áng hôm sau tôi nhận được một bức thư gửi đến khách sạn tôi trọ. Thư của James. Tôi hăm hở xé phong bì ra, mở thư đọc:

Đừng ngoan cố nữa. Tôi lúc đó hơi mất tự chủ. Tôi đã giải thoát cho những người được anh che chở. Đến chỗ tôi đi - anh là người duy nhất mà tôi có thể nói về những điều này, và tôi phải nói với anh. Đằng nào, anh cũng nóng lòng muốn biết chuyện gì xảy ra.

— Thân mến, H.B.J.

Tôi vừa nhảy vào một chiếc taxi vừa bảo tài xế: “Bệnh viện Saint Barnaby.” Lúc tôi đến nơi, người gác cổng, giờ đã thành chỗ quen biết, cho tôi hay James đang ở đâu; anh vừa được gọi tới một khoa điều trị. Tôi đi thẳng tới đó, và từ đằng xa tôi đã thấy gương mặt đau khổ của anh rạng rỡ hẳn lên khi nhận ra tôi. Anh chạy đến đón, tay nắm lấy cánh tay tôi một cách thân ái.

– Anh yên tâm đi, - anh nói. - Tôi đã đập vỡ hai bình cầu đó rồi... Nhưng tôi muốn gặp anh quá chừng; chút nữa tôi sẽ cho anh biết tại sao.

Anh bước ra sau tấm màn vải dày bao quanh giường một bệnh nhân nữ đang chờ khám, còn tôi đứng ngoài chờ. Sau mấy phút anh lại xuất hiện và đưa tôi ra hàng hiên.

– Sao, James? Kết quả phủ định?

– Phủ định? Ồ, không, hoàn toàn không! Kết quả rất lạ lùng, nhưng chán ngán.

– Chán ngán! Anh làm tôi lo đấy... Có chuyện gì nào?

– Chẳng có gì nghiêm trọng... Nhưng anh còn nhớ là cả hai chúng ta đều giả sử rằng cái lưu chất của hai quả cầu sẽ tràn đầy hết không gian có sẵn như thế nào chứ? Ồ, đó là sai lầm! Lúc tôi cho tia xạ chiếu qua cặp bình khằn kín đã cho thông nhau thì chỉ có một bình, bình nằm bên trên, ửng sáng lên.

– Thật à!? Nhưng anh giải thích làm sao?

– Tôi không giải thích, tôi không bao giờ giải thích cái gì cả. Tôi chỉ nói sự thật thực tế... Toàn bộ lưu chất trong cả hai bình cầu, anh biết đó, đã hoà trộn trong chiếc bình phía trên... Đúng. Rồi, bây giờ anh nói đi, theo anh thì bình cầu này sẽ sáng hơn hay mờ đục hơn bình thường?

– Sáng hơn, đương nhiên, vì nó hội tụ...

– À, không phải! Đó là điều khiến tôi chán ngán... Ánh sáng gần như muốn tắt luôn... Đâu là ý nghĩa sâu xa của hiện tượng này? Nó có thể cho thấy một thực tế tinh thần hay tình cảm nào không? Có lẽ chúng ta sẽ không bao giờ biết, anh cũng như tôi... Nhưng đứng trước ánh sáng yếu ớt, xám như tro ấy, những dòng chuyển động bị chậm lại và lu mờ ấy, tôi nghĩ đến những suy xét thận trọng của anh, và tôi thấy anh có lý hơn tôi nghĩ lúc đầu... Cho dù khả năng chỉ có một phần triệu, lúc đó tôi suy nghĩ, là hai sinh thể ấy sẽ khổ sở vì lỗi lầm của chính tôi, nhưng có rất nhiều lý do để cố giải thoát cho họ. Anh có thể hình dung tôi đã trải qua những giờ phút lạ lùng và đau đớn ra sao. Tôi cứ nhắc lại với mình mấy lời anh bạn Hamlet của chúng ta nói: “Chết; tức là ngủ, thế thôi...” Tôi cứ luôn tự nhủ là sau một đời nhọc nhằn của chúng ta, tước đoạt giấc ngủ và sự an nghỉ của những người này là một việc tàn nhẫn... Và cuối cùng tôi lấy cái búa, đập vỡ ống tuýp, và lật ngửa bình cầu lên.

– Và nó tự thoát ra?

– Tất nhiên.

– Hoan hô, James! Tôi mừng lắm! Tôi sẽ còn mừng hơn nữa nếu anh hứa dừng lại mọi chuyện ở đây. Tôi thấy là khi nghiên cứu của anh đã đạt tới cái mốc này, và với mức độ chính xác đã có, thì có lẽ anh chỉ còn hai đường hướng phải theo. Hoặc là anh phải công bố các nghiên cứu và làm lại thí nghiệm trước sự chứng kiến của các nhà khoa học khác, hoặc là anh phải từ bỏ luôn vì anh sẽ mất cả công việc lẫn bạn bè mà chẳng vì mục đích gì cả... Còn về phần mình, tôi e là hoàn cảnh sẽ buộc anh phải mất tôi. Công việc của tôi ở đây sắp kết thúc, và hãy tin tôi đi, tôi sẽ về Pháp yên tâm hơn nếu anh hứa với tôi là...

– Đừng uỷ mị thế, anh bạn thân. Chỉ nửa tháng ở Pháp là anh sẽ quên mất tôi luôn... Nhưng anh đúng khi nói rằng tiếp tục làm lại những thí nghiệm này là chuyện vô ích, vì sẽ không có gì thuyết phục được tôi công bố chúng... Tôi sẽ từ bỏ toàn bộ... Hay ít nhất, tôi chỉ làm một lần nữa thôi... nếu hoàn cảnh cho tôi cơ hội. Nếu thí nghiệm đó thất bại, toàn bộ chuyện này sẽ là một giấc mơ, một giấc mơ buồn thảm, và chỉ có thế...

– Và anh sẽ trả tự do cho ông Slutter chứ?

– Chính anh sẽ làm điều đó, ngay tối nay.

Và quả thực chính tôi là kẻ đã đập vỡ bình cầu số #1 vào tối hôm đó. Trước khi phải ra tay, tôi cầm giữ chiếc bình rất lâu. Bằng việc đập vỡ nó, không biết tôi có kết liễu sự tồn sinh lần thứ hai ngắn ngủi của ông William Slutter không? Không có cách gì biết được. Tôi thả chiếc bình vào một cái cối sắt, và hoà lẫn trong tiếng thủy tinh vỡ vụn, tôi mường tượng ra một rung động xa xăm bất tận nào đó, vô cùng mờ nhạt, nhưng cảm nhận được.

Lúc gặp lại bác sĩ Digby, tôi đã có thể quả quyết với anh ấy là James đã từ bỏ những việc tìm tòi lâu nay gây bất an cho giới chức trách của bệnh viện. Digby đã biết chuyện từ người cung cấp tin tức riêng, chắc chắn là Gregory chứ không ai khác.

– Tôi rất vui khi nghe tin này, - anh ấy nói, - vì chúng tôi không thể che chở cho James lâu hơn nữa.

Tôi không cho Digby biết lời hứa của James còn có điều kiện là có thể thử làm một lần nữa. Thế nhưng tôi gần như tin chắc là bạn mình khi thực tế đã nói những lời đó tức là anh đã có ý tưởng cụ thể trong đầu, và hơn nữa, tôi nghĩ là tôi hiểu anh ấy khá rõ để đoán ra cái ý tưởng ấy. Tôi đã thấy rằng anh đã thất vọng sâu xa với thí nghiệm thất bại mà anh đã cố trộn lẫn hai linh hồn kia - hay hai “lưu chất âm linh”, như anh thường nói - và thất vọng này còn lớn lao hơn nỗi hụt hẫng của một nhà khoa học khi thấy giả thuyết của mình hoá ra vô căn cứ. Từ lâu tôi đã thấy cảm xúc áp đảo James là một ý thức đau khổ ghê gớm về ý nghĩa của sự chia lìa bất khả vãn hồi bởi cái chết đối với con người.

Anh vẫn thường nói với tôi về những lời người ta khao khát muốn nói, những lời mãi mãi giữ lại không nói ra được trước một xác chết, câm và điếc. Cái khả năng tạo được một sự kết hợp bền vững hơn giữa hai linh hồn là điều rõ ràng đã thu hút anh và chạm tới điểm nhạy cảm nhất của anh. Và bây giờ, thay vì cái nguồn lực sống được tăng cường mà James đã tin và mong là sẽ tìm ra được bằng cách tạo ra sự kết hợp này trong thế giới các “âm linh” kỳ lạ của mình, anh lại đối mặt với điều trái ngược lại - sự dập tắt nguồn lực sống của cặp linh hồn được kết hợp. Nhưng khát vọng của anh vẫn không hề chịu thua cuộc. Chắc chắn anh đã tự nhủ rằng thất bại đó là do hai sinh thể được kết hợp thực tế đã bị buộc phải cự tuyệt nhau, và không chịu hoà chung làm một.

Thêm nữa, anh cho rằng nếu có thể hợp nhất từng nguyên tử của hai linh hồn vốn đã gắn kết sâu xa thì sẽ xuất hiện một trạng thái ưu việt hơn. Dưới bề ngoài châm biếm của anh, như tôi đã nói, James là người đa cảm. Anh hết lòng tin tưởng vào tình bạn và tình yêu. Lần thí nghiệm duy nhất còn lại mà anh đã nói, tôi tin chắc, sẽ phụ thuộc vào cơ may cho anh gặp được hai con người, ngay lúc họ lâm chung, mà trong cuộc đời họ vốn đã có sự gắn kết hoàn hảo: anh sẽ cố hợp nhất họ một lần nữa khi họ chết.

Quý độc giả sẽ nghĩ rằng cơ may xảy ra chuyện đó là cực hiếm. Chính tôi cũng không dám cả quyết. Trừ phi ta ở ngay giữa cuộc sống của một đô thị lớn, giống như một viên cảnh sát hay bác sĩ thường có cơ hội này, ta nào biết gì mấy về những nỗi buồn và vẻ đẹp có thể ẩn chứa trong đời. Hai tháng qua tôi đã quan sát được nhiều trường hợp lạ thường diễn ra ở bệnh viện Saint Barnaby, nhiều tới mức điều gì hình như cũng có khả năng xảy ra. Nhưng thời gian lưu lại London của tôi đã gần hết, và tôi biết nếu như bác sĩ James mà có tiến hành thí nghiệm cuối cùng ấy thì tôi cũng không thể chứng kiến được.

Nửa tháng sau đó tôi chỉ gặp lại anh có mỗi một lần. Tôi đang làm việc cật lực. Tôi đã tìm được một người bạn Pháp cũ, một viên bí thư ở sứ quán, mà tôi đã gặp gỡ trong nhiều buổi tối, và mãi đến hôm trước ngày về nước tôi mới quay trở lại bệnh viện Saint Barnaby. Tôi đã điện thoại cho James hỏi xem tôi có thể gặp anh không, và anh bảo người gác cổng nhắn tôi đến phòng riêng của anh khoảng chín giờ tối.

Anh không có trong phòng lúc tôi đi vào nên tôi cầm một cuốn sách và ngồi xuống ghế bành. Sau một lúc, không thấy dấu hiệu gì của James, tôi kéo bức màn che giấu những “âm linh” ra. Tôi hy vọng là James đã giải phóng hết tất cả những sinh thể đó, và tôi nảy ra ý là nếu anh chưa làm chuyện đó thì chính tôi sẽ xin phép được làm thay anh trước khi tôi rời London.

Những quả cầu vẫn nằm ở chỗ thường lệ, và tôi sửng sốt khi thấy trong số đó có thêm một bình cầu mới, mang nhãn số #10-11, không hề ghi tên gì. Tôi lập tức hiểu ra James đã làm lại cái thí nghiệm hợp nhất trước đây đã khiến tôi tức giận, và lúc này tôi thấy bực mình với anh hết sức... #10-11... Vô danh... Hai sinh thể bất hạnh này là ai? Lòng tôi tràn ngập một nỗi lo lắng mơ hồ không sao xác định được... Tại sao James chưa quay về? Anh ấy đã cho tôi một cái hẹn cụ thể, và anh nào có bao giờ chậm trễ đến thế.

Tôi đang mải xoay tròn quả cầu bí ẩn ấy trên đầu gối thì nhận ra có hai bàn tay đặt lên vai mình. “Than ôi, Yorick đáng thương!”, một giọng nói vui vẻ vang lên. Tôi quay lại và ngỡ ngàng trước nét thay đổi trên gương mặt James. Chưa bao giờ tôi thấy ai biến đổi hoàn toàn như thế chỉ sau mấy ngày. Những nếp nhăn trên mặt anh, thường hay máy động bất an, giờ lại bình yên như được vỗ về xoa dịu. Nụ cười của anh không còn vẻ châm biếm nữa mà là sự thư thái dễ chịu.

– Anh gặp chuyện gì thế, James?

– Chuyện gì? Tôi à? Có gì đâu... Sao lại hỏi thế?

– Trông anh vui vẻ quá...

– Ồ! Lộ rõ ra mặt vậy à? Chà, sự thật thì đúng là tôi vui lắm... và tôi sẽ cho anh biết lý do... Làm ơn đặt quả cầu anh đang cầm lên bệ lò sưởi đi? Anh cứ nhìn nó mà mặt mày u ám quá chừng! Đúng rồi... Bây giờ giúp tôi kéo cái máy ra khỏi góc nhà này... Cảm ơn... Qua trái một chút... Phiền anh tắt đèn cho?

Tôi tắt đèn và không nén được tiếng kêu thảng thốt. Một khối cầu ánh sáng đang rực lên trên bệ lò sưởi với ánh hào quang phi thường. Không thể so sánh nó với bất cứ thứ gì ngoài vầng trăng rằm trên bầu trời đêm hè trong vắt ở Hy Lạp hay phương Đông. Đó là một viên ngọc sáng ngời và trong lòng sâu là những luồng chuyển động còn rạng rỡ hơn, một thứ kim cương lỏng bốc cháy quay cuồng như một tinh vân lấp lánh.

– Kỳ diệu! - Tôi nói không nên lời, - Nhưng phép màu nào...?

Suốt mấy phút anh cứ để tôi lặng ngắm cảnh tượng kinh ngạc này, và rồi, sau khi bật đèn trong phòng lên, anh kể cho tôi biết chuyện. Hoá ra là ở rạp hát gần bệnh viện suốt nửa tháng qua có hai diễn viên nhào lộn, anh em nhà Hanley, biểu diễn đu bay. James chưa xem tiết mục của họ, nhưng Digby đã xem và thuật lại cho anh, rồi sau đó cho cả tôi nữa, về màn diễn này. Digby cho đó là một màn ngoạn mục đầy khéo léo và hay chưa từng thấy. Ned và Fred Hanley là hai chàng trai trẻ đẹp, là anh em ruột thật sự, giống nhau đến lạ lùng. Tới màn diễn của họ là một tấm màn nhung đen được buông xuống hậu cảnh, và trên nền phông đó, suốt những pha quay tròn đáng sợ, hai tấm thân mặc đồ trắng của họ nổi bật trong những luồng đèn pha rọi chiếu.

Màn nhào lộn của anh em Hanley hết sức ăn khách, đến mức ban quản lý yêu cầu họ hợp đồng biểu diễn một tuần nữa. Chuyện gì xảy ra trong đêm diễn bổ sung đầu tiên? Chẳng ai biết, và cảnh sát đang điều tra. Dẫu vì nguyên cớ nào đi nữa, một trong những sợi dây buộc những chiếc đu bay đã tuột ra và cả hai anh em đã từ trên cao, rất cao, rơi xuống. Bị thương nặng, họ được đưa vào bệnh viện này và qua đời ngay trong đêm đó, người này trước người kia chỉ vài phút.

– Có mấy người bạn của họ đi theo, - James nói, - và tôi nghe họ nói với nhau về sự hoà hợp lạ thường của hai thanh niên này, công việc chung và sức mạnh tình cảm đã gắn bó hai anh em với nhau, và lúc đó, gặp điều kiện thuận lợi này, tôi không thể kháng cự lại ham muốn tiến hành cái thí nghiệm cuối cùng mà tôi đã nói... Đừng lo... lúc đó không có tay Gregory đâu. Tôi được một cậu ở phòng thí nghiệm phụ giúp, cậu này chẳng hề biết mình đang làm gì... Tôi trở về phòng của mình lúc ba giờ sáng nay; tôi đã hợp nhất hai âm linh ấy, và đã được lặng ngắm cảnh tượng tuyệt vời mà chính anh vừa mới chiêm ngưỡng đấy... Bây giờ anh có khuyên tôi đập vỡ chiếc bình cầu này không?

– Không, bạn James thân mến. Tôi chỉ có thể đoán những gì đang diễn ra trong chiếc bình, nhưng nếu cảnh tượng đẹp đến thế mà không phải là dấu hiệu của niềm hạnh phúc thì quả là đáng ngạc nhiên lắm.

Rồi sau đó, trời cũng đã khuya, tôi phải giải thích là tôi đến để chào James trước khi về Pháp dù trong lòng tôi muốn nán lại chốn này.

– Thật vậy, - James nói. - Chà, vậy thì tạm biệt anh... Tôi không biết có còn gặp lại anh không. Đời mà đã chia ly thì thường biền biệt. Nhưng tôi sẽ mãi biết ơn anh vì những tháng ngày luôn có anh là người bạn trung thành và trân trọng... Hết sức trung thành và trân trọng, đúng vậy, tới mức tôi sẽ phải nhờ cậy anh giúp cho một lần cuối... Không phải ngay bây giờ... cũng có thể là sẽ không hề cần tới. Nhưng nếu như ngày đó sẽ đến thì tôi sẽ cần anh giúp... Lúc đó tôi cũng không biết mình sẽ ở đâu, nhưng tôi sẽ gửi điện tín yêu cầu anh đến với tôi bằng cách nào nhanh nhất, bất kể lúc đó anh đang bận công việc gì... Anh hiểu rõ tôi nên thừa biết là tôi không đời nào đưa ra yêu cầu kỳ lạ như vậy nếu không có lý do quan trọng... Tôi xin thề là chỉ yêu cầu anh như vậy một lần duy nhất trong đời anh thôi, và vì lần duy nhất này mà tôi cũng xin anh thề đáp lại.

– Tôi thề với anh, - tôi xúc động trước sự tha thiết hết lòng của James.

– Xin Chúa phù hộ anh! - James đáp.

Anh tiễn tôi ra cửa. Đêm đó là một đêm hè quang đãng; nhưng vầng trăng trên bầu trời sao lại kém rực rỡ hơn ánh hào quang tôi vừa nhìn thấy trên bệ lò sưởi, sáng gấp đôi và sống động sinh tồn.