ất cả những sự kiện ấy dồn dập bên ngoài như những đợt sóng càng lúc càng va mạnh vào mạn thuyền rỉ mục của trường Chấn Hưng.

Một buổi sáng nọ, ông Trần Ngọc Tẹo nghe tiếng gõ cửa gấp rút bên ngoài. Mở ra, ông thấy một nụ cười lớn, loe rộng như miệng ống nhổ, nở toác trên cái khuôn mặt béo phị của ông Tám Tàng. Chỉ có một năm mà ông Tám đã khác nhiều về phần da thịt.

Ông Tám hỏi liền:

- Thế nào? Anh Tẹo? Anh đã dò ý lão chưa?

- Dò rồi.

- Chắc lão bằng lòng.

- Cậu lầm. Lão ta nhất định không chịu.

- Trường nó ế chết đi mà không chịu cái nước chó gì. Thì hãy trả thêm.

- Trả thêm, nó cũng không chịu.

- Thì trả thêm nữa.

- Nó là hạng người không thể ép được bằng tiền.

- Đừng có bày đặt! Hạng nào lại chẳng mua được bằng tiền? Chỉ tại anh chưa trả đúng giá nó đòi hỏi đó thôi. Tiền mua được tất.

- Như thế thì cậu Tám lại lầm lạc nữa rồi. Có những hạng người không thể mua được bằng tiền, dù trả bất cứ giá nào. Người ta đâu chỉ sống bằng cơm gạo, nước tương hay chả lụa, mà còn sống bằng danh dự, và sống bằng tự ái nữa. Những món hàng này quá đắt, song nhiều khi chỉ mua được bằng một lời nói đáng giá chứ không thể đổi bằng tiền, dù là tiền vàng.

- Vậy anh thử đe dọa nó xem sao.

- Đe dọa bằng cách gì được? Nó đủ pháp lý, đâu có sợ gì?

- Không ai đe dọa bằng pháp lý. Người ta đe dọa bằng những sức mạnh. Nói cho rõ hơn, là bằng những thứ sức mạnh mờ ám.

- Những hạng người như tên Tài chỉ biết nghe theo ý mình chứ không sợ sự đe dọa. Điếc không sợ súng mà lại.

- Vậy anh năn nỉ nó xem.

- Đã năn nỉ rồi. Vô ích.

Ông Tám làm thinh, có vẻ suy nghĩ. Ông Tẹo nói tiếp:

- Tôi cũng đồng ý với cậu là để một cái trường học ngắc ngoải thật không có ích lợi gì cho xã hội này, mà còn bày ra cái cảnh giáo dục suy đồi. Nhưng ông bạn Tài của tôi là người rất mực thành tín, đóng tiền hàng tháng rất là đều đặn, đến nỗi tôi không chỗ nào mà chê trách được. Khốn nỗi, ông ta đã quyết cái gì thí khó mà lay chuyển được. Vậy thì... Vậy thì mọi việc xoay xở tùy cậu, miễn sao cậu lấy lại được là xong, cốt đừng gây nên sự đổ vỡ nào.

Ông Tám trợn mắt:

- Tôi sẽ phá nát và xây dựng lại đẹp gấp mười lần! Còn gì mà sợ đổ vỡ!

- Không, không, tôi muốn nói về tình nghĩa giữa tôi với lại ông Tài.

- Tình nghĩa! Eo ôi! Anh sống giữa thời đại này mà anh lập luận như các ông cụ, bà cụ ngày xửa ngày xưa! Tình nghĩa là cái thứ gì? Nó dài hay ngắn, đỏ hay xanh, mập hay ốm? Nó có nanh vuốt gì không mà anh lo sợ như vậy? Nó có chịu đóng hụi chết thay thế cho anh được không? Nó có chịu đưa tiền điện, chịu góp tiền nước cho anh một tháng nào chưa? Nó có cách gì thay thế con anh để đi trình diện quân dịch không nào? Thôi đi, cụ Tẹo, tình nghĩa là những tiếng nói hoa hòe cho vui, cụ ạ. Làm ăn thì hãy nghĩ đến lợi hại. Tình nghĩa, còn khuya!