alldó ra đã bao giờ là người yêu của mình chưa?

Elsa không nói ngoa về tầng hầm trong ngôi nhà của Benjamín. Trong đó toàn đồ tạp nham và trong một tho án g, Erlendur thấy nh ụt chí trước viễn cảnh quá ưảm đạm. Ông đang phân vân v ề việc gọi cho Elínborg và Sigurdur Óli, nhưng lại quy ết định tự mình làm lấy. Tầng hầm rộng kho ảng chín mươi mét vuôn g, được ng ăn thành các phòng lớn nhỏ khác nhau, không có cửa sổ, một số phòng cũng đề biển hiệu, nh ưng hầu hết là khôn g. Có nhiều hộp các- tông trước đây từng được dùng để ch ứa chai rượu và thuốc lá, có cả nh ững cái sọt đủ mọi kích thước ch ứa vô khối các loại giấy rác khác nhau. Trong tầng hầm còn có các tủ ly cũ, hòm xiểng, va ly và nhiều đồ lặt vặt kh ác ch ất đống từ rất lâu rồi: những cái xe đạp, máy cắt cỏ bụi bặm cùng một cái vỉ sắt n ướng thịt hoen gỉ.

"Ông có th ể xem qua chúng nếu ông mu ốn," Elsa nói trong lúc theo ông đi xu ống. "Nếu tôi có thể giúp gì được ch o ông, xin ông cứ gọi." Bà có phần thương ông thám tử tư lự n ày, ông ta dường nh ư bị bệnh đãng trí, m ặc chiếc áo len đan cũ kỹ b ên trong cái áo khoác b ạc màu có nh ững miếng sờn ở khuỷu tay. Bà cảm thấy một nỗi buồn sâu sắc nơi ông khi nói chu yện và nhìn vào m ắt ô ng.

Erlendur cười lơđãng và cảm ơn bà. Hai tiếng sau, ông đã tìm được những tài liệu đầu tiên về Benjamín Knudsen - ng ười lái buôn. Ông đã ph ải làm việc vô cùng cật lực tron g tầng hầm. Mọi thứ cứ lộn tung hết cả lên. Nh ững đồ cả cũ cả m ới ch ất hết vào với nhau thành nh ững ch ồng cao ng ất ng ưởng khiến Erlendur ph ải xem xét và phân loại lại theo thứ tự thành từng đống một. Tuy nhiên, ông càng xếp, cái đống mà ông đã x ếp lại càng cũ hơn cái trước. Erlendur mu ốn uống một cốc cà phê và một điếu thuốc, ông băn kho ăn xem có nên làm phiền Elsa hay không, hay là nên nghỉ một lát và tìm một quán cà phê nào đó.

Eva Lind vẫn luôn th ường trực trong tâm trí của ông. Ông mang điện thoại th eo ng ười và ch ờđiện tho ại gọi đến từ b ệnh viện bất cứ lúc nào. Lương tâm ông dằn vặt vì kh ông thểở bên con bé. Có thể ông nên nghỉ vài ng ày, ngồi bên co n gái và nói ch uy ện với nó giống như lời ông bác sĩ nói. Ở bên nó chứ kh ông ph ải để nó ở phòng chăm sóc đặc biệt, bất tỉnh, không có ng ười thân hay một ai ch ăm só c, an ủi, tất cả đều chỉ có một mình con bé. Nh ưn g ông biết mình không thể ng ồi yên cả ngày để ch ờ bên giường bệnh. Làm việc là một hìn h thức cứu rỗi cho ông. Ông cần nó để cho án đầy suy nghĩ, ngăn kh ông ch o ông nghĩ đến điều tồi tệ nh ất. Điều ông không th ể ng hĩ đến.

Ông dồn sức tập trung làm việc tro ng tầng hầm. Trên m ột cái bàn cũ, ông tìm thấy một số hó a đơn của nh ững ng ười bán sỉ gửi đến có đề địa chỉ cửa hàng của Knudsen. Chúng được viết tay và rất khó đọc, nh ưng có v ẻ nh ư chú ng liên qu an đến việc giao hàng. Nh ững hóa đơn tương tự xu ất hiện trong chiếc tủ d ưới bàn, và ấn tượng đầu tiên của Erlendur là Knudsen có m ột cửa hàng tạp hóa. Cà phê và đường được nhắc đến trong các hóa đơn, với nh ững con số bên cạnh.

Không có giấy tờ nào liên quan đến ngôi nhà gỗ cách xa Reykjavík - nơi mà hiện nay Qu ảng trường Thiên niên kỷ của thành ph ốđang được xây d ựng.

Cuối cùng cơn thèm một điếu thu ốc đã chiến th ắng. Erlendur tìm th ấy m ột cái cửa ở tầng h ầm thông ra một khu v ườn được ch ăm sóc cẩn thận và rất đẹp. Nh ững bông hoa m ới đang bắt đầu nhú ra sau mùa đông lạnh lẽo. Dẫu v ậy, Erlendur cũng kh ông m ấy chú ý đến ch ún g trong lúc đứn g hút thu ốc một cách thèm thuồng. Ông nhanh chóng hút h ết hai điếu. Chuông điện thoại ch ợt vang lên trong túi áo khoác khi ông đang chu ẩn bị quay trở lại tầng h ầm. Ng ười g ọi là Elínborg.

"Eva thế nào rồi?" cô hỏi.

"Vẫn đang hôn mê," Erlendur nói cộc lốc, ông khôn g mu ốn nói v ề ch uy ện đó. "Có gì mới không?" ông hỏi lại.

"T ôi đã nói chuy ện v ới ông già Róbert rồi. Ôngta có một ngôi nhà gỗ trên đồi. Tôi không hiểu rõ nh ững điều ông ta nói cho lắm, nhưng ông ta nh ớ là có ai đó đã quanh qu ẩn bên nh ững bụi cây mà ông nói."

"Nh ững bụi cây ư?"

"Gần chỗ bộ xương ấy."

"Nh ững bụi cây lý chua h ả? Aicơ?"

"Và tôi nghĩ là ông ta ch ết rồi. " Erlendur nghe tiếng Sigudur Óli cười rộ lên.

"Cái ng ười đến chỗ b ụi cây á?"

"Không, Róbert ấy," Elínborg đáp. "Nên chúng ta sẽ khô ng moi thêm được tin gì từ ông ta n ữa. "

"Vậy là ai? Ai đã ở chỗ b ụi cây?"

"Ch uy ện đó rất m ơ hồ," Elínborg đáp. "Sau này có ai đó thường đến đó. Đó là tất cả nh ững gì tôi hỏi được từ ông ta. Sau đó ông ta nói gì đó. Nói là ‘ng ười phụ nữ, xanh lục, các bụi cây ’, và ch ấm h ết. "

"M ột ph ụ n ữ màu xanh ư?"

"Ph ải. Màu xanh."

"T h ường đến, sau này và xanh lục," Erlendur nh ắc lại. "Sau này là khi nào? Ý ông ta là sao?"

"T ôi đã nói rồi đấy. Câu trả lời rất rời rạc. Tôi nghĩ là... Tôi cho là cô ấy..." Elín bo rg lưỡng lự.

"Làm sao?" Erlendur hỏi.

"Bị méo mó."

"Bị méo mó ư?"

"Đó là từ miêu tả duy nhất của ông già v ề ng ười đó. Ông ta khô ng thể nói được và chỉ viết ra một từ duy nhất, ‘méo mó’. Sau đó ông ta lịm đi và tôi cho là có chuy ện gì đó đã x ảy đến với ông ta b ởi vì có m ột nhóm bác sĩ nháo nhào đến phòng ông ta và…"

Giọng của Elínbo rg m ờ d ần. Erlendur nghiền ngẫm câu ch uy ện của cô một lát.

"Vậy là có v ẻ nh ư có m ột cô gái thường đến nh ững bụi cây lý chua vào kho ảng th ời gian sau đó. "

"Có th ể là sau chiến tranh," Elínborg nói.

"Ông ta có nh ớ ai s ống trong ngôi nhà đó không?"

"M ột gia đình," Elínborg trả lời. "Hai vợ ch ồng với ba đứa con. Tôi không hỏi th êm được gì v ề ch uy ện đó."

"Vậy là có ng ười đã sống quanh đây, g ần nh ững bụi cây phải khô ng?"

"Có v ẻ là nh ư v ậy."

"Và cô ấy bị méo mó. Cái gì bị méo cơ ch ứ? Róbert bao nhiêu tuổi rồi?"

"Ông ấy… đã… tôi không biết… h ơn chín mươi tuổi rồi."

"Không thể hiểu được ý ông ta là gì." Erlendur tự nói với mình. "M ột người phụ n ữ bị méo mó trong nh ững bụi cây lý chua. Có ai sống trong ngôi nhà của Róbert không? Nó vẫn còn ở đấy ch ứ?"

Elínbo rg nói cho ông biết rằn g lúc trước cô và Sigurdur Óli đã nói ch uyện với những chủ nhân hiện tại của ngôi nhà, nhưng họ không nh ắc đến người phụ nữ nào cả. Erlendur bảo họ quay lại và hỏi nh ững ng ười ấy xem có thấy bất cứ người nào, đặc biệt là m ột người phụ nữ xu ất hiện xung quan h khu vực những bụi cây lý chua hay khôn g. Họ cũng ph ải cố tìm ra ng ười thân thích nào đó của Róbert có thể có để hỏi xem ông ta đã bao giờ nói chu yện với gia đình trên đồi ch ưa. Erlen dur nói rằng mình sẽ lục soát trong tầng hầm một chút n ữa trước khi vào b ệnh viện th ăm co n gái.

Ông quay lại để tìm kiếm tron g đống đồ của Benjamín, trong lúc nhìn quanh căn hầm ông băn kho ăn không biết mình có ph ải m ất m ấy ng ày trời để cày xới cái đống tron g đây hay không. Ông len lỏi đến chỗ bàn của Benjamín - nơi ông biết rằng chỉ ch ứa những tài liệu và hóa đơn liên quan đến cửa hàng của ông ta. Erlendu r không nh ớ nó, nhưng ch ắc chắn là nó ở Hverfisgata. Hai tiếng sau, sau khi đã uống cà phê với Elsa và hút thêm hai điếu thuốc nữa sau vườn, ông đã đến được chỗ cái hòm sơn màu xám trên sàn nhà. Nó đã được khóa lại nhưng trong đó có chìa khó a. Erlendu r phải gồng mình lên mới xo ay được ổ khóa và m ở cái hòm ra. Trong hòm có nhiều giấy tờ hơn và có những phong bì được buộc lại bằn g dây chun, nhưn g không có hóa đơn nào. Có m ấy bức ảnh để lẫn cùng chồng th ư, một số cái được lồng khu ng, những chiếc còn lại đã bị long ra cả. Erlendur xem xét chúng nhưng không biết nh ững ng ười trong ảnh là ai, chỉ biết rằng Benjamín nhất định phải có m ặt tron g vài tấm. Có một bức chụp m ột người đàn ông cao to, đẹp trai, bụng đang bắt đầu phệ xuống, ông ta đan g đứng đằng trước một cửa hàng. Nh ân dịp gì thì đã quá rõ rồi. Một tấm biển đóng trên cửa ra vào, trên đó đề dòng chữ:

CỬA HÀNG C ỦA KNUDSE N

Kiểm tra kỹ hơn, Erlendur th ấy người đàn ông đó xu ất hiện trong một số bức ảnh cùng với một ng ười phụ nữ trẻ tuổi h ơn. Họ mỉm cười trước máy ảnh. T ất cả nh ững b ức hình đều được chụp ngo ài trời.

Ông đặt chú ng xuống, nhặt đống phon g bì lên và phát hiện ra bên trong đó có nh ững bức thư của Benjamín gửi cho cô dâu tương lai của mình. Tên cô ta là Sólv eig. Một số bức thư chỉ là nh ững lời nhắn rất ng ắn bày tỏ tình yêu, nh ững b ức khác chi tiết hơn kể về những sự việc tron g ng ày. Ch úng được viết ra bằng tình cảm m ãnh liệt của Benjamín dành cho ng ười yêu. Nh ững bức thư có v ẻ như được xếp theo ngày tháng, Erlendur bèn rút một bức ra đọc, m ặc dù hơi lưỡng lự. Ông cảm thấy nh ư mình đang tọc m ạch vào một điều gì đó bất khả xâm phạm, và thấy thực sự xấu hổ. Giống như là đang đứng bên ngoài cửa sổ của một ngôi nhà và dòm ngó vào bên trong.

"Tình yeâu cuûa anh,

Anh nhôù em nhieàu laém, em yeâu aï. Caû ngaøy nay

anh chæ nghó ñeán em, anh ñeám töøng giôø töøng phuùt

chôø em quay trôû laïi. Cuoäc soáng khoâng coù em

gioáng nhö muøa ñoâng laïnh leõo, thaät aûm ñaïm vaø

troáng roãng. Haõy töôûng töôïng maø xem, em ñaõ ra ñi

ñöôïc hai tuaàn troøn roài. Anh thöïc söï khoâng bieát

mình seõ phaûi ñoái maët vôùi chuyeän ñoù nhö theá naøo

nöõa. Anh yeâu cuûa em Benjamín K."

Erlendur nhét lá th ư trở lại trong phong bì và lấy ram ột b ức khác từ tận bên dưới, nó k ể một cách ch i tiết về d ự định của m ột th ương gia tương lai muốn m ở m ột cửa hàng ở Hverfisgata. Anh ta có nh ững d ự định rất to lớn cho tương lai, anh ta đã đọc và biết rằng ở nh ững thành phố lớn của Mỹ có rất nhiều cửa hàng kh ổng lồ bán tất cả mọi lo ại hàng hóa, qu ần áo cũng nh ư thực ph ẩm. Đó là nơi các khách hàng tự ch ọn ình nh ững đồ muốn mua trên giá, sau đó đặt chúng vào xe

rồi đẩy quanh kh ắp cửa hàng.

Erlendur đến bệnh viện vào bu ổi tối, d ự định là sẽ ngồi bên Eva Lind. Đầu tiên ông gọi cho Skarphédinn, ông ta nói rằng cu ộc kh ai qu ật đã đạt được nh ững bước tiến đáng k ể, nhưng ông ta từ chối khôn g dựđoán xem chừng nào họ m ới đến chỗ bộ xương. Họ vẫn chưa phát hiện được gì tron g đất để tìm ra nguyên nhân cái ch ết của Ng ười Thiên niên kỷ.

Erlendur cũng đã gọi cho bác sĩ của Eva Lind trước khi đi, ông ta nói rằn g tình trạng con bé vẫn khô ng có gì suy chu yển. Khi đến phòn g ch ăm sóc đặc biệt, ông thấy có m ột người phụ nữ m ặc áo choàng màu nâu đang ngồi bên con gái mình, và ông phải vào tận nơi mới nh ận ra ng ười đó là ai. Ông ch ợt thấy căng thẳng nên đứng lại, từ từ bước ra khỏi phòng cho đến khi ra đến h ành lang, và ông đứn g nhìn vợ cũ từ xa.

Ng ười đó quay lưng về phía ông, nhưng ông biết đó là bà. M ột ng ười ph ụ nữ ng ang tuổi ôn g, ng ồi kho m ng ười lại, đầy đặn trong bộ quần áo thể thao màu tím, bên ngoài khoác áo màu nâu, tay lấy khăn chặm mũi và hạ thấp giọng nói chuy ện với Eva Lind. Ôn g khôn g ngh e được những lời bà nói. Ông th ấy bà đã nhu ộm tóc, nhưng ch ắc là cách đây khá lâu rồi vì nơi đường ngôi đã xu ất hiện những mảng chân màu trắng. Ông đang đoán xem lúc này bà đã bao nhiêu tuổi rồi.

Bà nhiều hơn ông ba tuổi.

Ông đã không gặp v ợ cũ được g ần hai m ươi năm. Ch ưa từng g ặp lại kể từ khi ông ra đi, để lại bà cùng hai đứa nh ỏ. Bà, cũng giống nh ư Erlendur, ch ưa tái hôn, nh ưng đã từng sống cùng một vài ng ười đàn ông khác, có m ột vài ng ười tốt

hơn nh ững ng ười còn lại. Lớn lên, Eva Lind kể cho bố nghe về nh ững ng ười đó và b ắt đầu tìm ng ười m ới cho ông.

M ặc dù lúc đầu con bé có ph ần nghi ng ờ ông nhưng về sau hai bố con đã hiểu nhau hơn, Erlendur cố gắng giúp nó b ất cứ khi nào có th ể. Nh ưng v ới đứa con trai thì khác. Nó xa cách hơn rất nhiều. Erlendur g ần nh ư không liên lạc gì v ới nó.

Erlendur nhìn v ợ cũ rồi đi xu ống hàng lang thêm m ột đo ạn. Ông b ăn kho ăn xem có nên vào v ới bà không, nh ưng lại khô ng làm được việc đó. Ông nghĩ là mọi ch uy ện sẽ khá rắc rối và khô ng mu ốn x ảy ra cãi cọở n ơi này. Chính xác ra thì ông khô ng mu ốn cảnh ấy xảy ra ở bất kỳđâu, nếu có th ể tránh được thì ông sẽ tránh cả đời. Họ ch ưa bao giờ ch ấp nh ận một cách hoàn toàn sự th ất bại tron g mối quan hệ của mình mà Eva Lind nói rằng đó là điều khiến bà đau đớn nh ất.

Chuy ện ông đã ra đi nh ư th ế nào.

Ông quay đi và ch ầm ch ậm b ước xu ống hành lang, nghĩ v ề nh ững b ức th ư tình trong tầng h ầm của Benjam ín K. Erlendur không nh ớ chính xác chuy ện đó, và câu hỏi đó v ẫn còn để ngỏ cho đến khi ông về đến nh à, ngồi sụp xu ống cái gh ế bành và để giấc ng ủ cuốn nó ra khỏi tâm trí.

Halldó ra đã bao giờ là ng ười yêu của mình chưa?