ặng núi Uran trải dài gần ba ngàn dặm (3.200km) nằm giữa châu Âu và châu Á. Tên Uran là theo nguồn gốc Tactar hoặc Pôyas theo cách gọi của người Nga. Gọi thế là chính xác vì trong hai ngôn ngữ, cả hai tiếng đó đều có nghĩa là “dây thắt lưng”. Sinh ra trên bờ biển Bắc Cực, rặng núi Uran thấp dần, rồi mất hẳn trên bờ biển Caxpi.

Đó là biên giới mà Misen Xtrôgôp phải vượt qua để đi từ đất Nga sang Xibir. Có thể nói là anh đã hành động khôn ngoan khi chọn con đường từ Pecmơ đi Êkatêrinbua nằm trên sườn phía đông rặng Uran. Đó là con đường dễ đi nhất và chắc chắn nhất phục vụ cho việc chuyển vận thương mại của cả miền Trung Á. Chỉ trong một đêm cũng đủ để vượt ngang qua núi, nếu không có một trục trặc nào xảy ra. Khốn nỗi, những tiếng sấm đầu tiên vang rền báo hiệu một cơn giông mà tình trạng đặc biệt của bầu khí quyển làm cho thêm đáng ngại. Điện áp lên tới mức mà nhất định phải kết thúc bằng một vụ nổ dữ dội.

Misen Xtrôgôp thu xếp cho cô bạn đồng hành một chỗ ngồi thật tốt. Mui xe được buộc lại chắc chắn bằng những sợi dây thừng bắt chéo nhau trên nóc và ở phía sau để đề phòng gió mạnh có thể làm bật tung. Dây ngựa kéo được bện đôi và để đề phòng hơn nữa, anh còn nhồi rơm rạ vào các ổ trục để đảm bảo cho bánh xe thêm vững chãi và xe đỡ xóc, điều này khó tránh được trong đêm tối. Cuối cùng, phần thân trước và phần thân sau của xe mà trục của nó chỉ được đóng chốt vào hòm xe một cách đơn giản, thì giờ đây được nối với nhau bằng một cái xà gỗ có đinh bù- loong vặn chặt. Cái xà ngang bằng gỗ này thay cho cái đòn cong ở các xe ngựa hòm, nó giằng hai trục lại với nhau.

Nađia trở lại ngồi ở cuối thùng xe. Misen Xtrôgôp ngồi cạnh cô. Phía trước, mui xe đã hoàn toàn hạ xuống, có treo hai tấm diềm bằng da, để trong một chừng mực nào đó, che chắn cho những người ngồi bên trong đỡ bị mưa hắt và tránh được các cơn gió lùa.

Hai chiếc đèn lồng treo phía bên trái ghế ngồi của người đánh xe chiếu ánh sáng chênh chếch mờ nhạt chẳng đủ để soi đường. Nhưng đó là tín hiệu vị trí của xe, tuy chẳng xua tan được bóng tối, nhưng ít ra cũng tránh được va quệt của một cái xe khác nào đó đi sát bên cạnh. Trước đêm tối hãi hùng, tất cả những đề phòng này thật vô cùng cần thiết.

- Nađia! Chúng ta đã sẵn sàng cả rồi, - Misen Xtrôgôp nói.

- Vậy thì đi thôi! - Cô gái đáp.

Lệnh cho người đánh xe phát ra. Chiếc tarantax rung lên khi leo những triền dốc đầu tiên của rặng núi Uran. Lúc đó là tám giờ chiều, mặt trời sắp lặn. Ở vĩ độ này hoàng hôn còn kéo dài, tuy vậy đã thấy bóng tối đang lan dần. Những đốm hơi lớn bốc lên làm cho vòm trời như hạ thấp xuống. Chúng đọng lại vì không có một chút gió nào làm cho chúng di chuyển. Nhưng nếu theo chiều ngang chúng vẫn đứng yên, thì chúng lại luôn di động từ cao xuống thấp, vì thế khoảng cách giữa những đám hơi này với mặt đất giảm đi trông thấy. Một vài dải hơi phát ra một thứ ánh sáng xanh lân tinh và làm hình thành trước mắt những hình vòng cung rộng từ sáu mươi đến tám mươi độ. Chúng lan dần, lan dần xuống sát mặt đất và khép chặt vào nhau, rồi rất nhanh chóng che khuất cả rặng núi, chẳng khác nào một cơn cuồng phong từ trên cao dồn chúng xuống vậy. Đường đi cứ tiến gần lên phía những đám mây dày đó, những đám mây nặng nề và hầu như đã đến độ ngưng tụ. Chỉ trong chốc lát nữa, con đường và những đám hơi sẽ hòa nhập vào nhau. Nếu lúc này mây không chuyển thành mưa, thì sương mù dày đặc sẽ cản bước tiến của cỗ xe và dễ dàng đưa nó lăn xuống một vực sâu nào đó.

Tuy vậy rặng núi Uran chỉ có một độ cao không đáng kể. Đỉnh cao nhất không quá năm nghìn bộ. Quanh năm không có tuyết. Vì vậy việc khai thác các mỏ sắt và mỏ đồng, cũng như các mỏ đá quý đã thu hút khá đông công nhân. Do đó các làng mạc gọi là “Zavôty” cũng thường mọc lên tại đây và đường đi được mở xuyên qua những hẻm lớn, xe thư có thể đi lại thoải mái. Khi thời tiết tốt và giữa ban ngày ban mặt, thì việc đi lại cũng dễ dàng, nhưng khi có những yếu tố thiên nhiên xung đột nhau dữ dội buộc con người phải chống đỡ và đối phó thì lại vô cùng khó khăn và nguy hiểm.

Misen Xtrôgôp đã từng biết thế nào. là một cơn bão núi vì đã qua thử thách và có thể anh thấy rất đúng là hiện tượng khí tượng này cũng đáng sợ như những làn gió mạnh khủng khiếp được tung ra ồ ạt suốt mùa đông với một sức công phá không gì so sánh nổi. Lúc khởi hành, trời vẫn chưa mưa. Misen Xtrôgôp vén những tấm diềm da lên, nhìn ra phía trước, quan sát hai bên đường. Ánh sáng khi tỏ khi mờ của những chiếc đèn lồng tạo nên vô số những hình bóng quái dị.

Nađia, không hề nhúc nhích, khoanh hai tay, ngồi thẳng người, cũng chăm chú nhìn, nhưng không như anh bạn đồng hành nhoài người ra thùng xe ngắm trời ngắm đất. Không gian tuyệt đối yên tĩnh, nhưng là một sự yên tĩnh đầy đe dọa. Không một phần tử không khí nào xê dịch. Có thể nói, thiên nhiên như bị ngột không còn thở nữa. Những lá phổi của nó, nhũng đám mây u ám nặng nề kia, bị suy nhược vì một lý do gì đó, không còn hoạt động. Thực sự hoàn toàn yên tĩnh, nếu không có tiếng lạo xạo của bánh xe nghiến trên sỏi đá, tiếng cót két của trục xe và ván sàn xe, tiếng thở phì phò của những con ngựa bị hụt hơi và tiếng lộp cộp của những móng sắt chúng nện xuống mặt đường đầy sỏi làm tóe lửa.

Đường đi hoàn toàn vắng vẻ. Chiếc tarantax chẳng gặp một ai đi bộ hoặc cưỡi ngựa; chẳng gặp một chiếc xe nào ở những con đường hẻm chật hẹp của rặng Uran trong đêm tối đầy đe dọa này. Không một đốm lửa của người đốt than trong rừng, không một lều trại của những người thợ mỏ trong các hầm đá đang khai thác, không một túp lều heo hút nào dưới đám rừng thưa. Những hiện tượng trên đây không cho phép một sự chậm trễ nào để vượt núi trong đêm nay. Misen Xtrôgôp không chút lưỡng lự, không được phép lưỡng lự; nhưng có một điều làm anh hết sức quan tâm; những hành khách trên chiếc têlêga đi trước xe anh là những người nào vậy? Vì lý do gì cấp thiết mà họ tỏ ra coi thường thời tiết như thế?

Anh ngồi trầm ngâm suy nghĩ, nhưng không có lời giải đáp. Vào khoảng mười một giờ đêm, chớp bắt đầu lóe sáng bầu trời. Dưới ánh chớp đứt quãng, hình bóng những cây thông lớn mọc từng cụm bên đường lúc ẩn lúc hiện. Và những vực sâu thẳm cũng thấp thoáng hiện lên mỗi khi chớp lóe, gây hãi hùng cho chiếc tarantax đang men sát bờ đường. Có lúc xe lại lăn bánh ầm ầm như sấm động khi qua một cây cầu ghép bằng những khúc gỗ thô sơ bắc tạm qua một cái khe nào đó. Ngoài ra khắp không trung văng vẳng tiếng vi vu đơn điệu, mỗi lúc một trầm hơn khi xe lên đến tầm cao hơn. Xen lẫn với đủ mọi thứ tiếng động đó là những tiếng hò hét, tiếng than vãn, chửi rủa của anh xà ích, lúc thì nịnh nọt, lúc thì nhiếc mắng những con vật khốn khổ bị mệt nhoài vì không khí oi bức nặng nề hơn là vì đường dốc. Những chiếc lục lạc treo ở càng xe cũng không làm cho chúng linh hoạt lên được nữa và đôi lúc, chúng như muốn khuỵu xuống.

- Độ mấy giờ thì chúng ta lên tới đỉnh đèo? - Misen Xtrôgôp hỏi người đánh xe.

- Vào quãng một giờ sáng... trong trường hợp chúng ta tới được! - Anh đánh xe lắc đầu đáp.

- Này, anh bạn, đây chẳng lẽ là cơn bão núi đầu tiên mà anh gặp sao?

- Không, và ơn trời, mong rằng đây cũng không phải là cơn bão cuối cùng mà tôi gặp.

- Vậy anh sợ ư?

- Tôi không sợ, nhưng xin nhắc lại rằng anh đi như thế này là sai lầm.

- Tôi sẽ phạm sai lầm nặng hơn, nếu ở lại.

- Đi nào, những chú bồ câu của tôi! - Anh đánh xe đáp, như một người không phải ở đó để tranh luận mà là để phục tùng.

Giữa lúc đó bỗng nghe có tiếng động từ xa vọng tới như muôn nghìn tiếng rít lanh lảnh chói tai xuyên qua không trung trước đó còn yên tĩnh. Dưới ánh sáng của một tia chớp tiếp theo là một tiếng sét nổ khủng khiếp, Misen Xtrôgôp trông thấy trên một đỉnh cao những cây thông to ngả nghiêng và quằn xuống. Gió đã nổi, nhưng chỉ mới ở những lớp không khí trên cao. Những tiếng rắc rắc của một số cây già cỗi hoặc rễ quá nông không chống nổi đợt tấn công đầu tiên của cơn bão. Những thân cây bị gẫy đổ ào ào lăn xuống giữa đường, chồm lên các mỏm đá, rồi rơi mất hút xuống vực sâu mé bên trái, cách phía trước tarantax khoảng hai trăm bước.

Những con ngựa dừng lại đột ngột.

- Đi nào, những con chim cu xinh xắn của tôi! - Người đánh xe kêu lên, tiếng roi quất đen đét vào không khí lẫn với những tiếng sấm ì ầm. Misen Xtrôgôp nắm lấy bàn tay Nađia, hỏi:

- Em ngủ đấy à?

- Không, anh ạ!

- Em hãy sẵn sàng. Bão đến nơi rồi đấy!

- Em đã sẵn sàng.

Misen Xtrôgôp chỉ còn đủ thì giờ để hạ các tấm diềm da của xe. Giông bão ùa đến kèm theo sấm sét. Người đánh xe nhảy xuống khỏi ghế ngồi, lao lên phía đầu những con ngựa để giữ chúng lại, vì đang có nguy cơ to lớn đe dọa cả cỗ xe.

Quả vậy, chiếc xe dừng lại bất động tại ngay một khúc ngoặt của con đường đúng vào chỗ giông bão ào tới. Phải làm sao cho chiếc xe chống chọi được, nếu không gió mạnh tạt vào sườn, xe nhất định bị lật đổ và rơi xuống vực sâu nằm ngay bên trái con đường. Những con ngựa bị cơn gió mạnh đẩy lùi, khiến chúng nhảy lồng lên và người xà ích không sao làm cho chúng trở lại bình tĩnh được. Hết những tiếng gọi thân ái, tiếp đến là những câu sỉ vả nhưng đều vô hiệu. Những con vật đáng thương bị lóa mắt vì các tia chởp, hoảng kinh vì những tiếng sét nổ liên hồi chẳng khác gì những tiếng đại bác, vùng vằng muốn dứt đứt dây buộc để chạy trốn. Người xà ích không thể nào làm chủ được bầy ngựa của mình. Misen Xtrôgôp nhảy một bước ra khỏi xe, chạy tới. Vốn có một sức khỏe phi thường, anh đã khuất phục được chúng, nhưng không phải là không vất vả.

Nhưng lúc đó, cơn thịnh nộ của bão tố bỗng tăng lên gấp bội. Quãng đường chỗ này loe ra như một cái phễu. Gió bão ùa vào đó chẳng khác lùa vào những cái ống khí tượng chỉ lượng gió trên những tàu thủy. Cũng cùng lúc đó, đá và thân cây từ trên cao bắt đầu lao xuống ầm ầm.

- Chúng ta không thể ở lại đây được đâu! - Misen Xtrôgôp nói.

- Chúng ta cũng sẽ không còn ở lại đây nữa! - Anh đánh xe hoảng hốt kêu lên. Người anh ta co cứng lại để chống đỡ với sự di chuyển khủng khiếp của các lớp không khí. - Gió bão sẽ thổi bạt chúng ta xuống chân núi bằng con đường ngắn nhất.

- Hãy giữ lấy con ngựa bên phải, đồ hèn nhát! - Misen Xtrôgôp nói. - Còn tôi, tôi chịu trách nhiệm con bên trái.

Một đợt gió mạnh mới ào tới cắt ngang lời Misen Xtrôgôp. Người xà ích và anh phải cúi rạp người xuống sát đất để khỏi bị lật ngã; nhưng dù họ có mang hết sức lực ra cộng thêm với sức của bầy ngựa mà họ vừa giữ lại được, trước luồng gió mạnh, chiếc xe cũng vẫn bị đẩy lùi một quãng xa và nếu không có một thân cây nằm ngang chặn lại thì nó đã bị hất ra khỏi đường rồi.

- Nađia, đừng sợ! - Misen Xtrôgôp kêu lên.

- Không, em không sợ! - Cô gái rắn rỏi đáp.

Những tiếng sấm ran đã ngừng lại một lát, đợt gíó bão khủng khiếp sau khi ào qua khúc ngoặt bỗng mất hút trong hẻm sâu.

- Anh có muốn xuống núi trở lại không? - Người đánh xe hỏi.

- Không! Cứ đi ngược lên! Phải vượt qua chỗ quẹo này! Lên cao hơn thì chúng ta sẽ có chỗ trú.

- Nhưng lũ ngựa không chịu đi.

- Hãy làm như tôi, kéo mạnh chúng lên!

- Nhưng lại sắp có đợt gió mạnh nữa đấy!

- Anh có nghe theo tôi không?

- Anh muốn vậy ư?

- Đó là lệnh của Đức Cha! - Misen Xtrôgôp đáp, lần đầu tiên anh viện đến danh hiệu của hoàng đế, danh hiệu đó hiện vẫn có uy lực đối với ba phần thế giới.

- Đi nào, những con chim én của tôi! - Người đánh xe kêu lên, tay nắm lấy con ngựa bên phải, trong khi đó Misen Xtrôgôp nắm lấy con bên trái.

Bị nắm chặt như thế, chúng cất bước đi lên một cách khó nhọc và không thể nhảy bổ sang bên cạnh được nữa. Con ngựa ở giữa hai càng xe không bị giằng kéo hai bên sườn, nên nó có thể bám chắc được lòng đường. Nhưng người và vật, đứng phơi mình trước luồng gió cực mạnh, không thể nào bước lên được ba bước mà không phải lùi một, có khi hai bước. Họ trượt chân, ngã, rồi lại đứng lên. Với cái trò này, chiếc xe rất dễ bị hư hại. Nếu mui xe không được chằng buộc chắc chắn, thì đã bị gió lột phăng đi từ lâu rồi.

Misen Xtrôgôp và người đánh xe phải mất tới trên hai tiếng đồng hồ để leo lên một quãng đường dốc dài chưa tới nửa dặm, trực tiếp hứng chịu những đợt gió dữ dội quất vào họ mạnh như những làn roi. Thật vô cùng nguy hiểm cho người, ngựa và cả chiếc xe không những trong cuồng phong, mà cả trong những trận mưa sỏi đá rào rào cùng với những thân cây đổ trút xuống do núi non rung chuyển như động đất.

Bất thình lình, trong ánh chớp lóe sáng, họ trông thấy một tảng đá lớn từ trên cao đang lăn nhanh xuống phía chiếc xe. Người xà ích kêu thất thanh. Misen Xtrôgôp quất roi thật mạnh vào mông bầy ngựa, thúc chúng tiến lên một chút, nhưng chúng không chịu tuân theo. Chỉ cần nhích lên một vài bước là thoát nạn: tảng đá sẽ lăn sát phía sau xe.

Trong khoảng một phần hai mươi giây đồng hồ nữa thôi là Misen Xtrôgôp cùng một lúc thấy chiếc xe bị đá đè trúng, cô bạn gái bẹp dí! Biết là không còn đủ thời gian để lôi cô ra khỏi xe, anh liền nhảy bổ ra phía sau, lưng tựa vào trục xe, đôi chân choãi ra chống xuống đất, anh ra sức đẩy... Trong tình thế vô cùng nguy ngập, anh thấy mình có sức mạnh lạ lùng: Chiếc xe nặng nề nhích lên được vài bộ. Vừa hay lúc đó tảng đá khổng lồ lăn qua, lướt chạm nhẹ vào ngực khiến anh như tắc thở. Sỏi đá trên đường tóe lửa và tảng đá rơi xuống vực thẳm không dội lại một tiếng vang.

- Ôi, anh ơi! - Nađia thấy hết cảnh tượng đó dưới ánh chớp, kêu lên khiếp hãi.

- Nađia, đừng sợ! - Misen Xtrôgôp bảo cô.

- Không phải em sợ cho em đâu.

- Trời phù hộ chúng ta đó, em ạ!

- Với em thì chắc chắn là thế rồi, vì Thượng đế đã cho em được gặp anh trên đường đi! - Cô gái nghẹn ngào khẽ nói.

Chiếc xe được đẩy tới, nhờ sức lực phi thường của Misen Xtrôgôp, đã có đà giúp lũ ngựa đang hoảng sợ lấy lại được hướng đi ban đầu. Bị Misen Xtrôgôp và người đánh xe lôi đi, lũ ngựa tiếp tục leo dốc tới tận chỗ đèo hẹp xoay theo hướng Bắc - Nam. Ở đây có thể tránh được những đợt tấn công trực tiếp của cơn bão. Bờ dốc bên phải nhờ được có một tảng đá lớn nhô ra giống như một bức tường xây lõm sâu vào, chiếm trung tâm của vùng xoáy. Vậy là không có gió xoáy ở chỗ này, nơi có thể tạm trụ lại được, khi trong chu vi của cơn lốc, khó có một chỗ nào tương đối an toàn. Đúng như vậy: một vài cây thông nhô cao vượt quá mỏm đá chỉ trong chớp mắt là ngọn bị tiện đứt phăng y như có một lưỡi liềm khổng lồ xén cho ngang bằng với cái bờ đá cao kia vậy.

Cơn bão lúc này đang trong giai đoạn dữ dội nhất. Những tia chớp giật nhằng nhịt khắp con đường hẻm, sấm nổ rền không dứt, mặt đất rung chuyển, run lên bần bật. Rặng Uran bị lắc nghiêng ngả.

Thật vô cùng may mắn là chiếc xe được trú trong một hõm sâu, gió bão chỉ tạt qua mé bên ngoài. Nhưng nó cũng chưa được bảo vệ thật chắc chắn, vì có những cơn gió ngược đập vào chỗ bờ đá nhô ra, rồi dội lại đôi khi rất dữ khiến chiếc xe lắc lư va vào vách đá mạnh đến nỗi tưởng có thể làm nó bị vỡ tan ra từng mảnh.

Nađia phải bỏ chỗ ngồi trên xe. Sau một hồi tìm tòi dưói ánh sáng mờ tỏ của chiếc đèn lồng, Misen Xtrôgôp phát hiện ra một cái hốc nhỏ, chắc là do một người thợ mỏ nào đó đào, cô gái có thế tạm trú ở đó chờ cơn bão dịu đi.

Lúc đó là một giờ sáng. Mưa bắt đầu lộp bộp, rồi mưa to gió lớn ào tới vô cùng dữ dội. Nước tuôn như thác đổ, mà vẫn không làm tắt được lửa trời. Sấm chớp vẫn nhoáng nhoàng. Tình thế phức tạp này không cho phép tiếp tục chuyến đi.

Dù nóng lòng sốt ruột đến đâu, Misen Xtrôgôp cũng phải chờ cho qua đi giai đoạn dữ dội tột cùng của cơn bão. Hơn nữa, lúc này đã tới đỉnh đèo, nơi có con đường phải đi từ Pecmơ đến Êkatêrinbua, anh chỉ còn phải xuống dốc quanh sườn núi Uran, mà xuống dốc trong điều kiện mặt đường bị đào xới lên vì hàng ngàn thác lũ từ trên cao đổ xuống, giữa những luồng gió xoáy và nước dội thì thật là coi như thí mạng, như tự mình nhảy xuống vực thẳm.

“Phải chờ đợi thì gay go đấy!” - Misen Xtrôgôp tự nhủ. - Nhưng thà như thế còn hơn là phiêu lưu liều mạng có thể còn bị trì chậm hơn”.

Anh hi vọng là cơn bão lớn như vậy sẽ không kéo dài. Vào khoảng ba giờ, trời bắt đầu hửng sáng. Việc xuống dốc, nếu chưa dễ dàng hơn, thì ít ra cũng có thể thực hiện được, còn hơn là mạo hiểm trong bóng đêm.

- Phải chờ thôi, anh ạ! - Nađia bảo anh. - Nhưng nếu anh có bị chậm trễ thì đó hoàn toàn không phải là vì để tránh cho em đỡ mệt nhọc hoặc nguy hiểm đâu đấy nhé!

- Nađia! Anh biết rằng em rất dũng cảm và kiên quyết nhưng nếu cả hai chúng ta đều liều lĩnh thì anh sợ là sẽ phải hi sinh cái còn quan trọng hơn cả sinh mệnh của mình. Đó là không làm tròn được trách nhiệm, nghĩa vụ mà trước tiên anh phải hoàn thành.

- Một nghĩa vụ! - Nađia lẩm bẩm.

Giữa lúc đó, một tia chớp dữ dội xé toạc bầu trời và có thể nói, làm cho nước mưa bốc thành hơi. Tiếp theo là một tiếng nổ khủng khiếp và khô khốc. Không khí sặc mùi lưu huỳnh ngạt thở. Một khóm thông to, cách chiếc xe khoảng hai chục bước, bốc cháy rừng rực như một bó đuốc khổng lồ. Người xà ích, bị sức ép ngã lăn trên mặt đất, nhưng đứng ngay dậy được, may mà không bị thương. Rồi, sau khi những tràng sấm vang rền mất hút trong núi sâu, Misen Xtrôgôp cảm thấy bàn tay Nađia nắm chặt lấy tay anh và thì thầm bên tai:

- Có tiếng kêu của ai, anh ạ! Anh thử lắng nghe xem!