óm lại, cùng với toàn bộ chuyến bứt vượt nức danh của mình, Cosimo hầu như vẫn đang sống cạnh chúng tôi như trước. Một kẻ đơn độc không xa lánh nhân gian. Đúng hơn, có thể bảo rằng nhân gian là ở trong tâm anh. Anh chuyền tới những chỗ bên dưới có những nhà nông cày cuốc, bón phân, cắt cỏ, rồi dạm lời chào lễ độ, họ ngẩng đầu, ngạc nhiên; và bằng một thói đùa vui – đã từng thực hiện bao lần trong quá khứ, ở cái thuở chúng tôi cùng nhau xê dịch trên cây – anh lêu lêu, chọc ghẹo ai đi qua phía dưới; anh tức khắc báo cho họ biết là mình đang ở đâu. Lúc đầu, nhìn thấy anh vượt qua những khoảng cách xa như thế hoàn toàn trên cây, họ bối rối, không biết phải ngả nón chào như một người chủ hay là la mắng như một đứa trẻ ranh con. Rồi họ đâm quen, họ chuyện trò với anh về công việc, về thời tiết, thậm chí còn cho là cái trò chơi ngụ ở nơi cao trên kia của anh, không hay cũng chẳng dở so với nhiều trò chơi khác mà họ chứng kiến từ những người chủ.

Anh ngồi yên cả nửa tiếng đồng hồ trên cây, ngắm nhìn công việc của họ, anh hỏi họ về phân bón và hạt giống, điều mà hồi còn đi trên mặt đất chưa bao giờ xảy ra; kiềm níu bởi sự e dè, anh không hề mở miệng nói chuyện với những người dân quê hay những người hầu. Có lúc, anh chỉ cho họ biết cái luống đất đang vun xới thẳng hay xéo, hoặc ở vườn cây bên cạnh cà chua đã chín; lúc khác, anh xung phong làm những công việc nho nhỏ như tìm đến nói với vợ của một bác thợ gặt mang lại viên đá mài, hay là nhắc họ khóa nước lại trong một vườn rau. Khi di chuyển với các nhiệm vụ tin cẩn như thế, nếu thấy cánh chim sẻ nào đó sà đậu lên một ruộng ngô, thì anh hò hét và vung vẩy chiếc mũ lưỡi trai đuổi chúng bay đi.

Khi anh di chuyển đây đó đơn độc trong rừng, những lần gặp gỡ con người, dù rất hiếm, song để lại dấu ấn trong tâm hồn, đó là với những người chúng tôi chưa từng được gặp. Thời ấy, cả một đạo quân những người dân lang thang nghèo khó kéo đến cắm dùi trong các khu rừng: thợ mỏ, thợ hàn nồi, thợ lắp kính, những gia đình đói khổ bị đưa đẩy khỏi ruộng đồng của họ, kiếm ăn bằng những nghề không ổn định. Họ đặt xưởng làm của họ ngoài trời, họ dựng lên những túp lán cành lá để ngủ. Lúc đầu, cái cu cậu trùm phủ lông lá chuyền ngang trên đầu khiến họ sợ, nhất là phụ nữ, họ tưởng cậu là một con yêu tinh; nhưng rồi Cosimo trở nên thân thiện, anh trải qua hàng giờ ngắm họ lao động, buổi tối, khi họ tề tựu quanh đống lửa, anh ngồi trên một cành cây gần đó, lắng nghe những câu chuyện họ kể.

Trên một khoảnh đất nện đầy tro, những người thợ mỏ là đông nhất. Họ hò la “Hura! Hura!”, là người vùng Bergamo, người ta không hiểu tiếng nói của họ. Họ là những người khỏe mạnh, kín kẽ, và quan hệ chặt chẽ với nhau nhất: một nghiệp đoàn trải ra khắp các khu rừng, với những liên hệ máu mủ, quen biết, và tranh chấp. Cosimo có những lúc làm trung gian giữa nhóm này với nhóm khác, anh đưa tin, anh được giao dịch vụ.

– Các bác phía dưới cây Sồi Đỏ nhắn các bác như sau: Hanfa La Hapa Hota’l Hoc!

– Trả lời họ là: Hegn Hobet Hò de Hot!

Anh nhớ trong đầu những âm điệu bật hơi bí ẩn này và tìm cách lặp lại, như thể khi nỗ lực bắt chước tiếng chíp líu lo của bầy chim đánh thức anh dậy buổi sáng.

Dù tiếng đồn đã lan truyền về một cậu con trai của Nam tước xứ Rondo hàng tháng nay không chịu tụt xuống từ trên cây, bố vẫn giữ kín với những người đến từ vùng khác. Vợ chồng Bá tước xứ HầuBao, trên đường đi Pháp, nơi họ sở hữu một số đất đai nhà cửa, ghé nhà chúng tôi. Tôi không biết cái vòng lợi ích cạnh đó là gì: để đòi lại một số tài sản, hay là xác nhận một giáo khu cho người con trai giám mục, mà họ cần sự đồng tình của Nam tước xứ Rondo; và bố, khỏi cần phải nói, dựng lên trên cái mối liên minh đó một lâu đài dự án dành cho những kỳ vọng khanh tướng của mình ở vùng BóngRâm.

Một bữa tiệc buồn không thể tả, với vô số nghi thức khách khứa, hai vị khách mang theo cậu con công tử bột, vênh vênh váo váo, đầu đội tóc giả. Vị Nam tước giới thiệu các quý tử của mình, tức là chỉ có mình tôi, sau đó, ông nói:

– Tội quá, Battista, cô con gái của chúng tôi sống hết sức ẩn dật và ngoan đạo, không biết nó có thể gặp các vị được hay không.

Song đây rồi, bà chị quái chiêu của chúng tôi xuất hiện, đầu đội khăn trùm nữ tu, toàn bộ được kết bằng diềm tua và dải ruy băng, mặt trát phấn, tay đeo găng dài hở ngón. Cần phải thông cảm với chị, từ cái lần với cậu Hầu tước xứ Táo, chị chưa bao giờ trông thấy một chàng trẻ tuổi nào khác, trừ những người hầu hay dân trai làng. Cậu Bá tước xứ HầuBao ngả nón cúi chào, chị bật cười nắc nẻ. Vị Nam tước, trong đầu đã tắt ngấm hy vọng về cô con gái, lại khởi sự vần quay với những kế hoạch khả thể mới.

Thế nhưng, vị Bá tước tỏ vẻ thờ ơ. Ông ta hỏi:

– Ngài Arminio! Hình như ông có một đứa con trai nữa thì phải?

– Đúng vậy, cậu con trai cả – bố nói – song vì trùng hợp, nó đang đi săn.

Bố đã không nói dối, bởi thời kỳ ấy Cosimo luôn ở trong rừng, cầm súng chờ thỏ rừng và chim hét. Súng thì do tôi tìm đưa, kiểu súng nhẹ, được chị Battista dùng để bắn chuột mà lâu nay, do lơ là chuyện đi săn, chị đã bỏ xó lủng lẳng trên một cái đinh.

Vị Bá tước bắt đầu hỏi về thú hoang dã quanh vùng. Vị Nam tước trả lời chung chung, bởi lẽ, là người không mấy kiên nhẫn và chú tâm đến cái thế giới xung quanh, ông không biết săn bắn. Tôi đằng hắng, dù bị cấm không được xía miệng vào câu chuyện của người lớn.

– Thế cậu bé biết gì nào? Vị Bá tước hỏi.

– Cháu đi nhặt những con thú bị anh cháu bắn hạ, và mang lên…

Tôi đang nói thì bố ngắt lời.

– Ai bảo con xen vào? Ra đằng kia mà chơi!

Chúng tôi đang ở trong vườn, tối mùa hè nên trời còn sáng. Đây rồi, chuyền qua loạt cây tiêu huyền và loạt cây sồi, Cosimo xuất hiện êm ru, đầu đội mũ lưỡi trai lông mèo rừng, vai đeo súng hỏa mai, hông bên kia đeo gươm, còn chân thì đeo bộ ghệt.

– Kìa! Kìa!

Vị Bá tước thích thú thốt lên, trong lúc đứng dậy và ngoái mặt lại nhìn cho rõ.

– Ai đó? Ai ở trên cây vậy?

– Gì thế? Tôi thực sự không hiểu… Có lẽ ngài…

Bố nói, không nhìn về phía đã được chỉ ra, mà nhìn vào mắt vị Bá tước như thể để chắc xem ông ta có nhìn thấy rõ không.

Cosimo, trong lúc đó, đã chuyền tới ngay trên đầu họ, dang chân đứng yên trên một chạng cây.

– À! Đây rồi, Cosimo, cậu con trai của tôi, trẻ con mà, ngài thấy đó, để chúng ta ngạc nhiên, nó đã trèo lên đỉnh cây…

– Đó là cậu con trai lớn phải không?

– Vâng, đúng rồi, trong hai đứa, nó là đứa lớn, nhưng không cách nhau lắm, chúng vẫn còn là trẻ con, ngài biết đấy, thích nghịch ngợm…

– Nhưng cậu ấy quả là tài giỏi khi ngang dọc như thế trên cây. Lại còn đeo vũ khí trên người nữa chứ…

– Trò nghịch ngợm của nó đấy mà, một nỗ lực miễn cưỡng dữ dội khiến mặt bố đỏ rần. Này! Này! Con làm gì trên đó thế? Có xuống hay không? Tới chào ngài Bá tước đi!

Cosimo ngả chiếc mũ lưỡi trai lông mèo, cúi người chào:

– Kính ngài Bá tước!

– Hà! Hà! Hà! vị Bá tước cười. Ngoan lắm! Ngoan lắm! ngài Arminio! ngài cứ để cậu ta ở trên đó, cứ để cậu ta ở trên đó. Một thiếu niên tài giỏi di chuyển trên cây!

Và ông ta cười. Còn cu cậu Bá tước cả đẩn thì chỉ biết lặp đi lặp lại:

– C’est original, ça. C’est très original.17

Cosimo ngồi xuống chạng cây. Bố lái câu chuyện, liên tục nói, tìm cách làm sao nhãng vị Bá tước. Nhưng ông ta cứ thỉnh thoảng lại ngước mắt nhìn lên, anh tôi lúc nào cũng trụ ở trên cao đó, không cây này thì cây khác, chùi súng, đánh xi bộ ghệt, hoặc khoác chiếc áo dạ dày vì màn chiều đang buông xuống.

– Ồ! Xem kìa! Ở tuốt trên cao kia, cậu thiếu niên này thành thạo mọi sự! Ồ, thú vị quá! À, tôi sẽ kể lại với Triều đình, khi lần đầu tiên được tới đó! Tôi sẽ kể cho cậu con Giám mục, cho bà dì Công nương của tôi nghe.

Bố phát uất. Thêm nữa, trong đầu lại nảy ra một mối lo khác: cô con gái thì biệt tăm, cậu Bá tước cũng biến mất.

Cosimo, sau một chuyến rời đi thăm dò đây đó của mình, quành lại, thở hổn hển nói:

– Chị ấy làm cậu ta nấc cục! Chị ấy làm cậu ta nấc cục!

Vị Bá tước lo lắng.

– Chao ôi! Rõ khổ. Con trai tôi bị chứng nấc cục đấy. Giỏi lắm, cậu hãy xem nó đã hết chưa. Bảo nó quay lại đây nhé.

Cosimo phóc mình đi, rồi trở lại, thở gấp hơn lần trước:

– Hai anh chị đang đuổi nhau. Chị thì muốn bỏ một con thằn lằn sống vào dưới áo của cậu để cậu khỏi nấc cục! Song cậu thì không muốn!

Rồi anh lại phóc đi xem.

Chúng tôi trải qua buổi tối hôm ấy trong trang viên, thật ra chẳng khác những tối khác là bao, cùng với Cosimo ở trên cây, tham dự trong cương vị mách bảo về cuộc sống của chúng tôi, song lần này thì có những vị khách, và tiếng vang về các hành vi lạ lùng của anh tôi lan truyền tới những triều đình ở Âu châu, trước sự ngượng ngùng của bố. Một sự ngượng ngùng không duyên cớ chẳng lý do, vì thật ra vị Bá tước xứ HầuBao đã mang một ấn tượng tốt về gia đình chúng tôi, và thế là diễn ra cuộc hứa hôn giữa chị Battista và cậu Bá tước.