ai vợ chồng đang rửa bát; vợ anh rửa, còn anh lau. Tối hôm qua, anh là người rửa. Không như những người đàn ông mà anh biết, anh thực sự giúp vợ làm việc nhà. Cách đây vài tháng, anh nghe một người bạn của vợ anh chúc mừng cô ấy về việc có một người chồng tâm lý và anh nghĩ “Tôi đã cố gắng”. Giúp vợ anh rửa bát là một cách anh thể hiện sự tâm lý của mình.

Họ nói nhiều chuyện và loanh quanh thế nào lại nhắc đến chuyện người da trắng có nên lấy người da đen hay không. Anh nói rằng, nếu cân nhắc thật kỹ mọi thứ, thì có vẻ đó không phải là một ý kiến hay.

“Tại sao?”, vợ anh nói.

Thỉnh thoảng vợ anh có cái vẻ mặt mà ở đó hai lông mày của cô ấy sẽ nhíu lại gần nhau, cô ấy sẽ cắn môi dưới và nhìn thẳng xuống đất. Khi anh thấy vẻ mặt ấy, anh biết là anh không nên nói gì, nhưng rồi bao giờ anh cũng vẫn nói. Thực ra, nó làm cho anh nói nhiều hơn. Bây giờ, vợ anh đang có cái vẻ mặt đó.

“Tại sao?” vợ anh hỏi lại, và đứng đó, hai tay vẫn đang nhúng trong một cái bát lớn, không rửa nó mà chỉ giữ nó nổi trên mặt nước.

“Nào nào”, anh nói. “anh đã học cùng với người da đen, anh đã làm việc với người da đen, anh sống cùng phố với người da đen; chẳng có vấn đề gì cả. Em không cần phải mỉa anh là đồ phân biệt chủng tộc”.

“Em không mỉa gì cả”, vợ anh nói và bắt đầu rửa cái bát, hai tay xoay tròn quanh cái bát như thể đang nặn nó. “Em chỉ không hiểu người da đen lấy người da trắng thì đã làm sao, thế thôi”.

“Thì văn hóa họ khác văn hóa mình. Em cứ thử nghe họ nói chuyện mà xem; họ nói tiếng lóng của họ. Anh thấy thế cũng chả sao, anh thích nghe họ nói chuyện”, thực sự là anh thích nghe người da đen nói; không hiểu sao, điều đó luôn làm anh thấy vui lên. “nhưng mà nó khác. Một người từ cái văn hóa đấy và một người từ văn hóa cùa mình không bao giờ có thể thực sự hiểu nhau”.

“Như anh hiểu em ấy hả?” vợ anh hỏi.

“Ừ. Như anh hiểu em”.

“Nhưng nếu họ yêu nhau”, vợ anh nói. Cô ấy rửa bát nhanh hơn, mắt không nhìn anh.

Chết rồi, anh nghĩ. Anh nói:

“Em không cần phải tin anh. Cứ nhìn vào thống kê mà xem. Hầu hết các cuộc hôn nhân kiểu thế đều đổ vỡ”.

“Dào, thống với chả kê”. Vợ anh luôn tay xếp bát đĩa lên kệ cho ráo nước, hầu như chỉ lấy giẻ lau lướt qua chúng. Rất nhiều bát đĩa vẫn còn mờ và anh có thể thấy vụn thức ăn còn dính vào răng những cái dĩa. “Rồi”, vợ anh nói. “thế người nước ngoài thì sao? Chắc anh cũng nghĩ hai người nước ngoài không nên lấy nhau”.

“Chứ còn sao. Làm sao em có thể hiểu một người có xuất thân hoàn toàn khác với em?”

“Khác!”, vợ anh nói. “Là không giống nhau, như em với anh”.

“Phải, khác chứ sao”, anh gắt. Anh không thích cái cách vợ anh giở trò nhại lại những gì anh nói, khiến cho chúng trở nên lố bịch, thậm chí đạo đức giả. “Mấy cái này vẫn bẩn”, anh nói và ném tất cả dao dĩa trở lại bồn rửa.

Nước đã lặng và đổi màu xám. Vợ anh nhìn xuống mặt nước, môi mím chặt, rồi sục tay xuống nước. “Ái”, vợ anh kêu lên và nhảy lùi lại. Nàng cầm chặt vào cổ tay phải và giơ nó lên cao. Ngón tay nàng đang chảy máu.

“Ann, đứng yên đó”, anh nói. “Em đứng yên đó”. Anh chạy lên cầu thang, vào phòng tắm lục tung tủ đựng thuốc để lấy cồn, bông, và băng Band-Aid. Khi anh trở xuống, vợ anh đang dựa vào tủ lạnh, hai mắt nhắm, và vẫn đang lấy tay này bóp chặt cổ tay kia. Anh cầm tay nàng, lấy bông thấm ngón tay. Máu không còn chảy nữa. Anh bóp để xem vết thương sâu đến đâu và một giọt máu sùi lên, rung rinh đỏ, rồi rơi xuống nền nhà. Vợ anh nhìn anh xuyên qua ngón tay với ánh mắt buộc tội. “Nông thôi”, anh nói. “Đến mai là khỏi”. Anh hy vọng nàng biết ơn việc anh đã nhanh chóng giúp nàng như thế nào. Anh đã hành động vì quan tâm tới vợ mà không hề nghĩ đến việc mình được lợi gì, nhưng bây giờ, anh bỗng nghĩ rằng vợ anh nên biết điều mà không gợi lại cuộc nói chuyện lúc nãy bởi vì anh đã ngán nó rồi. “Anh sẽ rửa nốt”, anh nói. “Em nghỉ đi”.

“Không sao”, vợ anh nói. “Để em lau”.

Anh bắt đầu lặng lẽ rửa dao dĩa. Anh rửa rất kỹ những cái dĩa.

“Rồi”, vợ anh nói. “Thế nếu em là da đen thì chắc là anh đã không lấy em”.

“Vì Chúa, Ann!”

“Thì chẳng phải là anh đã nói thế còn gì?”

“Không, anh không hề nói thế. Câu hỏi của em hoàn toàn vớ vẩn. Nếu em là người da đen thì có lẽ chúng ta đã chẳng cả gặp nhau. Em sẽ không có những người bạn như bây giờ, anh cũng thế; cô gái da đen duy nhất mà anh biết là bạn trong nhóm hùng biện ở trường, mà lúc đó thì anh đã đang hẹn hò em rồi”.

“Nhưng nếu như chúng ta đã gặp nhau và em là người da đen?”

“Thế thì có thể em đã đang hẹn hò với một anh chàng da đen”. Anh nhặt ống phun nước lên và xối vào đám thìa dĩa. Nước nóng đến mức mặt kim loại chuyển một màu xanh xám, rồi trở lại màu sáng bạc.

“Giả sử là không phải thế’, vợ anh nói. “Giả sử em da đen và không có bạn trai, rồi em với anh gặp nhau và yêu nhau”.

Anh liếc nhìn vợ anh. Nàng đang quan sát anh, hai mắt rực sáng. “Nghe này”, anh lấy giọng điểm tĩnh, “chuyện này thật ngớ ngẩn. Nếu em là người da đen thì em đã không phải là em”. Trong lúc anh nói, anh nhận ra điều mình nói hoàn toàn chính xác. Rõ ràng không thể nào phủ nhận việc vợ anh sẽ không còn là cô ấy nếu như cô ấy là người da đen. Vậy là anh nhắc lại:

“Nếu em da đen thì em đã không phải là em”.

“Em biết”, vợ anh nói. “nhưng cứ giả sử”.

Anh hít một hơi dài. Anh đã thắng cuộc tranh luận này nhưng vẫn cảm thấy mình đang bị dồn vào chân tường. “Giả sử cái gì?”

“Giả sử em da đen nhưng vẫn là em và chúng ta yêu nhau. Anh có cưới em không?”

Anh nghĩ.

“Thế nào?”, vợ anh nói và bước lại gần anh. Hai mắt nàng còn sáng hơn lúc trước. “Anh có cưới em không?”

“Anh đang nghĩ”, anh nói.

“Anh sẽ không cưới em, em biết. Anh sẽ nói không”.

“Đừng có vội thế”, anh nói. “Có nhiều thứ phải cân nhắc. Chúng ta không muốn làm chuyện gì mà chúng ta phải hối tiếc cả đời.

“Không cân nhắc gì cả. Có hay không?”

“Rồi, nếu em nói như thế…”

“Có hay không?”

“Vì Chúa, Ann. Được rồi, không”.

“Cám ơn anh”, vợ anh nói và rời khỏi bếp vào phòng khách. Một giây sau, anh nghe thấy nàng lật một tờ tạp chí. Anh biết là vợ anh quá giận để có thể đọc báo; nhưng nàng không giật các trang tạp chí như anh sẽ làm; nàng giở chúng từ từ, như thể đang nghiền ngẫm từng từ. Nàng đang thể hiện sự thờ ơ với anh, và điều đó mang lại hiệu quả mà anh biết là nàng đã dự tính. Nó làm anh đau lòng.

Anh không có lựa chọn nào khác ngoài việc cũng thể hiện sự thờ ơ của anh với nàng. Anh lặng lẽ rửa rất kỹ đống bát đĩa còn lại. Rồi anh lau khô và cất chúng đi. Anh lau sạch quầy nấu nướng, bếp, và cả mặt sàn mà giọt máu đã rơi xuống hồi nãy. Trong lúc làm thế, anh quyết định là anh cũng sẽ lau luôn cả sàn bếp. Khi anh lau xong, sàn nhà bếp trông như mới – giống như lúc người ta cho anh vào xem, trước khi anh và vợ chuyển vào.

Anh cầm túi rác lên, mang ra ngoài. Đêm rất trong; anh có thể nhìn thấy một vài ngôi sao ở phía tây, chỗ mà ánh sáng của thành phố không làm mờ chúng. Trên đường El Camino, xe cộ đi lại liên tục nhưng thưa và đều đặn như một dòng sông phẳng lặng. Anh cảm thấy xấu hổ vì đã để vợ lôi vào một cuộc tranh luận. Khoảng ba mươi năm nữa, họ đều sẽ chết. Lúc đó thì những thứ này có nghĩa lý gì? Anh nghĩ đến những năm tháng họ đã sống cùng nhau và họ đã gần nhau như thế nào, họ hiểu nhau rất rõ, và cổ họng anh nghẹn lại đến mức anh khó thở. Mặt và cổ anh bắt đầu giật giật. Ngực anh nóng lên. Anh đứng đó một lúc, tận hưởng những cảm giác này, rồi cầm thùng rác lên và đi ra ngoài qua cổng sau.

Hai con chó hoang ở dưới phố lại đang bới thùng rác; một con đang lăn người trên mặt đất, còn con kia ngậm gì đó trong miệng. Khi thấy anh, chúng lẩn đi bằng những bước đi ngắn, đủng đỉnh. Bình thường, anh sẽ ném một hòn đá theo nhưng hôm nay, anh để chúng đi.

Căn nhà tối đèn khi anh trở lại. Vợ anh đang trong nhà tắm. Anh đứng phía ngoài cửa nhà tắm, gọi tên nàng. Anh nghe tiếng chai lọ lách cách nhưng nàng không trả lời.

“Ann, anh xin lỗi”, anh nói. “Anh sẽ đền, anh hứa đấy”.

“Đền cách nào?”, vợ anh hỏi.

Anh đã không chờ điều này. Nhưng có một âm thanh trong giọng nói của nàng –một nốt ngang và cương quyết mà anh chưa từng nghe – anh hiểu rằng anh phải nghĩ ra một câu trả lời đúng. Anh tựa vào cửa.

“Anh sẽ cưới em”, anh thì thào.

“Để xem đã”, vợ anh nói. “Anh vào giường đi. Em sắp xong rồi”.

Anh cởi quần áo và chui vào chăn. Cuối cùng anh cũng nghe tiếng cửa nhà tắm mở ra và đóng lại.

“Anh tắt điện đi” vợ anh nói từ hành lang.

“Hả?”

“Anh tắt điện đi”.

Anh đưa tay kéo cái dây công tắc đèn cạnh giường. Căn phòng tối đen. “Rồi”, anh nói. Anh nằm đó nhưng không thấy gì xảy ra. “Được rồi đấy”, anh nhắc lại. Rồi anh nghe tiếng động ở phía bên kia của căn phòng. Anh ngồi dậy nhưng không nhìn thấy gì. Căn phòng yên lặng. Tim anh đập mạnh giống hệt như đêm đầu tiên của hai người, và nó vẫn đập mạnh khi anh giật mình vì một âm thanh trong bóng tối, cũng như trong lúc anh chờ đợi để nghe lại nó – âm thanh của một ai đó đang di chuyển trong căn nhà, âm thanh của một người lạ.