« Học cao đến đâu mà không có nghệ thuật dẫn dụ kẻ có thực tài, thực đức cộng tác với mình thì vẫn còn ngu. » WATERSTONE

1. Muốn lôi cuốn một người hay một quần chúng theo bạn, thi hành ý muốn bạn, để hộ tiếp bạn thành công một lý tưởng nào, bạn phải làm sao? Dùng võ lực ư? Võ lực, một bí quyết không phải không hiệu nghiệm trong việc dẫn dụ người. Song nó không hiệu nghiệm trường kỳ. Bị dồn ép lòng tự ái quá, ngày nào đó người ta sẽ phản loạn. Nó không được vận dụng cho bất cứ ở đâu và lúc nào. Bạn dùng võ lực đàn áp kẻ khác được khi bạn có đủ lực lượng quân sự, gặp thời thế thuận hợp. Nếu lúc cô thế, gặp nghịch cảnh rồi làm sao. Khi dẫn dụ với tính cách tư nhân dùng võ lực áp đảo vài ý chí bạc nhược thì được, song chạm phải những ý chí đanh thép, những bộ óc sáng suốt không dễ gì chiến thắng bằng võ lực…

Bạn có lẽ nói: « không võ lực thì năn nỉ ». Năn nỉ, thưa bạn, vẫn là phương pháp cách khiến ý muốn kẻ khác theo ý muốn mình. Nhưng năn nỉ không phải là bí quyết vừa dẫn dụ vừa gieo tín nhiệm, uy quyền. Nó có thể mua chuộc người khác một thời gian ngắn thôi, dần dần những ý chí tự lập nghi kỵ tài đức của ta, cảm thấy ta yếu đuối, sau cùng ly cách ta...

Có thể bạn trưng những phương thế dẫn dụ khác như thôi miên, tiền bạc v.v... Nhưng thưa bạn, tôi không dám bảo những phương thế ấy không đưa bạn đến thành công chút nào. Không. Ngoại trừ những quỉ kế, những mánh lới đê hèn giáng hạ nhân cách, có bí quyết nào khác thì bạn cứ việc dùng để xây dựng cuộc đời. Song ở đây tôi có ý giúp bạn thêm vài ý kiến. Bạn chịu khó suy nghĩ kỹ đôi bí quyết tôi chân thành tặng bạn dưới đây. Hi vọng chúng sẽ giúp bạn bớt thất bại trên đường đời và ngày mai của bạn sẽ có nhiều thay đổi tốt đẹp.

2. Muốn dẫn dụ người ta phải:

1) Hiểu người. – Không thể nào dẫn dụ ai được nếu ta không hiểu biết kẻ ấy. Muốn thu hút kẻ nào làm theo ý mình, bạn trước tiên nên giao thiệp cùng kẻ thân biết người ấy, hỏi về gia đình, nghề nghiệp, địa vị, tính tình của họ. Bạn tìm cách trực tiếp đàm luận với họ. Cũng khôn ngoan tìm biết các vấn đề họ ưa thích. Nhứt là nghiên cứu lý tưởng chi phối cuộc sống và những hành động hiện tại của họ. Chú ý coi họ có lý tưởng về chánh trị, tôn giáo, nghề nghiệp giống như của mình không. Họ đang khao khát cái gì. Điều ta muốn thông truyền cho họ, họ có thể thu nhận được không. Hay họ quen khao khát sống nếp sống lạc lõng, bập bềnh mà có khả năng làm nên việc cả. Họ đang chờ gieo lý tưởng cho họ. Mà muốn gieo thành công cần am hiểu sở thích. Không ai lấy mồi dừa câu thòi lòi hay lấy chuối câu cá lóc. Cần biết hai giống nầy ưa ăn mồi chi mới mong khỏi hoài công trong việc câu. Dẫn dụ người cũng như câu cá. Cần biết người ưa thích chi. Trả lời thèm khát của họ là dẫn dụ họ được phần nào rồi...

Trong việc tìm hiểu người thiết tưởng bạn nên có một bản đồ kê khai những vấn đề quan hệ cần tìm biết. Bạn có thể chú trọng về sức khỏe, lực học, tính tình, nghề nghiệp, địa vị, gia đình, chủ nghĩa... Tùy nhu cầu của bạn, bạn sắp đặt câu chất vấn. Luôn nhớ ghi chú cẩn thận để việc tìm hiểu khỏi thiếu sót.

Ngoài chất vấn gián tiếp hoặc trực tiếp còn việc tối hệ nầy là quan sát. Bạn nên tỷ mỷ mà khôn ngoan quan sát người bạn muốn dẫn dụ. Đọc trên gương mặt, trong đôi mắt, ở nụ cười, nguyện vọng và tâm tình của họ.

2) Thu tâm. – Không ai thích theo kẻ họ ghét. Tôi cũng như bạn và kẻ bạn dẫn dụ không khác ta, tất cả đều mến thích kẻ làm đẹp lòng mình và nếu có thể được sẽ cộng tác với họ. Thu tâm có nhiều cách. Thành thật là một. Trong lúc giao tiếp tránh những cái liếc tỏ ra quỉ quái, những lời nói quá đón rào, mất tự nhiên; đồng thời cũng diệt bài những tư tưởng láo xược biểu diễn sự mâu thuẫn giấu đầu lòi đuôi. Láo trong điều quan trọng không nên đã đành, mà cũng đừng có quát tạt nói gạt, dù nói gạt để mà chơi. Lúc xã giao dùng kiểu cách quá lẽ, hãy tự nhiên từ cách nói đến điệu bộ.

Ngoài việc chân thành còn việc quảng tâm rất thần hiệu để ta thu tâm, dẫn dụ. Ai cũng mến thích những tâm hồn quân tử, rộng rãi. Vậy bạn nên rộng tay trong việc xử dụng tiền bạc. Trong xử thế hằng ngày, tán dương đức tính người hơn là chấp nhứt lỗi lầm bằng óc vạch lá tìm sâu. Bón trĩn và tiểu nhân phải coi như thuốc độc của thu hút lòng người.

Sau quảng tâm là vui vẻ. Tôi tưởng ở đời không mấy ai muốn thích kẻ quạo quọ. Quạo quọ như rắn độc ai cũng lo xa tránh. Trái lại vui vẻ là mồi thu hút lòng người. Trong vui vẻ có cái gì sống, cái gì làm nẩy nở tâm hồn, nâng cao nhân cách. Vui vẻ cũng là bùa mê con người, dù người rất chí khí: nó khiến con người khó khóa chặt cửa lòng mình lại, mà phải tung mở ra để giao tiếp. Bạn thí nghiệm đi. Gặp ai bạn có bộ mặt « mùa chay cả » thì kẻ ấy dù nhỏ yếu hơn bạn cũng, nếu không quạo quọ ra mặt cũng lợt lạt với bạn. Tâm lý cố hữu của con người là vậy. Trái lại gặp người khác nghiêm nghị, dù rất khó tính, có uy quyền hơn bạn thế nào, mà nếu bạn vui vẻ mỉm cười chào hỏi van xin điều gì thì sớm muộn họ cũng « xiêu lòng » hay nếu không làm thỏa mãn được ý muốn bạn, họ vẫn làm bạn hài lòng. Sao bạn không dùng bí quyết ấy để thu tâm và dẫn dụ kẻ khác. Trong lúc đàm thoại, bạn cũng rất mực chú ý gây thiện cảm. Khi nói bạn dùng cặp mắt hiền dịu, sâu sắc ngó ngay vào hai con ngươi của kẻ nghe. Câu nói được nói trong một giọng tuy cương quyết, phát biểu ý chí đanh thép, song có nhạc điệu êm ái, thu hút, lôi cuốn kẻ nghe. Điệu bộ hết sức uyển chuyển phát lộ chân thành tình ý của mình.

Tránh như lao hủi giọng quát tháo, dáng bộ thô lỗ, cộc cằn.

3) Thuyết phục. – Riêng về các tư tưởng cần trình bày cho kẻ bạn muốn dẫn dụ, xin bạn quan tâm những cốt yếu nầy.

a) Chú trọng quyền lợi kẻ: Kẻ khác có ủng hộ ý kiến bạn, cộng tác với bạn hay không phần do bạn kính trọng quyền lợi của họ nhiều hay ít. Bạn dư biết rằng tính ích kỷ ai cũng có. Bất luận người nào đều tự nhiên quan tưởng quyền lợi của mình hơn của kẻ khác. Không ai dại dột gì đi phụng sự tôi và bạn mà không cầu vọng ích lợi gì. Biết vậy để thu hút người, ta chịu khó gợi cho họ thấy ý tưởng của ta bổ ích cho đời họ, cho gia đình họ... Bạn cố gắng đặt họ làm vai trò chính trong việc thi hành ý tưởng của bạn. Tuy bạn đã am hiểu những việc mình sắp làm, bạn vẫn tự nhiên và thiệt tâm chất vấn họ, khêu gợi đường lối tư tưởng cho họ, khiến họ có đồng quan niệm với bạn và tán thành lần lần những điều bạn muốn ghi tạc vào tâm não họ. Nếu trong câu chuyện, người bạn muốn dẫn dụ chụp lấy vấn đề lý luận, phán đoán, sáng kiến... nhiều hơn bạn là bạn thấy ánh sáng thành công ló dạng rồi.

b) Chuyển hướng tư-tưởng: Trong quyển « Thuật Hùng Biện » vấn đề chuyển hướng tư tưởng tôi bàn khá dài. Ở đây bởi nó quan hệ đến việc thuyết phục, nên xin xét vài đại cương. Thưa bạn! Thế nào trong lúc thương-thoại, tư tưởng của bạn cũng bị tư tưởng của kẻ khác động chạm có khi đập bẻ nữa. Không hề gì. Trước hết xin bạn đừng nóng. Để họ nói cho đã nư. Trong lúc nghe, bạn tự chủ, giữ nét mặt điềm đạm tự nhiên. Miệng mỉm cười và thỉnh thoảng điểm đôi tiếng tán thành trúng chỗ. Họ trình bày quan điểm xong, bạn toát yếu những ý chính rồi cùng họ thảo luận lại. Những gì thuận hệ thống tư tưởng bạn, thì bạn liệt kê ra trước. Bạn tự nhiên thành thực tán dương người bạn muốn dẫn dụ. Xin bạn để ý tán dương không có nghĩa là « môi mép », là nịnh bợ để người ta « khoái » mình. Mà làm một việc công bình phải làm và làm một việc đắc nhân tâm phát lộ nhân cách biết ở đời của ta.

Rồi đến những ý kiến chống nghịch bạn, tôi van xin bạn đừng bẻ gấp vội mà mạnh miệng bài xích. Có người không biết nói chuyện với mục đích gì, thấy ai nói chọi óc mình là thải tưới vào mặt người ta những tiếng « Bậy, Trật, Ối... » hay những cái xì, cái trề, chỉ mua cười chuốt oán thôi. Người nghe dù quấy bực nào, cũng vì tự ái, nổi cáu, bực dọc trả đũa lại. Thế là um sùm... Thảo luận thất bại. Bạn đề phòng tai nạn ấy. Đừng đánh hỏng cả những tư tưởng của kẻ đàm luận cùng bạn mà bạn bất mãn. Bạn ôn tồn hỏi họ lý do cặn kẽ, tìm đủ tài liệu, hiểu đúng như ý họ muốn. Rồi căn cứ trên lập trường của họ, bạn chuyển hướng họ. Bí thuật cần phải dùng chẳng những áp dụng lối chất vấn ví vào rọ của Socrate, tam đoạn luận của Aristote... mà nhứt là quan tâm gây thiện cảm. Tôi muốn bạn vừa lý phục mà cũng vừa tâm phục. Bạn đừng quên con người là vật ưa lý lẽ song hay thi hành với tình cảm. Muốn người ngoan ngoãn nghe theo mình dùng lý trí mà nhớ đừng quên dùng êm dịu của quả tim.

Việc chuyển hướng tư tưởng có thể sánh như cây cầu. Nó nối liền tư tưởng kẻ khác với tư tưởng của bạn. Nó đưa đường dẫn lối cho họ có những tư tưởng mới do bạn « mạc khải » mà họ không hay, mà họ cảm thấy tự mình sáng kiến, phát minh...

c) Thân mật: Một bí quyết để thuyết phục đắc lực là thân mật. Muốn thân mật và thân mật thiệt với kẻ mình dẫn dụ, bạn nên thi hành câu nầy của một vĩ nhân vô tiền khoáng hậu dạy loài người nay non hai thế kỷ (Hãy yêu người như mình vậy). Và cũng chính Đấng ấy nói (miệng chỉ tiết lộ điều gì trào tràn trong tâm hồn). Bạn có lòng chân thành yêu mến kẻ bạn muốn thu hút, thì tự nhiên bạn tỏ ra thân mật với họ. Tôi nói điều đó để bài bác thân mật giả hiệu, được áp dụng bởi nhiều người như một miếng bùa đắc nhân tâm. Kỳ thực kết quả nghịch ý họ muốn. Bởi lẽ là sau cùng người ta hiểu rõ thâm tâm họ không chân thành thân mật mà lòe đời bằng môi miếng, đường mật mặt ngoài. Riêng bạn, xin hãy phát lộ sự thân mật tuy không âu yếm, yếu đuối, song êm dịu, dễ thương, kích động tâm hồn kẻ nghe bạn. Sự thân mật ấy bù đắp lại bao nhiêu khuyết điểm của bạn cố hoặc vô tình hoặc hữu ý. Lúc nói chuyện, kiêu hãnh, to tiếng, trề môi, liếc mắt: tất cả đều gây ác cảm ở người đối thoại.

d) Óc quân tử: Không thể nào tránh khỏi lỗi lầm mà kẻ đàm luận với bạn gây ra cho bạn, lúc hai bên trao đổi ý kiến. Có khi vì nóng tính, họ nói cộc cằn cùng bạn. Muốn hạ bạn họ nói mỉa mai, gay cấn; có thể cách vô tội họ nói những lý lẽ quấy mình nghe trặc họng. Trước những lỗi lầm ấy và những khuyết điểm có thể xảy ra, xin bạn vui lòng tha thứ. Tôi biết ai cũng có tính cộc, ai cũng thích trả đũa. Tôi và bạn, chúng ta không tránh khỏi những quái tính nầy. Song ta muốn dẫn dụ người thì phải tự chủ, nhẫn nhịn tiết kiệm sự tranh luận. Có nhiều người háo cãi quá, cho việc bắt bẻ lời lẽ kẻ khác, cãi vụn cãi vặt là giỏi, là thông minh. Họ quên rằng đó là những cái khôn dại, khôn không trúng mùa và đánh hỏng cái khôn cần thiết là biết dại, biết làm thinh để chinh phục người. Dĩ nhiên không phải ai nói gì ra ta cũng tán thành hết. Có những điều cần biện luận, đính chính để đem chân lý ra ánh sáng. Song ta hãy làm công việc nầy với tất cả nhã nhặn, dịu hiền, khôn ngoan.

e) Những cái phải tránh: Có những thuốc độc của thuyết phục mà bạn cũng như tôi phải tránh là khoe khoang, dạy đời, chỉ trích vô ích, nói nhiều, thổ lộ tâm sự... Những việc nầy tôi đã bàn cùng bạn nhiều ở cuốn « Thuật sống dũng ». Ở đây chỉ nhắc lại ngụ ý ước muốn bạn đề phòng xa để việc dẫn dụ có kết quả mỹ mãn.

f) Tư cách: Bùa mê nhân tâm đã đành là lịch sự, hiền dịu, lời lẽ hợp lý, biết dung thứ mà còn là tư cách đường hoàng nữa. Tư cách đừng hiểu là kiểu cách mua chuộc điều lợi, tiếng khen. Chính tại bổn phận của ta là phải ăn ở xứng đáng nhân phẩm. Nhờ sự ăn ở xứng hợp nầy, ta được sự kính phục của dư luận người xung quanh. Niềm kính phục có tiếng vang, gây ở kẻ ta muốn dẫn dụ sự sùng mộ rất có lợi cho sự lôi cuốn họ về ta. Tư cách đường hoàng tôi hiểu ở đây là lời nói chậm rãi, rõ rệt âm điệu đoan trang. Không bao giờ để lọt ra cửa miệng tiếng nào bất nhã, quê mùa. Nét mặt trầm tĩnh, hoa nở. Dáng đi đứng ngay thẳng, nghiêm nghị mà không gò ép thới quá. Những cử chỉ bao giờ cũng diễn lộ một tâm hồn điềm đạm, bình yên rộng rãi, dễ thương.

Chúng ta nên nhớ rằng làm công việc dẫn dụ là ta làm lãnh tụ và làm lãnh tụ ta không có quyền có những thái độ chống tư cách như chưa đi là chạy, lính quýnh, nói không kịp thở, ngồi như nằm, ăn không nhai... Không ai kính phục được hạng người có những thái độ đáng thương hại ấy.

g) Biết nghe: Không cần nói thao thao bất tuyệt. Biết thinh lặng, nghe người cũng có thể thuyết phục người được. Nhiều kẻ đã lầm tưởng nói nhiều là người khác nghe và mến phục. Không ai không giàu tự ái. Ai cũng muốn đem mình ra ánh sáng, muốn bộc lộ ruột gan mình và thấy thú vị trong sự nói liên thanh. Muốn được người mến hãy can đảm tự chế, trả lời đòi hỏi ấy của người. Ngoài khi cần phải trình bày lý tưởng, nên đặt những câu hỏi khích lệ người trả lời. Rồi ngồi lặng thinh nghe. Nghe với nghệ thuật diễn lộ tình ý mình xuyên qua điệu bộ, cử chỉ. Đôi mắt ngó ngay kẻ nói, thỉnh thoảng điển nụ cười, hay gật đầu, ừ vâng... tỏ ra đồng ý... Thái độ ấy rất ích lợi cho sự dẫn dụ. Nó gây ở người niềm tín nhiệm thẳm sâu nơi ta. Nó nối ta với họ bằng giây thiện cảm rắn chắc. Thế là ý muốn chinh phục người bằng đàm thoại của ta đã thành công rồi.

h) Kiên chí: Có thể gọi được kiên chí là đức tính xương sống của dẫn dụ. Là người ai cũng có ý riêng, ai cũng muốn kẻ khác theo ý mình hơn là mình theo ý thiên hạ. Dẫn dụ vì đó là việc không dễ. Nhưng khi muốn thu hút ai, gặp lãnh đạm, phản khán của họ, bạn nản chí sao? Thiệt ra không phải ai ta cũng đeo đuổi chinh phục cho kỳ được vì ta cần chọn lựa giá trị về học vấn, tính tình có thể giúp ta thành đạt lý tưởng. Song có khi ta cũng phải tối cực dẻo dai để đeo đuổi việc dẫn dụ, dẫn dụ những đầu óc tuy khó thuyết phục mà về sau cọng lực với ta rất đắc lực. Nhờ kiên chí. Có kiên chí, ta coi rẻ sự lâu dài của thời gian, khinh thường những trở lực sinh ra bởi hoàn cảnh, bởi khó tính của kẻ tiếp xúc. Chính những người ta khó thu phục có tâm tưởng phản động ý kiến của ta, tỏ ra dè dặt lãnh đạm với ta buổi mới ngày đầu, phần nhiều là những người trung kiên nhứt đối với ta khi họ tự ý bắt tay hành sự với ta. Trái lại những kẻ bu lua, bu loa, nhẹ dạ, vui vẻ tỏ ra thiện cảm với ta ngay lúc mới gặp, là hạng người ta cần đề phòng. Bởi lẽ phần đông là thứ người tính tình hay lưu dịch. Họ có thể dễ dàng mở cửa lòng đón tiếp ta, thì cũng có thể đóng lại dễ dàng để « đá ngược » ta. Hạng người nầy có thể gọi được nhiều như trấu trên đời. Bạn chắc đồng ý với tôi của gì kiếm cực thì của ấy thường quí. Người cũng vậy. Bạn muốn dẫn dụ ai hay một quần chúng bổ ích cho bạn trên con đường lý tưởng, bạn cần kiên chí tìm người xứng đáng, cố gắng chinh phục họ. Công lao của bạn có lỗ nhiều, nhưng sẽ có kết quả bù lại về sau.

Ngoài sự kiên chí dẫn dụ người bạn còn kiên chí bảo trì lý tưởng của bạn. Bạn là người đáng theo rồi người ta mới theo bạn. Đúng theo đây tôi hiểu nghĩa riêng là có lý tưởng cao cả, can đảm bảo tồn lý tưởng mình trên mọi trở lực. Đừng để nỗi khó khăn nầy, chướng ngại kia lung lạc ý định. Sự lung lạc có thể gây cảnh hoang tàn trên sự tín nhiệm của người bạn dẫn dụ. Trái lại nếu bạn là bực chí khí, người bạn thu hút sẽ dần dần tin phục bạn sâu sắc.

i) Ám thị: Tâm lý học thực nghiệm dạy cho ta biết con người dễ nhiễm cái gì cứ treo bẹo mãi trong đầu óc mình. Kể cả điều mình không thích nữa. Khoa học ấy cũng dạy cách chung con người ưa lý lẽ mà hành động theo dục tính hơn theo lý trí. Biết mấy nhược điểm nầy của con người, sao bạn không dùng ám thị để dẫn dụ. Bạn đừng quá ham dùng lý luận, trưng cầu điều phải của mình, bẻ lọi ý kiến kẻ khác. Lối chinh phục ấy để dành viết sách thì hay song áp dụng mãi ngoài trường đời, thất bại không ít. Bạn nên dùng thường bí quyết ám thị để thu hút người bạn muốn dẫn dụ. Bạn có thể dùng sách báo, truyền đơn, màn bạc, quảng cáo để nhồi nhét lý tưởng vào tận tiềm thức họ, nhồi nhét đến đỗi họ hết quan tưởng đến việc phán đoán mà phải « giựt gân » ám nhãn, và say lý tưởng của bạn. Lối nhồi sọ ấy khiến kẻ bị dẫn dụ hết tự chủ một thời gian, bị bạn lôi cuốn và họ ngoan ngoãn vâng theo, có khi cách oái oăm là họ vâng theo chính những điều ban đầu họ nhiệt liệt phản đối.

j) Quyền Biến: Ở đây không hiểu quyền biến là làm những việc có sức thần thánh hay gian xảo dễ mê hoặc nhân tâm. Mà chỉ hiểu những kỳ công do tài đức của ta, những kỳ công đập mạnh vào tâm não kẻ bị dẫn dụ, khiến họ ngạc nhiên, ngưỡng mộ ta. Những đức tính cần có để quyền biến là sáng suốt, điềm tĩnh, tự tin. Sáng suốt để ta nhận định thiên thời, địa lợi, nhơn hòa hầu chủ trương công việc cho thành công. Điềm tĩnh giúp ta hành động thản nhiên. Khổng Minh yếu thế mà điềm đạm ngồi gải đầu; gieo vào tâm não Tư Mã Ý và đội binh kiến cỏ của y niềm sợ lấm lét. Tự tin, ta mới đeo đuổi mưu cơ của mình đến cuối cùng. Tuy không vận dụng mãi thuật quyền biến vì làm thường người ta đề phòng và do đó ta bị thất bại, song hễ khi định quyền biến thì cố gây ở người luồng điện thôi miên bắt hồn và cương quyết chinh phục họ. Quyền biến thành công, bạn biết gây ở người bạn muốn dẫn dụ sức tín nhiệm mạnh mẽ. Họ hi vọng khi cộng tác với bạn họ sẽ « ké hùn » thành công và hạnh phúc. Ở đời ai không dụ lợi? Ta hãy trả lời đòi hỏi tâm lý ấy bằng những kỳ công huyền biến, một thứ bí quyết dẫn dụ người rất đắc lực.

k) Đức dịu hiền: Sô Kỵ muốn chỉnh phong vua Tề Uy Vương là một đế vương trụy lạc, cẩu thả việc triều chính. Mà làm sao chỉnh phong bây giờ. Cho chúng ta thì chúng ta đi ngay vào Vương triều và làm thầy đời... Được! Nhưng đứt đầu có lẽ. Tề Uy Vương là một ông vua giết người như giết kiến mà Sô Kỵ không dại như chúng ta. Ông đánh bùa tâm lý nầy là ôm tỳ bà gãy, khiến vua mê ly âm nhạc. Vua ra lệnh triệu thĩnh Sô Kỵ vào đền mà giúp vui. Sô Kỵ vừa phải đờn vừa phải bàn quốc sự, thĩnh thoảng khuyên vua điều phải lẽ hay. Tề Uy Vương mến phục Sô Kỵ, nghe lời sửa đổi lề lối trị dân. Đối với người bạn dẫn dụ, bạn cần dùng « nước ngọt » trước. Mà nhớ phải thành tâm.

3. Tới đây bạn đã biết sơ qua vài bí quyết dẫn dụ người. Bạn đem áp dụng vào thực tế thử coi. Hi vọng bạn thành công. Ngần ấy bí quyết không phải toàn là những miếng bùa thần dùng luôn có kết quả tốt đẹp. Ta phải biết tùy người, tùy lúc, tùy nơi áp dụng. Song tất cả đều là những phương thế khả dĩ giúp kiếm người cộng tác. Trên trường đời sống động cô lập không bổ ích cho lý tưởng. Ta cần có sự hộ tiếp của kẻ đồng tâm chí. Có khi phải nhờ kẻ khác thi hành những gì ta không thể làm được nữa. Mà làm sao cho được thu hút người khác thi hành ý ta muốn? Sai bảo họ như thầy giáo sai học trò hay như chủ sai đầy tớ ư? ít thành công lắm nếu không phải là luôn thất bại và gây hờn chuốc oán. Bạn cần làm sao vừa được kẻ khác ủng hộ hành động theo mình, vừa được họ mến phục, thế mới gọi là thành công thực thọ. Cho được vậy cần dẫn dụ với nghệ thuật mà những điều tôi bàn cùng bạn trên chỉ là vài « miếng nhà nghề ».

KHUÔN VÀNG THƯỚC NGỌC: « DẪN DỤ LÀ DÙNG LÝ TỤC VÀ TÂM TỤC RƯỚC LẤY NHỮNG TÂM HỒN TÀI ĐỨC ĐỂ MƯU THÀNH CÔNG VÀ HẠNH PHÚC. »