hời gian của Jalmari ở Syrjämäki cứ như ngừng trôi khi anh đi đi lại lại giữa đồng cỏ và sân. Trên đồng cỏ lần nào anh cũng đi thật xa để ngó cho được trang trại Teliranta qua dải đất hẹp. Cho đến khi thấy Hilja cùng bà chủ trang trại Teliranta bước xuống thuyền - và chắc họ lại đang tranh cãi xem ai là người sẽ chèo thuyền. Cuối cùng Hilja ra ngồi lên ván ngang bắc giữa thuyền. Jalmari vội vã đi xuống bờ đón họ.

- Không biết ở đây ai cần trợ giúp trước, Hilja nói rồi liếc nhìn chồng đầy ý nghĩa, làm vẻ nghiêm trọng hơi lo lắng hiện luôn lên trên khuôn mặt anh này. Lần nào anh cũng vậy, cho nên chẳng cần vội vàng giải thích tất cả các biểu hiện ban đầu cho anh ta.

- Phải đi ngay bây giờ ư?

- Ồ, bây giờ anh chưa cần vội đâu… - Hilja nói và cùng bà chủ đi ra đồng cỏ.

Với Jalmari thời gian trước lúc vợ lâm bồn bao giờ cũng khiến anh ta như bị kích động, hồi hộp và gần như đau đớn nữa. Điều xấu nhất sẽ không xảy ra, vì ít nhất vào lúc này đường đất khô ráo, thêm nữa bác sĩ có thể đến tận nhà. Thế nhưng những việc này đôi lúc cũng xảy ra ngay cả khi đường sá không đi được.

Bây giờ thời tiết thật thuận lợi. Tuy nhiên trong cuộc sống của đôi vợ chồng ở Syrjämäki lần sinh đẻ này đã trở nên thật đặc biệt theo nhiều cách. Nhưng sinh nở có bao giờ giống nhau, ngay cả trong một bầy đàn lớn.

Jalmari đứng lại trên sân nhà khi bà chủ và Hilja đi xem tình trạng của con bò cái. Nhưng họ cũng không ở lại đó lâu. Chẳng mấy Jalmari đã thấy bà chủ của Teliranta vội vã đi lại, còn đằng sau bà, Hilja chậm chạp tiến về sân.

- Phải rồi, tốt nhất là Jalmari đi đi, đã có ngựa chưa?

- Đã thỏa thuận lấy ngựa ở nhà Ollila, vùng này không có ngựa ở đâu tốt hơn… Tất nhiên rồi, tôi đi ngay đây. Bà chủ có thể ở lại đây đến lúc đó được không, nếu bà có thời gian, vì hình như Alviina cũng không ở nhà, mặc dù tôi đã bảo với nó…

- Được rồi, anh đi ngay đi!

Mặt trời đã ngấp nghé đến gần chân trời, buổi tối thật sáng sủa, cho dù từ ngày hạ chí đến giờ sắc màu của đêm cũng đã đổi thay. Không khí ẩm ướt khó thở ngự trị đoạn đường nằm vắt qua cánh rừng cây thâm thấp pha tạp, vươn dài đến đồng cỏ màu mỡ. Jalmari ở Syrjämäki đi rất nhanh, hộc tốc thật quá khác biệt so với kiểu đi bình thường. Tâm trí anh chìm trong một giai điệu trong trẻo, ngây thơ đến kỳ lạ. Và lần nào cũng vậy, khi có một sự kiện quan trọng nào đó trong cuộc đời sắp xảy ra với anh. Tuổi tác không đem lại bất cứ sự thay đổi nào trong tâm tính của người đàn ông này. Vào năm mười hai tuổi Jalmari đứng nhìn quan tài của mẹ lơ lửng nằm giữa những miếng ván xam xám bám đầy đất sét từ từ hạ xuống cái hố sâu trong lòng đất. Trong huyệt đã có hai quan tài giống như thế, một cái bé xíu. Trong khuôn trang nhà thờ người lạ nhộn nhao đi lại - cứ như mọi người đang quan sát họ - bố, Jalmari, Laina và Vihtori - và hỏi sao họ lại ở đó được cơ chứ… Và giai điệu cũng vang lên như vậy trong tâm trí khi anh đứng cạnh Hilja trong lễ cưới - tất cả những việc đã xảy ra với anh và Hilja trước đó đã lùi mãi về xa tít - để rồi lúc nào đó họ sẽ còn nhớ lại. Ý nghĩ làm anh bận tâm nhất khi đứng trước linh mục lại là, nếu tất cả những việc ấy đều được trưng ra đây thì xấu hổ biết bao… Linh mục thuyết giảng về Chúa và bản thân vị này bằng cách nào đó cũng hóa thành sự hiện thân của Chúa Trời, làm sao mà biết được… Khi đứa con đầu tiên ra đời, một bé gái đoản mệnh, cũng vẫn cái cảm giác như vậy. Một đứa bé có thật, sống động ra đời, cứ như là điều gì đó quá hoàn hảo để có thể là thật trong cuộc đời họ. Cái chết của người bố ngày nào đã thành một sự kiện không đáng kể.

Bây giờ nỗi xúc động ngày trước lại ào đến, cứ như những điềm gở luôn thì thào vào tai. Một con chim rất lớn đang hoảng loạn bay ngang qua đường, bầu trời phía nam có màu chì rất kỳ lạ, nhưng vẫn không thể là mây được. Rồi mặt trăng nhô lên, trăng rằm tròn vo đỏ lựng, với các quầng xanh sẫm xung quanh. Từ đám tầm ma mọc đầy trong cái mương Pahanoja mặt trăng chỉ ngó nghiêng lấc láo như một gã kẻ trộm, có thể biết chắc rằng nó chưa muốn nhô lên cao, chỉ đứng dậy vừa tầm để nhìn xem người đàn ông đang bối rối kia đi đâu.

Jalmari đi vào trang trại Ollila, nhận thấy không có người đàn ông nào của trang trại này ở nhà.

- Sao anh Syrjämäki hôm nay lại vội vã thế? - người phụ nữ chăn bò của trang trại hỏi. Chị ta đã qua độ tuổi nhảy múa, khuôn mặt lãnh đạm, đang đi lại nhặt cái này bỏ cái kia trong phòng bếp rộng và yên tĩnh cũng được sử dụng làm cả phòng khách. - Chẳng ai có nhà đâu, họ về bên nhà ngoại từ sáng sớm rồi, từ đó chưa bao giờ họ về đây trước nửa đêm. Nhưng anh thuộc ngóc ngách ở đây mà. Con ngựa cái đang gặm cỏ trên đồng Mylly ấy.

Jalmari vớ lấy bộ dây cương treo ở đinh sắt trên tường kho chứa củi. Trông chúng cứ như bị hỏng hóc làm sao ấy. Ngay cả bộ đai yên có lẽ vẫn thường được thắng lên xe đến nhà thờ vào ngày Chủ nhật cũng thiếu mất khóa cài ở dây buộc dưới hàm. Phải cố tìm cái chạc nào để buộc cho nó khỏi lủng lẳng.

Phải rồi, phải cố tìm, sau khi đã tìm được cho bộ yên cương cái gì để thắng chứ. Tất nhiên Syrjämäki biết thật không dễ dàng thắng được con ngựa cái già nua của nhà Ollila. Nhưng đôi lúc những người đàn ông kém cỏi khác cũng dùng thừng bắt được nó mà, nên anh nghĩ mình có thể sẽ làm được. Nhưng… Con ngựa cái cứ ve vẩy đôi tai, lẩn rất khéo tránh người đàn ông và những lời dỗ dành đường mật của anh ta. Jalmari khẽ chửi thề và trong suốt cả thời gian đó nỗi lo lắng, căng thẳng của mấy tuần chờ đợi phút giây quan trọng cứ sừng sững áng ngự tâm trí anh ta, cứ đứng và đập thình thịch trong mạch máu với tốc độ rất nhanh… Yên nào… yên… Ma quỷ nào có thể giúp ta được đây, nếu ta không bắt được con ngựa kia… nào… lại đây, yên, xuỵt… anh đã đến được sát bên thân con vật và gần như nắm được bờm nó, nhưng rồi, vẫn còn may, là anh không bị nếm cú đá chân sau, bởi con ngựa đã lồng lên. Vậy là chỉ trong chớp mắt nó đã ở phía bên kia của đồng cỏ, lại còn hùng hục liếm cỏ ăn như để trêu tức, rồi khi thấy người đàn ông tiến đến gần lại yểu điệu bước đi như một nghệ sĩ múa. Chúa ơi xin trợ giúp Chúa ơi, người đàn ông đã mất bình tĩnh van nài nhắc đi nhắc lại bằng cái giọng thều thào như của một người đang ốm.

- Quỷ tha ma bắt mày đi, - Jalmari điên tiết gào lên, chạy về phía con vật đang trêu ngươi.

Không có ai ngoài cuộc chứng kiến cuộc đua điên rồ đó, ngoại trừ mặt trăng rằm đầy quầng xanh. Như để nhìn rõ hơn trăng còn nhô lên thêm một chút nữa ở phía đằng kia trên nền trời màu chì đầy điềm gở.

Jalmari, chú bé ngây thơ, tội nghiệp vừa chạy vừa thở hổn hển, thỉnh thoảng lại đứng lại một chốc để có thể nhận rõ hơn tâm trạng của mình. Bởi vì chẳng còn tia hy vọng nào khác. Anh phải làm gì đây nếu không bắt được ngựa. Thế là anh lại xổ ra một tràng chửi thề, một tràng nguyền rủa gần giống cầu xin và than khóc, khi giờ đây anh chỉ còn biết bước nhanh theo sự lồng cỡn của con ngựa cái thất thường. Con ngựa cái cũng làm hệt như vậy. Nó không cho anh đến gần, mà chỉ lúc lắc bước theo đúng tốc độ của người đàn ông đang cố gắng bắt nó.

Cho đến khi nó hí lên rồi chạy lồng như tên bắn về phía cổng. Emmi, chị người ở có khuôn mặt lãnh đạm của trang trại Ollila đang đứng đó, tay giơ ra về phía nó. Nhìn cứ như con ngựa không thể kìm được độ phóng của mình và sắp dẫm bẹp chị người ở đến nơi. Nhưng đến phút cuối cùng nó khựng lại, chân cắm về phía trước, cả thân hình gần như trượt đến đứng trước Emmi rồi bắt đầu liếm gặm những miếng bánh mỳ trong tay chị này. Syrjämäki được dịp ung dung bước đến, tròng dây cương qua cổ ngựa. Con ngựa cái không thèm mảy may để ý đến việc làm của người đàn ông.

- Cọc rào uốn được hay không hoàn toàn phụ thuộc vào người đàn ông, - Emmi nói và còn thêm vào đại loại, chị ta có thể lấy làm vui sướng đứng nhìn cuộc đua nhảy múa của ngựa và Syrjämäki cho đến sáng mai, nhưng chị ta biết việc này liên quan đến chị vợ Hilja, nên chị ta mới đến và bắt giữ con ngựa lại.