ordon Middleton nhìn đám trẻ em xếp hàng hai tiến qua nhà. Chúng giơ cao những chiếc đèn giấy, hát véo von. Tiếng hát vọng lên tới cửa sổ đóng kín phòng ông. Rồi hai hàng nhập làm một, những chiếc đèn lồng giống như một bầy đom đóm lập loè trong mưa bụi se lạnh của tháng 10. Gordon chợt nhớ quê hương da diết. Quê ông ở New Hampshire mà ông đã xa khá lâu.

Gordon không quay lại, hỏi giáo sư:

— Bọn trẻ cầm đèn hát gì vậy?

Giáo sư ngồi bên bàn cờ, thích thú nhìn thế trận suy yếu của đối phương. Trong chiếc cặp da để bên cạnh ông có hai chiếc bánh mỳ thịt ông định đem về nhà cùng với hai gói thuốc lá Gordon trả tiền học tiếng Đức hàng tuần, về thuốc lá, giáo sư định cho con trai, lúc ông đi Nuremberg trong những ngày tới. Nhưng ông còn phải xin phép đã. Những người làm lớn còn được thăm viếng, huống gì con ông!

Giáo sư lơ là đáp:

— Chúng nó hát bài hát tháng 10 để mừng đêm thánh dài hơn đêm trước.

— Còn đèn lồng nữa.

— Thật tình tôi không hiểu rõ. Đó là một tục lệ cổ truyền. Có thể là để soi đường.

Giáo sư cố nén cơn bực tức. Ông muốn kéo người Mỹ này trở lại bàn cờ để ông kết thúc trận đấu. Mặc dầu người Mỹ không tự nhận là kẻ chiến thắng, giáo sư không hề quên mình là kẻ chiến bại. Ông cũng không hề quên việc đứa con trai bị giam. Gordon mở cửa sổ, tiếng hát trẻ em như không khí tháng 10 tràn vào phòng ông. Ông chăm chú lắng nghe để thử vốn tiếng Đức của mình. Lời hát cũng dễ hiểu:

Đốt đèn tôi lên! Đốt đèn tôi lên! Chỉ có đèn tôi không chiếu sáng.

— Ông có cho là cha mẹ chúng có điều gì quan trọng phải lo hơn là chuyện làm đèn lồng không?

Ông Gordon lắng nghe tiếng hát.

Trên trời các vì sao sáng ngời. Dưới đất chúng tôi chiếu sáng.

Tiếng hát trong đêm có vẻ buồn tênh.

Đèn tôi dắt chúng tôi đi về nhà. Và sẽ trở lại vào ngày mai.

Gordon Middleton thấy Mosca vượt qua đại lộ Fur Furstensleen, băng qua đám đèn lồng và đám trẻ con đang ca hát. Ông cười nói với giáo sư:

— Bạn tôi sắp đến.

Giáo sư mỉm cười với Gordon, nói theo phép xã giao:

— Có thể thắng.

Giáo sư rất sợ những người trẻ. Đám thanh niên Đức từng sống trong chiến tranh và khổ sở trong chiến bại, nhưng ông còn sợ thanh niên Mỹ hơn. Vì những tên Mỹ thường vô cớ đánh đập và giết người. Nhưng các bạn của Gordon thì không đáng ngại. Gordon đã từng nhấn mạnh điều đó. Ông là một người Mỹ trong trắng với thân hình to lớn, chậm chạp, với sống mũi dài, cằm vuông và cổ rất to, trước kia ông là giáo viên ở quê. Giáo sư mỉm cười nghĩ rằng trước kia các giáo viên phải phục tùng ông vì ông là giáo sư đại học. Nhưng giờ đây sự hiểu biết và chức tước của ông chẳng có ý nghĩa gì đối với người Mỹ.

Chuông reo, Gordon ra mở cửa.

Giáo sư đứng dậy sửa lại áo và cravát. Ông lùn, đứng thẳng, chiếc bụng phệ quay về phía cửa. Ông thấy một thanh niên cao lớn nước da ngăm ngăm, không quá hai mươi bốn, chắc chắn là không nhiều tuổi hơn con ông nhưng đôi mắt nâu nghiêm nghị và khuôn mặt gần như xấu xí. Anh ta mặc quân phục xanh lá cây, mang dấu hiệu trắng xanh ở túi áo và cánh tay trái tỏ ra là thuộc về ngành dân chính. Tác phong của anh có vẻ mạnh mẽ.

Lúc Gordon giới thiệu, giáo sư nói: “Hân hạnh được biết ông”, rồi chìa tay ra. Ông cố giữ thể diện và chợt thấy mình đã tỏ ra quá trịnh trọng. Ông mỉm cười cho ra vẻ tự nhiên. Người thanh niên nhìn ông lạnh lùng và rút ngay bàn tay sau khi bắt. Sợ mình làm bực mình anh thanh niên, giáo sư ngồi xuống vừa lay các con cờ, hỏi:

— Ông có thích chơi cờ?

Gordon làm hiệu cho Mosca tới bàn.

— Ông có thể giúp cho ông ta được gì không? Ông ta rất tốt với tôi.

Mosca ngồi xuống ghế đối diện với giáo sư:

— Không rành lắm đâu! Gordon mới dạy tôi trò chơi này cách đây một tháng.

Giáo sư gật gù:

— Xin ông chọn quân trắng.

Mosca đi trước, giáo sư say mê với nước cờ. Vừa chơi, ông vừa nghĩ: Người Mỹ đều có lối mở đầu giống nhau nhưng trong khi giáo viên Gordon đi từ tốn cẩn thận thì anh chàng này áp dụng thế tấn công dũng mãnh của tuổi trẻ.

Một lúc sau, Mosca nói:

— Ông cao cờ quá, tôi chơi không lại.

Giáo sư gật gù hài lòng vì không có vẻ bực tức trong giọng nói của Mosca.

Thế rồi không dông dài, Mosca đi thẳng vào đề bằng tiếng Đức:

— Tôi muốn giáo sư dạy tiếng Anh cho vợ tôi mỗi tuần hai buổi. Bao nhiêu tiền giáo sư?

Giáo sư đỏ mặt. Với một giáo sư mà Mosca nói chuyện tiền bạc như một người buôn.

— Bao nhiêu cũng được. Nhưng ông nói tiếng Đức giỏi, sao không dạy bà ấy?

Mosca đáp:

— Có, tôi có dạy, nhưng vợ tôi muốn học ngữ pháp, một cây thuốc lá mỗi tuần được không?

Giáo sư gật đầu.

Mosca mượn bút chì của Gordon viết vào một mảnh giấy, trao cho giáo sư:

— Khi nào người ta hỏi thì giáo sư trình giấy này. Có địa chỉ trên đó luôn.

Giáo sư hỏi:

— Bắt đầu đêm mai được không?

— Được.

Bên ngoài, xe Jeep bóp còi. Mosca nói:

— Leo. Chúng tôi đến Câu lạc bộ Sĩ quan. Gordon, ông có đi với chúng tôi?

— Không. Có phải Leo người đã kẹt ở Buchemvald?

Mosca gật đầu, Gordon nói:

— Mời hắn lên đây một chút. Tôi muốn gặp hắn.

Mosca đến cửa sổ mở tung hai cánh. Tiếng còi xe im bặt, Mosca kêu to:

— Lên đây!

Bấy giờ trời đã tối, đám thiếu nhi đã biến mất.

Leo lên, bắt tay với Gordon và chào giáo sư thật cộc lốc: “Angenehm.”

Giáo sư cúi đầu, xách cặp lên nói với Gordon:

— Tôi phải về.

Gordon tiễn giáo sư ra cửa ngoài. Rồi ông vào bếp ở phía sau nhà. Vợ ông đang ngồi cùng bàn với Yergen, bà đang trả giá vài món hàng chợ đến. Yergen rất lễ phép nhưng cương quyết. Bà Gordon mua hàng với giá rẻ còn Yergen thì chú trọng đến giá trị món hàng. Trên ghế bên cạnh bàn là một chồng vải len màu sét. Bà Ann Middleton nói với chồng:

— Len này có đẹp không anh?

Bà là một người béo, nét mặt hiền lành mặc dầu mắt và cằm có vẻ tinh ranh.

Gordon chậm rãi nói:

— Mua bán xong, bà nên theo tôi tiếp chuyện với mấy người bạn.

Yergen vội vã nốc cạn tách cà phê, cho vào túi xách các hộp thịt trên bàn.

— Tôi xin cáo lui.

Bà Ann nói:

— Chớ quên mang vải áo cho nhà tôi vào tuần tới.

Yergen nói:

— Vâng. Chậm nhất là tuần sau.

Khoá cửa xong, bà Ann mở tủ lấy một chai Whisky và vài hộp Côca cola, bảo chồng:

— Tôi thích mua bán với Yergen. Hắn không làm mình mất thì giờ với những món hàng không đáng.

Hai vợ chồng cùng ra phòng khác.

Sau phần giới thiệu Gordon ngồi tựa vào ghế, không buồn nghe những lời xã giao thông thường của vợ. Ông không thích không khí xa lạ của một căn phòng sung công, sống bên bàn ghế, không có liên hệ tình cảm nào. Các tư tưởng đó khiến một người trí thức như ông khó chịu. Nhưng cái cảm nghĩ đó không phải là mới. Ông nhớ chuyến trở về quê hương trước khi vào quân đội. Trong ngôi nhà tổ phụ có nhiều bàn ghế ông bà để lại, lúc hôn cha mẹ, những gò má chai cứng vì không khí gắt gao miền Bắc, ông biết là ông sẽ không bao giờ trở về nữa. Ông nghĩ rằng quê hương ông, mảnh đất lạnh giá chỉ thích hợp với những người già, còn đám trai trẻ thì đi ra trận mạc hoặc vào xưởng thợ.

Vợ ông pha rượu, pha loãng vì rượu Whisky chỉ bán theo khẩu phần và thời gian gần đây, bà để dành rượu để bán chợ đen.

Gordon hỏi Leo:

— Trong trại giam của ông có một số tù binh đồng minh bỏ bom chết à?

Leo đáp:

— Vâng. Tôi có nhớ. Chúng tôi không hề hận về chuyện đó đâu!

— Tôi đọc báo thấy Thalman, lãnh tụ Cộng sản thiệt mạng trong vụ bắn phá đó. Ông có biết không?

Đây là lần duy nhất giọng Gordon mất bình tĩnh. Leo đáp:

— Đó là một việc lạ. Thalman bị đưa vào trại hai ngày sau vụ bắn phá. Sau đó, ông được đưa đi. Chúng tôi nghe người ta loan tin ông ấy chết. Cố nhiên đó chỉ là trò đùa với chúng tôi.

Gordon thở một hơi dài:

— Ông có gặp không?

Leo đáp:

— Không. Tôi nhớ rõ phần lớn các Kapos - tức là những đại diện là Cộng sản. Họ là những người đầu tiên bị đưa vào trại giam. Thalman bị canh giữ cẩn mật.

Gordon gật gù, vẻ mặt trịnh trọng, ông nói với vợ, giọng gay gắt:

— Bà thấy rõ ai là kẻ thù thật sự của Chủ nghĩa Phát xít chứ?

Ở tầng trên có tiếng con trẻ khóc. Gordon lên lầu đem xuống một cậu bé chừng sáu tháng.

Gordon thay tã gọn gàng.

Bà vợ nói:

— Ông ấy đảm hơn tôi nên ông thích chăm sóc cháu bé.

Gordon hỏi:

— Tại sao hai ông đến đây thay vì đến câu lạc bộ?

Ann xen vào:

— Hai ông nên đi chơi.

Mosca nói:

— Chúng tôi có thể ở đây trong chốc lát. Chúng tôi cần gặp Eddie Cassin tại câu lạc bộ vào mười giờ. Anh ấy đang ở nhà hát.

Mosca nói:

— Đêm nay tại câu lạc bộ có màn biểu diễn ác liệt. Leo chưa hề xem màn này. Leo không thể bỏ qua được.

Lúc Gordon tiễn hai người ra cửa, ông nói với Mosca:

— Chúng tôi không hề dùng thẻ ủy viên của chúng tôi. Khi nào ông cần mua thêm thực phẩm, cứ cho tôi biết.

Gordon khoá cửa lại, vào phòng khách. Ann bảo chồng:

— Ông đối xử với Leo không đẹp.

Gordon nói:

— Tôi vẫn nghi tên đó là một kẻ mạo danh.

Lần này, vợ ông không cười.

Câu lạc bộ Sĩ quan là cơ sở đẹp nhất ở Bremen. Bãi cỏ ngày xưa nay là chỗ đậu xe quân đội. Vườn hoa ở phía sau cung cấp hoa cho các tướng tá cao cấp.

Lúc Eddie bước vào, sân nhảy vắng người. Khán giả đứng quanh, xếp thành ba hàng. Một số khác ngồi ở quầy rượu đứng lên ghế để nhìn.

Một người hấp tấp đi ngang qua Eddie, đến sân gỗ. Cô là vũ nữ, thoát y trăm phần trăm. Cô chạy ngang qua Eddie để vào phòng thay đồ. Eddie đến quầy rượu. Trong một góc, anh thấy Mosca và Wolf nên đi lại nhập bọn.

Eddie bảo Walter:

— Vậy mà cậu quả quyết Leo không đến đây xem thoát y vũ.

Mosca cười:

— Ừ. Tôi có thấy hắn ở đây.

Eddie cười với Wolf:

— Có tìm được mỏ vàng không? - Eddie biết Wolf và Mosca đi đêm, để chạy áp phe chợ đen.

Wolf lắc đầu:

— Lúc này làm ăn khó khăn.

Eddie hỏi:

— Đừng giấu tôi, tôi thấy bà quen của cậu đeo hột xoàn, mặc pyjama.

Wolf khó chịu:

— Cô ấy kiếm pyjama ở đâu vậy?

Mọi người cười ồ lên.

Người bồi đến. Eddie gọi một ly Whisky.

Wolf hất hầm về phía sân khấu nói:

— Chúng tôi biết trước cậu ngồi ở hàng đầu đêm nay.

Eddie nói:

— Không đúng. Tôi tới nhà hát trước rồi mới về đây.

Các màn trình diễn đã kết thúc. Các sĩ quan kéo nhau qua quán rượu. Vì chật, Mosca đề nghị:

— Mình qua sòng bạc chơi một chút đi.

Phòng chơi công vụ cũng đông. Đại tá, một người thấp, mập béo với râu mép vàng, ăn mặc thật chải chuốt, đích thân xúc mấy con xúc xắc một cách vụng về. Tất cả những tay chơi đều là sĩ quan, phần lớn là phi công. Bên phải đại tá là sĩ quan phụ tá lúc nào cũng cẩn thận theo dõi các cuộc chơi, nhưng không hề tham gia.

Sĩ quan phụ tá là đại úy trẻ có nụ cười tươi. Ông rất hài lòng về quyền hạn của mình, quyền tuyển chọn các sĩ quan cấp úy đảm trách các dịch vụ vào cuối tuần. Đại tá giao việc ấy cho đại úy phụ tá. Ông này rất công bằng, nhưng có tính thù vặt mỗi khi bị chạm tự ái. Kỷ luật quân đội là điều mà đại úy coi như Kinh thánh, không ai có thể phạm được. Những ai đi tắt về ngang nhất định sẽ bị đại úy tố thẳng tay. Đại úy không lớn tuổi hơn Mosca.

Một người bồi mặc áo trắng đứng sau quầy rượu. Mỗi khi có người gọi rượu, hắn đặt ly lên quầy. Người gọi phải tới lấy.

Wolf không đánh bạc, ngồi trên một ghế bành. Eddie và Mosca chen vào sát bàn. Đến lượt Eddie, Mosca hùn với bạn. Eddie là tay đánh bạc rất cẩn thận, đặt tiền - một xấp bạc một đô la - thật thận trọng, gần như không hăm hở. Mosca kiếm được tiền nhiều hơn Eddie. Hai người đứng kế bên nên đến lượt Mosca (mỗi người một lần theo vòng kim đồng hồ). Chàng tin tưởng đặt hai mươi đô la lên nỉ xanh. bốn sĩ quan khác cũng đặt tiền, mỗi người năm đô la. Mosca dùng tay trái lắc, ra số bảy. Bốn sĩ quan đánh luôn hai mươi đô la. Đại tá bắt Mosca xúc lần nữa ném thật mạnh. Lại ra con số bảy. Mosca nói:

— Đánh luôn tám mươi đô la.

Eddie cũng theo hai mươi đô la. Đại tá bắt.

Lần này Mosca thật nhẹ. Lại ra con số bảy. Mosca hân hoan:

— Một trăm sáu mươi đô la.

Đại úy phụ tá tay cầm ly rượu chăm chú theo dõi Mosca lắc. Eddie cẩn thận kéo mười đô la và cho vào túi ba chục.

Đại tá nói:

— Tôi bắt hai chục.

Eddie như tiếc rẻ bỏ xuống mười đô la, rồi nhún vai khi bắt gặp ánh mắt của Mosca.

Mosca tung mạnh ba con xúc xắc bằng tay trái. Ra số bốn. Một sĩ quan nói:

— Tôi bắt đầu từ mười đến năm.

Mosca bắt hết tất cả. Chàng rất hân hoan trước vận đỏ bất ngờ:

— Tôi cá một trăm năm mươi đô la. Không ai bắt.

Chàng sắp tung lên thì đại tá nói:

— Tôi đánh hai chục.

Mosca ném xuống một tờ giấy mười đô la:

— Tôi bắt.

Đại tá phản đối:

— Anh chỉ đặt có mười đô la.

Mosca ngừng tay lại, tựa vào bàn cố giữ giọng bình tĩnh:

— Thưa đại tá, đại tá phải chấp hai so với một khi tôi chọn con số bốn.

Đại tá quay lại một sĩ quan hỏi:

— Có đúng vậy không, trung úy?

Sĩ quan lúng túng đáp:

— Đúng, thưa đại tá.

Đại tá ném xuống hai chục đô la:

— Được rồi. Ném đi.

Ba con xúc xắc tung vào bốn cạnh chiếc hộp rồi lăn tít trên nỉ xanh rồi đứng lại hẳn đột ngột. Mosca nhìn một lúc rồi qươ đống bạc vào, nói lớn:

— Chưa bao giờ tôi thấy một pha đẹp như thế này.

Mosca nghĩ không nên kéo dài thêm vì vận đỏ không thể tiếp tục mãi mãi. Chàng đánh nhỏ lại và sau vài lần cho qua tay người khác. Chàng tiếp tục chơi nho nhỏ. Đến lúc Đại tá lắc. Mosca đánh lớn. Mosca lại thắng.

Đại tá nói, không có vẻ hờn giận:

— Anh may mắn hơn tôi.

Ông mỉm cười bỏ đi ra. Các sĩ quan nghe ông xuống lầu. Mosca chợt nhớ mình sai vì đại tá chắc chắn không rõ thể lệ chơi xúc xắc.

Không khí sòng bạc trở nên dễ chịu hơn. Các sĩ quan nói chuyện tự nhiên hơn. Người bồi bận rộn hơn vì các sĩ quan gọi rượu tới tấp. Sĩ quan phụ tá bên quầy rượu, ngồi trên ghế cao chờ rót rượu rồi gọi:

— Mosca, lại đây một chút.

Mosca nhìn ngoái lại. Eddie sắp ném các con xúc xắc. Anh nói:

— Để tôi ném xong đã.

Mosca thanh toán nhanh, bước lại sĩ quan phụ tá đang kiên nhẫn chờ chàng.

Đại úy nhìn chàng với đôi mắt bình tĩnh:

— Anh học ở đâu mà bảo đại tá phải chấp hai một?

Mosca ngạc nhiên và hơi lúng túng:

— Đó là thông thường.

Đại úy nói như người lớn nói với trẻ con:

— Trong bàn chơi có ít nhất là mười sĩ quan, không ai nói đến chuyện đó. Và nếu nói, họ cũng nói thật lịch sự. Anh có biết tại sao họ không nói?

Mosca đỏ mặt. Chàng nghe tiếng lắc đã ngưng và mọi người đang lắng tai nghe. Chàng thấy khó chịu như những tháng đầu ở trong quân đội, nhún vai:

— Tôi nghĩ rằng đại tá không biết nên tôi nhắc đại tá.

Đại úy đứng lên:

— Anh tưởng anh là dân sự nên muốn làm gì thì làm. Anh tưởng đại tá ỷ lớn chức để ăn gian anh mười đô la phải không? Anh nên nhớ một điều: nếu muốn thì chúng tôi có thể tống cổ anh về Mỹ ngay và tôi nghĩ rằng anh không muốn bị tống khứ như vậy. Cho nên anh phải liệu hồn. Nếu đại tá không biết về anh thì các phụ tá của đại tá biết. Anh đã sỉ nhục vị Chỉ huy trưởng và các sĩ quan trong phòng này. Đừng để chuyện này tái diễn.

Mosca gục mặt xuống, vừa giận vừa nhục. Chàng thấy Eddie đang nhìn mình, với nụ cười hài lòng. Mosca nghe đại úy nói tiếp:

— Nếu tôi là chỉ huy thì tôi không cho anh vào Câu lạc bộ Sĩ quan. Anh không hiểu được ý nghĩa của quân đội.

Mosca ngẩng mặt lên, chàng thấy khuôn mặt đại úy rõ ràng, đôi mắt xám thơ ngây và nét mặt nghiêm nghị:

— Đại úy đã được bao nhiêu huân chương? Đại úy tham dự bao nhiêu cuộc hành quân đổ bộ?

Đại úy ngồi lên ghế uống rượu. Mosca toan đưa cánh tay lên thì đại úy nói:

— Tôi không muốn nói tới vấn đề đó. Tôi thấy trong số các sĩ quan ở đây có nhiều người có chiến tích hơn, nhưng họ không có thái độ và hành động như anh. - Giọng đại úy thật bình tĩnh, lạnh lùng.

Mosca cố nuốt cơn giận và áp dụng chiến lược lạnh lùng bình tĩnh của đối phương:

— Được. Tôi đã sai lầm khi bảo đại tá như thế. Tôi xin lỗi. Nhưng đại úy đừng coi rẻ tôi là dân sự.

Đại úy phụ tá cười:

— Miễn là anh biết cách xử sự!

Mosca nói:

— Được.

Mặc dầu cự nự, nhưng Mosca thấy rõ mình đã thua, nên lúc trở về sòng bạc, chàng đỏ mặt vì nhục nhã. Eddie cố nén một nụ cười khi nheo mắt an ủi chàng.

Sĩ quan ném con vụ to lên cho đại úy phụ tá nghe:

— Rất may là anh không thắng thêm mười đô la. Chúng tôi sẽ lôi anh ra ngoài hè bắn chết.

Các sĩ quan quanh bàn đều cười, trừ một mình Mosca.

Ở phía sau, chàng nghe đại úy phụ tá nói chuyện thật tự nhiên, và thỉnh thoảng bật cười, vừa nói vừa uống rượu như chẳng có việc gì xảy ra.