áng hôm sau, mãi 9 giờ Quan Huyện mới ra công đường thì đã thấy Duyên đang nói chuyện với thầy Lý, thân phụ của Duyên. Quan Huyện sợ Duyên nói cho cha nàng biết câu chuyện hai đêm qua nên ông gọi thầy Lý.

Quan Huyện bảo vời thầy Lý:

- Nhà tôi chưa về nên cô Duyên chưa lên trên Cụ Lớn nhà tôi được. Nóng ruột quá. Ừ mà con gái thầy Lý ngoan lắm có lẽ cậu Bẩy bằng lòng đó...

Thầy Lý gãi tai lễ phép đáp:

- Dạ bẩm Quan Lớn, cháu Duyên có hiếu lắm chẳng bao giờ nó dám cải lời con hết! Bẩm Quan Lớn trăm sự chi cha con tui đều trông nhờ Quan Lớn hết!

Quan Huyện lên giọng đạo đức nói:

- Ừ tôi thấy thầy Lý là người trung hậu nên tôi cũng quý. Rồi đây, tôi sẽ nâng đỡ cho thầy Lý kiếm chức phẩm hàm và giữ chức Cai Tổng Bình Trà.

Nghe Quan Huyện hứa cho làm Cai Tổng thầy Lý mừng phát run lên.

- Dạ bẩm Quan Lớn, được Quan Lớn thương như rứa thì thật là hồng phúc nhà con thật lớn. Đời con xin sống Tết, chết giỗ không bao giờ dám quên ơn Quan Lớn hết.

Nghe qua câu chuyện Quan Huyện biết thầy Lý chưa biết chi về chuyện giữa Quan Lớn với nàng Duyên con gái thầy Lý. Quan Lớn mừng rỡ rút trong ví ra tờ giấy 5đ00 cho thầy Lý.

- Thầy Lý cầm lấy mấy đồng đây mà tiêu nghen.

Thầy Lý ngần ngại không dám cầm vì sợ cầm tiền của quan, quan trừ vào chức Cai Tổng thì chết, chẳng thà nhịn đi một chút để hưởng sau còn hơn.

- Dạ xin cám ơn Quan Lớn con không dám lấy tiền Quan Lớn cho...

Quan Huyện nhét tiền vào tay thầy Lý:

- Bậy nào, tui cho thầy Lý cứ lấy cho tôi bằng lòng. Tui thương thầy Lý trung hậu mới giúp đỡ, thầy Lý đừng ngần ngại chi hết.

Lúc này thầy Lý mới dám cầm 5đ00. Thầy mừng như người vừa được cứu sống sau trận ốm Thập Tử nhất sanh.

Buổi trưa hôm ấy. bà Huyện về. Thầy Lý vẫn còn ở Huyện nên Quan Huyện bảo thầy Lý dắt Duyên vào để ông giới thiệu với bà Huyện.

- Nè mình, nàng là con gái thầy Lý định cho lên hầu cậu Bẩy, vậy hôm nay mình trở về Huế đưa nó về luôn cho mạ mừng...

Bà Huyện thấy Duyên xinh đẹp cũng đâm thương. Người đẹp như thế này mà vô hầu cậu Bẩy thì quả là phí của Trời. Bà ngần ngại khẽ nói vời chồng:

- Trông cô ta xinh quá mình hè! Thật tội nghiệp đưa lên hầu thằng Bẩy thật phí đi. Trông thằng Bẩy em sợ quá, không hiểu sao lại có người chịu được. Con gái thằng Cửu Tớm đã có mang rồi đó. Cha nó được thầy cho đi Đội Lệ Hậu Lộc, mạ sợ thằng Bẩy làm bậy nên không cho con gái thằng Cửu Tớm hầu hạ thằng Bẩy nữa...

Quan Huyện cười đáp:

- Thì nó cũng là người chứ chi nữa. Nó cũng biết chuyện sanh con đẻ cái, có gì là lạ đâu. Có khi nó khỏe hơn những người khác mấy cô lại thích nó hơn.

Bà Huyện nguých chồng:

- Mình nói kỳ quá! Ai mà chịu được bản mặt thằng Bẩy. Mấy đứa con nhà nghèo, cha nó muốn chút danh giá nên đem con vô hiến chớ con gái nhà ai mà chịu được thằng Bẩy. Nghe nó tru lên mà phát ớn. Hôm nọ, mạ biểu em xuống thằng Bẩy nằm coi nó tru cái chi mà tru giữ quá hè nhưng em sợ quá phải bảo thằng Bát Hèm xuống coi thì ra cậu nhớ vợ đòi cho được con vợ nó xuống. Mạ không chịu vì con vợ nó bụng đã bự quá rồi. Mạ dục mình đưa đứa khác vô thay cho con vợ nó. Thằng Bẩy còn dâm gấp mười lần mình đó...

Quan Huyện cười khúc khích:

- Thôi bây giờ mình đưa con này lên cho mạ mừng...

Bà Huyện lắc đầu:

- Thôi em mệt quá, mình về Huế một ngày, hình như thầy cũng đang mong mình đó. Hôm em về thầy hỏi sao dạo này mình không về Huế em phải nói việc quan bận quá nhứt là dạo này vùng Yên Sơn bọn Cộng Sản giải truyền đơn hoạt động dữ nên mình phải ở lại Huyện.

Duyên lo lắng không hiểu rồi đây số phận của nàng ra sao. Chiều hôm ấy Quan Huyện đưa Duyên về nhà. Ông vào hầu Cụ Lớn, bà mạ của ông. Cụ Lớn thấy con trai về thì mừng rỡ hỏi:

- Con vừa về à! Sao vợ con vừa ở đây về, con lại lên làm chi?

Quan Huyện lễ phép thưa:

- Dạ thưa mạ, con đưa người hầu chú Bẩy lên vì nhà con mệt.

- Chà tội nghiệp con tui chưa. Ừ con thương thằng Bẩy là phải. Một mình nó gánh hết những khổ sở cho các con, để các con được thành danh như thế này, nào đứa hầu thằng Bẩy đâu con?

Quan Huyện gọi Duyên vô, Duyên lo sợ, chấp tay xá dài Cụ Bà:

- Bẩm lạy Cụ Lớn...

Vừa trông thấy Duyên, Cụ Lớn đã ngạc nhiên, quay bảo với Quan Huyện:

- Trông đẹp đó hỉ!

Quan Huyện đành phải đáp:

- Dợ, trông cô ta xinh lắm mạ à!

- Ừ cái số thằng Bẩy nó sung sướng đó, con vợ mô của nó cũng xinh hết. Con vợ nó có mang bây giờ đẹp lắm! Sắp nằm chỗ rồi nhưng nó không chịu được nó làm lộng quá nên chú mi phải biểu coi đứa mô đó lấy cho nó một đứa nữa. Tội nghiệp ai mà không biết chứ phúc đức nhà họ Hồ thì chúng mi hưởng hết, bao những cái nợ cái tội thì nó gánh, chúng mi phải biết thương em mới được.

Quan Huyện đành phải nói giọng đạo đức với mẹ:

- Dạ con biết thế nên cũng phải cố gắng kiếm cho chú Bẩy người vợ xinh xắn an ủi chú phần nào...

Cụ Lớn quay lại hỏi Duyên:

- Mi năm nay mấy tuổi?

Duyên bẽn lẽn đáp:

- Dạ bẩm lạy Cụ Lớn con mười tám tuổi.

Cụ Bà Iại hỏi Quan Huyện:

- Con cái nhà ai dưới Huyện mi đó?

- Thưa mạ con gái thầy Lý Trưởng có chút ơn với con, thấy con ngỏ ý muốn có một người hầu hạ trên ni thì thầy Lý cho con gái lên hầu. Nhà thầy Lý cũng khá lắm.

Cụ Bà lại giở giọng đạo đức:

- Trời, người mô tử tế rứa, nhà người trung hậu như rứa thì mình cũng phải đối xử với người ta cho có trước có sau nghen Huyện.

- Dợ, kỳ này con định đưa thầy Lý lên làm Chánh Tổng, gọi là trả nghĩa hộ cho chú Bẩy.

Nói rồi Quan Huyện khẽ nói với mẹ:

- Con người ta xinh đẹp như rứa vì họ trung thành với mình mà cho con gái lên hầu chú Bẩy. Mạ thấy có thảm thương không? Với chú Bẩy thì ai mà dám lấy.

Cụ Bà thấy Quan Huyện cỏ vẻ rẻ khinh thằng em ruột giống chó nhiều hơn là người thì có vẻ. không bằng lòng:

- Thôi mi, mi bỏ cái giọng khinh bạc đó đi. Mi giống cái thằng chú mi đó.

Thằng Bẩy có tàn tật như vậy rứa những thứ này dù xinh đẹp dù răng nữa thì chúng mới lọt được vô nhà ni chứ. Bằng không thì ít ra cũng con Nhứt Phẩm chưa chắc chi nó đã lấy. Thằng Bẩy ở trong nhà ni giá trị còn gấp ngàn lần trong nhà khác. Tao cấm mi không được nói cái giọng khinh khi thằng Bẩy đó nghen. Thật là nòi nào, giống đó. Thằng cha mi cũng hay có cái giọng đó lắm!

Quan Huyện biết tánh cha sợ mẹ khủng khiếp. Ngay bây giờ hai cụ đã ngoài năm mươi tuổi rồi mà Cụ Bà vẫn còn ghen khủng khiếp, cấm không cho Cụ Ông đi đâu hết. Đàn bà già thì còn chịu đựng được chớ đàn ông thì cắt đầu gối còn có máu là còn đi chơi được. Thế mà Cụ Bà ngăn không cho Cụ Ông đi chơi bên ngoài. Một lần Cụ Ông từ Công Đường vừa đi ra thấy cha con thằng Cai Khố Vàng đang đứng nói chuyện với nhau. Cụ liếc thấy con nhỏ sao mà xinh quá là xinh. Lòng dâm của cụ nổi dậy, cụ tấm tác khen trong bụng:

- Trời, con cái nhà ai mà đẹp quá vậy?

Cụ Lớn lên tiếng gọi gã Cai Khố Vàng:

- Nè chú Cai!

Cha con gả Cai Khố Vàng không ngờ Cụ Lớn lại đoái đến phận hèn gọi mình, nên cả hai cha con vẫn không để ý. Cụ Lớn gọi lần nữa, lão Cai Khố Vàng mới quay lại, chấp tay xá Cụ Lớn:

- Bẩm lạy Cụ Lớn cho đòi con!

- Ừ, hai cha con mi đứng đây làm chi?

Anh Cai Khố Vàng cuống lên không hiểu tội tình gì mà Cụ Lớn lời căn dặn như thế này? Lão Cai Khố Vàng chắp tay lạy lia lịa năn nỉ:

- Bẩm lạy Cụ Lớn con nhỏ đây là con của con, nó vừa bên An Cựu sang cho con biết mẹ nó đau nặng.

Cụ Lớn biết được chuyện bèn lên giọng thương xót lũ con dân:

- Chà, khỗ dữ, đau sao con? Mẹ con đau sao? Hai cha con vô đây tao biểu...

Nghe Cụ Lớn hỏi han với giọng rất thương người, lại cho gọi vô hỏi anh Cai Khố Vàng chưa biết nói sao thì Quan Quản hầu trà Cụ Lớn đã đứng lên cạnh xía vô:

- Cụ Lớn biểu thầy Cai và đứa con gái của thầy vô cung đường Cụ Lớn dạy.

Anh cai cuống lên:

- Dạ, dạ...

Hai cha con anh Cai Khố Vàng đi theo Cụ Lớn vô cung đường. Trong phòng Cụ Lớn ngồi rộng thênh thang. Cụ Lớn là vị đầu triều, Quan Tây nể vì, Quan ta sợ vì cụ là vị Quốc Trưởng tiền triều mà Cụ Lớn ngồi trên ghế rồi ra lệnh cho Quan Quản hầu trà lui ra đóng kín cửa lại. Cha con thầy Cai Khố Vàng không hiểu chuyện chi nên cả hai cha con đứng khép nép chờ Cụ Lớn hỏi.

Cụ Lớn nhỏ nhẹ hỏi:

- Vợ mi đau ra sao?

Thầy Cai Khố Vàng đáp:

- Bẩm Cụ Lớn vợ con đau nặng mà tiền thuốc thang không có.

Cụ Lớn lại lên giọng thương người:

- Tội chưa! Thôi được để đó tao cho mi tiền về thang thuốc cho vợ nghen.

Cụ Lớn nói xong thì cụ xực nhớ rằng, trong đời cụ chẳng bao giờ có tiền trong túi. Bao nhiêu tiền Cụ Bà lấy hết. Có chút bổng ngoại nào Cụ Bà cũng lần lưng lấy luôn. Mỗi lần có chuyện chi đành phải mượn Cụ Tham Tri họ Hà, một vị quan lại giầu bực nhất Triều đình, ăn tiêu sang nhứt thành phố Huế. Rồi khi nợ đong cục thì Cụ Tham Tri họ Hà đưa vào vài vụ buộc Cụ Lớn ký rồi đưa thêm Cụ Lớn tý tiền tiêu.

Cụ Lớn gọi Quan Quản vô:

- Thầy Quản sang mời Cụ Tham Tri sang tôi hỏi ngay.

Quan Quản đi rồi Cụ Lớn mới hỏi thầy Cai Khố Vàng:

- Con nhỏ ni là con mi đó à?

- Dạ, nó là con đầu lòng của con...

- Có chồng chưa?

- Dạ bẩm chưa, cháu mới 16 tuổi, vừa lớn lên, bẩm Cụ Lớn...

- Ừ, con gái 16 đang tuổi dậy thì trông nó mượt ra. Bây giờ mi có cho nó ở hầu tao không?

Anh Cai Khố Vàng biết rằng nếu ở hầu Cụ Lớn thì tha hồ sung sướng. Con gái anh cũng được chiều đãi và một bước anh có thể đi làm Đội Lệ với tư thế nhạc phụ Cụ Thượng Bộ Lại thì thật là thét ra lửa. Anh Cai vội thưa:

- Dạ bẩm lạy Cụ Lớn, được Cụ Lớn thương còn chi bằng nữa con xin ký cả hai tay.

- Ừ, nhưng mi phải giữ cho kín nếu không Cụ Bà biết thì chết cả tao lẫn mi đó nghen...

- Dợ...

Vừa lúc ấy Cụ Tham Tri vô, Cụ Lớn ghé tai Cụ Tham nói:

- Có tiền không đưa đây hai chục đồng ngay, cần lắm mà...

Cụ Tham cau mặt hỏi:

- Chuyện chi mà cần nhiều rứa. Gấp không?

- Gấp lắm đưa ngay rồi trừ sau cũng được.

- Ngay bây giờ à?

- Tút suỵt mà!

- Để về văn phòng lấy chứ có ngờ đâu Cụ Lớn cần mà mang đi...

- Nhanh lên nghen... Tôi cho thầy Quản theo sang lấy nghen.

- Dạ...

Quan Tham Tri ra rồi. Cụ Lớn bảo thầy Quản:

- Thầy Quản sang bên Cụ Lớn Tham Tri cầm cái bì thơ sang đây cho tôi.

Thầy Quản đi rồi, Cụ Lớn bảo với Cai Khố Vàng:

- Bây giờ tôi cho chú mười đồng chú đem về thuốc thang cho thím đó nghen. Còn mười đồng chú ra mướn cho tôi một căn nhà ở bên Cầu Lò Rèn đó rồi mua giường chiếu, chăn mùng chi đó, rồi ba giờ chiều hôm nay chú đón tôi đến nghen.

Thầy Cai mừng rỡ nhưng con gái thầy Cai đâm lo không hiểu sự thể ra sao nữa. Cô Chấp con gái thầy Cai đứng run lên. Cụ Lớn an ủi thêm thầy Cai:

- Thu xếp xong nhà cửa, nay đang khuyết chân Đội Lệ Thăng Bình, tui cho chú mày đi ngay.

Thầy Cai mừng rơn như người trúng số. Có tiền thuốc thang cho vợ rồi lại được đi Đội Lệ thì mấy chốc mà thầy không khá. Chỉ riêng chuyện sắp đi Đội Lệ cũng đủ làm cho thím Cai khỏe ru rồi.

Thầy Cai cầm tiền đi mướn nhà bên An Cựu xong thì báo tin cho Cụ Lớn biết để Cụ Lớn làm lễ nhập phòng với con gái thầy Cai. Cụ Lớn giữ rất kín chuyện vợ nhỏ vì cụ sợ Cụ Bà biết thì phiền lắm. Tánh Cụ Bà ghen khủng khiếp. Tuy vợ chồng đã già rồi nhưng Cụ Bà vẫn không muốn Cụ Ông đi ngang về tắt.