húy đang ngủ say, lơ mơ nhận ra có vật gì cào cào vào tay mình. Rồi tiếng mèo mướp kêu to bên tai. Cô choàng dậy.

Nhìn qua cửa sổ thấy đạn đỏ trời, và nhiều chớp bom loá sáng. Thúy vội ôm mèo, hớt hải chạy xuống sân.

- Ôi, mày khá lắm! - Thúy vuốt ve mèo khi cả hai đã ngồi gọn dưới hầm.

Thành phố tối bưng, chỉ có những đường đạn vọt chéo trên bầu trời. Không thấy máy bay, song tiếng rít gần lắm. Thỉnh thoảng, một ánh chớp lóe lên rồi tiếng bom nổ ầm ầm đâu đó.

Khi đã trấn tĩnh lại, Thúy ra khỏi hầm và nhìn về phía có nhiều ánh chớp. Hình như bom nổ mạn nhà máy của cô. Ở đó, tiếng súng đánh trả rộ lên. Thúy thấy nóng ruột. Có thể nhà máy đã trúng bom. Lại một loạt bom nữa. Lửa bốc cao hơn.

Thúy thả mèo, không kịp nghĩ nhiều, cô vọt lên nhà, vơ vội chiếc mũ sắt, chụp lên đầu rồi chạy ra đường. Đến gần vườn hoa, có một người nào đó lao tới nắm tay cô kéo sang vệ đường, đẩy xuống hầm công cộng.

- Cô điên à? - Anh ta quát.

- Tôi cần đến nhà máy!- Thúy hét to.

- Không thấy bom rải ngập phố sao?

- Nhưng…

Thúy chưa kịp nói thì ngay cạnh đó loé một tia chớp và rồi tiếng nổ. Cô ngã chúi xuống. Một luồng khí nóng phả tới, lùa vào hầm. Căn hầm chao, lắc. Đất đá, mảnh bom văng rào rào.

- Ngồi vào phía trong - Người thanh niên ra lệnh.

Thúy tựa vào thành hầm và thấy mặt đất đu đưa. Lúc này cô mới nhận ra trong hầm có nhiều người nhưng không nhìn rõ ai. Người thanh niên ngồi phía ngoài cùng.

Máy bay vòng ra xa, tiếng động cơ nghe loãng dần. Thúy biết người thanh niên khó lòng đồng ý để mình ra khỏi đây, nhưng cô vẫn nhắc lại:

- Tôi cần tới nhà máy!

- Đừng liều! - Người thanh niên không nhìn Thúy, hướng mắt ra ngoài cửa hầm - Chúng sẽ lượn lại ngay bây giờ - Anh ta tỏ ra thông thạo - Chúng chưa chịu cút hẳn đâu.

Và máy bay quay lại thật. Chúng sà thấp. Động cơ rú vang khiến căn hầm rung lên. Đạn các cỡ lại nổ.

Chợt người thanh niên toài ra khỏi hầm, nhìn về phía dòng sông, reo to:

- Trúng rồi!

Trong hầm nhốn nháo, người ta chen nhau xô lại phía cửa. Thúy và vài ba người nữa nhoài đầu ra được. Hướng tay người thanh niên chỉ, chiếc máy bay cháy bùng bùng; trong đêm trông như một bó đuốc đang đâm xuống.

Một lúc sau thì nghe tiếng còi báo yên.

- Bây giờ cô có thể tới nhà máy của mình - Người thanh niên đưa tay kéo Thúy lên và nói - Hãy bảo với bạn bè rằng cô đã bị những người không muốn cô chết vô ích giữ lại dọc đường. Cô tới nhà máy xi măng? - Anh hỏi.

- Không! Tôi là thợ đóng tàu.

- À!

- Còn anh? Cũng tới nhà máy à?

Điện thành phố bật sáng. Hai người xuống đường.

- Không nhất thiết ở lại thành phố vì có nhà máy - Anh ta bảo - Tôi từ cảng về. Đã hai hôm nay bốc dỡ không biết giờ giấc nữa. Tàu cần giải phóng nhanh. Nhà tôi ở Hạ Lý.

- Vậy thì cùng được đi với anh một đoạn đường.

- Nhà cô ở đâu? Phố Nguyễn Đình Chiểu à?

- Không! Tôi ở phố Trần Phú!

- Không đi sơ tán?

- Tôi không thuộc diện những người không có nhiệm vụ ở lại thành phố. Tôi là tự vệ!

- Tự vệ nhà máy cơ đấy! Ở nhà một mình?

- Sao lại một mình? Tôi sống với con mèo mướp và chính nó đã gọi tôi dậy lúc có báo động. Anh không tin à?

- Tin, bởi chính cô cũng là một con mèo. Lúc tôi lao ra kéo cô xuống hầm, cô đã cào tay tôi trầy cả da.

Thúy cười. Người thanh niên cũng cười.

Tới ngã ba, anh chìa tay về phía Thúy.

- Tạm biệt! - Anh nói - Rất có thể không bao giờ chúng ta gặp nhau nữa, nên tôi muốn khuyên điều này: Cô rất đẹp, nói thật đấy, do vậy đừng quá liều lĩnh mà chết một cách uổng phí. Cô có người yêu rồi chứ?

- Một người lính biển.

- Không rõ sao tôi cứ tin rằng cô sẽ rất hạnh phúc. Tạm biệt!- Anh ta nhắc lại - Và chúc may mắn.

- Chào anh!

"Một người tốt", Thúy vừa đi vừa nghĩ.

Gần tới nhà máy, đã nghe tiếng Bình nói trên loa truyền thanh. "Tôi xin hát bài thứ hai: "Tiếng còi vào ca". Thế nghĩa là nhà máy an toàn, - Thúy bước như chạy về phòng làm việc. Tới hành lang, suýt nữa cô va vào Lâm Khanh.

- Thúy hả!. - Khanh hoảng hốt - Lao ra đường khi chúng đang ném bom à? Sao em liều thế? Đã phân công người trực chiến...

- Ern cũng biết thế, nhưng cứ lo lo... Chúng ném bom xuống nhà máy hả anh?

- Không! Chỉ một quả rơi cạnh ụ đà, nhưng chẳng sao cả. Bộ phận trực chiến bắn tốt lắm. Hỏa lực của nhà máy ta cùng với hỏa lực của nhà máy bạn đan thành một lưới lửa dày, làm sao chúng ném bom chính xác được! Cô Bình nhà ta hô lạc cả giọng. Sơn cũng bắn khá... Em liều quá Thúy ạ.

Khanh nhìn Thúy: Khuôn mặt cô dưới vành mũ sắt trông đẹp lạ lùng, lại trẻ ra nữa. Anh thấy bâng khuâng và điều ấy khiến anh nao nao. Thúy không nhận biết được tình cảm của anh. Cô chỉ thấy mừng khi hiểu rằng nhà máy vẫn bình yên. "Ôi, nhà máy của ta! Ôi nhà máy thương yêu của ta!".

- Sao em run vậy, Thúy? - Khanh ngạc nhiên hỏi.

- Em đang vui, đang mừng mà? Anh Khanh, em ra ụ đà đây!

Thúy vụt đi như một con chim, Khanh nhìn theo tấm lưng thon thả, đôi vai tròn trịa xa dần, ngẩn ngơ.

"Hôm nay Thúy đẹp đến chóng mặt" - Khanh đứng tựa vào vách tường, cảm thấy buồn. Anh khẽ thở dài "chẳng lẽ yêu là có lỗi?".

Thúy chạy khắp nhà máy. Chỗ nào cũng muốn tới. Gặp ai cũng muốn gọi. Điện vẫn sáng, chớp hàn vẫn lóa lên, than trong lò vẫn đỏ...

- Chào anh Sơn!

- Thúy đấy ư? Không trực chiến mà cũng tới à? Chúng tôi vừa bắn đỏ nòng súng lên đấy!

- Chị Huệ! - Thúy kêu to khi tới tổ hàn khung tàu.

Chị Huệ ngừng hàn, gạt tấm kính che mắt lên, cười với Thúy, gật đầu với Thúy, rồi lại cúi xuống làm việc.

- Bác An! Cháu chào bác An! - Thúy gọi từ xa.

Giám đốc An đang đứng trên ụ đà cùng với một số cán bộ nhà máy, quay lại:

- Thúy hả? Có việc gì vậy cháu?

- Không có gì đâu ạ. Cháu chỉ muốn gọi tên bác thôi. Đừng giận cháu nhé.

Nói rồi, biến mất.

"Con bé này hôm nay sao thế? Nó đang có điều gì phấn chấn hẳn?".

Thúy đi nhanh tới ngôi nhà hai tầng. Cô muốn đến chỗ Bình. Nó đang hát. Hát say sưa. Cả nhà máy đang vang lên tiếng hát của nó: "Ôi nhà máy của ta!"

Một lúc sau thì Thúy và Bình sánh đôi đi ra cổng.

- Hôm nay tao tới chỗ mày, Thúy ạ. Hắn vừa gửi thư về - Bình vừa đi vừa khoe - Ôi, chàng kể bao nhiêu chuyện. Toàn chuyện phá thủy lôi. Nghĩ vất vả mà thương. Viết là nhớ. Làm như mỗi mình hắn biết nhớ thôi ấy. Dễ "người ta" không nhớ chắc? Hỏi thật nhé, mày có nhớ lão thuyền trưởng của mày không? Chưa nhớ như điên như cuồng, chưa nhớ đến bỏ ăn bỏ ngủ chưa thể gọi là yêu đâu em ạ. Nỗi nhớ là thước đo của tình yêu.

"Ôi cái Bình! Mày thật ngốc, nhưng chẳng lẽ tao lại phô ra. Mày không hiểu khi một mình tao ngồi trong căn phòng…. Chao ơi, mày thật ngốc…"

- Số mày đào hoa Thúy ạ. Ông Khanh cứ gọi là mê mày đến ngơ ngẩn. Trông thật tội!

- Đừng nói thế. Anh ấy đối với tao rất tốt, nhưng là bạn thôi.

- Mày với ông ấy là bạn, nhưng ông ấy đối với mày không chỉ là bạn đâu.

- Anh Khanh thừa rõ anh Lê là chồng chưa cưới của tao và tao yêu anh Lê đến thế nào.

- Ôi dào, tình cảm con người phức tạp lắm.

- Phức tạp hay không là ở mình.

Hai người ra tới cổng nhà máy thì gặp anh Cựu, chồng chị Huệ đang nghênh nghển nhòm qua hàng rào sắt.

- Chào đồng chí trưởng bến phà! - Bình nhanh miệng lên tiếng, và chưa chờ anh Cựu phản ứng, cô ta liến thoắng - Báo cáo để đồng chí biết là thợ hàn Nguyễn Thị Huệ vừa rồi bị sức ép của bom, chúng tôi đã cho chở đi cấp cứu.

- Hả, vợ tôi? - Người trưởng bến phà mở tròn mắt, khuôn mặt đờ dại lo lắng.

Nhìn anh đờ đẫn như người mất hồn, Bình ôm bụng cười

- Nó đùa đấy, anh Cựu ạ - Thúy bảo - Chị ấy không việc gì đâu. Anh nhìn thấy chớp hàn thứ ba bên trái không? Chị Huệ đó.

- Cái cô Bình này, chỉ hay trêu người - Khuôn mặt người trưởng bến phà giãn ra, anh nở ruột nụ cười đến là vui.

- Chào hai cô nhé, tôi đi đây! Rồi anh tất tả, chúi người đi về phía bến phà.

*

Giám đốc An và một số cán bộ nhà máy vẫn đứng bên ụ đà, gần chỗ bị bom. Quả bom nổ chẳng gây tác hại gì đến con tàu đang được lắp ghép, nhưng hố bom phải được lấp lại để không ảnh hưởng việc thi công.

- Tôi đề nghị ngày mai huy động nhân lực làm gấp việc này - Giám đốc An nhìn mọi người và nói – Xung quanh ụ đà cần san phẳng. Với nữa, không nên có một hố bom như một cái hốc mắt õng nước trong nhà máy chúng ta.

- Báo cáo thủ trưởng, việc huy động người không dễ đâu ạ - Trưởng phòng kế hoạch Hành có ý kiến.

- Sao không dễ?

- Phân xưởng nào cũng đang bấn lên. Ai cũng muốn làm xong phần việc của mình mà về. Còn trăm nỗi lo khác ở nhà. Làm trong giờ thì ảnh hưởng đến kế hoạch phân xưởng, làm ngoài giờ thì...

Giám đốc An quay lại, nét mặt ông tỏ ra khó chịu.

- Anh nói đúng, mỗi một người ở lại thành phố có trăm thứ lo khác ngoài công việc của nhà máy; người công nhân còn bao sự níu kéo phía sau. Nhưng đừng lấy ý nghĩ của mình mà áp đặt cho người khác. Ngày mai anh cứ cho thông báo: toàn nhà máy sẽ làm thêm một giờ để lấp hố bom, sửa ụ đà, tôi đảm bảo sẽ không một ai vắng mặt. Nói vậy thôi, công việc không cần tới số người đông như thế đâu, chỉ đội xung kích của đoàn thanh niên làm trong một tiếng là xong. Cần phải hiểu cho đúng người công nhân.

- Báo cáo, đó là tôi lường trước khó khăn để mả có hướng khắc phục ạ.

Giám đốc An không nói gì thêm, ông bước nhanh về phòng làm việc. Đêm đã khuya. Không khí sản xuất của nhà máy khiến ông an lòng. Ông mở cửa sổ, nhìn xuống, một niềm vui choán ngập trong lòng.

Giám đốc An năm nay xấp xỉ sáu mươi. Trông ông đẹp lão da mặt hồng hào, tóc bạc trắng, trán rộng, mắt vẫn sáng, dáng người nhanh nhẹn, đĩnh đạc. Ông có tới ba bằng kỹ sư. Thời trẻ, ông du học ở Pháp, là sinh viên xuất sắc của trường đại học Xoóc-bon, được các giáo sư có tên tuổi quý mến. Rồi ông sang học ở Đức. Tại đó, một thời ông làm xôn xao giới khoa học bởi những bài báo.

Cả nhà máy đóng tàu quý nể ông, không hẳn chỉ ở chỗ ông là người lãnh đạo có năng lực, mực thước, làm việc có kế hoạch, dứt khoát và thẳng thắn, lại là người am hiểu cặn kẽ các lĩnh vực kỹ thuật khác nhau, mà người ta còn quý trọng ông ở tấm lòng. Cách đây hai mươi năm, cái thời mà tài năng đang ở độ chín nhất, khước từ mọi danh vọng, khước từ những phòng thí nghiệm đầy đủ phương tiện, là nỗi thèm ước khao khát cháy bỏng của bất kỳ người làm công tác khoa học nào, ông về nước, trở về với những cỗ máy thô sơ đặt trong rừng. Ở đó ông đón nhận cuộc sống gian khổ, đón nhận phương tiện làm việc gần như là hai bàn tay trắng một cách tự nguyện, một cách có ý thức. Và ông đã làm việc hết mình, cống hiến nhiều phát minh khoa học giá trị phục vụ hiệu quả cho cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp. Và những năm đánh Mỹ này, dù đã có tuổi, ông vẫn đảm nhận trọng trách nặng nề: giám đốc nhà máy đóng tàu Công nhân nhà máy coi ông như một tấm gương, một niềm tin.

Hai mươi năm qua, là một đảng viên Đảng Xã hội, ông hoạt động tích cực, cùng với bao trí thức khác, tập hợp thành một đội ngũ đông đảo có nhiệt huyết, một lòng phục vụ dân tộc, phục vụ cách mạng. Đại hội nào ông cũng trúng cử vào Ban chấp hành đảng bộ Đảng Xã hội thành phố.

Giám đốc một nhà máy lớn, không phải là đảng viên cộng sản, nhưng không bao giờ ông mặc cảm là người bị lãnh đạo. Ông tôn trọng ý kiến tập thể, nghị quyết đảng ủy và thực hiện nghị quyết đó một cách có hiệu quả, bởi đấy cũng là tâm trí của ông.