ồn Ma Cuối Cùng

Bóng ma chậm chạp, nghiêm trang và lặng lẽ tiến lại. Khi nó đến gần, Scrooge quỳ sụp xuống bởi dường như theo mỗi bước đi, nó gieo rắc một sự bí ẩn và u ám nào đó.

Bao quanh hồn ma là một tấm vải đen sẫm che kín cả đầu, mặt, thân hình và chỉ chừa ra có mỗi bàn tay. Trong bộ dạng đó, thật khó mà phân biệt được hồn ma với bóng tối xung quanh.

Scrooge có cảm giác hồn ma rất cao lớn và oai vệ khi nó đến bên lão, bởi sự hiện diện bí hiểm của nó khiến lão cảm thấy lo sợ đến chết khiếp. Ngoài ra, lão chẳng biết gì hơn bởi hồn ma không hề lên tiếng hay cử động.

- Có phải trước mặt tôi là Hồn ma Giáng sinh Tương lai không? - Scrooge hỏi.

Hồn ma chẳng trả lời mà chỉ tay về phía trước.

- Ngài sắp chỉ cho tôi thấy những hình bóng của các sự việc chưa xảy ra nhưng sẽ xảy ra, có đúng không? - Scrooge tiếp tục gặng hỏi.

Trong phút chốc, những nếp gấp của phần trên của miếng vải như tụt xuống, tựa hồ hồn ma vừa gật đầu. Đó là “câu trả lời” duy nhất mà Scrooge nhận được.

Dù đã quen với sự hiện diện của các hồn ma, song Scrooge vẫn sợ cái hình dáng im lặng đó đến mức hai chân lão cứ run bắn cả lên. Rõ ràng lão không thể nào đứng lên để đi theo nó. Hồn ma bèn dừng lại một lát để quan sát và cho lão thời gian bình tâm trở lại.

Nhưng Scrooge ngày càng trở nên tệ hơn. Lão kinh hãi vì mơ hồ nghĩ rằng sau tấm vải liệm tối tăm kia là một đôi mắt ma quái đang nhìn chằm chặp vào lão trong khi dù đã cố gắng hết sức, lão vẫn không thể thấy gì hơn ngoài một bàn tay ma quái và một khối đen to lớn.

- Này Hồn ma Tương lai! - Lão nói lớn. - Ngài làm tôi sợ hơn tất cả những hồn ma mà tôi đã gặp. Nhưng tôi biết mục đích viếng thăm của ngài là tốt đẹp và tôi hy vọng mình sẽ trở thành một con người khác những gì tôi đã từng sống. Tôi sẵn sàng làm bạn đồng hành với ngài và vô cùng biết ơn vì điều đó. Xin hãy nói gì đó với tôi!

Hồn ma vẫn im ỉm không trả lời. Bàn tay của nó chỉ thẳng về phía trước.

- Xin hãy dẫn đường! - Scrooge nói. - Đêm sẽ qua rất mau và tôi biết đây là khoảng thời gian quý giá đối với mình. Xin hãy dẫn đường, hỡi Hồn ma!

Hồn ma bước đi theo cách ban nãy nó tiến đến. Scrooge mạnh dạn bám theo sau cái bóng áo choàng để được đưa đi. Căn cứ vào những gì đang diễn ra xung quanh thì dường như họ chưa vào đến thành phố vì cả thành phố có thể sẽ nhảy bổ vào họ ngay. Nhưng rồi họ cũng tới nơi và đứng ngay giữa trái tim của thành phố, tòa nhà Royal Exchange, nơi những thương nhân vội vã đi lại, bỏ tiền loẻng xoẻng vào túi, túm tụm thành từng nhóm nói chuyện, thi thoảng lại nhìn đồng hồ và tư lự đùa nghịch với những con dấu bằng vàng... tất tần tật những gì mà Scrooge vẫn thường trông thấy.

Hồn ma dừng lại bên một nhóm nhỏ thương nhân. Trông thấy bàn tay Hồn ma chỉ về phía ấy, Scrooge bèn tiến lại gần để nghe họ nói.

- Không, - Một người đàn ông mập mạp có cái cằm to bè nói. - dù sao tôi cũng không biết rõ lắm. Chỉ biết là lão chết rồi.

- Lão chết khi nào? - Một người khác hỏi.

- Đêm qua, tôi nghĩ thế.

- Nhưng tại sao, lão bị gì mà chết? - Người thứ ba hỏi trong khi nhón một nhúm thuốc lá bột từ cái hộp thuốc lớn[50] để đưa lên mũi hít hà. - Tôi cứ nghĩ lão chẳng bao giờ chết chứ!

[50] Một loại thuốc lá ở dạng bột mịn được dùng bằng cách hít vào bằng mũi. Những quý ông sang trọng đựng bột thuốc trong những chiếc hộp trang trí thanh nhã, còn người nghèo thì đựng thuốc quấn trong mẩu giấy ngà. Người không có kinh nghiệm sử dụng luôn bị nhảy mũi khi sử dụng loại thuốc lá bột này.

- Có Chúa mới biết! - Người thứ nhất nói, đoạn ngáp dài.

- Thế lão làm gì với tiền của mình nhỉ? - Một quý ông mặt đỏ có cục bướu lồi nơi đầu mũi cứ đung đưa như mào gà trống hỏi.

- Tôi không nghe tới vụ đó. - Người đàn ông có cái cằm lớn đáp và tiếp tục ngáp. - Có lẽ là để lại cho cộng sự của mình. Chỉ biết là lão chẳng để lại cho tôi, thế thôi.

Câu bông đùa này khiến mọi người cười rộ.

- Đám tang này sẽ đỡ tốn lắm đây, - Người đàn ông nói tiếp. - bởi theo tôi thấy thì chẳng có ai đến dự cả. Hay là mình hình thành một nhóm tình nguyện đến viếng đi?

- Tôi sẵn sàng đi nếu được mời ăn trưa. - Quý ông có cái bướu trên mũi nói. - Phải có ăn uống thì tôi mới đi.

Lại thêm một tràng cười khác.

- Ừm, suy cho cùng thì tôi là người ít tha thiết nhất trong số chúng ta. - Người đàn ông đầu tiên nói. - Vì tôi chẳng bao giờ mang găng tay đen và ăn trưa cả. Nhưng nếu có ai đi thì tôi sẽ đi. Nói đến chuyện này, cũng không hẳn tôi chẳng quen biết gì lão. Bởi hồi trước tôi với lão ấy cũng từng dừng chân và nói chuyện khi gặp nhau. Thôi tạm biệt nhé!

Đoạn, người nói lẫn người nghe đều bỏ đi, hòa vào những nhóm khác. Scrooge biết tất cả họ và nhìn Hồn ma mong được giải thích.

Hồn ma lướt đến một con đường khác và chỉ tay về phía hai người nọ đang gặp nhau. Scrooge lại lắng nghe những gì họ nói, thầm nghĩ câu trả lời ắt hẳn nằm ở đây.

Lão cũng biết rõ hai người này. Đó là các thương nhân giàu sụ và là những nhân vật cực kỳ quan trọng. Lúc nào lão cũng cố tìm cách lấy lòng họ trong kinh doanh, thuần túy chỉ là trong kinh doanh.

- Chào anh! - Một người nói.

- Chào anh! - Người kia đáp.

- Vậy là, Lão Quỷ sứ[51] ấy cuối cùng cũng phải trả giá hả? - Người thứ nhất nói.

[51] Old Scratch: Quỷ sứ.- Tôi cũng nghe nói vậy. - Người kia đáp.

- Lạnh nhỉ?

- Giáng sinh mà. Anh không phải là tay trượt băng sao?

- Không, không. Tôi còn chuyện khác phải bận tâm. Thôi chào nhé!

Không một lời nào khác nữa. Thế đấy, họ gặp gỡ, nói xã giao vài ba câu, rồi đường ai nấy đi.

Thoạt đầu, Scrooge hơi ngạc nhiên khi thấy Hồn ma lại cho cuộc trò chuyện tầm phào đó là quan trọng, nhưng rồi nghĩ rằng hẳn chúng phải có một mục đích sâu xa nào đó, lão bèn theo dõi tiếp câu chuyện. Chẳng thể nào họ lại đang bàn tán về cái chết của Jacob - cộng sự của lão - bởi đó đã là việc của quá khứ còn Hồn ma này là của Tương lai. Lão cũng không thể liên tưởng đến người quen nào của lão từ những câu chuyện đó. Nhưng chắc chắn một điều, dù những câu chuyện đó nói về ai đi nữa thì chúng cũng ngấm ngầm có tác dụng răn dạy chính bản thân lão. Scrooge quyết định góp nhặt những gì tai nghe mắt thấy và đặc biệt quan sát hình ảnh của chính mình. Bởi lão nghĩ rằng cách cư xử trong tương lai của bản thân sẽ giúp lão tìm ra manh mối bị bỏ lỡ và dễ dàng có được lời giải cho điều bí ẩn khó hiểu này.

Lão nhìn quanh tìm kiếm hình bóng của chính mình, tuy nhiên một người đàn ông khác lại đứng ở ngay vị trí quen thuộc của lão, dù theo đồng hồ thì giờ này lẽ ra lão phải ở đây, Scrooge cũng không hề thấy mình giữa đám đông đổ ra từ cổng vòm tòa nhà. Tuy vậy, lão không mấy ngạc nhiên vì nghĩ rằng hẳn là do cuộc sống thay đổi và hy vọng các giải pháp mới trong tương lai sẽ thay lão làm tất cả những việc này.

Họ rời quang cảnh nhộn nhịp đó và tiến đến một khu tối tăm trong thành phố - nơi Scrooge chưa bao giờ đặt chân đến dù vẫn biết và nghe đồn đại nhiều tai tiếng. Đường sá hôi hám và chật chội; nhà ở và cửa hiệu tồi tàn; người dân thì rách mướp, say xỉn, bệ rạc và xấu xí. Các ngõ hẻm và cổng tò vò trên những con phố lộn xộn, quanh co dấy lên mùi xú uế, bẩn thỉu; cả khu phố sặc mùi tội phạm, rác rưởi, chất thải dơ bẩn và thống khổ.

Khuất sâu trong sào huyệt trứ danh này là một cửa hiệu chòi cả ra phố với mái thấp lè tè, bên trên tầng mái là một căn phòng nhỏ khác. Đó là một hiệu đồng nát chuyên thu mua sắt cũ, quần áo cũ rách, chai lọ, xương xẩu và cả những phần thừa thẹo bị vứt đi nhầy nhụa, bê bết mỡ của con vật. Trên sàn nhà chất đống những thứ gỉ sét như chìa khóa, đinh ốc, dây xích, bản lề, giũa, cân, quả cân và sắt phế thải đủ loại. Thêm vào đó là những thứ khiến ta phải tò mò nằm khuất lấp trong những núi đồ rách bừa bộn, từng đống nhơm nhớp mỡ thối và những ụ xương nhô cao như nấm mồ. Ngồi giữa đống hổ lốn đó, bên cạnh lò sưởi than bằng gạch cũ kỹ, là một kẻ bất lương nom đã gần bảy mươi tuổi với mái tóc bạc trắng. Lão chắn cái lạnh tràn vào bằng một tấm rèm may từ những miếng vải hỗn tạp bẩn thỉu, được treo trên sợi dây, trầm tĩnh rít tẩu thuốc với vẻ an nhàn.

Khi Scrooge và hồn ma vừa trông thấy người đàn ông này thì một người đàn bà cầm một bọc nặng khệ nệ bước vào tiệm. Khi bà ta vừa vào thì một phụ nữ khác cũng trĩu tay như thế nối gót bước vào, theo sát phía sau là một người đàn ông mặc áo màu đen đã bạc màu. Trông có vẻ như cả bọn họ đều biết nhau. Sau một thoáng ngạc nhiên khi gặp người chủ tiệm, cả bọn bèn cười phá lên.

- Ưu tiên cho bà giúp việc này trước đi nào! - Người phụ nữ bước vào đầu tiên nói lớn. - Bà thợ giặt là người thứ hai, còn anh nhà đòn là người thứ ba. Nhìn đây, già Joe, đây là cả một cơ hội đấy! Đó là lý do vì sao cả ba chúng tôi không hẹn mà gặp ở đây.

- Chẳng có nơi nào để gặp gỡ tốt hơn nơi này! - Lão Joe nhả cái tẩu thuốc ra khỏi miệng và nói. - Thôi, ra phòng khách đi. Bà đã quá quen với nó rồi, còn hai người kia cũng chẳng phải xa lạ. Đợi đã, để tôi đi đóng cửa tiệm. Chà! Sao mà nó cứ kêu rít lên thế. Cái bản lề gỉ sét dữ rồi đây, cứ như là xương ở người già như tôi ấy. Hà, hà... Chúng ta thật là ngưu tầm ngưu, mã tầm mã, gặp nhau thế này là đúng quá. Nào, ra phòng khách đi. Ra đây nào!

Phòng khách là khoảng trống phía sau bức rèm bằng giẻ rách. Lão già lấy cái thanh chặn cầu thang cũ kỹ cời đống lửa trong lò sưởi, dùng thân ống tẩu khêu cái tim đèn ám khói cho sáng hơn rồi lại ngậm ống tẩu vào miệng.

Trong lúc đó, người đàn bà ban nãy ném cái bọc xuống sàn, ngồi xuống ghế đẩu vẻ điệu đàng, chống cùi chỏ lên đầu gối và nhìn hai người còn lại bằng ánh mắt khinh thường.

- Có gì kỳ cục đâu kia chứ, bà Dilber? - Người phụ nữ nói. - Ai cũng có quyền lo cho bản thân. Lão ta lúc nào chẳng làm như thế.

- Phải, chính thế! - Bà thợ giặt đáp. - Ai cũng thế cả!

- Vậy thì việc gì bà cứ đứng nhìn chằm chằm như đang sợ lắm ấy? Ai ma mãnh hơn ai? Không bới móc nhau nhé?

- Không hề! - Bà Dilber và người đàn ông cùng đáp. - Hy vọng là không!

- Vậy thì tốt rồi! - Người đàn bà nói lớn. - Nhiêu đó đủ rồi. Mất có vài thứ như thế thì có tội tình ai cơ chứ? Chẳng lẽ lại tội cho người chết, tôi nói đúng không?

- Ừ, đúng. - Bà Dilber nói và cười lớn. - Nếu lão ấy muốn giữ rịt lấy những thứ này sau khi chết, một con người bủn xỉn xấu xa, thì sao lúc sống lão chẳng sống cho chân thành? Vì nếu vậy thì khi lão chết đi đã có người trông nom cho lão rồi, thay vì cứ nằm đó mà hấp hối một mình.

- Đó là lời nói thật nhất từ trước đến nay. - Bà Dilber nói. - Đó là sự trừng phạt dành cho lão ấy.

- Tôi ước gì lão bị trừng phạt nặng hơn một chút. - Người đàn bà đáp. - Phải tay tôi á, tôi sẽ làm như thế. Thôi, mở cái bọc ra đi, Joe già, cho tôi biết nó giá trị đến đâu nào. Thật tình mà nói, tôi chẳng e dè khi là người đầu tiên trưng bày “chiến lợi phẩm” ra đâu, chắc rằng mấy người này cũng không ngại ngần gì. Trước khi tới đây chúng ta đã biết rõ là mình đang tự giúp lấy thân mà. Chẳng có gì là tội lỗi cả. Mở ra đi, Joe.

Tuy nhiên, những người bạn của bà ta chẳng đợi đến Joe già làm chuyện đó. Người đàn ông mặc đồ đen mở cái túi của mình ra trước, lôi ra những thứ anh ta thó được. Cũng chẳng nhiều nhặn gì. Một hai con dấu; một cái hộp đựng bút chì; một cặp nút cài tay áo; một cái ghim hoa cài cổ áo chẳng mấy giá trị. Tất cả chỉ có thế. Joe săm soi những món đồ và định giá, lấy phấn ghi lại số tiền mà lão trả cho từng món lên tường, rồi cộng tất cả lại khi thấy không còn gì để mua nữa.

- Của anh được bấy nhiêu đó thôi, - Joe nói. - sáu pen-ni không hơn. Tiếp theo là ai nào?

Đến lượt bà Dilber. Đó là mớ khăn tắm và khăn trải giường, một bộ đồ bình thường đã qua sử dụng, hai cái muỗng uống trà bằng bạc kiểu cổ, một cái kẹp gắp đường và vài đôi giày ống. Số tiền của bà ta cũng được ghi trên tường như thế.

- Tôi luôn rộng tay với phụ nữ. Đó là điểm yếu của tôi, và cũng là cách mà tôi hủy hoại bản thân mình. - Joe nói. - Của bà được nhiêu đó. Bà mà hỏi thêm một xu nữa thôi là tôi sẽ hối hận vì sự hào phóng của mình và lấy lại ngay nửa cơ-rao đấy!

- Giờ mở túi của tôi đi, Joe. - Người đàn bà đầu tiên nói.

Joe khuỵu gối ngồi xuống cho thoải mái rồi bắt đầu mở hết nút thắt này đến nút thắt khác, lôi ra một cuộn to nặng đầy thứ gì đó màu sẫm.

- Cái này là cái gì vậy? - Joe hỏi. - Rèm treo giường à?

- À! - Người đàn bà đáp, cười lớn và ngả người ra trước, tì lên hai cánh tay đan chéo đặt trên đùi. - Thì rèm treo giường chứ còn gì nữa!

- Bà đừng nói là bà đã giật chúng xuống nhé, còn nguyên cả khoen, trong lúc lão đang nằm đó? - Joe hỏi.

- Ừ, đúng vậy đấy. - Người đàn bà đáp. - Tại sao không?

- Bà sinh ra là vậy mà, - Joe nói. - nên bà phải làm thế thôi.

- Tôi sẽ không rụt tay nếu có thể vơ vét được bất kỳ thứ gì từ một người như lão ta, tôi thề với ông đấy, Joe. - Người đàn bà lạnh lùng đáp. - Coi chừng đổ dầu lên mền kia kìa!

- Mền của lão ta ư? - Joe hỏi.

- Chứ còn của ai vào đây nữa? - Người đàn bà trả lời. - Không có chúng thì lão cũng chẳng bị cảm lạnh đâu, tôi dám cá như thế.

- Hy vọng là lão không chết vì bệnh truyền nhiễm đó chứ? - Joe hỏi, dừng tay và nhìn lên.

- Ông sợ à? - Người đàn bà hỏi. - Tôi chẳng ham hố đến mức lảng vảng xung quanh lão vì những thứ này nếu lão mắc bệnh đó. Nếu muốn thì ông cứ việc săm soi cái áo đến đỏ cả mắt, nhưng yên tâm đi, chẳng có lấy một lỗ thủng hay đứt một sợi chỉ nào đâu. Đó là cái đẹp nhất của lão ấy, và còn tốt lắm. Nếu không vào tay tôi thì cứ gọi là phí đi!

- Phí là thế nào? Sao lại phí? - Joe hỏi.

- Vì người ta sẽ mặc vào mà liệm cho lão ấy. - Người đàn bà đáp và cười lớn. - Họ ngốc đến thế là cùng, nhưng tôi đã cuỗm mất rồi. Vải trúc bâu[52] cứ gọi là hợp nhất để liệm đấy. Nó hợp với xác chết. Mặc cái đó thì lão tha hồ mà không sợ xấu xí.

[52] Loại vải cô-tông trơn, một màu, dày hơn vải mu-xơ-lin.