hi vào lều anh thấy bên trong nhập nhoạng tối, lành lạnh và ẩm ướt, chắc do anh vừa nhìn hơi lâu vào lớp cát nóng bỏng. Không khí trong lều nóng nực, sặc mùi ẩm mốc, ngột ngạt, khác hẳn với bên ngoài. Đột nhiên anh có ý thức về một ảo giác.

Người đàn bà không còn ở đấy. Có một lúc anh thốt nhiên rùng mình. Anh đã bị buộc tham dự vào cái trò thách đố này như thế là đủ lắm rồi. Song không có một câu đố nào để mà giải cả. Chị vẫn còn ở đó. Chị đứng cúi nhìn xuống, lưng quay về phía anh, trước cái lu nước bên cạnh cái bể.

Chị đã mặc xong quần áo. Anh không thấy chị có một lỗi lầm nào hết. Bộ kimônô màu xanh nhạt hài hòa với chiếc quần làm việc của chị đem lại cho anh cảm giác tươi mát như chất bạc hà. Quả thực là anh đã quá lo lắng. Giữa tình trạng thiếu ngủ và khung cảnh lạ lùng xung quanh, anh khó có thể cưỡng lại những tưởng tượng man dại.

Người đàn bà đặt một tay lên thành lu nước và ngó vào trong đó; chị dùng đầu ngón tay nhẹ nhàng khoắng mặt nước trong lu theo hình tròn. Anh giũ mạnh chiếc áo sơ-mi ướt đẫm mồ hôi và đầy cát trong không khí rồi cột nó vào thắt lưng.

Chị e dè đưa mắt nhìn quanh, nét mặt căng thẳng. Thái độ lo lắng của chị tự nhiên đến nỗi người ta có thể nghĩ là chị đã sống cả đời với nét mặt lúc nào cũng căng thẳng như vậy. Anh quyết định xử sự cho tự nhiên chừng nào hay chừng đó.

- Nóng ghê nhỉ? Trời nóng thế này mặc áo chịu sao được.

Nhưng chị vẫn nghi ngại và nhìn anh với cái nhìn buồn bã. Chị bật lên một tiếng cười e dè và giả tạo, do dự đáp:

- Vâng, nóng thật đấy. Ông sẽ bị mắc chứng ban cát ngay nếu để nguyên quần áo trên người khi mồ hôi toát ra.

- Ban cát à?

- Vâng, bệnh lở da, giống như bị bỏng rồi vảy tróc ra.

- Hừm. Không hiểu có tróc vảy thật không. Hay bệnh sẽ nặng thêm tùy độ ẩm.

- Vâng... Vì thế...- Có lẽ chị đã bớt nghi ngại nên giọng nói có vẻ tự tin - Để mồ hôi thoát được ra ngoài, ta nên mặc ít quần áo chừng nào hay chừng ấy. Thật ra, sống ở dưới những cái hố như thế này, ta không còn bận tâm bị ai dòm ngó cả.

- Tất nhiên rồi. Tôi không muốn làm phiền chị song tôi muốn nhờ chị giặt giúp cái áo này.

- Em rất sẵn lòng giặt giúp ông. Ngày mai họ sẽ mang nước đến cho chúng ta.

- Mai cơ à? Ngày mai là cả một vấn đề đấy. - Anh tặc lưỡi.

Thật ra anh đã khéo léo lái câu chuyện theo chủ đích của mình.

- Nhân đây xin hỏi, khi nào họ mới thả cho tôi đi! Tôi đang ở trong tình thế hết sức khó khăn. Một nhân viên ăn lương như tôi mà bỏ sở, dù nửa ngày thôi cũng phiền và thiệt hại lắm. Tôi không muốn phí phạm một chút nào. Xung quanh đây chắc có nhiều loại côn trùng cánh cứng sinh sống. Chị có biết loại nào không? Tôi muốn nhân dịp nghỉ này đi tìm một loại mới.

Chị khẽ mấp máy môi nhưng không thốt nên một lời nào. Có lẽ chị đang lẩm bẩm trong miệng cái tên không quen thuộc. Anh hiểu rằng chị lại giữ kẽ. Anh tiếp tục nói một cách tự nhiên:

- Này chị, không hiểu có cách nào để gặp gỡ dân làng, như gõ vào cái thùng dầu lửa hay một cái gì chẳng hạn.

Nhưng chị không trả lời. Chị lại rơi vào sự im lặng bị động nhanh tựa một hòn đá chìm xuống dòng nước.

- Chị làm sao thế? Lạ thật? Tại sao chị không nói gì cả? - Anh lại sắp mất bình tĩnh, nhưng anh cố nén không hét lên - Tôi không cần. Nếu có sự ngộ nhận nào cũng chẳng sao! Kêu la nào có ích gì. Sự im lặng của chị là điều tệ nhất. Học trò của tôi vẫn thường làm như vậy, nhưng tôi đã bảo chúng: Điều hèn nhát nhất là im lặng và giả vờ nhận khuyết điểm về mình. Nếu chị cần phải giải thích thì cứ nói toạc ngay ra.

- Nhưng... - Chị lưỡng lự nhìn xuống khuỷu tay, rồi nói bằng một giọng chắc nịch - Em nghĩ là ông hiểu rồi.

- Tôi hiểu? - Anh ấp úng, không che giấu được xúc động.

- Vâng, chắc giờ thì ông hiểu ra rồi.

- Nhưng tôi không hiểu! - Anh gào lên - Làm thế nào mà tôi hiểu được. Chị nói là tôi hiểu trong khi chị có giải thích cho tôi một lời nào đâu.

- Ông thấy đây, đối với một phụ nữ độc thân, cuộc sống ở đây thật là gay go.

- Việc đó ảnh hưởng gì đến tôi?

- Có chứ ạ. Em sợ là em cư xử không phải với ông.

- Chị nói sao, thế nào là “cư xử không phải”? - Anh nói ngắc ngứ vì giận dữ - Nói cách khác tại sao lại có mưu mô này?

- Hiện đang là mùa gió bắc và chúng em lo sẽ có bão cát. - Chị vừa nói vừa đưa mắt nhìn về phía khung cửa bằng gỗ để ngỏ. Giọng chị trầm trầm hết sức tin tưởng.

- Đây không phải là chuyện đùa! Đùa cũng phải có mức chứ! Đây chính là việc bắt giữ người bất hợp pháp. Một tội ác trăm phần trăm! Chị không cần phải làm một việc vô nghĩa như vậy. Bất kỳ kẻ thất nghiệp nào cũng sẽ sung sướng vì có thể kiếm được một công việc như thế này.

- Có thể thế. Nhưng nếu ở bên ngoài người ta biết được chuyện ở đây sẽ rầy rà lắm.

- Thế chị tưởng họ không rắc rối về tôi chắc? Thật ra thì ngược lại đây! Các người nhầm to, nếu nghĩ là mọi việc sẽ êm thấm. Không may cho các người, tôi không phải là kẻ lang thang: Tôi có bảo hiểm và có giấy đăng ký chỗ ở hẳn hoi. Rồi chẳng bao lâu nữa người ta sẽ điều tra về tôi, đến lúc đó các người sẽ thấy. Lẽ nào không ai ở đây hiểu điều đó sao? Giờ chị hãy đi gọi chức sắc trong làng đến đây. Tôi sẽ nói cho ông ấy biết tôi nghĩ gì về cái trò ngu ngốc này.

Chị nhìn xuống, khe khẽ thở dài. Đôi vai chị rũ xuống, không động đậy. Trông chị ngơ ngác như một con chó con bị lạc mẹ. Nhưng cử chỉ của chị càng làm anh bực tức hơn.

- Chị còn do dự gì nữa, hả? Đi đi chứ. Tôi không phải là người độc nhất bị ảnh hưởng trong vụ này. Chị cũng là một nạn nhân như tôi, không hơn không kém, có đúng không? Chính chị cũng nói nếu người ngoài biết chuyện xảy ra ở đây sẽ rầy rà cơ mà. Điều này chứng tỏ chính chị cũng thấy cuộc sống của mình là vô lý. Đừng cam phận như vậy nữa, đừng để người ta coi mình là nô lệ. Không ai có quyền bắt chị câm lặng. Bây giờ hãy đi gọi người nào tới đi. Chúng ta sẽ rời khỏi nơi này... À, ra vậy. Chị sợ, có đúng không? Nhưng như thế là điên! Sợ ai mới được chứ? Có tôi, tôi có mấy người bạn làm nghề báo. Ta sẽ đưa chuyện này lên báo theo một khía cạnh xã hội. Sao chị không nói gì cả! Tôi đã nói là chị không có gì phải sợ!

Một lát sau, đột nhiên thiếu phụ lên tiếng như để an ủi anh:

- Em làm cơm cho ông ăn nhé!