ektor không nói gì nữa mà cùng em Pâris nhanh chân chạy qua cổng thành. Trong thâm tâm hai người hăm hở xông ra chiến trường chiến đấu. Đang mong chờ thấy hai người xuất hiện, quân Troian mừng rỡ như gió mát thần linh gửi xuống cho thủy thủ mệt đừ, tay chân đờ đẫn, vì phải liên tục đẩy mái chèo nhẵn bóng khua nước biển triền miên.

Mỗi người quật ngã tức khắc một địch thủ. Pâris hạ sát công tử quân vương Areithoos, Menesthios sống ở Arne, tay chùy nổi tiếng, Areithoos và Phylomedousa mắt bò nái tơ sinh hạ. Với thương sắc nhọn Hektor đâm xuyên qua riềm mũ bọc đồng trúng gáy Eioneus, địch thủ lăn kềnh. Trong khi Glaukos công tử Hippolochos, chỉ huy quân Lykian, lao thương qua đám đông hỗn chiến trúng vai Iphinoos, công tử Dexios, lúc đương sự từ đằng sau nhảy lên lưng tuấn mã. Đương sự bắn khỏi xe lăn xuống đất, tay chân đều gãy.

Thấy quân Argive bị giết như chẻ tre trong cuộc loạn đả ác liệt nữ thần Athena mắt xanh lam lục vội rời đỉnh núi Olympos xuống thành Troa thiêng liêng. Nhưng đúng lúc đó, vì muốn bên Troian thắng, Apollo từ vệ thành Pergamos nom thấy bèn phóng ra ngăn chặn. Hai bên gặp nhau gần cây sồi. Apollo công tử Chúa tể cất tiếng trước: “Ô, ái nữ Chúa tể siêu phàm, vì sao vội vã rời núi Olympos xuống đây? Tại sao hăng hái thế? Phải chăng muốn thay đổi thế trận đem chiến thắng cho quân Danaan, vì không mảy may thương xót quân Troian dù bị tiêu diệt? Dẫu thế hãy lắng nghe ta có kế hoạch hay gấp bội. Mình nên ngưng cuộc đụng độ và tàn sát bữa nay. Bữa khác chúng sẽ lại đánh nhau, tiếp tục chém giết tới lúc kéo vào thành Troa hoang tàn, đổ nát, vì trong thâm tâm nữ thần bất tử các người chẳng vui lòng nếu chưa san bằng thành đó.”

“Được vậy mong lắm thay, thần linh xạ thủ từ xa!” Athena mắt xanh lam lục đáp. “Đó cũng là điều tiểu muội quan tâm khi rời núi Olympos xuống hạ giới thăm quân lính Troian và binh sĩ Achaian trên bãi chiến trường. Nhưng này, đại huynh làm thế nào bảo thế nhân ngừng giao chiến?”

Apollo công tử Chúa tể tiếp lời: “Ngô bối có thể khích động tinh thần chiến đấu mãnh liệt trong Hektor luyện ngựa, thúc đẩy đương sự thách thức đối thủ trong hàng quân Danaan ra tử chiến, một chọi một, mặt đối mặt. Chạm tự ái, thích huênh hoang, quân Achaian xà-cạp lát đồng sẽ đề cử quán quân giao chiến tay đôi với Hektor.”

Apollo dứt lời. Athena nữ thần mắt xanh lam lục không tỏ ý chống đối. Do đoán độ trong lòng thầm hiểu hai thần linh dự định làm gì sau khi trao đổi ý kiến, Helenos công tử yêu quý của Priam tìm gặp Hektor trình bày: “Hektor, công tử Priam, khôn ngoan dứt mực, chẳng hay hiền huynh có cho phép ngu đệ vì là bào đệ góp ý không? Ngu đệ đề nghị hiền huynh dàn xếp quân Troian và quân Achaian ngồi xuống nghỉ ngơi, sau đó đơn phương thách thức quán quân Argive tử chiến, một chọi một. Hiền huynh khỏi lo sợ vì số phận bản thân, thời gian tiền định chưa tới. Ngu đệ biết sự thể nhờ nghe thần linh bất tử phát biểu.”

Nghe nói thế Hektor mừng khôn xiết. Chủ súy bước ra chỗ không người giữa hai hàng quân nắm thương giữa cán bảo binh sĩ Troian lui lại. Tất cả ngồi im. Phía bên kia Agamemnon cũng bảo quân lính Achaian xà-cạp gọn gàng làm tương tự. Athena và Apollo cung bạc cũng an tọa, dưới hình thù kền kền, trên cây sồi cao vút của Chúa tể mang khiên thần, khoái trí nhìn quân lính Troian và binh sĩ Achaian ngồi trên cánh đồng, hàng nối hàng, khiên, mũ, thương nhấp nhô như mặt biển đen ngòm lúc gió tây nhẹ thổi, sóng gợn trải dài. Đứng giữa hai hàng quân, Hektor lớn tiếng: “Quân sĩ Troian, quân lính Achaian xà-cạp gọn gàng, lắng nghe bản chức bày tỏ điều thôi thúc cõi lòng. Từ trên thiên đình cao vút công tử Kronos, trọng tài tối thượng, không muốn lời thề giữa ngô bối biến thành sự thật. Trái lại, trầm ngâm suy nghĩ, Chúa tể muốn đẩy hai dân tộc bước tới đường cùng - ngô bối tiếp tục đau khổ đến ngày quý hữu hạ thành Troa hoặc ngô bối khuất phục quý hữu gần dãy thuyền dãi dầu biển cả. Hiện giờ trong hàng ngũ quý hữu có nhiều binh sĩ Achaian xuất sắc chẳng hay có người nào sẵn sàng giao chiến với bản chức không? Nếu có xin để người đó rời đồng đội bước ra làm quán quân đương đầu với Hektor phi thường. Và đây là điều kiện bản chức đề nghị. Xin Chúa tể chứng giám. Nếu hạ sát bản chức với thương dài nhọn mũi, người quý hữu có thể lột giáp y mang về thuyền rỗng không, nhưng phải để người bản chức mang thi thể về nhà cho dân Troian và vợ người Troian hỏa táng theo đúng nghi lễ. Nếu Apollo để bản chức chiến thắng, giết chết người quý hữu, bản chức sẽ lột giáp y đem về thành Troa thiêng liêng và sẽ treo trên tường đền thờ quân vương xạ thủ từ xa, song bản chức trả lại thi thể cho mang về thuyền ghế chèo chắc nịch để quân Achaian tóc dài mai táng theo sát nghi thức, lập phần mộ cho đương sự trên eo biển Hellespont bao la. Ngày nào đó, ngay cả thế hệ chưa chào đời, dong buồm chèo thuyền nhiều mái vượt biển đen đậm trông thấy, du khách tương lai sẽ nói: ‘Đó là phần mộ chiến binh qua đời từ lâu, ngay ngày đầu trong trận thư hùng, mặc dù can trường, bị Hektor lừng danh hạ sát.’ Du khách sẽ nói thế. Vậy nên tên tuổi bản chức sẽ sống mãi với đời.”

Hektor nói, quân Achaian ngồi im lặng, không thốt một lời. Họ sẽ mất mặt nếu từ chối, song không dám chấp nhận. Cuối cùng sau nhiều giành giật nội tâm, Menelaos đứng dậy chua chát khiển trách: “Ôi, lũ khoác lác ba hoa, thế nghĩa là thế nào hở bọn đàn bà con gái, không phải đàn ông con trai Achaia, sẵn sàng cam tâm chấp nhận đe dọa! Ôi, hổ thẹn, hổ thẹn khôn cùng không tên Danaan nào bây giờ dám đương đầu với Hektor! Làm sao các người có thể ngồi đó chờ thịt tan vào nước, xương thấm vào đất, mà không dũng cảm, mà không anh hùng! Bản nhân sẽ vũ trang, chiến đấu một mình chống lại tên này. Chiến thắng do thần linh bất tử trên cao quyết định.”

Dứt lời thân vương lập tức choàng giáp y lộng lẫy. Vậy là, ô Menelaos, cuộc đời thân vương sẽ chấm dứt dưới tay Hektor, vì đương sự vũ trang đầy đủ, nếu các quân vương Achaian không chồm lên nắm lại, nếu công tử Atreus, Agammenon quyền uy rộng rãi không đưa tay phải vừa giữ gịt vừa quát to: “Menelaos, dòng dõi Chúa tể, đệ điên rồi! Không ai kêu gọi đệ làm chuyện rồ dại như thế! Hãy rút lui dù mất thể diện, đừng tìm cách giao chiến với đối thủ tài giỏi hơn mình, Hektor công tử Priam, chiến binh khác đều khiếp sợ! Ngay cả Achilleus, tài ba hơn đệ gấp bội, cũng ngại chạm trán trên chiến trường, nơi con người tìm thấy vinh quang. Không, hãy quay lại, ngồi xuống cùng đồng đội; quân Achaian sẽ tìm quán quân khác chiến đấu thay họ đánh lại tên này. Dù can trường không khiếp sợ, dù dũng cảm chiến đấu không mỏi mệt, song nếu thoát khỏi cuộc thư hùng ác liệt và chém giết tàn nhẫn, ta nghĩ tên này rồi ra sẽ vui mừng hạ gối nghỉ ngơi.”

Với lời như thế can ngăn đúng lúc, nguyên soái thay đổi cảm nghĩ của bào đệ. Menelaos nghe lời. Vì thế tùy tùng vui vẻ cởi giáp y khỏi bờ vai. Thấy vậy Nestor liền đứng phắt dậy giữa hàng quân ngỏ lời. Lão công cất tiếng: “Hỡi ôi! Màn tang bao phủ đất nước Achaia! Peleus mã phu cao niên, Peleus diễn giả xuất sắc, Peleus trưởng thượng tuyệt vời của người Myrmidon sẽ đau lòng khôn xiết! Ngày trước khi lão hủ tới nhà, Peleus vui vẻ thăm hỏi gia đình, dòng họ từng người Argive. Nếu bây giờ nghe tin con cháu lẩn tránh, khiếp sợ Hektor, Peleus sẽ giơ tay van vái, cầu xin thần linh cho hồn lìa khỏi xác đi xuống âm ti. Ôi, Cha Chúa tể, ôi Athena, ôi Apollo! Ước gì, ước gì thân này trai trẻ như ngày nào dự trận gần sông Keladon cuồn cuộn chảy xiết, khi quân Pylian tập trung giao chiến với quân Arkadian sử dụng thương giáo sắc bén gần tường thành Pheia, bên sông Iardanos! Quán quân của chúng là Ereuthalion đẫy đà, cao lớn, mặc giáp y quân vương Areithoos, Areithoos khủng khiếp, đàn ông, đàn bà thắt lưng óng ả mệnh danh vua chùy, vì không bao giờ giao chiến bằng cung tên hay thương giáo, thay vì thế sử dụng chùy sắt cỡ lớn phá tan, đập gãy hàng ngũ đối phương. Lykourgos giết y không phải bằng sức mạnh mà bằng mưu mẹo. Lykourgos chẹt y trong hiệp lộ, nơi chùy sắt trở thành vô dụng không thể cứu mạng người mang. Trước khi vua chùy sử dụng bửu bối, Lykourgos chồm lên tấn công, đâm thương giữa bụng, y ngã ngửa lăn xuống đất nằm bất động. Lykourgos lột giáp y thần linh chiến tranh tàn ác cho y. Sau đó mỗi lần xuất trận đằng đằng sát khí Lykourgos thường khoác lên người. Về già, sống trong cung điện, Lykourgos cho lại mã phu trung thành. Đó là giáp y Ereuthalion mặc khi thách thức quán quân ngô bối. Người khác run rẩy, khiếp sợ, không ai dám ra mặt đương đầu. Nhưng tinh thần mạo hiểm dâng cao thôi thúc lão hủ cả gan trực diện, mặc dù tuổi đời thấp hơn hết so với mọi người. Lão hủ giao chiến với y, Athena cho lão hủ chiến thắng. Y là đối thủ vừa cao vừa khỏe lão hủ hạ sát; to ngang, cao lớn khủng khiếp y nằm sóng sượt trên mặt đất, tay một đằng, chân một nẻo. Ôi, ước chi, ước chi bây giờ lão hủ vẫn trai trẻ, sức lực còn nguyên! Như vậy Hektor mũ trận óng ánh sẽ có đối thủ trên chiến trường! Lạ thay trong số quý hữu, chiến binh xuất sắc hàng quân Achaian, không thấy người nào có ý chí hoặc ước muốn bước tới đối địch với Hektor!”

Nghe lão công hết chê bai đến dè bỉu chín người đứng phắt dậy. Đầu tiên nguyên soái Agamemnon. Tiếp theo công tử Tydeus, Diomedes lực lưỡng. Sau đến hai Aias cương quyết, dũng cảm. Rồi Idomeneus và Meriones mã phu phụ tá sát nhân ngang hàng thần linh chiến tranh. Đoạn Eurypylos, công tử hứa hẹn của Euaimon. Sau cùng Thoas, công tử sáng giá của Andraimon cũng đứng dậy và Odysseus phi thường nữa. Tất cả tình nguyện giao chiến với chiến binh Hektor. Đúng lúc đó Nestor mã phu đất Gerenia lại đứng dậy phát biểu: “Bây giờ quý hữu phải rút thăm xem ai đạt vinh dự, vì người được lựa sẽ đem lại vinh dự không những cho lực lượng Achaian xà-cạp gọn gàng mà còn đón nhận phần thưởng quý báu cho bản thân, nếu thoát khỏi cuộc thư hùng quyết liệt và chém giết tàn nhẫn.”

Lão công dứt lời. Chiến binh đánh dấu thăm của mình rồi bỏ vào mũ Agamemnon công tử Atreus. Binh sĩ giơ tay cầu nguyện thần linh, vừa lầm rầm vừa ngước nhìn bầu trời cao rộng: “Lạy Chúa tể, xin Cha chọn Aias, hoặc Diomedes công tử Tydeus, hay quân vương Mykenai nhiều vàng!” Trong lúc binh sĩ rì rầm cầu nguyện, mã phu Nestor đất Gerenia lắc mũ. Thăm của Aias bắn ra, đúng thăm binh sĩ mong chờ. Lệnh sứ cầm thăm đi vòng quanh đám đông từ trái sang phải đưa cho tất cả thủ lĩnh Achaian nhìn xem. Thủ lĩnh phủ nhận nếu không nhận ra dấu đánh của mình. Cuối cùng, sau khi đi hết vòng, lệnh sứ cầm thăm tới người đánh dấu bỏ vào mũ Aias lừng danh. Aias chìa tay, lệnh sứ tới gần để thăm vào tay. Nhận ra dấu đánh của mình Aias mừng rỡ. Ném thăm xuống đất ngay chân Aias hét to: “Quý hữu, thăm trúng là thăm bản nhân, lòng vui khôn tả, vì nghĩ sẽ đánh bại Hektor khủng khiếp. Trong khi sửa soạn giao chiến, bản nhân yêu cầu quý hữu cầu nguyện Chúa tể, công tử Kronos, song cầu nguyện thầm lặng đừng để quân Troian nghe tiếng hoặc quý hữu cầu nguyện thật to, vì dù thế nào ngô bối cũng chẳng sợ bất kỳ ai. Không ai có thể dùng sức mạnh hung bạo, tài năng tác chiến ép buộc, gạt đẩy khỏi chiến trường ngoài ý muốn bản nhân. Hy vọng dù thế nào cũng chiến đấu tới cùng, vì không phải kẻ ngờ nghệch, vụng về, bản nhân sinh ra, lớn lên ở Salamis.”

Thế là binh sĩ đua nhau cầu nguyện quân vương, Chúa tể, công tử Kronos. Ngửa mặt nhìn bầu trời bao la họ lầm dầm: “Lạy Cha Chúa tể, trị vì trên núi Ida, chói lọi và vĩ đại, xin Cha ban chiến thắng oai hùng và vinh quang lừng lẫy cho Aias. Tuy nhiên, nếu cũng thương yêu và lo lắng cho Hektor, xin Cha ban sức mạnh và chiến thắng cho cả hai bằng nhau!” Trong lúc họ cầu nguyện Aias bắt đầu nai nịt. Mặc giáp y xong, chiến binh hối hả bước ra y hệt thần linh chiến tranh tàn ác xuất hiện giữa chiến trường tham dự chiến trận công tử Kronos sắp đặt giữa thế nhân vì căm thù gặm nhấm tâm can. Cứ thế Aias cao lớn, tường thành phòng ngự của lực lượng Achaian, đứng lên đi ra chiến trường, nét mặt hung dữ mỉm cười, vừa dõng dạc tiến bước vừa vung thương trường cán. Nom thấy quân Argive vui mừng khôn tả, quân Troian run rẩy khác thường. Hektor cũng rúng tim rùng mình. Nhưng muộn rồi chủ súy không thể quay lại hay lẩn vào hàng quân vì đã thách thức đối thủ giao chiến. Aias tiến lại mỗi lúc một gần, mang khiên như bức tường bằng đồng phủ bảy lớp da bò Tychios tốn sức gia công. Tychios thuộc da lành nghề sống trong thị xã Hyle lấy da bảy bò mộng chế tạo tấm khiên bóng lộn cho chiến binh trên mặt phủ lớp thứ tám bằng đồng. Cầm khiên che ngực tiến tới trước mặt Hektor, Aias công tử Telamon dừng lại thách thức: “Hektor, bây giờ quý hữu sẽ thấy trong trận đọ sức đua tài, một chọi một, quân Danaan cũng có trong tay chiến binh tuyệt hảo ra sao, ngay cả khi không thể trông cậy vào Achilleus, bách chiến bách thắng, trái tim dũng mãnh như sư tử, lúc này nằm khàn giữa dãy thuyền mũi cong vượt biển muôn trùng, nuôi hận trong lòng đối với Agamemnon, nguyên soái. Ngoại trừ chuyện đó ngô bối có người đứng ra đương đầu với quý hữu, nhiều vô kể. Vậy quý hữu ném trước và bắt đầu cuộc chiến.”

Hektor cao lớn mũ trận óng ánh đáp: “Aias, dòng dõi Chúa tể, công tử Telamon, thủ lĩnh binh sĩ, đừng tìm lời đe dọa như thể bản nhân là đứa trẻ yếu đuối hay mụ đàn bà không biết mùi trận mạc. Với bản nhân chiến trận và chém giết là việc làm quen thuộc. Bản nhân hiểu cách tung khiên da bò cứng rắn sang phải, sang trái. Khiên trong tay bản nhân chiến đấu như chiến binh dạn dày kinh nghiệm. Bản nhân biết lúc nào xông tới đâm mã xa di chuyển vùn vụt; bản nhân cũng biết đường đi, nước bước trong vũ điệu thần linh chiến tranh đa sát biểu diễn khi cận chiến. Dẫu thế, bản nhân không chơi trò đánh trộm bắn lén như quý hữu. Trái lại, bản nhân giao chiến công khai, đây này, coi chừng đường lao trúng đích!”

Dứt lời chủ súy nâng trường thương nhắm ném. Thương trúng khiên đồ sộ của Aias bọc bảy lần da, lần cuối cùng, lần thứ tám bằng đồng. Mũi cứng xuyên qua sáu lần da bò, song bị lần da thứ bảy chặn lại. Đến lượt mình Aias dòng dõi Chúa tể, ném thương cán dài. Thương cắm phập khiên tròn công tử Priam, xuyên qua mặt bóng loáng đâm tới trấn thủ gia công khéo léo, nhích thẳng xé rách tu-ních bên mạng sườn. Nhưng chủ súy ngả sang bên, nhờ thế thoát khỏi số phận đen tối. Bây giờ cùng lúc đưa tay lôi thương, hai bên lao vào nhau như sư tử ngoạm thịt sống, hoặc heo rừng sức mạnh hầu như khó chế ngự. Công tử Priam lao trúng giữa khiên Aias đang cầm, song mũi đồng không xuyên qua, mặt cứng hất ra ngoài. Aias xổ tới đâm Hektor trúng khiên. Chủ súy dội ngược, mũi thương chạm cổ, máu đậm ứa ra. Dẫu vậy Hektor mũ trận óng ánh không bỏ cuộc. Chủ súy lui lại một chút, bàn tay nùng nục nắm hòn đá to tướng, xù xì, đen thẫm nằm trên mặt đất vung ném vào khiên đồ sộ dày bảy lần của Aias trúng giữa núm, mặt đồng rền vang. Thấy vậy Aias vồ ngay hòn đá to hơn, vung một vòng quăng hết sức, hòn đá như thớt cối xay trúng khiên bẹp rúm, chủ súy loạng choạng ngã ngửa nằm dài mắc kẹt trong khiên. Nhưng Apollo nhanh tay nâng lên. Hai bên bây giờ sẵn sàng vung kiếm chém nhau tay đôi, nếu lệnh sứ, sứ giả của Chúa tể và thế nhân, không nhanh nhẹn đến can thiệp, người nhân danh bên Troian, người nhân danh bên Achaian tu-ních lát đồng, Talthybios và Idaios, cả hai khôn khéo, thận trọng. Hai người giơ trượng xông vào giữa hai chiến binh. Idaios, lệnh sứ kinh nghiệm già dặn, tư tưởng thâm trầm cất tiếng: “Các con yêu quý, ngừng tức thì, không đánh nhau nữa. Chúa tể thu thập mây trời yêu thương hai con, cả hai là tay thương tài cán, ngô bối đều biết. Màn đêm gần buông. Dù sao cũng nên nhường bước cho đêm tối.”

“Idaios,” Aias công tử Telamon đáp, “Hektor hăm hở yêu cầu quyết đấu, huênh hoang thách thức chỉ huy hàng quân ngô bối, vậy lệnh sứ hãy bảo đương sự tuyên bố chấm dứt. Nếu đương sự đồng ý, bản nhân sẽ vui lòng làm theo.”

“Aias,” Hektor cao lớn mũ trận óng ánh tiếp lời, “vì thần linh đã ban cho quý hữu thân hình lực lưỡng, thể xác cường tráng, đầu óc khôn ngoan, vì sử dụng thương giáo quý hữu hơn hẳn mọi binh sĩ trong hàng quân Achaian, công nhận sự thể, bản nhân đề nghị bữa nay ngô bối ngưng chiến, ngừng chém giết; sau này ngô bối sẽ lại giao chiến chừng nào thần linh quyết định bên nào toàn thắng mới thôi. Màn đêm gần buông. Dù sao cũng nên nhường bước cho đêm tối. Như vậy quý hữu có cơ đem nguồn vui cho binh lính Achaian bên dãy thuyền, nhất là thân thuộc và đồng đội; bản nhân cũng có dịp mang nguồn vui về khắp thành phố rộng lớn của quân vương Priam cho đàn ông con trai Troian, đàn bà con gái Troian voan dài tha thướt tụ tập trong đền thờ cầu nguyện thần linh phù hộ bản nhân. Tuy nhiên, trước hết ngô bối nên trao đổi kỷ vật danh dự để mọi người, bên Troian cũng như phía Achaian, sẽ nói: “Tuy giao chiến một mất một còn, vì bất hòa vò xé tâm can, song bây giờ hai người chia tay trong tình hòa hợp và thân hữu.”

Dứt lời Hektor tặng Aias thanh kiếm đốc nạm đinh bạc, trao cả bao đựng lẫn dải đeo; Aias biếu Hektor thắt lưng màu tím óng ả. Sau đó chia tay, người quay về hàng ngũ Achaian, người trở lại lực lượng Troian. Đồng đội vui mừng thấy chủ súy trở về lành lặn, toàn vẹn, thoát khỏi thái độ cuồng nộ, bàn tay khủng khiếp của Aias. Họ hộ tống chủ súy về thành phố như người họ tưởng đã chết. Trong khi đó phía bên kia binh sĩ Achaian xà-cạp gọn gàng tháp tùng Aias tới gặp nguyên soái Agamemnon, hớn hở, phấn khởi vì chiến thắng. Lúc mọi người tới trại chỉ huy, nguyên soái Agamemnon giết bò năm tuổi làm lễ dâng công tử Kronos toàn năng. Họ lột da, phanh xẻ, cắt chặt thành miếng. Họ khéo léo xâu vào xiên, nướng cận thận, chín hẳn mới nhấc khỏi lửa. Công việc xong xuôi, bữa ăn sửa soạn, họ vui mừng thưởng thức, khẩu phần đồng đều. Dẫu thế, để vinh danh, công tử anh hùng của Atreus, Agamemnon quyền uy rộng rãi dành cả sống lưng cho Aias.

Ẩm thực thỏa mãn, lão công Nestor mới mở màn đưa tư tưởng từng ôm ấp đề nghị cùng mọi người. Khôn ngoan của lão công đã chúng tỏ trong quá khứ. Thành tâm, thiện chí bây giờ lão công đứng lên giãi bày: “Công tử Atreus và chỉ huy dũng cảm hàng quân Achaian! Quý hữu thừa biết nhiều binh sĩ Achaian tóc dài, nhiều khôn kể, đã nhắm mắt hy sinh, thần linh chiến tranh tàn ác đã lấy máu họ nhuộm đỏ nước sông Skamandros trong khi linh hồn họ âm thầm xuống địa ngục gặp Diêm Vương. Bởi thể lão hủ đề nghị tới rạng đông nguyên soái tuyên bố hưu chiến. Sau đó ngô bối cùng nhau bắt tay vào việc, đem xe bò, xe la tới đây chất xác chết chở đi hỏa thiêu, không xa dãy thuyền, thu xếp từng trường hợp cho bạn bè người quá cố mang hài cốt về cho con cái họ khi ngô bối trở về quê cha đất tổ. Ngay chỗ dựng giàn hỏa, lấy đất từ cánh đồng, ngô bối lập mộ phần duy nhất, mộ phần nhô cao, mồ chung cho tất cả. Gần mộ phần ngô bối nhanh chóng xây tường cao bảo vệ cả người lẫn thuyền, cổng vững chắc, khít khao mở qua tường đủ chỗ cho xe chạy. Bên ngoài cách xa một chút ngô bối đào hào sâu song song với tường làm chướng ngại không cho xe và lính chạy qua phòng trường hợp ngày nào đó quân Troian phá vòng vây xông tới áp đảo.” Kế hoạch của lão công là vậy, các quân vương đều tỏ ý tán đồng.

Trong khi đó trước cổng cung điện Priam, trên vệ thành Troa, bên Troian cũng họp bàn, song họp bàn trong lo sợ và bối rối. Người đầu tiên phát biểu suy tư sâu xa là Antenor thâm thúy. Lão công lên tiếng: “Binh sĩ Troian, binh sĩ Dardanian, binh sĩ đồng minh, xin lắng nghe ý kiến lão hủ cảm thấy tự tâm can buộc lòng phải nói ra. Ngô bối hãy thực hiện ngay bây giờ: trả Helen đất Argos lại cho công tử Atreus cùng tất cả của cải của nàng. Ngô bối đang chiến đấu chống lại lời thề thủy chung biến thành dối trá lừa lọc. Lão hủ thấy chuyện chẳng bao giờ mang lại kết quả tốt đẹp. Ngô bối không thể làm gì khác trừ theo điều lão hủ đề nghị.”

Dứt lời lão công ngồi xuống. Pâris, phu quân công nương Helen mái tóc diễm kiều, đứng phắt dậy. Thân vương nói lời như có cánh bay xa: “Antenor, điều lão công vừa nói bản nhân không thích tí nào. Lão công nên đưa ý kiến hay hơn. Tuy nhiên, nếu quả thực đó là điều lão công muốn nói, như vậy chắc hẳn thần linh đã biến lão công thành ngớ ngẩn, u mê. Bây giờ bản nhân trân trọng cho người thành Troa luyện ngựa hay cảm nghĩ. Bản nhân tuyên bố thẳng thừng trước mặt lão công bản nhân sẽ không trao trả phu nhân yêu quý. Nhất định không. Song bản nhân sẵn sàng trả lại của cải mang từ Argos về cung điện và cho thêm của cải của mình.”

Dứt lời Pâris ngồi xuống. Priam dòng dõi Dardanos ý nhị, thâm trầm đứng dậy phát biểu. Dáng vẻ nhân hậu quân vương nói với hội nghị: “Binh sĩ Troian, binh lính Dardanian, quân sĩ đồng minh, hãy lắng nghe ý kiến quả nhân cảm thấy tự tâm can buộc lòng phải phô bày. Bây giờ tất cả vào thành dùng bữa chiều như thường lệ, đừng quên canh phòng cẩn mật và mọi người cần đề cao cảnh giác. Đến rạng đông Idaios sẽ tới thuyền rỗng không chuyển đạt tới công tử Atreus, Agamemnon và Menelaos, ý kiến ngô bối vừa nghe Pâris gây nên mối bất hòa đưa ra. Hơn thế, lệnh sứ có thể đưa thêm đề nghị hợp lý, hỏi xem công tử Atreus có sẵn lòng đồng ý ngưng chiến tới khi ngô bối hỏa thiêu xong người quá cố. Sau đó hai bên sẽ lại giao chiến và tiếp tục tới khi thần linh quyết định bên nào thắng trận mới thôi.” Mọi người chăm chú lắng nghe, chấp nhận ý kiến quân vương và thực hiện gấp rút. Binh sĩ dùng bữa chiều trong doanh trại theo phân đội. Đến rạng đông Idaios tới dãy thuyền rỗng không. Lệnh sứ thấy quân sĩ Danaan, bầy tôi thần linh chiến tranh, đang ngồi cuối thuyền Agamemnon họp bàn. Lệnh sứ bước tới chính giữa vừa trao sứ điệp vừa dõng dạc tuyên bố: “Công tử Atreus và chỉ huy toàn thể lực lượng Achaian! Quân vương Priam và chỉ huy lực lượng Troian hãnh diện, tự hào phái bỉ phu tới trình bày ý kiến Pâris gây nên bất hòa, thù hận đề nghị, nếu quý vị vui lòng chấp nhận. Thân vương sẵn lòng trả lại tất cả của cải đem xuống thuyền rỗng không chở về thành Troa - ước gì thân vương nhắm mắt qua đời trước khi làm vậy! - và sẵn sàng cho thêm của cải của mình. Nhưng thân vương nói thân vương sẽ không trao trả phu nhân trẻ trung của Menelaos lừng danh, mặc dù binh lính Troian hối thúc. Hơn thế, bỉ phu còn được lệnh hỏi chẳng hay quý vị có bằng lòng ngưng chiến trong khi ngô bối hỏa thiêu người quá cố. Sau đó đôi bên sẽ lại giao chiến, và tiếp tục tới khi thần linh quyết định bên nào thắng trận mới thôi.”

Lệnh sứ dứt lời. Chỉ huy Achaian bất động, tất cả im lặng. Cuối cùng Diomedes hiếu chiến lớn giọng cất lời: “Lúc này đừng ai nghĩ tới chuyện chấp nhận của cải Pâris trả lại và cũng chẳng nên nghĩ đến việc đón nhận Helen. Ngay cả đứa bé nằm trong nôi cũng thấy số phận bọn Troian như trứng để đầu đẳng cáo chung đến nơi.” Vừa nghe cảm thấy lời nói chí lý con cháu người Achaian nhất tề và đồng loạt hoan hô Diomedes luyện ngựa. Vì thế nguyên soái Agamemnon mới ngỏ lời với lệnh sứ: “Idaios, chắc hẳn lệnh sứ đã nghe quân sĩ Achaian phát biểu. Lệnh sứ biết họ trả lời thế nào. Bản nhân cũng đồng ý. Việc hỏa thiêu xác chết bản nhân không chống đối. Khi con người đã từ giã cõi đời chẳng nên trì hoãn, từ chối hỏa táng thi thể mà nên thương xót, xoa dịu số phận bằng ngọn lửa để họ mau chóng ra đi. Xin Chúa tể, phu quân sấm sét của Hera, chứng giám lời ngô bối tuyên thệ.” Nói rồi nguyên soái giơ cao quyền trượng cho tất cả thần linh nom thấy. Idaios liền lên đường trở lại thành Troa thiêng liêng. Bên Troian và Dardanian đang họp bàn, tất cả trông chờ Idaios quay về. Lệnh sứ đi vào đứng giữa phòng nói cho mọi người hay sứ điệp. Tất cả vội vàng sửa soạn, thực hiện hai việc, người đi lượm xác chết, người đi kiếm củi. Phía bên kia quân Argive cũng hối hả rời thuyền bền vững tủa ra, người đi nhặt xác chết, người đi tìm củi.

Từ dòng nước phẳng lặng, sâu thẳm đại dương tuôn chảy lững lờ, vừa bắt đầu soi sáng cánh đồng, ngày mới xuất hiện, vầng dương chầm chậm ngoi lên bầu trời. Đúng lúc đó hai bên gặp nhau. Khó khăn lắm họ mới nhận ra từng người quá cố. Nhưng họ nhanh tay lấy nước lau máu đọng trên vết thương, sau đó vừa nâng lên để trên xe vừa xúc động nhỏ lệ. Priam quyền uy không muốn binh lính Troian khóc lóc ầm ĩ. Vì thế họ im lặng chất xác chết lên giàn hỏa, lòng ngặm ngùi, thương tiếc. Sau khi nhóm lửa hỏa thiêu, họ quay lại thành Troa thiêng liêng. Phía bên kia cũng làm tương tự. Binh sĩ Achaian xà-cạp gọn gàng chồng xác chết lên giàn hỏa, lòng ngặm ngùi, thương tiếc. Sau khi nhóm lửa hỏa thiêu, họ quay về dãy thuyền rỗng không.

Rạng đông chưa xuất hiện, đêm còn lờ mờ, vừa thức giấc một nhóm binh sĩ chọn lọc trong hàng quân Achaian ra giàn hỏa làm việc. Tới nơi lấy đất từ cánh đồng họ lập mộ phần duy nhất, mộ phần nhô cao, mồ chung cho tất cả. Gần mộ phần họ xây bức tường tháp canh cao bảo vệ cả người lẫn thuyền, cổng vững chắc mở qua tường đủ chỗ cho xe chạy. Bên ngoài cách đó một chút họ đào hào sâu, dài, rộng cắm đầy cọc. Quân Achaian tóc dài cứ thế cặm cụi giải quyết công việc. Trong khi đó ngồi bên Chúa tể sấm sét, thần linh để mắt quan sát công trình vĩ đại của binh sĩ Achaian áo lót đồng. Poseidon rung chuyển trái đất đầu tiên trong nhóm lên tiếng bộc lộ cảm nghĩ: “Cha Chúa tể, bây giờ có thế nhân nào trên trái đất bao la có nhã ý cho hàng bất tử hay chúng nghĩ gì, định chi không hở? Cha không thấy về phía chúng binh lính Achaian tóc dài xây tường bảo vệ dãy thuyền, đào hào chạy song song mà không tế sinh dâng thần linh ư? Công trình thành công sẽ gây tiếng vang như rạng đông lan tỏa xa rộng, thế nhân sẽ quên bức tường bản nhân và Phoibos Apollo tốn công, tốn sức xây dựng cho quân vương Laomedon.”

Chúa tể thu thập mây trời bực mình khôn xiết bèn đáp: “Chết nỗi, rung chuyển trái đất, mãnh liệt từ xa, ngươi nói gì vậy! Thần linh khác, bàn tay không hăng hái, tinh thần không cương quyết bằng ngươi, sẽ cảm thấy lo sợ đối với công trình. Dẫu thế uy danh ngươi sẽ lan tỏa xa rộng như tia sáng rạng đông. Vậy nghe ta nói khi bọn Achaian tóc dài lên thuyền trở về quê hương yêu dấu, ngươi cứ việc đạp đổ bức tường, cuốn phăng xuống nước, đem cát trải kín bãi biển rộng dài. Lúc đó ngươi sẽ thấy công trình to lớn của chúng biến dạng, tiêu ma!”

Trong khi hai thần linh lời qua tiếng lại, mặt trời lụn dần, binh lính Achaian hoàn tất công trình. Họ giết bò trong trại, sau đó dùng bữa. Nhiều thuyền, khá nhiều, chở rượu vang từ Lemnos tới cửa biển. Euneos, công tử Jason, Hypsipyle thụ thai trong vòng tay đoàn trưởng, gửi mấy ngàn thùng làm tặng phẩm đặc biệt dành cho công tử Atreus, Agamemnon và Menelaos. Nhờ thế binh lính Achaian tóc dài bây giờ có rượu nhâm nhi. Có người đổi đồng lấy rượu, có người đổi sắt lấy rượu, có người đổi da bò hoặc bò sống lấy rượu, có người đổi nô lệ lấy rượu. Họ ngồi xuống thưởng thức bữa ăn phong phú. Quân lính Achaian tóc dài ăn uống suốt đêm trong khi trong thành phố quân sĩ Troian và đồng minh cũng thế. Ngược lại, suốt thời gian đó trong lòng trù định tai ương, đăm chiêu suy nghĩ, Chúa tể thần linh thận trọng, khôn ngoan, để sấm rền rùng rợn. Mặt mày tái mét vì hoảng sợ, họ nghiêng ly đổ rượu xuống đất. Không người nào dám uống trước khi làm lễ dâng công tử Kronos quyền uy vô hạn. Dẫu thế cuối cùng tất cả nằm đườn ngủ khì.