Cơm nước xong, các ông trong tổ phái viên vừa uống nước vừa đánh giá buổi làm việc với huyện ủy Vĩnh Hòa thì Đình vào.

- Chào các anh. Hôm nay làm việc với Vĩnh Hòa kết quả tốt chứ ạ? – Đình chào hỏi vồn vã như lâu ngày mới gặp lại.

Ông Ẩn chỉ vào chiếc ghế bỏ không bảo Đình:

- Anh ngồi uống nước. Nói chung buổi làm việc đạt kết quả tốt.

- Các tay ở huyện ủy Vĩnh Hòa có nhận ra sai lầm của mình không?

- Nhận thức là một quá trình. Mới làm việc với nhau một buổi thì làm sao mà các đồng chí đó nhận ra ngay sai lầm của mình được. Nhưng tôi tin rồi đây các đồng chí ấy sẽ nhận ra hành động xốc nổi của mình.

- Ông Kim và bà Thường xuống đó có phải không?

- Vâng. Nhưng làm việc chưa xong thì nhận được điện báo máy bay Mỹ đánh sập cầu đường sắt Gia Liễn nên anh Kim về ngay, chỉ có chị Thường ở lại làm việc và về cùng xe với chúng tôi. Sao anh biết anh Kim và chị Thường xuống Vĩnh Hòa?

- Tôi thấy các anh đi một lúc thì hai người vội vã lên xe nên tôi đoán vậy thôi.

Sắc thấy khó chịu trước kiểu nói lấp lửng của Đình nên hỏi lại:

- Vì sao anh Kim và chị Thường thấy chúng tôi đi thì họ vội vã lên xe?

- Theo tôi, ông Kim và bà Thường sợ huyện ủy Vĩnh Hòa dao động nên xuống để tiếp sức.

Bao vỗ tay vào bàn tỏ vẻ khoái chí:

- Đúng, đúng. Tôi cũng nghĩ giống như anh Đình. Ông Kim đang muốn dùng huyện ủy Vĩnh Hòa làm vật thí nghiệm của mình. Vì thế, nếu để cho lãnh đạo Vĩnh Hòa nhận ra sai lầm của mình mà từ bỏ ý định làm thí điểm về khoán, thì coi như ý tưởng của ông Kim sẽ biến thành mây khói.

Ông Sắc độp ngay câu nói của Bao:

- Tại sao ông bảo anh Kim dùng lãnh đạo Vĩnh Hòa làm vật thí nghiệm của mình? Nếu câu này đến tai anh Kim, ông sẽ giải thích thế nào với anh ấy?

Đình nghe Bao bảo nghĩ giống mình liền lên giọng:

- Tôi thấy anh Bao nói đúng đấy. Ông Kim đang cử bà Thường và tay Hoàng, phó ban của tôi xuống chỉ đạo Hồng Vân làm thí điểm một số hình thức khoán. Nếu thành công thì mời các nơi về Hợp tác xã Hồng Vân để học tập và mở rộng ra trong toàn tỉnh. Nếu qua phê phán của các anh mà Hồng Vân không dám làm thì mọi ý đồ của ông Kim sẽ bị phá sản. Vì vậy ông Kim và bà Thường phải xuống để tiếp sức cho lãnh đạo Vĩnh Hòa và xã Hồng Vân.

- Theo chỗ tôi nắm được thì lãnh đạo Vĩnh Hòa và xã Hồng Vân đã giấu lãnh đạo tỉnh ủy việc trả ao cho gia đình xã viên nuôi cá và chia đất cho dân làm vụ xen canh. Anh Kim phát hiện ra chuyện này và thấy nó đưa lại lợi ích thiết thực cho nông dân nên anh ấy không những không cấm mà còn tìm cách làm cho nó hoàn chỉnh hơn. Nhận định của anh Bao và anh Đình, theo tôi mang nặng cảm tính. Vì trước khi anh Kim và chị Thường xuống thì bí thư huyện ủy và chủ tịch huyện đã kiên quyết bảo vệ tính đúng đắn về việc làm của mình.

Ông Ẩn không muốn ông Bao và ông Sắc cãi vã trước mặt Đình nên chuyển hướng câu chuyện:

- Tay bí thư huyện ủy và tay chủ tịch huyện lí luận sắc bén ra phết. Trong thâm tâm tôi rất kính nể hai cậu ấy. Thẳng thắn, dũng cảm. Kiên quyết bảo vệ cái mình cho là đúng.

- Cá nhân tôi cũng rất khâm phục thái độ trung thực thẳng thắn của mấy đồng chí ở Vĩnh Hòa. Họ bộc lộ đầy đủ tư cách của người đảng viên Cộng sản.

Đình cố lái câu chuyện về theo ý mình:

- Các anh kết luận và xử lí như thế nào về việc làm của huyện ủy Vĩnh Hòa và đảng ủy xã Hồng Vân?

Bao không đợi ông Ẩn trả lời, nói luôn:

- Chúng tôi coi việc làm của lãnh đạo Vĩnh Hòa và xã Hồng Vân là vô nguyên tắc. Mơ hồ về quan điểm lập trường trong cuộc đấu tranh giữa hai con đường Xã hội Chủ nghĩa và Tư bản Chủ nghĩa. Nhận thức rất non yếu về ba cuộc cách mạng ở nông thôn. Vì vậy chúng tôi đã đề nghị lãnh đạo Vĩnh Hòa và Hồng Vân phải thành khẩn kiểm điểm những sai lầm của mình một cách nghiêm túc. Đồng thời đình chỉ ngay việc giao ao cho các hộ gia đình thả cá cũng như chia đất cho nông dân sản xuất cá thể.

- Bà Thường không có ý kiến gì về quyết định của các anh à?

Ông Ẩn lờ mờ nhận ra tư cách của Đình nên chỉ trả lời gọn lỏn:

- Chị Thường phản đối kịch liệt.

- Tôi hỏi cho biết thôi chứ tôi cũng đoán thế.

Ông Sắc nói:

- Theo tôi, ý kiến của chị Thường cũng có những điểm chúng ta cần phải suy nghĩ nghiêm túc chứ chưa nên phủ nhận vội.

Bao hỏi:

- Ông bảo suy nghĩ những điểm nào?

- Nhiều điểm lắm. Ví như cần phải để cho mọi người tự do nói ra suy nghĩ của mình. Biết chọn lọc những suy nghĩ tích cực và nhân nó lên thành yếu tố sức mạnh của vật chất. Đừng lợi dụng mấy tiếng quan điểm lập trường làm vũ khí đàn áp tự do tư tưởng của người khác. Ông nghĩ câu nói đó không làm cho ta phải xem lại cách hành xử của mình hay sao?

Bao biết ông Sắc chọc ngoáy mình nên nói giọng gay gắt:

- Tự do tư tưởng không có nghĩa là muốn nghĩ thế nào thì nghĩ. Đó là một thứ tự do cực đoan. Quan điểm lập trường là kim chỉ nam cho mọi suy nghĩ và hành động của người cộng sản. Đòi từ bỏ quan điểm lập trường đồng nghĩa với từ bỏ nhân sinh quan cách mạng.

- Thế theo ông, chị Thường nói những điều như thế là không có tư tưởng lập trường hay sao?

- Hai cái ông này hay thật. Cứ như mặt trăng mặt trời.

Ông Ẩn cầm chén nước đưa lên uống. Sau đó ngồi lặng yên nhìn ra bên ngoài. Hoàng hôn nhuộm một màu tím nhàn nhạt phủ lên các ngọn cây cổ thụ. Ông Ẩn thấy lòng mình tự nhiên lấn cấn một điều gì đó. Ông nhớ đến buổi tiếp xúc với Ban quản trị và một vài bà con xã viên ở Hợp tác xã Hồng Vân. Cuộc tiếp xúc đã để lại trong ông những vương vấn ông chưa từng gặp phải bao giờ. Ông cảm thấy trong ông đang có hai con người. Một con người của nguyên tắc và trách nhiệm và một con người còn mang dấu ấn bản chất của người nông dân, nơi ông xuất thân đã từng nếm trải thế nào là đói, thế nào là nghèo. Phải chăng vì thế mà ông cảm thấy mình đang dao động giữa cái đúng và cái sai.

- Hôm nay máy bay Mỹ đánh phá những đâu anh Đình? – Ông Ẩn hỏi qua chuyện khác để cốt xóa đi những vương vấn trong lòng mình.

- Địch đánh năm điểm tất cả anh ạ. Thiệt hại lớn nhất là khu vực ga Trung Văn và cầu Gia Liễn. Tôi nghe nói cầu đường sắt bị đánh hỏng hoàn toàn.

- Gay nhỉ. Thương vong của bộ đội ta có nhiều không?

- Chín hy sinh và mười lăm bị thương. Riêng các trận địa bảo vệ cầu Gia Liễn và ga Trung Văn hy sinh mất ba người. Hiện thi hài của anh em đã được đưa về để bên hội trường ủy ban tỉnh.

- Anh Kim đi xuống các trận địa thăm hỏi bộ đội đã về chưa?

- Tôi không rõ. À, các anh phải kiên quyết mới được. Nếu để Vĩnh Hòa và Hồng Vân phá giới, thế nào các nơi khác cũng làm theo, bấy giờ khó mà ngăn chặn được. Các anh có định báo cáo việc này lên Ban bí thư không?

Ông Ẩn thấy khó chịu:

- Chẳng cần báo với Ban bí thư làm gì.

Đình chưng hửng cầm chén nước đưa lên uống.

2

Bà Thường tỏ ra sốt ruột:

- Không biết tình hình thế nào mà đến giờ này chú ấy vẫn chưa thấy về?

- Khi nãy em gọi điện sang bên ủy ban thì bên ấy bảo anh Quốc cũng chưa về. Có lẽ đang chỉ đạo việc sửa cầu đường sắt Gia Liễn chị ạ. Dạo này công việc căng thẳng quá nên nhà em rạc cả người. Em lo cho cái bệnh dạ dày của anh ấy quá.

- Thỉnh thoảng tôi thấy chú ấy vừa làm việc vừa đưa tay xoa bụng, thương chú ấy quá. Đã thế đầu óc lúc nào cũng căng thẳng vì công việc.

- Em nghe nói dạ dày con nhím chữa bệnh dạ dày tốt lắm. Mấy lần em bảo lên vùng Linh Sơn làm việc, hỏi ai có dạ dày nhím mua mấy cái về mà uống, nhưng nhà em ngại hỏi mua sợ người ta biếu đâm ra mang tiếng. Chị xem nơi nào có tìm mua cho nhà em mấy cái.

- Để hôm sau tôi đi công tác mấy huyện vùng trên có tôi mua cho. Mai chủ nhật, cô có xuống chỗ sơ tán thăm các cháu không?

- Có chị ạ. Em đong gạo tháng này cho các cháu rồi mà chưa đưa xuống được.

- Tháng này độn gì?

- Tỉnh ta thì muôn đời độn sắn khô chứ có gì thay vào đó đâu. Nghe nói các chú bộ đội hy sinh ở cầu Gia Liễn đã đưa về hội trường ủy ban rồi phải không chị?

- Có ba chú đã được đưa về bên ấy rồi. Đang cho xe đi đón gia đình người ta lên. Tôi đã qua thăm các chú ấy.

- Tội quá. Cha mẹ nhịn ăn nhịn mặc nuôi được đứa con lên ngần ấy tuổi, bây giờ phải mất con. Nghĩ thương quá chị ạ.

- Chiến tranh biết làm sao được. Không hiểu có chuyện gì mà giờ này chú ấy chưa về nhỉ?

- Em cũng sốt ruột quá.

Ông Kim tay xách chiếc điếu cày đi vào với dáng điệu mệt mỏi, bơ phờ. Bà Lê chạy ra lấy cái điếu cày trong tay ông.

- Có việc gì dưới ấy mà giờ này anh mới về?

- Giải quyết việc thương binh liệt sĩ xong lại phải ra xem tình trạng cầu cống bị sập ra sao để bàn cách sửa chữa, sau đó qua Đạo Thắng thăm hỏi và động viên các cháu dân quân rồi còn làm việc với cô Chi xong mới về được. Cô mình cho anh xin một cốc nước đường. Chưa khi nào mệt như hôm nay. Đã thế cái dạ dày tự nhiên trở chứng, đau hơn mọi hôm.

Bà Thường:

- Chú làm việc kiểu ấy lại ăn uống thất thường, dạ dày làm bằng sắt may ra mới chịu nổi.

Bà Lê đưa cốc nước đường cho ông Kim:

- Em pha ít anh uống cho đỡ mệt, còn để bụng mà ăn cơm.

Ông Kim cầm cốc nước đường chưa uống vội, hỏi bà Thường:

- Tình hình làm việc với huyện ủy Vĩnh Hòa kết quả ra sao chị?

Bà Lê trách chồng:

- Anh làm việc từ sáng đến giờ chưa biết chán hay sao mà mới đặt chân về nhà không thèm nghỉ ngơi đã hỏi ra sao với ra giăng. Người đã như con mèo hen mà không biết giữ gìn sức khỏe, ốm nằm lăn ra đấy chỉ khổ em thôi.

Bà Thường nói xen vào:

- Cô Lê nói đúng đấy. Dạo này trông người chú xọm hẳn. Muốn làm việc lâu dài phải biết giữ gìn sức khỏe cho mình chú ạ.

Ông Kim đưa cốc nước đường lên tu một hơi rồi đặt cốc xuống bàn nói:

- Cốc nước đường của cô nàng còn hơn cả thuốc tiên. Uống xong thấy người khỏe ra ngay chị ạ.

Bà Thường trêu:

- Nịnh vợ khéo nhỉ.

- Giả vờ thế để bắt chuyện với chị đấy chị ạ. Em còn lạ gì. Ăn cơm được chưa để em dọn.

- Cô nàng và chị Thường chưa ăn à?

- Hai chị em chờ anh về ăn luôn thể.

- Đúng với truyền thống của phụ nữ Việt Nam nuôi con chờ chồng. Thôi, dọn cơm ăn đi kẻo chị Thường đói. Còn cà dầm tương không hay hết rồi hả cô nàng?

- Mới kêu dạ dày đau xong nhịn ăn cà vài bữa. Khi nào đỡ đau tiếp tục ăn.

- Xin một miếng con con thôi vậy.

Bà Lê kiên quyết:

- Đã nói không ăn là không ăn.

- Thua rồi.

Bà Lê và bà Thường cười. Bà Lê bỏ đũa đứng lên đi vào bếp. Lát sau bê cái bát trong đó đựng nửa quà cà bát dầm tương đặt xuống mâm.

- Chú ấy vừa bảo thua cô, hóa ra cô lại thua chú ấy – Bà Thường cười bảo.

- Chị thấy đấy. Bữa cơm nào không có miếng cà bát dầm tương là cứ ôm lấy chén cơm ngơ ngác nhìn quanh như cái anh bị mất sổ gạo, chị ạ.

- Ôn nghèo kể khổ. Ăn để nhớ lại cái thời đi làm tá điền chăn trâu cày ruộng cho địa chủ Đình ngày xưa. Tôi chưa thấy có ai làm được cái món cà bát dầm tương ngon như nhà địa chủ Đình chị ạ. Quả cà cứ vàng ươm, cắn vào mồm không muốn nuốt mà cứ muốn ngậm mãi để thưởng thức cái vị thơm ngon của nó.

- Anh khen cà địa chủ ngon không sợ mất lập trường à?

- Ngon thì cứ bảo là ngon chứ vô lẽ cà địa chủ ngon cũng phải nói thành dở cho có lập trường giai cấp hay sao.

Vừa lùa được mấy miếng cơm, ông Kim thấy sốt ruột nên hỏi:

- Tình hình làm việc giữa các phái viên và huyện ủy Vĩnh Hòa sau khi tôi đi rồi có căng thẳng lắm không chị?

Bà Lê nổi cáu:

- Anh có muốn sống để còn dạy dỗ con cái thành người không. Lo cho thiên hạ cũng phải dành thời gian để nghĩ đến mình nữa chứ. Ốm nằm rạc ra đấy liệu còn lo cho ai được nữa không.

- Biết rồi, biết rồi. Xin cô nàng đừng cáu nữa. Tôi ngoan ngoãn ăn cơm đây.

Nói xong ông Kim cười và lùa vội lùa vàng bát cơm vào mồm rồi định bỏ bát xuống mâm. Bà Lê giật lấy bát xới cơm:

- Hai bát mới đủ tiêu chuẩn. Cầm lấy bát, em đi lấy thêm cho miếng cà.

Bà Thường không nhịn được cười:

- Ăn cơm mà để vợ dỗ như dỗ trẻ con, chú không biết xấu hổ à?

- Thỉnh thoảng cũng phải làm nũng một chút cho nó trẻ ra chị ạ.

- Được anh làm nũng thì đã phúc ba đời cho nhà em.

Đợi bà Lê đi vào trong bếp, ông Kim hỏi nhỏ:

- Chuyện gì xảy ra tại Vĩnh Hòa thế chị?

- Chú cứ ăn cơm cho xong bữa rồi tôi kể cho nghe.

- Tôi muốn chị cho tôi biết kết luận cuối cùng của các phái viên như thế nào?

- Yêu cầu huyện ủy Vĩnh Hòa kiểm điểm những việc làm sai trái của mình. Còn xử lí cụ thể thì sau khi các hộ gia đình thu hoạch cá xong, trả ao lại cho Hợp tác xã. Hợp tác phải có kế hoạch khai thác diện tích mặt ao trong vườn các hộ gia đình. Không được chia đất cho xã viên làm vụ xen canh. Nếu muốn làm vụ xen canh thì phải do Hợp tác đứng ra tổ chức, đội sản xuất khoán cho nhóm lao động làm.

Ông Kim đặt bát cơm xuống mâm thở dài:

- Hỏng hết rồi!

Nói xong ông Kim lùa vội bát cơm rồi đứng lên xách cái điếu ra ngồi bệt xuống trước hiên lặng lẽ hút thuốc lào.

Bà Lê than vãn:

- Em đã nói với chị rồi. Chị đừng vội kể chuyện làm việc tại Vĩnh Hòa cho anh ấy nghe. Anh ấy mà biết thì đêm nay sẽ nằm trằn trọc suốt đêm, thế mà chị không nghe em.

- Cô dọn dẹp bát đĩa đi, cứ để đấy cho tôi. Tôi có bài thuốc chữa bệnh chú ấy hay lắm.

Rồi bà Thường gọi to:

- Chú Kim. Cô Lê vừa nhận được thư thằng Tuyên đấy. Chú không vào đọc xem nó nói gì hay sao?

Ông Kim đứng bật dậy, xách cái điếu đứng lên đi vào nhà.

- Thư thằng Tuyên đâu?

- Tưởng cứ ngồi mãi ngoài ấy để rít thuốc lào.

- Có đúng thằng Tuyên gửi thư về không? Nhận từ khi nào?

- Chú Đô vừa đưa cho em chiều nay.

- Cái thằng gan lì tướng quân thật. Sáu tháng nay không thèm viết cho bố mẹ và các em lấy mấy chữ.

- Theo như trong thư nó nói thì nó bận lắm. Ngoài chương trình học tập, nó thường xuyên phải đi tham dự mít tinh tuần hành với nhân dân Đức phản đối Mỹ xâm lược Việt Nam và ủng hộ nhân dân ta chống Mỹ. Thì giờ còn lại là đi lao động để kiếm tiền. Nó bảo cuối năm thế nào cũng kiếm đủ tiền mua cho ông chiếc xe đạp Đi-a-măng đấy.

- Khổ quá. Ra đi đã dặn đi dặn lại là chỉ có học tập, học tập và học tập. Ngành học của nó rất cần cho công cuộc xây dựng đất nước sau này. Ai bảo nó đi lao động kiếm tiền để mua xe mua cộ cho bố làm gì không biết.

Bà Thường nói:

- Đâu phải chỉ một mình thằng Tuyên tranh thủ lao động kiếm tiền. Sinh viên của mình đang học ở các nước đều thế cả. Đất nước mình nghèo, còn thiếu đủ thứ. Chúng nó ăn chơi học đòi mới lo chứ biết lo cho cuộc sống của bố mẹ ở trong nước là điều đáng mừng chứ việc gì chú trách thằng Tuyên.

Ông Kim đọc xong đưa lá thư lại cho bà Lê rồi cười vui vẻ:

- Cái thằng ở nhà trông ba gai tướng cướp thế mà hóa ra giỏi. Nó sẽ làm nên chuyện sau này đấy các bà ạ.

Bà Thường cho thuốc vào nõ, châm lửa hút vừa nhả khói vừa nói:

- Cô Lê vừa trách tôi đưa chuyện làm việc ở Vĩnh Hòa ra nói, làm chú ốm kia kìa. Thế nào. Ngồi ngắm trời ngắm đất và đọc thư con đã thấy khỏe người ra chưa?

- Tôi mà không mệt, tôi qua cho mấy cái tay phái viên kia một trận.

- Không muốn giữ cái ghế bí thư tỉnh ủy nữa à?

- Thế chị bảo vì giữ cái ghế bí thư tỉnh ủy mà đành câm họng trước trước việc làm độc đoán như thế hay sao?

- Chú còn ở vị trí bí thư tỉnh ủy, tiếng nói của chú còn đôi chút trọng lượng chứ chú mà bị hạ bệ thì không những không nói được ai, mà những toan tính của chú đối với tình hình nông nghiệp của tỉnh cũng trở thành công cốc.

Bà Lê trách:

- Chị lại thế rồi. Chị định không cho anh ấy nghỉ ngơi một lát hay sao.

- Bây giờ mới chín giờ. Còn những sáu bảy tiếng đồng hồ nữa, cô tha hồ mà ôm ấp.

Bà Lê cười:

- Cứ chạm đến người là anh ấy đưa chuyện Hợp tác xã ra nói, có mà ôm với ấp.

- Theo chị nên làm gì với tình hình ở Vĩnh Hòa? – Ông Kim hỏi.

- Tôi thấy mấy cậu lãnh đạo ở Vĩnh Hòa rất vững vàng. Không dễ gì làm theo lệnh của các ông phái viên đâu. Chỉ tội mấy tay ở Hồng Vân thôi. Lần đầu tiên tiếp xúc với các vị ở Trung ương xuống cứ ngỡ như mình đang sống trong giấc chiêm bao. Nghe lão Bao bảo các anh đi ngược lại đường lối tập thể hóa Xã hội Chủ nghĩa của Đảng, mặt tay nào tay nấy xanh như tàu lá chuối. Khi đoàn ra về, tay Kỳ, bí thư đảng ủy và tay An, chủ nhiệm Hợp tác gặp riêng tôi hỏi: Làm sao đây bác? Liệu chúng em có bị Trung ương phê bình không. Thương quá đi mất.

- Chị bảo sao với mấy tay ấy?

- Tôi bảo không phải lo gì cả. Thượng đế có kéo theo thiên lôi xuống cũng một mực bảo, tôi muốn làm cho dân no ấm thì chẳng ai làm gì được mình.

- Có lẽ sáng mai tôi phải đi Vĩnh Hòa chị ạ.

- Chú không nhớ ngày mai là Chủ nhật à?

- Ừ nhỉ. Đầu óc cứ lộn cả lên.

3

Bà Thường hút thêm một điếu thuốc lào rồi đứng dậy ra khỏi nhà ông Kim. Bà Lê dọn dẹp các thứ chuẩn bị đi ngủ, bỗng sực nhớ:

- Có cái ông Tào nào đó gửi cho anh bốn cái dạ dày nhím và hai chai mật ong.

- Chắc là của ông Tào ở xã Du Thượng. Có phải ông Côn đưa không?

- Chú Côn đưa. Anh cũng nên chú ý đến sức khoẻ của mình một chút. Đá có khi còn đổ mồ hôi. Dạo này anh hay kêu đau dạ dày, em lo lắm.

- Việc nó chẳng cho mình nghỉ.

- Cả tỉnh này có phải chỉ có mình anh đâu.

- Một người lo bằng cả kho người làm. Anh có ôm đồm hết công việc của mọi người đâu. Nhưng có những việc, nếu không có thái độ kiên quyết của anh thì chẳng việc gì ra việc gì cả.

- Anh cũng cần chú ý đến tác phong làm việc của mình. Có vài ý kiến cho rằng anh có tác phong độc đoán, quân phiệt đấy.

- Anh công nhận trong công việc đôi khi mình thiếu bình tĩnh thật. Nhưng cũng chỉ vì công việc thôi chứ chẳng vì tư lợi hay trù úm gì ai. Sáng mai xuống thăm con mà không có gì cho chúng nó à?

- Chúng nó lớn rồi, hơn nữa chẳng có gì mà cho.

- Hôm trước cậu Minh ở tỉnh đội có cho anh mấy gói lương khô để ăn khi đi công tác. Có khi em lấy đưa xuống cho các con. Cầm tem phiếu đi theo, gặp cửa hàng nào bán bánh mì mua cho chúng nó mấy chiếc. Trưa mai cũng kiếm cái gì đó cho chúng nó ăn tươi một bữa. Thương chúng nó quá.

- Lần đầu tiên em thấy anh nghĩ đến con đấy.

- Nghĩ để trong bụng chứ có phải lúc nào cũng nói ra. Em viết cho thằng Tuyên lá thư. Bảo nó tập trung vào học tập, không phải kiếm tiền mua xe cộ cho bố. Cứ bảo với nó chiếc xe cũ còn tốt. Quý đến bố lại được phân phối thêm chiếc xe đạp Hữu Nghị nữa.

- Đi làm việc cả ngày mệt rồi, em pha cho anh cốc nước đường với Vitamin C uống rồi đi ngủ cho khỏe. Sáng mai còn đạp mấy chục cây số xuống chỗ con nữa đấy.

- Anh hết mệt rồi. Em đi ngủ trước đi, anh qua chỗ ông Côn xem bọn ở Hợp tác xã Du Thượng có thực hiện chỉ đạo của anh gặt lúa về chia hết cho bà con nông dân không.

- Công việc gì cũng dẹp lại đấy, anh đi nghỉ đi. Nếu cần bảo gì thì nói để em qua nói lại.

- Anh chỉ hỏi cậu ấy một vài câu rồi về. Em cứ ngủ trước đi.

Nói xong ông Kim đứng lên đi ra khỏi nhà.

4

Toàn bộ cầu đường sắt và đường bộ chạy qua địa bàn của tỉnh Phước Vĩnh đều bị máy bay Mỹ đánh hư hại nặng. Chiếc thì gục đầu xuống sông, chiếc vỡ mố. Mấy chục nhà ga trên tuyến đường đều chịu chung số phận. Hơn một tuần nay bỗng nhiên không thấy máy bay Mỹ đánh phá trên địa bàn của tỉnh. Lâu lắm mới có được một khoảng yên bình. Mây nhởn nhơ bay giữa một bầu trời đầy sao. Trăng vằng vặc trải trên cánh đồng lúa đang vào vụ gặt, trăng tràn vào cả lán của các nữ dân quân. Mơ và Thao nằm chuyện trò trên một chiếc chiếu trải xuống nền đất. Mấy cô gái khác đang túm tụm đánh tú-lơ-khơ. Mơ đưa tay vân vê tóc của Thao hỏi:

- Cái Bích đâu mà không thấy ngồi đánh bài với chúng nó nhỉ?

- Nó đang ngồi nói chuyện với anh Phong ngoài kia.

- Anh Phong chưa về đơn vị à?

- Anh chị đang quấn quýt nhau chưa muốn rời.

- Lại khổ thôi.

- Sao lại khổ?

Mơ thở dài:

- Giống như tao và anh Đảo đấy.

- Mày yêu anh Đảo lắm phải không?

- Hình như duyên số hay sao mày ạ. Hôm anh ấy và anh Phong đến giúp bọn mình tập bắn máy bay, vừa nhìn thấy anh Đảo là tao có cảm tình ngay, cứ như đã gặp nhau nhiều lần ở đâu đó.

Bên ngoài, Bích nhìn ánh trăng dãi bao la quanh mình, khe khẽ thốt lên:

- Trăng đẹp quá anh nhỉ.

- Ừ. Hôm nay chẳng biết bao nhiêu âm lịch mà trăng tròn quá. Chú Cuội cũng nhìn rõ mồn một.

- Em chẳng nhìn thấy chú Cuội đâu cả.

- Chú ta ngồi lù lù tựa gốc cây đa kia mà không nhìn thấy thì kém quá.

- Ngày còn đi học, thầy giáo em bảo cái vùng đen mà mình thấy kia là biển trên mặt trăng, có đúng không anh?

- Trên mặt trăng chỉ có bụi đá chứ làm gì có biển. Nếu có biển thì đã có sự sống.

- Chán nhỉ. Giá như người ta đừng khám phá mặt trăng mà cứ để thế cho những người ở trên trái đất này tưởng tượng ra bao nhiêu điều đẹp đẽ về nó thì hay biết bao nhiêu.

- Em có một tâm hồn lãng mạn như vậy chắc học giỏi văn lắm phải không?

- Ba năm cấp Ba, năm nào môn văn của em cũng được xếp loại giỏi của trường. Em mơ ước sẽ trở thành một cô giáo dạy văn mà không được.

- Sao không được?

- Em thi mười cộng ba bị trượt.

- Sao em không thi lại?

- Năm ngoái em đã định đi thi lại thì bố em mất. Hai em của em còn nhỏ nên em ở nhà lao động lấy công điểm giúp mẹ em. Quê anh có đẹp không?

- Tuyệt vời luôn.

- Anh kể cho em nghe đi.

- Làng anh nằm sát con sông Hồng có một cái tên rất đẹp. Làng Vân Hạ. Có nghĩa là mây sa xuống.

Bích khen:

- Mới nghe tên thôi đã biết làng anh đẹp rồi.

- Các cụ bảo tên làng anh có từ thời Hai Bà Trưng. Truyền thuyết kể, khi hai bà bị quân của Mã Viện đuổi đánh chạy đến làng anh thì gặp phải sông rộng. Quân Mã Viện reo hò tưởng sắp bắt được hai bà. Ngờ đâu mây từ đâu ở trên trời kéo đến mù mịt, che lấy hai bà. Đến khi mây tan thì không thấy hai bà đâu cả.

- Con gái làng anh chắc đẹp lắm phải không?

- Làm sao mà đẹp bằng em.

- Em xấu như ma. Anh chỉ khéo động viên em thôi.

- Em đẹp thật mà.

Bích nói lảng qua chuyện khác:

- Anh ơi. Ban đêm máy bay Mỹ có ném bom được không anh.

- Máy bay bây giờ hiện đại lắm. Nó có thể đánh phá trong mọi thời tiết. Ở ngoài này chúng nó chưa đánh vào ban đêm, nhưng trong khu Bốn thì không đêm nào là chúng không đánh.

- Thế thì khó bắn lắm anh nhỉ.

- Những loại pháo cao xạ cỡ lớn có thiết bị bắn ban đêm nên máy bay Mỹ vẫn bị rơi đấy. Nhưng sao đang hỏi chuyện quê anh, em lại chuyển qua nói chuyện đánh nhau?

- Vậy anh kể chuyện quê anh đi.

- Em đã nhìn thấy sông Hồng bao giờ chưa?

- Ngoài việc lên trường huyện để học, em có đi đâu ra khỏi làng đâu mà nhìn thấy sông Hồng.

- Hết chiến tranh, anh sẽ đưa em về quê anh cho em ngắm sông Hồng đến thỏa thích thì thôi.

- Anh chỉ nói thế thôi chứ đến lúc đó, anh lại quên ngay em cho mà xem.

- Làm sao mà quên em được – Nói rồi Phong đưa tay nắm lấy tay Bích. Bích rút tay ra.

- Chúng nó nhìn thấy chúng nó cười chết.

- Em không quên anh chứ?

Bích đùa:

- Tính em hay quên lắm. Sáng mai là em quên anh ngay.

Nói xong Bích hôn vào má Phong thật nhanh rồi bỏ chạy về lán ôm chầm lấy Lý, làm những con bài Lý đang cầm trên tay rơi lả tả xuống chiếu. Lý mắng:

- Ơ hay cái con này. Có gì mà thở như ma đuổi thế? Làm lộ bài của tao hết rồi.

Lanh chỉ ra phía Phong đang đi tới:

- Ma kia kìa.

Mấy cô gái cười rộ lên. Phong vào lán, mấy cô gái càng cười to. Phong chẳng hiểu chuyện gì, hỏi:

- Có chuyện gì mà các em cười vui vẻ thế?

- Cái Bích vừa bị ma bóp cổ tí chết anh ạ – Lanh nói xong ranh mãnh nhìn Phong.

Phong thấy nếu còn đứng đây mình sẽ trở thành mục tiêu cho các cô gái trêu đùa liền bảo:

- Anh đã bảo anh thua con gái Đạo Thắng rồi mà. Thôi, anh về đơn vị đây.

Nói xong Phong đi ra khỏi lán.

Ánh trăng vẫn lồng lộng soi xuống cánh đồng.