rước cửa pháp luật có một người bảo vệ. Một hôm, một bác nông dân đến trước mặt anh ta xin được vào gặp pháp luật. Nhưng anh bảo vệ bảo bác rằng bây giờ chưa được phép. Người nông dân chần chừ một lúc rồi hỏi liệu bác ta có thể đợi được không? "Tùy bác, - anh ta nói, - nhưng bây giờ thì không vào được đâu". Thế là bác nông dân bèn đứng đợi. Và bởi vì cửa pháp luật vẫn mở như mọi ngày, còn anh gác cửa thì đứng tránh sang một bên, nên bác đã vươn người nhòm qua cửa vào bên trong. Thấy thế anh lính gác cười và bảo: "Nếu bác muốn thì cứ thử vượt quyền tôi mà vào thử xem. Nhưng bác nên biết rằng: tôi có sức mạnh đấy nhé. Đã thế tôi mới chỉ là bảo vệ ở vòng ngoài cùng, trong kia trước mỗi lần cửa còn có các nhân viên bảo vệ khác nữa, người bảo vệ vòng trong lại khỏe hơn người vòng ngoài. Ngay cả tôi mà còn không dám nhìn mặt người bảo vệ ở vòng ba cơ đấy."

Bác nông dân không ngờ lại gặp phải những khó khăn như vậy, bởi lẽ bác nghĩ pháp lật là của tất cả mọi người và phục vụ toàn dân bất cứ lúc nào; nhưng giờ đây khi nhìn kĩ anh chàng bảo vệ mặc áo lông, có chiếc mũi to và nhọn, có bộ râu đen tua tủa kiểu Tácta, thì bác ta quyết định là tốt hơn hết hãy đợi đến lúc nguời ta cho phép bác vào.

Anh gác cửa cho bác mượn một chiếc ghế con và bảo bác ngồi sang một bên cửa. Thế là bác nông dân cứ ngồi đợi ở đó suốt mấy năm ròng. Bác đã cố hết sức tìm cách xin được vào gặp pháp luật, bác đã làm cho anh chàng bảo vệ phát ngấy lên vì những lời nài nỉ. Đôi khi người gác cửa cũng hỏi bác một đôi điều, chỉ là những câu hỏi qua quýt như những ông lớn vẫn thường hỏi, nhưng cuối cũng thì anh ta vẫn bảo rằng chưa thể cho phép bác vào được.

Bác nông dân, vì đã mang theo rất nhiều thứ để đi đường, đã đem tất cả, kể cả những vật quý giá nhất, để hối lộ người gác cửa; tất nhiên anh này nhận hết, nhưng lần nào anh ta cũng bảo: "Tôi nhận quà của bác chỉ là để cho bác đừng nghĩ rằng bác đã không làm hết mình."

Trong suốt bao năm chở đợi, bác nông dân hầu như không rời mắt khỏi người gác cửa. Bác quên hẳn những người bảo vệ ở vòng trong và đối với bác thì cái anh bảo vệ đầu tiên này xem ra là vật cản đường duy nhất. Bác nguyền rủa điều bất hạnh đó... Những năm đầu bác còn có sức để gào to và bất chấp mọi sự, nhưng về sau, khi già đi, bác chỉ còn lẩm bẩm được mấy câu không ra tiếng. Càng ngày đầu óc bác càng trở nên lú lẫn và bởi vì trong suốt bao năm chờ đợi, bác đã quen cả mấy con rận trong cổ áo lông của anh bảo vệ, nên bác đã cầu cứu đến cả lũ chúng để giúp bác thuyết phục anh ta. Cuối cùng mắt bác ngày càng kém đi, không còn nhận ra xung quanh trời tối hơn hay là do mắt mình đã lòa. Nhưng bây giờ bác nhìn thấy rõ một đốm sáng rọi qua cửa pháp luật trong đêm tối. Chỉ có điều là bác chẳng còn sống được bao lâu nữa. Trong lúc hấp hối, tất cả kinh nghiệm mà bác học được qua những năm chờ đợi đã kết đọng lại thành một câu hỏi mà bác vẫn chưa kịp hỏi người gác cửa. Bác ra dấu cho anh lại gần, vì không còn nhấc nổi cái cơ thể đã bắt đầu lạnh cứng. Người gác cửa phải cúi thấp xuống để nghe. "Bây giờ bác còn muốn biết gì nữa, - anh ta hỏi, - bác vẫn chưa thỏa mãn ư?" "Anh thấy đấy, mọi người muốn tìm hiểu pháp luật là gì, - bác hỏi thều thào. - Vậy tại o trong suốt mấy năm trời cay đắng vừa qua tôi chẳng thấy ai đến xin được vào gặp pháp luật ngoài tôi ra cả?" Người gác cửa thấy ông già sắp chết đến nơi và để cho đôi tai nghễnh ngãng của bác còn có thể nghe ra, anh ta gào to: "Ở đây không một ai khác được phép vào, bởi vì cái cửa này chỉ dành cho một mình bác thôi. Bây giờ tôi đóng lại đây!"

NGUYỄN VĂN DẦN dịch