ trong hàng quân Danaan thuyền ngô bối chở tới đây không có người nào là địch thủ ngang tầm.”

Achilleus bước chân thoăn thoắt đáp: “Công tử Laertes cao quý, Odysseus mưu trí, nếu nói bản nhân phải nói thẳng quý hữu hay bản nhân nghĩ gì và sẽ làm gì để quý hữu khỏi mất thì giờ ngồi đây thay nhau tỉ tê, nhỏ nhẹ để lấy lòng. Bản nhân kinh tởm như kinh tởm cửa địa ngục người nói một đằng làm một nẻo. Tuy nhiên, bản nhân sẽ nói quý hữu hay điều bản nhân cảm thấy phải nói. Bản nhân nghĩ Agamemnon công tử Atreus, kể cả đoàn quân Danaan, sẽ chẳng bao giờ thuyết phục nổi bản nhân, vì bây giờ bản nhân thấy nếu cứ tiếp tục giao tranh với quân thù, không ngưng nghỉ, người ta lại không biết tới, quả là dã tràng xe cát biển đông. Ngồi trong quân trại hay ra chiến trường số phận như nhau. Kẻ hèn nhát, người can trường là một và kính trọng ngang hàng. Chết không phân biệt đứa chẳng làm gì cũng như thằng làm cật lực. Hy sinh chịu đựng gian khổ hàng ngày liên tục liều mạng ngoài chiến trường cuối cùng tay trắng. Bản nhân như con chim kiếm mồi tha về tổ cho bầy con mới nở, dù khó khăn đến mấy cũng chẳng màng, ra đi không nghĩ tới bản thân. Bản nhân đã trải qua nhiều đêm không ngủ, nhiều ngày đẫm máu, chiến đấu chống lại kẻ thù bảo vệ hiền thê. Dùng thuyền bản nhân đã hạ mười hai thành phố đông dân, không kể mười một thành phố bằng đường bộ trong vương quốc Troad đất ruộng phì nhiêu. Thành phố nào bản nhân cũng đoạt nhiều chiến phẩm, toàn bộ của cải lần nào đem về bản nhân cũng trao Agamemnon công tử Atreus ở lì hậu cứ trên chiến thuyền ngoạn mục không ra chiến trường. Mỗi lần bản nhân trao đương sự giữ hết phần lớn, chỉ nhả phần nhỏ tí ti. Chiến phẩm đương sự cho quân vương và chỉ huy giữ riêng, không ai động tới. Bản nhân là người duy nhất trong hàng quân Achaian đưong sự tước đoạt. Đương sự cướp tiện nội bản nhân yêu thương, quý mến để ăn nằm thỏa mãn thú vui! Vì sao người Argive ngô bối phải đánh nhau với người Troian? Tại sao công tử Atreus thành lập đội quân chèo thuyền vượt biển tới đây? Không phải vì Helen mái tóc diễm kiều hả? Trong nhân loại chỉ có công tử Atreus thương yêu hiền thê hay sao? Không, người đứng đắn, biết điều đều yêu quý, chăm sóc hiền thê, bản nhân cũng yêu quý thiếu nữ hết lòng, mặc dù dùng thương bắt làm nô lệ.

“Nhưng sau khi cướp giật chiến phẩm, đương sự giở trò lừa dối, xin đừng để đương sự bịp bợm lần nữa. Bản nhân biết đương sự quá rõ, đương sự không thể mồi chài bản nhân. Không, Odysseus, nếu muốn cứu dãy thuyền khỏi bốc cháy đương sự nên bàn với quý hữu và quân vương khác. A! đúng rồi, trong khi bản nhân vắng mặt, đương sự hì hục hoàn tất công trình kỳ lạ, xây tường, đào hào sâu rộng, cắm cọc. Dẫu vậy đương sự vẫn không thể ngăn chặn Hektor sát nhân hùng dũng tràn qua! Trái lại, thời gian bản nhân ra chiến trường với quân Achaian, y không bao giờ dám tung quân khỏi bức tường mà chỉ lấp ló ở cổng Skaian không xa cây sồi. Có lần, lần duy nhất, đơn thương trực diện bản nhân y suýt mất mạng. Tiếc thay sự việc đổi thay, bây giờ bản nhân không muốn giao tranh với Hektor phi thường nữa. Ngày mai bản nhân sẽ làm lễ tế sinh dâng Chúa tể cùng mọi thần linh, sau đó chất đồ kéo thuyền xuống biển. Quý hữu sẽ thấy, nếu muốn và nếu tò mò theo dõi, sáng sớm tinh sương thuyền bản nhân vượt eo biển Hellespont lúc nhúc cá, người của bản nhân hăng hái khua chèo. Nếu thần linh lừng danh rung chuyển trái đất trợ giúp, buồm xuôi gió thuận, ngày thứ ba bản nhân sẽ đặt chân lên Phthia đất ruộng phì nhiêu. Bản nhân rời bỏ cơ ngơi giàu có ở đó dẫn mình tới đây để đón nhận bất hạnh. Từ đây bản nhân sẽ mang vàng ròng, đồng đỏ, phụ nữ thắt lưng ngoạn mục, sắt xám tự tay chiếm được về đó, đủ thứ trừ phần thưởng danh dự Agamemnon quyền uy, công tử Atreus trao tặng, nhưng trâng tráo đòi lại! Quý hữu trở về kể lại đầy đủ cho đương sự hay những gì bản nhân nói, kể lại công khai để quân lính Achaian cũng cảm thấy bất bình như bản nhân. Nếu vẫn muốn lừa bịp binh sĩ Danaan, luôn luôn khoác bộ mặt lưu manh, đương sự quả thực vô liêm sỉ. Thuộc hàng trơ trẽn đương sự sẽ không dám nhìn thẳng mặt bản nhân. Bản nhân sẽ không bàn bạc hoặc hành động cùng đương sự vì đương sự đã bịp bợm và xử tệ với bản nhân. Đương sự không thể múa lưỡi tuôn lời đánh lừa bản nhân lần nữa. Một lần đủ rồi. Để đương sự lẳng lặng dấn thân vào thất bại, vì Chúa tể nhìn xa trông rộng đã tước bỏ phán đoán khiến đương sự u mê, loạn trí. Bản nhân kinh tởm tặng phẩm, bản nhân coi thường người cho không khác cỏ rác. Dù bây giờ có cho bản nhân mười lần, hai mươi lần của cải sở hữu, cộng với của cải sẽ tiếp nhận, dù có cho của cải đổ vào Orchomenos hoặc Thebes ở Ai-cập, thành phố nhà ở chất đầy châu báu, thành phố trăm cửa ô, mỗi cửa ô để hai trăm binh sĩ quất ngựa đánh xe ra đi, dù tặng phẩm có nhiều như cát, như bụi, dù nhiều như vậy, đương sự cũng không tài nào thuyết phục nổi bản nhân, trừ phi trước hết đền bù xứng đáng lăng nhục ê chề bản nhân gánh chịu.

“Bản nhân sẽ không lấy cô nào con gái đương sự, dù sắc đẹp ngang hàng Aphrodite vàng óng yêu kiều, bàn tay tài hoa như Athena mắt xanh lam lục. Dù thế bản nhân cũng không lấy làm vợ. Đương sự nên chọn người Achaian khác, người như đương sự, quân vương cao hàng hơn bản nhân. Vì nếu thần linh phù hộ, bản nhân trở về quê hương an toàn, lúc đó chẳng cần ai giúp đỡ, Peleus cũng sẽ kiếm vợ cho bản nhân. Hellas và Phthia có nhiều gái đẹp, con gái thủ lĩnh cao cả bảo vệ thành phố. Nếu ưng cô nào, bản nhân sẽ lấy cô ấy làm vợ yêu quý. Lòng bản nhân thường hướng về nơi đó, ao ước kết hôn với người vợ xứng đáng mình ưa thích, chung sống vui hưởng của cải Peleus già nua làm chủ. Bởi thực tình mà nói dưới mắt bản nhân không gì quý bằng cuộc đời, kể cả của cải người ta bảo thành Troa sở hữu, thành phố kiến trúc khang trang, thời xưa, thời hòa bình trước khi con cái người Achaian kéo tới, kể cả của cải trong đền, ngưỡng cửa bằng đá, thờ thần linh giáng sấm Phoibos Apollo trong Pytho trên núi trập trùng. Người ta có thể cướp bò, vồ cừu rắn rỏi, cứng cáp, người ta có thể mua kiềng ba chân, ngựa bờm hạt dẻ, song người ta không thể bắt, không thể mua, không thể kéo đời con người trở lại, khi hơi thở cuộc đời người đó vượt qua ranh giới hàm răng, cặp môi. Mẹ bản nhân, nữ thần Thetis chân bạc, nói định mệnh mở hai con đường cho bản nhân đi tới cõi chết, mức chót cuộc đời. Nếu ở đây chiến đấu bao vây thành Troa, bản nhân không có ngày về, song tên tuổi sẽ bất diệt. Ngược lại, nếu trở về quê hương yêu dấu, tên tuổi sẽ tiêu vong, nhưng cuộc đời sẽ kéo dài, bản nhân không chết sớm. Tiện đây bản nhân cũng khuyến khích tất cả quý hữu nên chèo thuyền trở về, vì quý hữu sẽ chẳng bao giờ đạt mục đích trong thành Troa phố xá dốc thẳm. Chúa tể nhìn xa trông rộng đã chìa bàn tay cương quyết bao che thành phố, dân chúng sống trong đó lên tinh thần, lấy lại niềm tin. Bởi thế quý hữu hãy rời bản nhân trở về tường trình với chỉ huy quân Achaian trong hội nghị, tường trình công khai, vì trưởng thượng có đặc quyền làm vậy, quý vị đó phải nghĩ cách đề ra kế hoạch tốt đẹp cứu đoàn thuyền và đoàn quân bên dãy thuyền rỗng không. Vì kế hoạch quý vị đó đưa ra trong thời gian bản nhân phẫn nộ sẽ không đem lại kết quả. Riêng Phoinix ở lại nghỉ đêm với ngô bối. Sáng mai nếu muốn, lão công có thể lên thuyền trở về quê hương yêu dấu cùng ngô bối. Bản nhân không hề ép buộc.”

Achilleus trình bày, mọi người ngồi im, nín thinh, xúc động vì lời nói và thái độ cương quyết từ chối. Cuối cùng mã phu tùy tùng cao niên Phoinix đứng lên phát biểu, nước mắt giàn giụa, lo lắng hết sức cho đoàn thuyền: “Achilleus lừng danh, nếu trở về quả thực là điều con suy nghĩ, nếu con nhất định từ chối ngăn chặn ngọn lửa thiêu đốt đoàn thuyền can trường, vì phẫn nộ tràn ngập cõi lòng, như vậy làm sao, Achilleus yêu quý, ta có thể ở lại đây một mình, không có con? Mã phu cao niên Peleus phái ta đi với con, hôm người để con rời Phthia lên đường tìm gặp Agamemnon, lúc đó con còn nhỏ, chưa hiểu tí gì về chiến trận hoặc tranh luận, nơi con người có thể nổi tiếng lừng danh. Vì thế người sai ta đi theo để dạy con mấy thứ, biến con thành người biết nói năng, biết hành động. Bởi thế, con yêu quý ơi, ta không thể để con đi ta ở lại, dù thần linh có hứa lột bóc tuổi già biến ta thành trẻ trung, cường tráng như lần đầu lúc ta rời bỏ Hellas, nơi sản sinh phụ nữ xinh đẹp, chạy trốn vì cãi lộn với thân phụ Amyntor công tử Ormenos. Ông nổi khùng với ta vì cô vợ bé mái tóc yêu kiều. Ông yêu nàng mê mẩn, ông khinh rẻ vợ cả, mẹ ta. Bà thường nắm đầu gối năn nỉ ta trước hết tìm cách ban đêm ăn nằm với nàng, sau đó kiếm kế khiến nàng kinh tởm ông. Ta đồng ý, ta thực hiện ý đồ. Nghi ngờ sự thể ông vừa nguyền rủa ta vừa van vái Erinys, nữ thần khủng khiếp, ông sẽ không bao giờ ẵm bế đứa nào trong số con yêu quý của ta để trên đầu gối. Thần linh phê chuẩn lời nguyền rủa, Chúa tể địa ngục và Persephone rùng rợn thực hiện đầy đủ. Bản năng thúc đẩy tức quá ta định bụng hạ sát ông bằng kiếm đồng sắc bén. Nhưng có vị bất tử ngăn chặn cơn giận bảo ta hãy nghĩ tới chê trách người đời gièm pha, phỉ báng ta gánh chịu, ghê tởm dân Achaian gọi ta là kẻ giết cha. Từ đó lòng thôi thúc không sao chịu nổi ta không muốn sống lần nữa trong ngôi nhà người cha nổi giận. Thân nhân, họ hàng sống xung quanh cố gắng năn nỉ nhất định giữ ta ở lại. Cừu mập, bò chân khoèo sừng cong giết thả cửa; heo béo trải nướng trên lửa; nhiều bình rượu vang dịu ngọt của ông già đem ra uống sạch. Chín đêm liền họ ở bên cạnh thay phiên canh gác, đốt hai đống lửa sáng rực, một dưới trụ quan sân sau vây tường, một ở tiền đình ngoài cửa phòng ngủ. Nhưng đêm thứ mười, trời tối như bưng, ta phá cửa phòng ngủ chắc nịch trốn ra ngoài. Ta trèo tường sân sau dễ dàng, không hạ bộc canh gác hoặc nữ tỳ phục dịch nào trông thấy. Sau đó ta hăm hở phóng chạy như bay qua Hellas thảm cỏ bao la tới Phthia ruộng đất phì nhiêu, nơi cừu sinh sản, đến tư thất quân vương Peleus. Người tiếp đón ta niềm nở, thương yêu ta như người cha yêu thương đứa con duy nhất sinh sau đẻ muộn, thừa hưởng gia sản tiền rừng bạc biển. Muốn ta giàu có người cho cai trị vùng đất đông dân; ta định cư sát biên giới Phthia xa xôi, cai quản, trị vì dân Dolopes.

“Từ đó, Achilleus oai phong ơi, mọi tình cảm thương yêu dồn hết, ta nuôi dạy con khôn lớn nên người. Vì con không chịu ra ngoài dùng bữa hoặc đụng tới món ăn ở nhà với bất kỳ ai trừ ta? Ta thường đặt con trên đầu gối rung rinh cưng nựng, xé nhỏ miếng thịt ta đang ăn cho con, đưa cúp ta đang uống lên môi cho con nhấp thử. Nhiều lần lúc còn nhỏ dại, trong chuỗi ngày èo uột, con nôn ọe, vang làm ướt tu-ních ta mặc. Ôi chao! Vì con ta trải qua nhiều khó khăn, cực nhọc, lòng thầm nghĩ sao thần linh không thương cho ta sinh hạ đứa con! Nhưng Achilleus tuyệt vời ơi, ta biến con thành con ta, phòng khi ta già, con sẽ bảo vệ, bao che tránh khỏi bất hạnh ghê tởm. Vậy Achilleus ơi, hãy kìm hãm xúc động, trấn áp tự hào, chẳng nên giữ lòng chai đá không tha thứ khoan dung. Ngay cả thần linh, vị thế, uy tín, uy quyền hơn ngô bối gấp bội cũng có thể lung lạc, xiêu lòng. Khi người phạm luật, phạm lỗi quỳ gối van xin, thần linh cũng thay đổi thái độ trước lễ sinh, khấn vái, rượu rẩy, lễ vật ngào ngạt hương thơm. Vì Cầu Nguyện là ái nữ Chúa tể tối thượng. Dáng đi khập khiễng, thân hình nhăn nheo, cặp mắt nhấp nháy, các nàng hối hả đuổi theo Tội Lỗi. Nhưng Tội Lỗi cường tráng, nhanh nhẹn bỏ các nàng lẹt đẹt đằng sau. Lén lút cướp đường vượt lên đi trước, Tội Lỗi lang thang khắp địa cầu, gieo rắc buồn rầu, đau khổ tác hại thế nhân. Các nàng đến sau mang theo thuốc chữa trị. Người nào khiêm tốn đón tiếp, khi tới gần, các nàng tận tình giúp đỡ, lắng nghe ước nguyện. Trái lại, nếu giữ lòng chai đá, lời lẽ cộc cằn, sỗ sàng, người nào khước từ, nhất định cự tuyệt, các nàng sẽ bỏ đi, cầu xin Chúa tể công tử Kronos sai Tội Lỗi rượt đuổi, trừng phạt để người đó phải chuộc tội vì đau khổ. Vậy, Achilleus, con cũng thế, con phải khiêm tốn đối với các nàng, thái độ ấy khiến nhiều người xiêu lòng, ngay cả người quyền cao chức trọng. Nếu công tử Atreus không biếu tặng đầy đủ, nếu không hứa hẹn sau này sẽ tăng thêm, nếu vẫn giữ kín thù hận trong lòng, ta sẽ không yêu cầu con bỏ qua phẫn nộ, cứu nguy quân Argive, bất kể họ cần đến thế nào. Nhưng sự thật cho thấy hiện tại và hiện giờ, không những tặng biếu khá nhiều, trao tay dứt khoát, ông còn cam kết trong tương lai sẽ tăng gấp bội, ngoài việc chọn người xuất sắc, bạn chí thiết của con, trong hàng quân Argive làm sứ giả trình bày lý do. Con chẳng nên xem nhẹ lời họ nói, coi thường bước họ đi, mặc dù đến bây giờ chẳng ai có thể chê trách vì phẫn nộ con mang trong lòng.

“Bởi thế ngô bối nghe nhiều chuyện kể anh hùng ngày xưa thịnh nộ cao độ, song xiêu lòng trước tặng phẩm, cuối cùng mềm lòng trước lời thuyết phục. Phần riêng ta nhớ chuyện cũ bao năm về trước, không phải mới xảy ra hôm qua. Mọi người có mặt ở đây đều là bằng hữu nên ta chẳng ngại kể con hay. Người Kouretes giao tranh với người Aitolian hiếu chiến xung quanh thành phố Kalydon. Hai bên sát hại lẫn nhau. Người Aitolian cố gắng bảo vệ thành phố thân yêu, người Kouretes nhất quyết sử dụng sức mạnh chiến tranh tìm đủ cách tấn công, cướp phá. Bất hạnh bắt đầu khi Artemis đang ngự trên ngai vàng cảm thấy xúc phạm bèn gieo rắc tai ương cho người Aitolian, vì quân vương Oineus không làm lễ cúng dâng sản phẩm đầu mùa trên đồi trồng nho. Thần linh khác đều vui vẻ vì lễ bách sinh phong phú; chỉ có ái nữ Chúa tể toàn năng quân vương không dâng cúng. Có lẽ ông quên lãng, có lẽ ông chểnh mảng. Dù thế nào trong hai trường hợp ông cũng đã mù quáng phạm lỗi lầm tai hại. Nổi giận, nữ thần xạ thủ khuynh loát, dòng dõi thần linh, biệt phái heo rừng khổng lồ nanh trắng, xuống tàn phá vườn cây ăn trái của Oineus. Quái vật đốn ngã nhiều cây cao lớn nằm ngổn ngang trên mặt đất, nhổ cả rễ, bứng cả hoa, ngắt cả quả trên cành. Cuối cùng công tử Oineus, Meleagros giết chết quái vật, sau khi huy động thợ săn, chó săn từ nhiều thành phố. Nhóm nhỏ không thể hạ sát, vì quái vật to lớn, hơn thế đã đưa nhiều người tới kết thúc buồn thảm. Dẫu vậy Artemis vẫn lớn tiếng kêu gọi chiến tranh trên xác chết, vì thủ cấp và bộ lông tua tủa của heo rừng, nên người Kouretes và người Aitolian dũng cảm đâm chém, cứa cổ lẫn nhau.

“Cuộc chiến tiếp diễn, nếu Meleagros đáng sợ tham chiến, tình trạng sẽ bất lợi đối với người Kouretes. Mặc dù đông đảo, họ không thể đương đầu trước tường thành. Nhưng khi phẫn nộ xâm nhập cõi lòng, phẫn nộ từng dâng cao trong tim nhiều người, ngay cả người biết suy nghĩ chín chắn, trong tâm can lúc đó cũng nảy sinh giận dữ đối với thân mẫu Althaia, Meleagros nằm lì ở nhà ôm vợ, Kleopatra xinh đẹp. Nàng là ái nữ Marpessa, mắt cá chân kiều diễm, ái nữ Euenos và Idas, thế nhân cường tráng bậc nhất trần gian thời đó đã cầm cung thách thức Phoibos Apollo đua tài vì giai nhân mắt cá chân kiều diễm. Lúc đó trong lãnh trang cha mẹ khả kính thường gọi Kleopatra là Alkyone, vì mẹ có thời chia sẻ số phận buồn thảm của con alkuón, chim bói cá, thốt tiếng rên rỉ, khóc lóc lúc thần linh xạ thủ Apollo nắm tay lôi đi. Meleagros lên giường nằm với Kleopatra, lòng đau đớn vì giận dữ, tức tối vì mẹ nguyền rủa. Buồn não nề bà cầu xin thần linh khá lâu vì em bị hạ sát. Quỳ gối khom lưng, nước mắt tuôn chảy ướt ngực xuống vế đùi, nắm tay đập đất phì nhiêu, bà kêu gọi Diêm vương Hades và Hoàng hậu Persephone khủng khiếp ra tay trừ khử công tử. Từ địa ngục tối om, bước đi trong sương mờ âm u, lòng chẳng chút thương hại, Erinys nghe tiếng.

“Nhưng liền đó người Kouretes ào tới tấn công cổng thành. Họ đập tường thình thịch. Trưởng thượng người Aitolian vội vàng tìm cách thuyết phục cử phái đoàn tu sĩ uy tín phục vụ thần linh tới năn nỉ Meleagros đi ra cứu vãn thành phố. Trưởng thượng hứa nhiều tặng phẩm; trưởng thượng nói chiến binh có thể chọn năm mươi ác-păng vùng đất phong phú hơn cả làm lãnh địa, nửa trồng nho, nửa cày cấy, tách khỏi phần đất phì nhiêu trên cánh đồng ngoạn mục Kalydon. Mã phu cao niên Oineus cũng nhiệt tình cầu nguyện giúp họ. Nhiều lần đứng trên ngưỡng cửa phòng ngủ mái cao, lão công giật cửa chắc nịch đóng kín, van nài, năn nỉ công tử; nhiều lần em gái, mẹ đẻ cũng hăm hở cầu khẩn, song chiến binh càng cương quyết; nhiều lần đồng đội, bạn bè tâm phúc, thân thiết cũng tới khẩn nài. Nhưng dù vậy tất cả cũng không thể lay chuyển trái tim sắt đá, trừ lúc người Kouretes leo tường tìm cách đốt thành phố, bắn cung tên bay như mưa trúng ngay phòng. Đúng lúc đó hiền thê thắt lưng ngoạn mục, nước mắt giàn giụa, tới gần năn nỉ. Nàng miêu tả thống khổ nhân dân phải gánh chịu khi thành phố bị chiếm đoạt: đàn ông con trai giết hại, nhà cửa bốc cháy, sụp đổ, thành than, quân thù xa lạ bắt trẻ con, đàn bà con gái thắt lưng đậm màu mang đi. Lắng nghe lời kể buồn thảm, lòng xúc động vì cảnh ghê tởm, chiến binh đứng dậy, đi ra, choàng giáp y óng ánh. Do lương tâm thúc đẩy, chiến binh cứu dân Aitolian khỏi ngày đen tối. Nhưng dù làm vậy, dân Aitolian cũng không biếu tặng phẩm vật quý giá. Chiến binh cứu họ khỏi tiêu vong, song không nhận quà tặng. Bởi thế, quý hữu, đừng nghĩ như chiến binh; đừng để ác quỷ dẫn theo đường đó. Nếu tới cứu nguy lúc thuyền đã bốc cháy, quý hữu sẽ gặp bất hạnh lớn lao. Hãy tới lúc tặng phẩm còn trong tầm tay, quân lính Achaian sẽ quý trọng quý hữu như thần linh. Trái lại, nếu khước từ tặng phẩm, ngày nào đó dấn thân vào cuộc chiến đẫm máu, hy sinh tính mạng, quý hữu cũng chẳng khiến họ ca ngợi hết lời, dù chuyển bại thành thắng.”

Phoinix dứt lời, Achilleus bước chân thoăn thoắt cất tiếng: “Phoinix, cha già quý mến, lừng danh, con không cần vinh dự đó. Con nghĩ con đã đạt theo ý định Chúa tể, luôn luôn muốn con ở bên dãy thuyền mũi cong, chừng nào con còn hơi để thở, còn gối để đi. Còn điều nữa con muốn nói cha hay, xin giữ nằm lòng. Cha đừng dùng nước mắt, lời than lay động lòng con nhằm phục vụ anh hùng, công tử Atreus. Cha chẳng nên dành cảm tình cho đương sự, nếu không muốn cảm tình con dành cho cha trở thành ghét bỏ. Điều cha nên làm ấy là chống đối mãnh liệt kẻ đối xử tàn tệ với con. Con sẵn sàng dâng nửa vương quốc và xin cha cùng chia sẻ vinh dự. Con quyết định hai quý hữu trở về nói cho đương sự hay phúc điệp. Còn cha ở lại với con, nghỉ đêm trên giường êm ả. Sáng mai lúc rạng đông xuất hiện mình sẽ bàn chuyện nên ở lại hay trở về.”

Dứt lời tướng quân lẳng lặng nháy mắt ra hiệu Patroklos sửa soạn giường ngủ dày dặn cho Phoinix để mấy người kia nghĩ tới việc rời trại, không nấn ná, chần chừ. Đúng lúc đó, quay nhìn công tử Laertes, Aias hiên ngang công tử Telamon lên tiếng: “Dòng dõi Chúa tể, công tử Laertes, dòng dõi thần linh, Odysseus đa mưu túc trí, thôi ngô bối ra về, vì bản nhân nghĩ sứ mạng thi hành trong chuyến du thuyết hoàn toàn thất bại. Tin không vui, song ngô bối phải cấp tốc đem về cho quân Danaan hay. Lúc này chắc hẳn họ đang ngồi chờ đợi. Achilleus đã biến phẫn nộ trong lòng thành ngạo mạn man rợ. Tàn ác! Tướng quân không bận tâm nghĩ tới tình bạn đồng đội dành cho bản thân, ngô bối đề cao hơn ai hết bên dãy thuyền. Nhẫn tâm! Ngay cả trong trường hợp sát nhân, thông thường thân nhân nạn nhân vẫn nhận tiền đền, thay vì đòi nợ máu, đối với người em hoặc đứa con: thủ phạm không phải bỏ nước, nếu nộp tiền đền; thân nhân nạn nhân nuốt giận trong lòng sau khi nhận tiền bồi thường. Trái lại, Achilleus, thần linh đã đặt trong lòng quý hữu hận thù hừng hực khôn nguôi, chỉ vì cô gái, một thôi! Ngô bối tới đây đề nghị với quý hữu bảy cô xinh đẹp tuyệt vời cùng nhiều tặng phẩm. Vậy hãy tỏ thiện chí để lòng quay lại đường khoan dung, nẻo nhân hậu. Xin nhớ quý hữu phải tôn trọng bổn phận gia chủ là bặt thiệp thù tiếp. Ngô bối đến nhà quý hữu do toàn quân Danaan đề cử; ngô bối không mong gì hơn mà vẫn là bạn thân, bạn quý của quý hữu trong hàng quân Achaian.”

Achilleus bước chân thoăn thoắt tiếp lời: “Aias cao quý, công tử Telamon, chỉ huy chiến binh, điều quý hữu nói xem ra cũng là điều bản nhân nghĩ. Nhưng lòng bản nhân sôi sục phẫn nộ bất kể khi nào nghĩ tới phong cách tởm lợm công tử Atreus cư xử khiếm nhã với bản nhân trước mặt hàng quân Argive, làm như bản nhân là kẻ lưu đày khả ố. Quý hữu hãy ra về nhắc lại phúc điệp. Bản nhân sẽ không nghĩ tới chiến trận đẫm máu, nếu công tử Priam khôn ngoan, Hektor oai phong không kéo tới hàng trại, dãy thuyền binh sĩ Myrmidon tàn sát quân lính Argive, rồi châm lửa phóng hỏa. Bản nhân nghĩ dù hiếu chiến đến đâu, nhưng tới chiếc thuyền sơn đen và căn trại bản nhân, Hektor sẽ ngừng.”

Tướng quân dứt lời, tất cả sứ giả nâng cúp hai quai rẩy rượu lễ, sau đó xếp hàng đi dọc dãy thuyền ra về. Odysseus dẫn đầu. Patroklos ra lệnh tẩu tốt và nữ tỳ mau mau sửa soạn giường ngủ êm ấm cho Phoinix. Nữ tỳ ngoan ngoãn làm theo, trải da cừu, mền đắp và vải mịn. Lão ông nằm ngủ chờ rạng đông thiêng liêng. Achilleus ngủ phòng cuối trại bằng gỗ vững chắc. Bên cạnh là phụ nữ tướng quân mang theo từ Lesbos, ái nữ Phorbas, Diomede xinh đẹp, cặp má trái đào. Patroklos ngủ phòng góc đối diện. Patroklos cũng có phụ nữ nằm bên cạnh, Iphis thắt lưng yêu kiều, Achilleus riêng tặng khi đột nhập Skyros cao ngất, thành phố của quân vương Enyeus.

Sứ giả vừa về tới trại Agamemnon, con cháu người Achaian đứng phắt dậy. Bốn bề tứ phía nâng cúp vàng chúc mừng, họ bắt đầu hỏi chuyện. Người đầu tiên lên tiếng là nguyên soái Agamemnon: “Odysseus nổi tiếng lừng danh, vinh quang rực rỡ trong hàng quân Achaian, nói bản nhân hay tướng quân có sẵn lòng ngăn chặn quân thù phóng hỏa thuyền ngô bối hay từ chối, và để mặc phẫn nộ dâng cao trong lòng cao ngạo?”

Odysseus oai nghiêm, điềm đạm đáp: “Công tử Atreus vô cùng vẻ vang, nguyên soái, Agamemnon, không những không nguôi giận dữ, trái lại lòng càng chứa đầy thịnh nộ điên cuồng, tướng quân cự tuyệt cả nguyên soái lẫn quà tặng. Tướng quân nói nguyên soái hãy tự mình cùng binh sĩ Argive nghĩ cách cứu thuyền và quân Achaian. Phần riêng tướng quân đe dọa sáng mai rạng đông hé lộ sẽ kéo thuyền cân bằng, chèo hai bên xuống biển. Tướng quân còn nói tướng quân khuyến khích tất cả cũng chèo thuyền trở về quê hương, vì không tài nào đạt mục đích, ngô bối sẽ gặp số phận đen tối trong thành Troa dốc đứng. Chúa tể nhìn xa trông rộng đã chìa bàn tay cương quyết bao che thành phố, dân chúng sống trong đó lên tinh thần, lấy lại niềm tin. Tướng quân nói vậy. Mấy người cùng đi với bản nhân sẽ nhắc lại điều tương tự với nguyên soái, Aias và hai lệnh sứ, tất cả đều khôn ngoan, chín chắn. Phần Phoinix, lão ông ở lại nghỉ đêm ở đó theo tướng quân yêu cầu để ngày mai có thể theo họ lên đường trở về quê hương yêu dấu, nếu muốn. Tướng quân không hề ép buộc.”

Odysseus dứt lời, mọi người im lặng, xúc động vì ngôn từ và cung cách cố gắng diễn tả. Con cháu người Achaian ngồi nín thinh, chán nản, buồn bã một lúc khá lâu. Cuối cùng Diomedes say mê chiến trận lên tiếng: “Công tử Atreus, quân vương vô cùng vẻ vang, Agamemnon, nguyên soái chẳng nên biếu tặng vô số phẩm vật, khẩn cầu công tử Peleus tuyệt vời làm gì. Từ trước tới giờ tướng quân vẫn là người cao ngạo; bây giờ nguyên soái lại đưa tướng quân lên đài cao ngạo cao hơn. Dẫu thế ngô bối nên để mặc tướng quân quyết định trở về hay ở lại. Tướng quân sẽ lại ra chiến trường khi trái tim trong lồng ngực thôi thúc, thần linh đưa lối chỉ đường. Vậy tất cả hãy làm như bản nhân đề nghị. Lúc này quý hữu cần nghỉ ngơi, ăn uống thỏa thuê, để có sức lực và tinh thần. Sáng mai khi rạng đông kiều diễm, ngón tay ửng hồng ló hiện rực rỡ, ngoạn mục, nguyên soái phải cấp kỳ hành động, tập trung lực lượng, người và ngựa, trước dãy thuyền, thúc đẩy tất cả hăng hái tiến lên, và nguyên soái phải thân chinh chiến đấu trên hàng đầu cùng thủ lĩnh và chỉ huy.”

Diomedes dứt lời. Toàn thể quân vương hoan hô đề nghị, phấn khởi nghe chiến binh luyện ngựa phát biểu. Rẩy rượu lễ xong ai nấy về trại. Tất cả lên giường tận hưởng giấc ngủ thần tiên.