Ðêm yên bình quá.

Yên bình đến tiếng giun dế nỉ non, tiếng kêu thảng thốt và tiếng hót thơ dại của các loài chim đêm cũng chỉ làm tăng thêm vẻ yên bình đó. Im lặng tan chảy trên những phiến lá cam bạc trắng, những ngọn cau, những đóa mẫu đơn đọng đầy sương, những búi cỏ leo dưới chân tường. Gió như chẳng còn là gió mà chỉ là tiếng thở dài trộm lén của kẻ nghi kị và sợ hãi tất thảy nhân gian đành ngấu nghiến nỗi buồn của mình. Càng về khuya, trăng càng sáng. Nhưng chẳng phải ánh vàng lộng lẫy mà là thứ ánh bạc trộn cùng các tia lửa dạ quang. Trăng mênh mông trùm phủ núi rừng, thôn xóm, các dải đồi hoang, các nương rẫy, tất thảy các đường nét hình khối hòa trộn thành một niềm mờ ảo, một đại dương giao hòa bóng tối, ánh trăng, lửa lân tinh thoi thóp ven rừng, những dải sương trắng đục kéo từ vực sâu qua thung lũng. Ðại dương ấy phân cắt với bầu trời bởi một đường viền đen thẫm phía tây, ấy là dải Trường Sơn. Phía sau rặng núi, trời đêm ánh lên màu lá mạ.

- Nhà nhà đã tắt đèn.

Hoan lên tiếng.

- Chỉ nhà mình có thói quen để đèn đêm.

Miên đáp.

Rồi họ lại yên lặng.

Ðây là lần đầu tiên hai người cùng trèo lên sân thượng cùng ngắm nhìn khung cảnh xung quanh. Khung cảnh quen thuộc mà chưa có lúc nào họ có thời gian để mắt tới. Ngôi nhà Hoan xây theo kiểu cổ, tường cao, cột cao, lợp ngói dày không có gác. Nhưng khi xây khu nhà kho, nhà bếp và nhà tắm, anh cho đổ một sân thượng rộng trên năm chục thước vuông để Miên lấy chỗ phơi quần áo và buổi tối ngồi uống trà. Sân thượng có lan can bao quanh, đứa con trai họ tha hồ nhảy nhót. Trên sân đặt sẵn đôi tràng kỉ và chiếc bàn nhỏ, thường khi, cơm chiều xong, hàng xóm đến uống trà hoặc đánh cờ. Thêm nữa, họ có thể mở đài nghe tin tức thế giới, tán gẫu và phóng tầm mắt đến tận chân trời. Vào giờ những người đàn ông tụ họp, Miên bận tắm rửa cho con hoặc thu vén nhà cửa, bởi thế, trừ những lúc phải trèo lên sân thượng để phơi quần áo, chưa bao giờ Miên đặt chân lên đây vào buổi tối. Ðêm nay bất chợt Hoan bảo:

- Trăng sáng quá, mình lên sân thượng đi em.

- Dạ.

Chị gật đầu tức khắc, nhưng chưa hiểu anh muốn gì. Khi Hoan đưa tay dắt chị lên cầu thang. Miên bỗng tràn đầy hối tiếc:

Mình sắp phải xa ngôi nhà này, mà chưa biết ban đêm khung cảnh ra sao... cũng như buổi tối Bôn về đây, mình mới để mắt tới vườn cam sau nhà... cái gì ta bắt đầu nhận biết, là ta sắp mất...

Ý nghĩa ấy khiến chị hụt hang, và chị ngả đầu vào vai chồng. Hoan ôm vợ. Tấm thân cao lớn của anh là bức thành che chắn cho chị. Vòng tay anh quàng qua lưng chị, cử chỉ quá đỗi thân thuộc khiến chị muốn khóc. Anh đã ôm chị như thế vào những ngày họ mới yêu nhau, vào lúc chị bị ngất xỉu trong thời kì ốm nghén, vào ngày đưa chị tới trạm hộ sinh, vào một tối ba mươi Tết lúc chị bưng nồi chè lên nhà giẫm phải vỏ cam suýt ngã, và một lần... chị từ buồng tắm ra anh đã ôm thốc chị trở lại để bắt chị tắm cùng anh lượt nữa trong gian phòng tắm nghi ngút hơi nước, Hoan cười như nắc nẻ và bên ngoài, trời rét tái tê. Còn bao lần như thế nữa? Hoan đã ôm chị bất cứ lúc nào anh có thể, những kỉ niệm ấy không thể đếm xuể trong quãng thời gian họ chung sống và lẽ ra nó có thể kéo dài tới lúc hai người đầu bạc răng long...

- Em có lạnh không?

- Không.

- Em làm sao vậy?

- Không.

- Nước mắt em nhòe ướt áo anh.

- Không.

- Mù-soa đâu, đưa anh lau cho.

Một con chim lợn bỗng buông tiếng kêu đầu ngõ. Tiếng kêu vãi trong không gian một thứ âm thanh cục cằn, u ám. Miên ôm riết lấy chồng:

- Người ta bảo chim lợn kêu là sắp có người chết.

- Vậy thì dân sống ven rừng sẽ chết quanh năm... em đừng tin điều đó.

Hoan dừng lại một khoảnh khắc rồi tiếp:

- Nhưng đêm nay tiếng chim lợn rơi đúng ngõ nhà mình... có thể lần này nó báo đúng.

- Anh muốn nói ai?

- Không phải em, không phải anh, càng không phải con trai chúng mình... đó là hạnh phúc của chúng ta... nó cũng như con người, có số kiếp, có sinh và có tử.

Anh thở dài, đoạn ghì xiết Miên trong vòng tay khiến chị gần như nghẹt thở:

- Miên, không thể khác được sao?

-...

- Anh chẳng biết anh sẽ sống thế nào khi không có em.

- Bất cứ cô gái trẻ nào cũng mơ ước lấy được anh Hoan ạ...

- Như bất cứ người đàn ông nào cũng cầu trời khấn phật nếu lấy được em... nhưng nói tới chuyện ấy làm gì?

- Anh bảo em nói gì bây giờ?

Hoan im lặng. Và Miên tiếp:

- Anh ngỡ em sung sướng lắm ư?

Chị cao giọng đay lại anh và bắt đầu nghẹn. Hoan cúi xuống, mùi hương nhu lẫn mùi tóc Miên xộc vào mũi anh, như mùi hương anh đã hít thở từ ngàn kiếp trước đến tận bây giờ, lại như một ảo ảnh thắm tươi sắp tan theo gió... Anh bỗng nhớ điên cuồng mùi hương đó, tựa hồ anh đã đánh mất nó từ lâu vừa tìm lại được và rồi sắp sửa phải rời xa trong khoảnh khắc. Anh cúi thấp hơn nữa vì anh cao hơn Miên một cái đầu, rồi ngồi xuống tràng kỉ anh đặt vợ lên đùi hôn mái tóc chị ngấu nghiến. Tóc Miên đen lánh, mượt như tơ, dài quá khoeo chân. Hồi con gái, tóc Miên dài qua gót chân hơn gang tay mỗi bận gội đầu phải đứng lên ghế chải. Sau khi lấy chồng, dì Huyên cắt bớt vài gang:

- Hết thời bẻ gãy sừng trâu rồi con ạ. Hớt bớt đi kẻo ăn được ba hột cơm nó nuôi tóc hết, chẳng còn gì nuôi da nuôi thịt. Miên kể chuyện ấy với anh với giọng tiếc nuối. Còn anh, anh cười và bảo vợ:

- Chuyện đã qua đừng nhớ cho thêm phiền... nhưng giờ tóc em cũng vô địch hoàn cầu rồi... anh chưa từng thấy ai có mái tóc đẹp hơn.

Ðã nhiều lần anh tự tay chải tóc, búi tóc cho chị. Anh thích thọc tay vào suối tóc dày mát rượi ấy để cảm giác êm dịu thấm vào da thịt, thấu tới tận tâm hồn... Giờ anh sắp phải lìa xa mái tóc ấy, mùi hương ấy... Hoa lùa mấy ngón tay vào búi tóc Miên trong lúc bên tai anh vang lên tiếng thì thầm: Lần cuối rồi, lần cuối cùng rồi đây...

Hoan gỡ nút tóc, và cả mái tóc nặng trĩu của Miên xổ ra, đầy xòa lòng tay anh, trùm lên vai chị rồi chảy tràn xuống sàn gạch. Anh úp mặt vào mái tóc vợ, như muốn ghi nhận một cách rõ rệt từng sợi tóc tơ mềm, trơn láng và mát như thạch. Hoa bưởi lẫn hương nhu hòa trộn, tỏa mùi hương nồng nàn xa vắng, tựa như mùi hương đó cũng là loài bướm sắp vỗ cánh bay đi:

- Miên... em là của anh...

Anh buột miệng rên rỉ, không kịp cắn lời. Nỗi nuối tiếc lồng lộn trong tim anh, như con ngựa cuồng muốn day dứt hàm thiếc. Có cái gì đó giống như nỗi oan ức, như sự bất công khiến tim anh đau thắt từng cơn. Những cơn đau nối tiếp nhau, cơn này chưa nguôi cơn kia đã tới. Hoan ghì riết vợ, rúc mặt vào mái tóc êm mượt của chị, hôn chi chít lên cần cổ và món tóc tơ sau gáy, càng yêu mê mùi hương thân thuộc từ mái tóc và da thịt người đàn bà càng bốc lên như men rượu khiến nỗi khát khao lẫn đau đớn một lần dập dồn cấu xé.

- Miên ơi i i...

Anh đã cắn chặt hai hàm răng nhưng tiếng rên vẫn cứ bật ra. Anh thấy anh sắp sửa mất tự chủ. Có lẽ anh sắp gào rống lên, sắp đập nát một vật nào đó, hoặc lay đổ cánh cổng hoặc nhổ bật một gốc cam... Có lẽ anh sẽ tìm thứ vũ khí nào thích hợp để bổ đôi bầu trời yên bình kia, để đốt cháy bóng đêm tĩnh lặng kia, tất thảy núi đồi nương rẫy vườn tược thôn xóm, tất thảy cái không gian âm hiểm cái trật tự gian manh ngự trị cõi đất, cái luật tắc vĩnh định an nhiên... Toàn thể cái sức mạnh sắp sửa nghiền nát hạnh phúc của anh, tàn phá cuộc đời anh.

Miên, em là người đàn bà của anh, vợ anh, người yêu anh và người anh yêu. Em là mẹ của con trai anh... vì những điều đó chúng ta không thể lìa xa nhau một cách vô lý như thế này...

Trái tim đau đớn của anh gào thét, nhưng chẳng ai đáp lời. Người đàn bà của anh đang áp gương mặt đầm đìa nước mắt vào mặt anh, những ngón tay run rẩy của chị luồn trong tóc anh, không ngớt rên rỉ gọi tên anh...

Khuya hơn, trăng dịu đi như lọc. Những đường vân trên mặt nguyệt rối ren như nét bút của một chàng đệ tử lưu linh phóng bút lúc đang say. Trong khoảng không mênh mông chợt có tiếng hoẵng kêu vọng tới. Tiếng hoẵng nghe rõ mồn một. Tiếng kêu đơn lẻ, bơ vơ, khao khát như tiếng kêu của kẻ mồ côi lang thang về già vẫn hành hương tìm xuất xứ. Có lẽ đó là tiếng kêu của một con vật bị thương hoặc bị bạn tình ruồng rẫy. Âm thanh da diết, vọng qua các dải đồi hoang, các nương rẫy tới Xóm Núi đánh thức cặp vợ chồng. Họ nằm im nghe tiếng hoẵng, tay trong tay, tóc vùi trong tóc. Rồi tiếng hoẵng tắt đi, còn lại thứ im lặng điệp trùng ngự trị. Ðể lay động cái im lặng đầy uy lực ấy, chỉ những giọt sương thi thoảng rơi lộp bộp trên tàu chuối.

- Em có lạnh không?

- Không.

- Quá nửa đêm rồi.

- Dạ.

- Trời bắt đầu lạnh, nhưng tóc em quá dày nên không thấy. Tóc người cũng ấm thật, chẳng thua kém một tấm chăn. Miên, em biết rằng anh yêu em.

- Em biết.

- Anh yêu em hơn tất cả những gì anh đã từng yêu trên đời.

- Em cũng vậy.

- Mình đành xa nhau thật hay sao?

Chị im lặng.

Anh mò mẫm gài những chiếc cúc áo cho vợ. Tay anh đụng vào bộ ngực tròn đầy của chị và cảm giác ấy lại đánh thức niềm ham muốn trong anh. Hoan nhớ cặp vú của Miên thật tròn, trắng hồng với những núm vú nhỏ. Màu da thịt chị rực như ngọc trai trong những đêm ân ái. Màu sắc ấy đã vĩnh định trong trí nhớ của anh. Giờ đây, chúng khiến anh háo hức. Hoan choàng dậy, lần lượt mở những chiếc nút áo anh vừa gài. Anh muốn nhìn vợ dưới ánh trăng. Những năm tháng qua anh đã nhìn khuôn ngực này dưới ánh lửa nến hoặc đèn dầu. Giờ anh muốn thấy nó dưới trăng. Khi Hoan mở chiếc khuy cuối cùng, dém gọn mớ tóc Miên sang một bên khuôn ngực người đàn bà lồ lộ như tạc bằng đá trắng. Màu trắng cao sang lạ lùng khiến anh thấy chị biến đổi, dường như chị là nữ thần núi hạ thế cùng anh kết duyên chồng vợ và giờ đây thời hạn đã hết, chị sắp giã biệt anh để quay về chốn núi thẳm rừng sâu... Miên thấy anh ngơ ngẩn giờ lâu, đưa bàn tay lên rờ cằm anh:

- Anh làm sao thế?

- Không.

- Cài nút áo cho em.

- Ðừng.

- Anh phải giữ sức chứ.

- Giữ sức? Em muốn anh giữ sức? Nhưng để làm gì và để cho ai?

Miên giơ tay ôm đầu anh như chị vẫn thường ôm đầu thằng cu Hạnh, rồi chị vuốt ve cằm anh, hai má anh, món tóc trước trán anh cùng cử chỉ thường vuốt ve đứa con trai:

- Hoan ơi, anh còn trẻ và anh sẽ phải xây đắp cuộc sống mới. Anh là người đàn ông, trụ cột gia đình phải lo chèo chống với đời. Và rồi, anh sẽ còn có những đứa con khác...

- Sao em lo cho anh nhiều quá vậy. Anh chẳng cần thứ lòng tốt đó.

- Em lo cho anh vì em yêu anh... bề nào chúng ta cũng chẳng thể sống với nhau.

- Ðó là do em quyết định... anh lại dày vò em... vậy bây giờ anh quyết định đi, và em sẽ hoàn toàn vâng phục...

Hoan im lặng.

Vợ anh cao giọng nhắc lại:

- Anh quyết định đi.

Hoan không dám đáp lời. Miên nhắc lại lần thứ ba với giọng run rẩy chực như òa khóc:

- Nào anh quyết định đi và em sẽ làm theo ý anh...

Người chồng gục đầu vào ngực vợ và chính anh òa khóc trước. Anh biết rằng vợ anh có lý, rằng anh không thể tiếp tục sống với chị khi người chồng cũ quay về...

Hoan đã từng đăng lính vào thời gian tất cả trai tráng đều phải ra trận mạc và việc trở thành quân nhân là cách duy nhất để chứng tỏ phẩm giá con người. Ban tuyển quân từ chối anh bởi anh có khuyết tật bẩm sinh: gan bàn chân anh quá dày không có khoảng lõm nên không thể đi bộ và chạy nhanh như những người bình thường khác.

Hoan biết rằng nếu anh đi lính, anh cũng có cơ trở thành thứ người bị rủi ro thu nhặt, bị xóa tên trên sổ sinh ghi vào sổ tử bị lưu lạc sống vất vưởng nơi góc rừng xó núi như loài thú hoang và ngày nào đó quay trở lại quê hương với chiếc ba lô rúm ró rách nát như một kẻ ăn mày. Vì những điều ấy, chính lương tâm anh cũng không cho phép anh giành giật Miên, một khi người chồng cũ quay về và ở trong tình thế kẻ thất cơ lỡ vận. Vả chăng, ngoài vị quan tòa nghiệt ngã của lương tâm, sẽ còn biết bao pháp quan khác trên cõi đời, những kẻ nghiễm nhiên được quyền phán xử họ. Nhưng dù lý trí anh đã thấu hiểu, con tim cay đắng của anh vẫn khắc khoải, ấm ức và anh vẫn cảm thấy cuộc chia ly này quá tàn nhẫn đối với anh không sao chịu nỗi...

Gà gáy canh đầu. Vầng trăng giật mình nhợt mặt đi. Sương rụng lộp cộp trên các tàu chuối. Người đàn bà lấy khăn lau nước mắt cho chồng:

- Xuống nhà đi anh... em sợ con thức dậy.

Chị đứng lên, kéo tay anh. Họ xuống cầu thang và lần này Miên dắt người chồng vạm vỡ như dắt đứa con trai chị trên khúc đường dốc. Cu Hạnh vẫn ngủ say, ngọn đèn vẫn cháy nơi góc phòng trên chiếc kỷ cao chân. Bất giác cả hai người cùng đưa mắt nhìn đứa con đến những thứ đồ vật: Chiếc tủ đứng hai buồng có gương soi. Chiếc tủ nằm ba buồng đựng quần áo với giấy tờ quan trọng cùng tiền bạc. Ðồ nữ trang của Miên cũng cất trong đó. Hộp đựng lược và các thứ kẹp tóc bằng sơn mài đặt phía trên. Sát đó, bình hoa thủy tiên đặt trên kỷ đối diện với chiếc kỷ đặt cây đèn. Khuôn cửa sổ treo những tấm rèm bằng hàng thêu ren Hoan mua năm trước.

- Em buồn ngủ không?

- Em tỉnh hẳn rồi.

- Anh cũng vậy.

Người chồng xì mũi vào chiếc khăn tay rồi ném nó vào chiếc thau đặt nơi chân tường. Anh đi tới cây đèn khêu cho sáng:

- Em muốn uống trà không?

- Em không khát... nhưng nếu anh muốn, ta sẽ pha một ấm.

- Ðể anh pha... em muốn trà mua ở hiệu hay trà nhài em tự ướp?

- Em uống trà nhà.

- Ờ, anh cũng vậy.

Hoan ra phòng khách pha trà. Lát sau, anh bưng vào bộ đồ song ấm với chiếc dĩa đựng vài phong bánh đậu xanh. Miên nói:

- Em đánh răng rồi. Ăn bánh vào chua miệng.

- Ăn rồi lại đánh răng tiếp... mình đâu có thiếu thời gian...

Miên im lặng nhìn chồng chợt hiểu rằng từ nay về sau sẽ chẳng còn bao giờ họ còn được ngồi bên nhau với bộ trà song ấm, rằng từ nay mỗi khoảnh khắc sống sẽ qua đi không trở lại và chị quá ngu ngốc nên mới quên rằng chỉ còn năm ngày sáu đêm nữa chị sẽ phải rời xa anh, xa ngôi nhà này vĩnh viễn...

Người đàn bà ngồi xuống giường, chăm chú nhìn chồng, và biết rằng anh còn đáng yêu hơn chị vẫn tưởng:

Hoan ơi, kẻ nào lấy được anh thật tốt số... mà anh sẽ lấy ai... hẳn anh sẽ quay về phố. Ở đó, thiếu gì gái trẻ, má phấn môi son...

Chị mường tượng gương mặt người sẽ là vợ Hoan... hẳn là một cô gái thị thành, sung sướng từ thuở lọt lòng, da trắng môi đỏ. Cô ta trẻ hơn chị, được học hành nhiều hơn chị, giàu sang hơn chị... người đàn bà đó sẽ chia sẻ giường chiếu với Hoan, sẽ buôn bán cùng chị Châu của Hoan, sẽ theo Hoan đi tới những thành phố lạ. Ðương nhiên cuộc sống mới của anh sẽ được định đoạt như thế. Trong lúc chị phải chui rúc dưới mái nhà tăm tối của Bôn, ngủ dưới tấm màn võng như vó tôm đầy bụi bặm và xác con cuốn chiếu, bên một mụ đàn bà dâm loạn, bẩn thỉu nhếch nhác không hơn một mụ ăn mày... Cảnh tượng vừa so sánh khiến Miên tủi hơn, sống mũi chị cay xè như ăn ớt:

- Em nghĩ gì vậy?

- Không.

- Sao em khóc?

- Ðâu có...

Hoan lẳng lặng mở tủ lấy chiếc khăn sạch đưa cho Miên, rồi anh ôm vợ vỗ về:

- Nín đi em.

-...

- Em đã kịp xem mớ quần áo mới chưa?

- Chưa.

- Chờ anh lấy.

Hoan mở túi, lấy xấp váy ngủ mua cho Miên, giăng từng chiếc cho chị ngắm:

- Nào, mặc thử cho anh xem.

- Thôi.

- Ðể anh xem mình chọn có chuẩn hay không?

- Thôi mà...

Những thứ đồ này trở thành vô dụng với cuộc sống đọa đầy sắp tới của em... sẽ chẳng bao giờ em còn cần tới chúng...

Miên nghĩ vậy nhưng không dám nói với chồng. Còn anh, anh nhất quyết ép chị làm điều anh muốn. Sau cùng, Miên cũng phải đứng dậy, lần lượt thử từng chiếc váy. Họ cùng đứng trước gương, người chồng ngắm nghía vuốt ve từng nếp lụa, tỉ mỉ xem từng viền đăng-ten mà anh đã tốn phí bao nhiêu thời gian để chọn lựa. Hai người đang cùng chơi cái trò mê mải ấy, đứa con chợt thức giấc. Nó ngồi nhỏm dậy dụi mắt:

- Mẹ, mẹ... mẹ làm gì thế?

Miên chưa kịp trả lời, cu Hạnh đã nhìn thấy đĩa bánh đậu. Thằng bé tức khắc thay đổi mục tiêu:

- Con ăn bánh.

Hoan bước tới:

- Ðược thôi, nhưng ăn xong con phải đánh răng.

Thằng bé ngần ngừ suy tính giây lát, đoạn nó lắc đầu:

- Thôi thôi... mai con ăn.

Nó nằm xuống và ngủ lại ngay tức khắc.

Miên nhìn con hồi lâu, quên rằng Hoan đang chờ chị thử nốt chiếc váy cuối cùng:

- Thằng bé ngoan quá... rồi em sẽ sống ra sao khi xa nó?

- Em cứ lại nhà dì Huyên với con vài ngày. Tới Chủ Nhật anh mới lên thăm nó.

- Anh không mang con về phố chứ?

- Không. Anh biết em không thể sống thiếu con.

- Anh tử tế với em quá.

- Anh yêu em.

Anh đáp và nhìn sâu vào mắt chị. Miên không dám ngước nhìn chồng, cụp đôi mi rưng rưng xuống, nhìn như dán vào hàng đăng-ten chạy dưới gấu váy. Sau đó, chị lột chiếc váy đó ra, mặc chiếc sau chót cho anh toại nguyện:

- Tất cả đều vừa xinh... anh mua khéo.

- Không phải vì anh mua khéo, mà vì em rất đẹp... em đẹp hơn đám đàn bà dưới phố nhiều.

- Anh đừng nói vậy.

- Anh nói sự thật.

- Chiếc váy nào em cũng thích... Nhất chiếc màu lam hoa trắng. Nhưng em sẽ chẳng bao giờ chạm đến chúng...

- Tại sao?

- Em sẽ gấp tất cả lại và xếp vào ngăn tủ này. Xưa nay, đó vẫn là nơi cất quần áo của mẹ con em...

Miên gấp từng chiếc váy một cách nắn nót, xếp thành chồng. Ðoạn chị mang tới chiếc tủ ba buồng:

- Trong này, em cũng xếp lại tất thảy những thứ áo quần em đang mặc chỉ mang đi vài bộ đồ cũ.

- Không được, những bộ cũ nhất phải để lại cho bố con anh... em mang quần áo tốt đi.

Miên quay lại nhìn Hoan, nói chậm rãi:

- Tất cả những gì mang hơi hướng của anh của con đều thuộc về cuộc sống chung dưới mái nhà này... em phải để lại cho chủ nhân của chúng.

- Không... em mới chính là chủ nhân của ngôi nhà này. Ðiều đó chính em biết rõ.

- Trước kia... đó là chuyện trước kia... còn từ nay em thuộc về một mái nhà khác... mình phải chấp nhận sự thật đó.

Hoan im lặng, và anh từ từ cảm nhận điều vợ anh vừa nói. Tâm hồn anh hoang hoải, tựa gian lều gió táp bốn bên...

Ra thế, đó là chia tay... chia ly, ta vẫn chưa hình dung nổi... một người sẽ sống nơi này, và người khác nơi kia. Căn nhà cũ biến thành nấm mồ chôn kỷ niệm...

Anh đốt một điếu thuốc mong hơi khói cuốn đi cảm giác lạnh lẽo đang ngự trị tâm hồn. Mùi vị thuốc đã biến đổi theo nỗi buồn, trở nên đắng ngắt. Người đàn ông lại ném điếu thuốc vừa châm ra vườn:

- Này Miên...

Anh cất tiếng gọi khi thấy chị loay hoay mãi với mớ quần áo:

- Em sẽ không thể làm gì được với mớ quần áo đó, bởi tất cả đều mang hơi hướng hạnh phúc của chúng ta. Tốt hơn cả là ngày mai, em hãy mang xấp lụa anh vừa mua tới cho thợ may, trả công họ gấp đôi gấp ba để họ may cho kịp.

- Nhưng xấp lụa anh mua thuần màu đẹp... màu sắc đó không hợp với cảnh sống mới của em.

- Miên, sao bỗng dưng em kiếm cớ hành hạ mình?

- Mặc kệ em, mặc kệ em...

Bất chợt chị quát tướng lên rồi cúi xuống, lôi hết ngăn kéo ngăn kéo trên, hết nhấc lên lại đặt xuống như một kẻ điên khùng bất cứ thứ đồ vật, thứ quần áo nào chị vớ được. Dường như mỗi lần định cắt bỏ một thứ đồ vật lìa khỏi không gian cũ, lịch sử yêu đương lại lật trang, phơi bày những kỷ niệm và nỗi đau khiến chị không làm gì nổi... Sau cùng, Hoan thấy vợ lôi bộ quần áo đen bằng vải cũ, mốc thếch, kiểu bà già, bộ quần áo chị đã nhét trong xó tủ gần mười năm nay không hề đụng tới:

- Miên, em định mang bộ đồ đen cũ ấy đi sao?

- Em mang đi...

- Cho anh xin... đấy là bộ quần áo anh quý nhất... anh sẽ đền em một trăm bộ quần áo màu đen nếu em thích màu đen.

Chị cúi gầm mặt xuống ngăn tủ, không trả lời.

Hoan hỏi:

- Em nhớ bộ quần áo đó em mặc lúc nào không?

Miên vẫn quỳ trước các ngăn tủ, không trả lời. Hoan bước tới sau lưng vợ, cao giọng nhái theo tiếng địa phương:

"Mệ ơi, mệ có nác cho tui xin một miếng..."

Hơn tám năm về trước một trưa nắng quay quắt, gió Lào thổi ràn rạt qua các dải đồi hoang, Hoan đã lang thang thang khắp vùng tìm đất làm trang trại theo ý nguyện của cha anh. Suốt năm tiếng đồng hồ, anh không gặp một sơn trại hoặc một lạch suối nào có thể kiếm nổi ngụm nước. Cơn khát hành hạ chàng trai khiến anh muốn lả, chân anh bước nhưng không còn định hướng nổi giữa vùng nắng lóa mênh mông. Sau cùng, Hoan nhìn thấy một bà già đang cuốc trên đồi. Hẳn bà lão cũng mở trại vì trên mảnh đất bà ta đang cuốc chỉ đựng vài hàng cột chưa gá dây tiêu. Nhìn từ phía sau, Hoan thấy bà lão khá cao, mặc bộ đồ vải đen vạt thẳng không cài khuy, chiếc nón mê trên đầu trùm thêm tầng lá ngụy trang trông lười xười kì cục.

- Mệ ơi, mệ ơi... bớ mệ...

Anh gọi theo tiếng địa phương vì biết dân vùng sơn dã không quen nghe tiếng phổ thông.

- Mệ ơi i i... bớ mệ...

Hoặc bà lão điếc đặc, hoặc gió thổi tạt tiếng anh gọi về phía sau nên bà lão vẫn cắm cúi cuốc, chẳng mảy may tỏ ra biết sự hiện diện của người thứ hai trên giữa khu đồi vắng vẻ. Hoan nghĩ rằng anh đã quá khát nên khan cổ, và anh lấy hết sức gào to:

- Mệ, bớ mệ...

Vừa gào, Hoan cố sức leo lên đỉnh đồi và khi chỉ còn cách bà lão vài bước chân anh gần như quát vào tai bà lão:

- Mệ có nác cho xin một miếng?

Bà lão kia buông rơi cây cuốc, kêu:

- Úi cha cha...

Và nhẩy cẫng lên như con sơn dương, bà với theo cây cuốc vừa rơi khiến Hoan sửng sốt. Nắm được cây cuốc rồi, bà lão liền quay lại và anh thấy dưới vành nón mê một cặp mắt đen nhanh nhánh lòng trắng xanh biếc trong veo, một khoảng da hở ra dưới tấm khăn che mặt trắng nõn, trắng như không phải da người mà là mảnh sứ hoặc cánh hoa lan, hoa huệ. Cặp mắt đen nhánh ấy nheo lại và tiếng cười phát ra dưới tấm khăn đen:

- Trời ơi, té ra anh gọi tôi từ nãy... vậy mà tôi chẳng biết chi...

- Xin lỗi, xin lỗi... tại vì tôi, lỗi ở tôi...

Trong lúc Hoan còn phân bua "Mệ" đã quay lưng đi về phía bụi mâm xôi, nói gọn lỏn:

- Nước tôi cất dưới bụi kia, anh lẹ chân lên.

Hoan đi theo "Bà mệ", chẳng còn thấy cơn khát hành hạ như lúc nãy, chỉ sững sờ trước tấm nhan sắc kỳ lạ nơi Xóm Núi, lòng thắc thỏm cầu mong "Bà mệ" bỏ tấm khăn đen che mặt kia xuống cho anh được thỏa cơn tò mò.

Bụi mâm xôi cao hơn ba thước, tốt um tùm. Nắng khiến đám lá héo rũ, mùi nhựa ngào ngạt nhưng bóng râm của nó vẫn che đủ cho dăm người tránh nắng. Bình nước đặt trong làn tre, bên ngoài phủ cỏ trắng, thứ cỏ sợi dài như rơm, dai ngoách, khi phơi khô có sắc trắng như phoi tre và tỏa mùi thơm ngòn ngọt. Bà mệ nhấc bình nước ủ trong đám cỏ lên, rót vào chiếc bát sứ đem theo thứ nước chè tươi xanh ngắt:

- Anh uống đi.

Hoan biết trong làn chẳng có chiếc bát thứ hai, nên nói:

- Mời chị uống trước...

- Gọi em là Miên... thôi khách sáo làm chi, anh uống trước đi. "Bà mệ" vừa đáp vừa cởi tấm khăn bịt mặt, rải xuống hai đầu gối hong gió. Và anh đặt bát nước chè xanh lên môi, ngẩn ngơ nhìn gương mặt của nàng Lọ Lem trong chuyện cổ...

Ðã bao nhiêu ngày tháng trôi qua... hồi ức quay về.

Như cơn bão bị giam cầm trong hẻm núi, không thể vượt ra một khoảng không rộng rãi để phóng xả cơn bức bối, đành lồng lộn quay cuồng dưới khe sâu, luồn lách trong các bờ cây, hú gáo giữa vực thẳm... trái tim anh đau nỗi đau của cơn giông bị giam cầm...

- Mệ ơi, mệ có nác cho tui một miếng...

Hoan bất giác lặp lại lần thứ hai. Lần này, không phải chỉ để Miên nghe mà cho chính anh nghe... anh muốn nghe vọng âm đó thêm một lần nữa. Một lần nữa cho tường tận hạnh phúc cùng đau khổ. Giống ngày cha anh qua đời anh đã túc trực bên ông suốt quãng thời gian ông hấp hối để tường tận phút ông vĩnh biệt thế gian, dù phút đó với anh thật tàn khốc.

Người ta không phải loài đà điểu nên cần đối mặt với cuộc sống, dù hạnh phúc hay bất hạnh, dù sang hay hèn, dù an bình hay hiểm nguy... Thượng đế cho con người tư thế đứng khác loài vật là để con người có thể nhìn thẳng về phía trước...

Cha anh đã dạy anh điều đó không chỉ một lần.

Khi bị mẹ con bà Kim Lan lừa vào bẫy, anh đã phải cưới cô Kim Liên nhưng rồi anh xử sự với cô theo đúng cách một kẻ đứng thẳng và nhìn thẳng. Mẹ anh sợ hãi nhưng cha anh tán đồng.

Một lần nữa, người đàn ông mảnh khảnh đó lại dìu đỡ anh, lại đưa bàn tay vuốt món tóc trước trán anh:

Con trai ba khá lắm. Người ta có thể chết nhưng không thể thua. Chúng ta chẳng phải những con vật cho kẻ khác sai khiến...

Ðúng thế. Ngày ấy anh đã quyết liệt chống lại số mệnh. Giữa đêm cưới chính anh đứng lên trước hai họ tuyên bố mình là kẻ bị lừa, chính anh đã mô tả lại toàn bộ câu chuyện một cách bình thản, kĩ lưỡng với vẻ lạnh lùng khinh bỉ không che giấu. Như thiên hạ nói anh đã rắc tro lên mặt gia đình lẫn họ hàng nhà gái, và hơn thế nữa, lên uy tín và danh dự của ông phó chủ tịch thành phố, kẻ thế lực còn hơn chủ tịch tỉnh nhờ nương bóng các đồng chí ban chấp hành trung ương đảng mà người bạn chí thiết đương kim bí thư tỉnh ủy tỉnh nhà. Sau đám cưới, anh sang thôn Bảo, một làng chài ven sông Nhật Lệ, sống...

Nhưng ngày ấy, số mệnh có gương mặt khác. Kẻ thù hiện diện dưới những xúc thịt có tên gọi, khoác áo quần có sổ đăng kí, hộ khẩu và đủ mọi phụ tùng khác của loài thú đi bằng hai chân. Còn giờ đây, số mệnh mang gương mặt khác. Chẳng ai lừa đảo anh, chẳng ai phản bội anh, chẳng ai hãm hại anh...

Anh biết chống lại số mệnh bằng cách nào?

Anh thấy mình bất lực.

Anh bất giác lập lại lần thứ ba:

- Mệ ơi... cho tui miếng nác.

Lần này, không để cho Miên cũng không để cho anh. Lần này, là lời kêu than của chính quá khứ, ánh viễn quang rong ruổi suốt chặng đời họ vừa trải nghiệm, bật sáng lên những chớp lóe để bao nhiêu hình ảnh tươi thắm cũ, bao nhiêu kỉ niệm êm ái cũ cùng một lúc hội tụ trong căn buồng này.

- Anh yêu em, Miên...

- Em cũng vậy.

- Mình đành xa nhau thật ư?

-...

- Miên.

- Em sẽ để tất cả lại đây. Mai em mua vải may vài bộ đồ mới.

- Miên.

- Em chỉ xin anh đừng để ai đụng tới những đồ vật mà em dùng. Như thế, coi như anh đã giữ mãi tình yêu của chúng ta. Vợ anh cất tiếng đều đều, âm thanh ảm đạm như cất lên từ cõi vắng, như vọng từ một nghĩa địa hoang vu nơi chỉ những bóng ma qua lại và các vệt sương mù chuyển động theo gió hoặc theo tiếng hú gọi của thầy mo.

Em đã chấp nhận số phận, giọng nói của em không còn là giọng nói của một người tỉnh táo mà là những âm thanh vô chủ, là mệnh lệnh của thầy mo kí thác nơi cửa miệng hồn ma... em đã cam tâm chịu sự sai khiến của một sức mạnh ngoài mình trong lúc trái tim chưa thôi tiếc nuối...

Hoan nghĩ, khi nhìn Miên quỳ gối trước đống quần áo, và cặp mắt chị ánh lên vẻ thê lương khi xin anh gìn giữ những kỉ vật trong cuộc sống chung. Hẳn chị đang hình dung tới người đàn bà sẽ thế chân chị sống trong ngôi nhà này:

Mà ai có thể thế chân em được? Và nếu có, kẻ đó là ai?

Anh không hình dung được một người đàn bà nào đây sẽ hít thở bầu không khí anh đã cùng Miên hít thở, ái ân với anh ở nơi anh đã cùng chị ái ân, cùng nhìn ánh trăng bên ngoài song cửa, cùng giật mình khi nghe gà gáy báo canh, kẻ nào sẽ mở cánh tủ kia lấy quần áo cho anh khi anh tắm và lúc nào đấy sẽ quỳ gối thu dọn những xấp quần áo như Miên đang thu dọn lúc này?

Ai nhỉ?

Anh không hình dung nổi. Người đàn bà của anh xếp bộ quần áo sau chót vào ngăn kéo. Với một cử chỉ nhẹ nhàng chị đóng ngăn kéo lại. Trong tư thế đó, cần cổ trắng nõn của chị vươn dài ra và ánh lửa hắt lên mái tóc trơn bóng những lằn sáng nhấp nhánh. Búi tóc sơ sài và đồ sộ sau gáy tạo một dáng nét nghiêm trang và kiều diễm. Tim anh đau nhói lên nước mắt sắp trào ra. Nhưng anh biết không được quyền khóc sụt sùi như đứa trẻ. Bởi điều đó là sự lố bịch. Bởi điều ấy không xứng với người đàn ông:

Này con, con có biết kẻ thù nào đáng sợ nhất với kẻ làm trai không? Ấy chẳng là phải kẻ bạo tàn, quân giặc giã hoặc bọn giàu có bất lương nhưng là sự lố bịch... mà sự lố bịch bao giờ cũng do ta tự chuốc cho mình...

Anh cắn răng nuốt nước mắt. Anh cũng không muốn Miên cam chịu dù biết mình bất lực. Anh nắm lấy hai vai Miên, kéo vợ lại với mình, nhìn sâu vào cặp mắt thê lương của chị và nói:

- Anh hứa rằng sẽ không có người đàn bà nào chạm tới những đồ vật của em...