uả vậy, trong khoảng thời gian ngắn ngủi tạm thời lặng gió đó, bỗng có tiếng kêu vẳng tới từ phía bên trên con đường và cách không xa chỗ trú của chiếc xe ngựa. Nghe như một tiếng kêu tuyệt vọng, rõ ràng là của một lữ khách nào đó đang lâm nạn. Misen Xtrôgôp lắng tai nghe. Người đánh xe cũng nghe thấy, nhưng anh ta lắc đầu tỏ vẻ bất lực, không thể đáp ứng tiếng kêu gọi đó.

- Có người đang kêu cứu! - Nađia kêu lên.

- Nếu họ chỉ trông đợi ở chúng ta thì... làm sao được bây giờ! - Anh xà ích nói.

- Sao lại không? - Misen Xtrôgôp đáp. - Cái mà người ta có thể giúp mình trong hoàn cảnh này, mình há lại không giúp được như thế hay sao?

- Nhưng anh chớ có đem phô trương cỗ xe và những con ngựa này ra đấy!...

- Tôi sẽ đi bộ, - Misen Xtrôgôp nói, cắt ngang lời anh xà ích.

- Em đi theo anh! - Cô gái Livôni vội nói.

- Không, Nađia! Em hãy ở lại với anh đánh xe. Anh không muốn anh ta ở lại một mình...

- Vâng, thế thì em ở lại.

- Nhưng bất cứ tình huống như thế nào, em cũng không được rời chỗ trú ẩn này!

- Anh sẽ thấy em ngay tại chỗ em đang đứng.

Misen Xtrôgôp nắm nhẹ tay cô bạn gái, vượt qua khúc quẹo của vách đá, rồi biến mất trong bóng đêm.

- Ông anh cô phạm sai lầm rồi! - Anh đánh xe bảo cô gái.

- Không, anh ấy đúng! - Cô gái trả lời gọn lỏn.

Trong lúc đó, Misen Xtrôgôp leo nhanh lên dốc. Sở dĩ anh vội vã đến với những người vừa kêu cứu, là vì anh cũng rất muốn biết những lữ khách ấy là ai mà bão táp cũng không làm cho họ ngừng cuộc hành trình, và vì anh ngờ rằng đó là những người trong chiếc têlêga luôn luôn đi trước chiếc tarantax của anh.

Cơn mưa đã dứt, nhưng gió lại mạnh lên gấp bội. Tiếng kêu theo gió vẳng tới mỗi lúc càng rõ. Từ chỗ mà Misen Xtrôgôp để Nađia ở lại không thể trông thấy gì cả. Đường đi khúc khuỷu, ánh sáng của những tia chớp làm nổi bật những chỗ nhô ra của vách đá cắt ngang con đường quanh co. Trận cuồng phong đột ngột bị chặn lại ở những góc này, tạo nên những luồng gió xoáy mạnh rất khó vượt qua. Misen Xtrôgôp phải căng hết sức lực mới chống chọi nổi.

Nhưng rõ ràng là những lữ khách lâm nạn chắc không còn xa nữa. Dù Misen Xtrôgôp chưa trông thấy gì cả vì có thể họ bị văng ra khỏi đường đi, hoặc bị bóng tối che khuất, nhưng tiếng họ nói thì nghe rất rõ. Misen Xtrôgôp rất ngạc nhiên khi nghe những câu nguyền rủa:

- Đồ chó đểu! Liệu mày có quay lại không đấy?

- Mày có nghe thấy không, tên xà ích quỷ quái?

- Ở cái xứ sở này, chúng dẫn chúng ta đi như thế đấy!

- Thế mà cũng đòi là xe têlêga!

- Chà, tên đại súc sinh! Nó vẫn cứ phóng đi dường như không thấy là đã bỏ rơi chúng ta!

- Đối xử với tao như thế ư? Tao, đường đường là một công dân Anh quốc có hộ chiếu và giấy ủy nhiệm đàng hoàng! Thế nào tao cũng phải khiếu nại lên đến tận Bộ Tư pháp và mày sẽ bị treo cổ!

Người nói những câu trên đây chắc là đang trong cơn thịnh nộ ghê gớm. Nhưng thật bất ngờ, tiếng cười ròn rã của người thứ hai cất lên như vui vẻ chấp nhận những gì đã xảy ra. Tiếng cười thật lạ lùng, nổi lên giữa cái khung cảnh như thế. Và tiếp theo là những lời nói đầy vẻ lạc quan:

- Này! Đừng, nhất định không nên thế! Thật là kỳ cục hết chỗ nói!

- Ông lại còn cười nữa ư? – Người công dân Anh hỏi bằng một giọng chua chát.

- Vâng, phải cười chứ! Ông bạn đồng nghiệp thân mến! Ta cứ cười thẳng thắn và thật thoải mái, tôi nghĩ như thế là hơn cả. Tôi khuyên ông cũng nên làm như thế. Lời nói danh dự đấy! Thật kỳ quặc hết chỗ nói, tôi chưa từng thấy như thế bao giờ!...

Giữa lúc đó một tiếng sét nổ dữ dội trong hẻm, rồi những tiếng dội lại của núi rừng rền vang làm tăng thêm sự khủng khiếp với quy mô hết sức to lớn. Nhưng, sau khi tiếng sấm cuối cùng vừa dứt, giọng nói vui vẻ lại cất lên:

- Đúng như vậy! Kỳ quặc hết chỗ nói! Ở Pháp không bao giờ xảy ra như thế cả!

- Cả ở Anh cũng vậy!

Trên đường đi, được những ánh chớp soi sáng Misen Xtrôgôp trông thấy, cách khoảng hai chục bước về phía trước, hai người ngồi cạnh nhau trên ghế sau của một chiếc xe kỳ cục hình như bị sa lầy vào một quãng lún bên đường.

Misen Xtrôgôp bước lại gần. Một người vẫn đang cười, còn người kia thì đang cau có chửi rủa. Anh nhận ra đó là hai nhà báo đã cùng đi trên tàu Capcadơ và trên cung đường từ Nigiơni - Nôpgôrôđ đến Pecmơ.

- Ồ, xin chào ông! - Nhà báo Pháp kêu lên. - Rất hân hạnh được gặp lại ông trong cảnh ngộ này! Cho phép tôi được giới thiệu với ông, đây là địch thủ thân mến của tôi, ông Blao.

Nhà báo Anh cúi chào và có thể đến lượt mình cũng sắp giới thiệu người bạn đồng nghiệp Anxiđ Jôlivê đúng theo phép lịch sự, thì Misen Xtrôgôp đã nói:

- Thôi, khỏi phải giới thiệu, thưa các ông. Chúng ta đã biết nhau cả rồi, đã cùng đi với nhau trên sông Vônga mà!

- Ồ, thế thì hay lắm! Tuyệt! Ông là..?

- Nicôlai Korpanôp, thương gia ở Irkuxk. - Misen Xtrôgôp đáp. - Nhưng hãy cho tôi biết có chuyện gì xảy ra mà một ông thì bực mình, một ông thì lại vui đến thế?

- Tôi nhờ ông phân xử hộ, ông Korpanôp ạ! - Anxiđ Jolive đáp. - Ông có thể tưởng tượng được không? Người xà ích của chúng tôi đã chuồn thẳng với phần thân trước của chiếc xe thổ tả của hắn và để chúng tôi dừng lại đây với cái phần thân sau của chiếc xe không ra xe này! Nửa tồi tệ nhất của chiếc têlêga này dành cho hai chúng tôi; không người điều khiển, cũng chẳng có ngựa kéo! Có phải là một sự tức cười hết chỗ nói không?

- Chẳng tức cười chút nào cả! - Nhà báo Anh đáp.

- Sao lại không, ông bạn? Đúng là ông không biết nhìn vào khía cạnh tốt của sự vật!

- Nhưng xin ông hãy vui lòng cho biết chúng ta sẽ tiếp tục cuộc hành trình bằng cách nào? - Hary Blao hỏi.

- Không gì đơn giản hơn. - Jôlivê đáp. - Ông sẽ quàng dây vào vai kéo cái gì còn lại của chiếc xe; còn tôi, tôi sẽ điều khiển, sẽ gọi ông là “con bồ câu bé nhỏ của tôi!” như một xà ích thực thụ và ông sẽ bước đi như một chú ngựa trạm thực thụ.

- Thưa ông Jôlivê, - phóng viên Anh nói. - Ông đùa quá trớn rồi đó, và...

- Hãy bình tĩnh, ông bạn! Khi nào ông thấy chồn chân mỏi gối, tôi sẽ thay ông và ông sẽ có toàn quyền coi tôi như một chú ốc sên hụt hơi, hay là một cô rùa chết giấc, nếu tôi không kéo ông đi được với một tốc độ chóng mặt.

Anxiđ Jôlivê nói những lời trên đây với một vẻ hài hước vui nhộn khiến Misen Xtrôgôp cũng phải mỉm cười.

- Hai ông, - anh nói, - có thể giải quyết được tốt hơn đấy. Chúng ta tới đây tức là đã tới quãng đèo cao nhất của rặng Uran và như vậy chỉ còn phải xuống theo dốc sườn núi nữa thôi. Xe chúng tôi ở cách đây khoảng năm chục bưóc về phía sau. Tôi sẽ cho các ông mượn một con ngựa để thắng vào thùng xe, cái xe còn một nửa ấy và ngày mai, nếu bình yên vô sự, chúng ta sẽ cùng tới Êkatêrinbua.

- Ông Korpanôp ạ. - Jolivê nói, - Đây là một đề nghị xuất phát từ một tấm lòng hào hiệp.

- Tôi xin thêm, thưa ông, - Misen Xtrôgôp nói. - Sở dĩ tôi không mời hai ông lên xe chúng tôi vì nó chỉ có hai chỗ ngồi, mà tôi và cô em gái tôi đã chiếm mất rồi.

- Không sao đâu, thưa ông. - Jôlivê nói. - Ông bạn đồng nghiệp của tôi và tôi, với con ngựa của ông và phần thân sau tức là với nửa cái xe têlêga, chúng tôi có thể đi đến cùng trời cuối đất rồi.

- Thưa ông. - Hary Blao nói. - Chúng tôi xin nhận sự giúp đỡ ân cần của ông. Còn người đánh xe kia...

- Ồ! Ông nên tin rằng chuyện như thế này không phải là lần đầu tiên xảy ra với hắn, - Misen Xtrôgôp ngắt lời Blao.

- Nhưng, vậy thì tại sao hắn không quay lại? Hắn biết rất rõ là chúng tôi đã bị bỏ rơi lại đằng sau, tên khốn khiếp!

- Hắn à! Hắn cũng không ngờ như thế đâu.

- Sao? Cái con người hùng đó không biết xe của hắn bị đứt đôi ra hay sao?

- Hắn không biết đâu! Và với thực tâm tuyệt đối hắn đã điều khiển cái thân trước của xe hắn đi tới Êkatêrinbua!

- Đó, như tôi đã nói với ông, ông bạn đồng nghiệp ạ, thật không có gì đáng tức cười hơn! - Anxiđ Jôlivê vui vẻ kêu lên.

- Thôi được rồi, thưa các ông! Các ông hãy theo tôi - Misen Xtrôgôp nói. - Chúng ta đi tới chỗ chiếc xe của tôi và...

- Nhưng còn cái têlêga này thì sao? - Nhà báo Anh tỏ ý băn khoăn.

- Không sợ nó bay mất đâu, ông Blao thân mến ạ! - Anxiđ Jôlivê nói. - Nó đã đâm rễ xuống đất vững chắc đến nỗi nếu cứ để nó ở đấy, thì mùa xuân sang năm nhất định nó sẽ đầm chồi nảy lộc.

- Đi thôi, các ông - Misen Xtrôgôp giục. - Chúng ta sẽ kéo chiếc tarantax đến đây.

Hai nhà báo Pháp và Anh nhảy xuống khỏi ghế ngồi đàng cuối xe bây giờ trở thành ghế ngồi phía trước, rồi đi theo Misen Xtrôgôp. Vừa đi, Anxiđ Jolivê, theo thói quen, vừa nói chuyện một cách vui nhộn, cái tính vui nhộn không gì có thể làm anh ta thay đổi được.

- Thực vậy, ông Korpanôp ạ. - Jolivê bảo Misen Xtrôgôp. - Ông đã kéo chúng tôi ra khỏi một tình thế vô cùng lúng túng.

- Thưa ông, tôi chỉ làm cái việc mà bất cứ ai ở địa vị tôi cũng phải làm. Lữ khách mà không giúp đỡ lẫn nhau, thì chỉ còn cách là chặn hết các ngả đường lại!

- Có vay thì có trả, thưa ông. Nếu ông đi xa về phía thảo nguyên, thì rất có thể là chúng ta sẽ lại gặp nhau, và...

Anxiđ Jôlivê không hỏi dứt khoát xem Misen Xtrôgôp đi về đâu, nhưng Misen Xtrôgôp vì không muôn tỏ ra là giấu diếm nên nói ngay:

- Tôi đi Ômxk, các ông ạ!

- Còn ông Blao và tôi, - Anxiđ Jolivê tiếp, - chúng tôi đi đến nơi xa hơn ông một chút, nơi có thể có tiếng đạn réo, nhưng tin tức thì chắc là cũng có một chút để thu lượm.

- Tới những tỉnh đã bị giặc chiếm ư?, - Misen Xtrôgôp vội vàng hỏi.

- Đúng như vậy, thưa ông Korpanôp, và rất có thể chúng ta không gặp nhau ở đấy.

- Thật thế, thưa ông. Tôi không ưa lắm những tiếng súng nổ hoặc những ngọn giáo đâm và bản tính tôi lại chỉ thích sống yên tĩnh, nên không thể mạo hiểm tới những nơi có xung đột.

- Đáng tiếc, thưa ông, thật hết sức đáng tiếc là chúng ta phải chia tay nhau quá sớm! Nhưng khi rời Êkatêrinbua, có thể chúng ta còn có cái may mắn được cùng đi với nhau dù chỉ trong vài ba ngày.

- Các ông cũng đi Ômxk ư? - Misen Xtrôgôp hỏi, sau một lát suy nghĩ.

- Chúng tôi cũng chưa biết theo hướng nào, nhưng chắc chắn là đi thẳng tới Ichim và khi đến đó sẽ tùy cơ ứng biến.

- Vậy thì, thưa các ông, - Misen Xtrôgôp nói, - chúng ta sẽ cùng nhau đi tới Ichim.

Rõ ràng là Misen Xtrôgôp muốn đi một mình thì tốt hơn, nhưng anh không thể làm cái việc thiếu tự nhiên là tách ra khỏi hai người khách đi cùng đường với mình. Hơn nữa, vì Anxiđ Jôlivê và bạn đồng hành của anh ta có ý định sẽ dừng lại ở Ichim mà không đi tiếp ngay tới Ômxk. Vậy thì trên đoạn đưòng này, không có trở ngại gì vì họ cả.

- Như vậy, thưa các ông, - anh nói, - thế là đã thỏa thuận. Chúng ta sẽ cùng đi.

Rồi ra vẻ thật thờ ơ, anh hỏi:

- Các ông có biết đích xác phần nào là quân Tactar đã xâm lấn tới đâu không?

- Thú thực, thưa ông, chúng tôi chỉ biết như họ nói ở Pecmơ, - Anxiđ Jôlivê đáp, - là quân Tactar của Fêôfarkhan đã xâm chiếm toàn bộ tỉnh Xêmipalatinxk và cách đây một vài ngày đã hành quân xuống dọc triền sông Irtys. Vậy ông phải đi gấp, nếu muốn tới Ômxk trước chúng.

- Đúng thế! - Misen Xtrôgôp đáp.

- Họ còn đồn rằng tên đại tá Ôgarep đã cải trang và tìm cách lọt qua được biên giới. Chẳng bao lâu nữa hắn sẽ liên lạc được với thủ lĩnh quân Tactar ngay giữa vùng đất đang nổi loạn.

- Nhưng làm thế nào họ biết được như vậy? - Misen Xtrôgôp hỏi, vì những tin tức ít nhiều xác thực cũng trực tiếp làm anh chú ý.

- Chà! Cũng như người ta biết được mọi cái, - Anxiđ Jôlivê cười đáp. - Đó là ở trong không khí.

- Và ông có những lý do xác đáng để cho là tên đại tá Ôgarep đã ở trên đất Xibir ư?

- Tôi còn nghe nói rằng hắn đã phải đi theo con đường từ Kazan đến Êkatêrinbua.

- Ồ, ông Jôlivê, ông cũng biết cái đó ư? - Câu nói của nhà báo Pháp đã kéo Hary Blao ra khỏi thái độ lầm lì của anh ta.

- Tôi biết chứ, - Jôlivê đáp.

- Và ông có biết là hắn đã phải cải trang thành một Bôhêmiêng không?

- Thành một Bôhêmiêng à? - Misen Xtrôgôp hầu như bất giác kêu lên. Anh nhớ tới lão già Digan gặp ở Nigiơni - Nôpgôrôđ và trên tàu Capcadơ lúc cập bến Kazan.

- Tôi biết về hắn khá rõ để có thể viết gửi về cho cô em họ của tôi chứ! - Anxiđ Jôlivê mỉm cười đáp.

- Thời gian dừng lại Kazan đối với ông quả thật là không vô ích. - Nhà báo Anh nhận xét với giọng khô khan.

- Không vô ích chút nào ông bạn thân mến ạ. Trong khi tàu Capcadơ được tiếp tế, thì tôi cũng làm như nó vậy.

Misen Xtrôgôp chẳng chú ý những lời bắt bẻ cãi và nhau giữa Blao và Jôlivê nữa. Anh nghĩ tới đám Bôhêmiêng, tới lão già Digan mà anh đã nhìn rõ mặt, tới mụ đàn bà kỳ quái đi theo hắn, tới cái nhìn khác thường, khi mụ ta nhìn anh... Anh tập hợp lại trong trí óc tất cả những chi tiết trong các cuộc gặp gỡ đó, thì một tiếng nổ bỗng vang lên rất gần.

- Nào các ông! Ta đi lên chứ? - Misen Xtrôgôp kêu to.

- “Này, lạ chưa! Một anh lái buôn, lẽ ra khi nghe tiếng súng nổ, thì ba chân bốn cẳng chạy biến, - Anxiđ Jôlivê thầm nghĩ, - nhưng đằng này anh ta lại lao tới”. Và đang đi sát Hary Blao, một con người không bao giờ chịu ở lại đằng sau, Jôlivê vội rảo bước đi theo Misen

Xtrôgôp.

Một lát sau, cả ba người tới chỗ lèn đá nhô ra làm thành nơi trú ẩn cho chiếc tarantax ngay ở khúc đường quẹo. Khóm thông bị sét đánh vốn còn đang cháy. Con đường vắng tanh, nhưng Misen Xtrôgôp không thể nào nhầm được. Anh nghe rõ ràng có tiếng súng nổ.

Bất thình lình có tiếng gầm gừ nổi lên và một tiếng nổ thứ hai vang dội phía bên kia bờ đường.

“Một con gấu! - Misen Xtrôgôp kêu lên. Anh không thể nào lầm được tiếng gầm gừ đó. - Nađia! Nađia!”.

Và, rút phắt con dao bầu giắt ở thắt lưng ra, anh nhảy phóc lên phía trước, vòng quanh tảng đá, nơi cô gái đã trú ẩn và hứa chờ anh. Khóm thông lúc đó, lửa bắt cháy từ thân lên đến ngọn, chiếu sáng cả một vùng rộng.

Lúc Misen Xtrôgôp chạy đến chỗ chiếc xe, một khối đen to lù lù đang lùi về phía anh. Đó là một con gấu thân hình đồ sộ. Bão tố đã xua nó từ những khu rừng cây mọc lởm chởm trên bờ đá dọc triền núi Uran này tới đây để tìm chỗ trú trong cái hõm núi kia, chắc là chỗ trú quen thuộc của nó mà lúc này Nađia đang chiếm cứ.

Trong số ba con ngựa thì hai con, hoảng sợ trước con vật to lớn, giật đứt dây buộc chạy trốn và người đánh xe chỉ nghĩ đến những con vật của mình, lao đuổi theo, quên là chỉ còn lại một mình cô gái phải đương đầu với con gấu hung dữ.

Nađia dũng cảm không hoảng hốt chút nào. Con vật chưa nhìn thấy cô, nhảy vào tấn công con ngựa còn lại. Nađia rời khỏi hang chỗ cô đang nấp, chạy đến chiếc xe, cầm lấy khẩu súng lục của Misen Xtrôgôp và mạnh dạn tiến tới phía con gấu, nổ súng vào nó.

Con vật bị thương nhẹ bên vai, quay lại phía cô gái đang tìm cách tránh nó, cứ xoay quanh chiếc xe mà con ngựa còn lại đang lồng lên cố giật đứt dây buộc. Nếu những con ngựa này mà bị lạc mất thì cả cuộc hành trình coi như hỏng bét. Vì vậy Nađia tiến thẳng đến chỗ con gấu và với một sự quả cảm đáng kinh ngạc, ngay giữa lúc hai chân trước con gấu sắp chụp xuống đầu cô, thì phát súng thứ hai nổ ròn.

Lúc đó Misen Xtrôgôp chỉ còn cách vài ba bước. Anh lao vào giữa con gấu và cô gái. Cánh tay anh làm một động tác từ dưới lên trên, thế là con vật khổng lồ bị phanh từ bụng tới họng đổ phịch xuống đất thành một khối bất động.

Đó là một hình mẫu tuyệt đẹp của một cú vung dao nổi tiếng mà những người thợ săn Xibir sử dụng để giữ nguyên vẹn bộ da lông gấu quý, bán rất đắt tiền.

- Em không sao cả chứ? - Misen Xtrôgôp nhảy bổ tới cô gái, hỏi.

- Không sao anh ạ. - Nađia vui vẻ đáp.

Giữa lúc đó hai nhà báo đi tới.

Anxiđ Jôlivê chạy đến nắm lấy đầu con ngựa. Phải thấy là anh ta có một cổ tay khá chắc vì đã giữ yên được con vật. Bạn đồng nghiệp của anh ta và anh đều đã mục kích hành động chớp nhoáng của Misen Xtrôgôp.

- Kỳ quái thật! - Anxiđ Jôlivê kêu lên. - Chỉ là một thương gia bình thường, ông Korpanôp ạ, thế mà ông sử dụng dao săn tài tình quá!

- Hết sức tài tình! - Hary Blao phụ họa.

- Trên đất Xibir, thưa các ông, - Misen Xtrôgôp nói - chúng tôi bắt buộc phải biết mỗi thứ một tý!

Anxiđ Jôlivê ngắm nghía chàng trai.

Dưới ánh sáng chan hòa, với con dao săn nhuốm máu trong tay, thân hình cao lớn, dáng điệu oai hùng, một chân đặt trên mình con gấu vừa bị hạ, Misen Xtrôgôp trông thật đẹp.

“Quả là một chàng trai dũng mãnh!” - Anxiđ Jolivê thầm nhủ.

Tay cầm mũ, anh ta lễ phép tiến đến chào cô gái. Nađia nhẹ nhàng nghiêng đầu đáp lễ. Anxiđ Jôlivê quay lại người bạn đồng hành nói:

- Cô em thật xứng với ông anh! Nếu là chú gấu, tôi sẽ không dại gì mà đụng vào cặp trai gái đáng sợ và dễ thương này!

Hary Blao đứng thẳng người như một cây cọc, cách đó một quãng ngắn, tay cầm mũ. Cử chỉ tự nhiên phóng khoáng của người bạn đồng nghiệp lại càng làm cho anh ta thêm lúng túng ngượng nghịu.

Giữa lúc đó anh đánh xe trở về, đã bắt lại được hai con ngựa. Trước tiên anh ta nhìn một cách tiếc rẻ con vật có bộ lông óng mượt đang nằm bất động dưới đất đành phải bỏ lại cho chim rỉa, rồi anh ta bắt đầu sắp đặt lại xe cộ.

Misen Xtrôgôp cho anh ta biết tình cảnh của hai nhà báo và ý muốn của anh là nhường bớt cho họ một trong số những con ngựa của chiếc tarantax.

- Tùy anh thôi, - người đánh xe nói. - Chỉ có điều như vậy là hai xe, chứ không phải một...

- Được rồi, anh bạn ạ! - Anxiđ Jôlivê hiểu ngụ ý của anh ta, ngắt lời. - Anh sẽ được trả gấp đôi.

- Đi nào, những con chim cu của tôi! - Anh xà ích vui vẻ quất roi.

Nađia lại trèo lên chiếc tarantax, Misen Xtrôgôp và hai người bạn đồng hành bước theo sau. Lúc đó là ba giờ sáng. Cơn bão đã ở vào giai đoạn cuối, yếu dần, không ào ạt dữ dội như khi qua hẻm núi nữa, đường có thể đi lên khá nhanh.

Khi ánh bình minh vừa ló rạng thì chiếc tarantax tới chỗ chiếc têlêga bị sa lầy ngập tới trục bánh xe. Rõ ràng là một cú giật rất mạnh của những con ngựa kéo đã tách chiếc xe ra làm đôi.

Một trong hai con ngựa bên sườn chiếc tarantax được thắng vào thùng xe của chiếc têlêga bằng những sợi thừng vững chắc. Hai nhà báo ngồi lên ghế của cái cỗ xe kỳ dị đó, rồi cả hai chiếc xe chuyển bánh. Giờ thì chỉ còn phải xuống dốc, nên cũng không có gì khó khăn lắm.

Sáu tiếng đồng hồ sau đó, xe nọ theo xe kia tới Êkatêrinbua. Không có gì xảy ra trong giai đoạn hai của cuộc hành trình. Người đầu tiên mà hai nhà báo nhìn thấy trước cửa nhà trạm là anh đánh xe têlêga có vẻ đang đứng chờ. Anh chàng người Nga chất phác này đúng là có một bộ mặt dễ coi. Không chút lưỡng lự, anh ta tươi cười tiến đến gần những người khách của mình, chìa tay đòi tiền thưởng.

Phải công nhận là cơn giận của Hary Blao nổ ra thật mãnh liệt, hoàn toàn đúng tính chất của một công dân Anh quốc. Và nếu anh đánh xe mà không khôn hồn lùi lại, thì một cú đấm phóng ra theo đúng thể thức thay cho khoản tiền thưởng thêm mà anh ta yêu cầu.

Anxiđ Jôlivê nhìn thấy cơn thịnh nộ của bạn đồng nghiệp và đồng hành, ôm bụng cười rũ rượi, có lẽ chưa bao giờ anh ta cười đến như vậy.

- Nhưng hắn có lý, cái tên quỷ quái đó! - Anh kêu lên. - Hắn có quyền như thế, ông bạn đồng nghiệp thân mến ạ! Không phải lỗi ở hắn, nếu chúng ta không tìm được cách đi theo hắn!

Rồi Jôlivê rút trong túi ra mấy đồng kôpêch đưa cho anh xà ích:

- Đây, anh bạn cầm lấy! Nếu không kiếm được khoản tiền này thì cũng không phải là lỗi tại anh bạn!

Thấy vậy, Hary Blao lại càng tức điên lên. Anh định bắt trưởng trạm phải chịu trách nhiệm về việc này và còn định kiện y nữa.

- Đi kiện ở cái xứ sở Nga này ư? - Anxiđ Jôlivê kêu lên. - Nhưng nếu không có gì thay đổi, thì ông bạn đồng nghiệp ạ, ông sẽ không bao giờ thấy được kết thúc của nó đâu! Ông có biết chuyện một vú nuôi người Nga kiện: đòi một gia đình phải trả công bú mớm cho một đứa trẻ suốt mười hai tháng ròng không?

- Tôi đâu có biết chuyện ấy! - Hary Blao đáp.

- Vậy là anh cũng không biết chuyện đứa bé ấy như thế nào khi vụ kiện được đưa ra xử đấy chứ?

- Xin ông vui lòng cho biết đứa trẻ đó ra sao?

- Đã là một đại tá kỵ binh cận vệ!

Câu trả lời làm tất cả cười phá lên.

Còn Anxiđ Jôlivê khoái chí về sự ứng đối mau lẹ của mình, rút sổ tay trong túi ra và mỉm cười ghi mấy dòng sau đây nhằm bổ sung cho cuốn từ điển tiếng Nga:

“Têlêga: loại xe ngựa kiểu Nga, khi xuất phát thì có bốn bánh và khi tới nơi thì có hai bánh”.