— Énée! – Mercure đặt tay lên vai vị hoàng tử đang ngủ, gọi khẽ – Énée, ngươi làm gì đó? Khi nghe tiếng nói vang vọng, hoàng tử thành Troie mở choàng mắt ra và ngồi bật dậy. Trước mặt chàng, qua các khung cửa vòng cung trên sân thượng nở đầy hoa, những dinh thự của Carthage nhô cao, và lũ thợ đông đúc lao động nhộn nhịp như bầy ong xôn xao trong tổ. Mercure đứng ngay phía trước khung cảnh tươi vui đó. — Ngươi đang làm gì, hở Énée? – Giọng vị thần có vẻ phiền trách – Những lạc thú nào đã khiến ngươi quên đi sứ mạng của mình? Ngươi đã quên mất thành Troie đẫm máu, điêu tàn và mãi mãi hoang vắng rồi sao? Cả một dân tộc bị tàn sát đang hy vọng vào ngươi, lẽ nào ngươi đã quên? Hay ngươi đang mơ làm nô lệ trên đất châu Phi, một kẻ nô lệ nhàn hạ và không lý tưởng, trong lúc định mệnh muốn dành cho ngươi một vinh quang rực rỡ? — Ngươi là ai? – Énée đỏ mặt ấp úng. — Ngươi không nhận ra ta sao? Và vị thần cởi bỏ cái xác phàm tạm bợ, hiện ra uy nghi trước mặt hoàng tử. — Trời ơi! – Énée kêu lên, chắp tay vái vị sứ giả của Jupiter – Có phải ngài là Mercure tôn kính, từ núi Olympe hạ cố đến đây? Mắt đờ đẫn, tóc dựng ngược vì quá xúc động, Énée lắng nghe mệnh lệnh của vị chúa tể muôn loài, lòng đầy hổ thẹn. Phải, trong cảnh xa hoa lộng lẫy của thành Tyrr mới, chàng đã quên nhiệm vụ cấp bách của mình rồi. Phải, đã có lúc chàng, một kẻ đào tẩu, mơ ước dừng chân vĩnh viễn trên mảnh đất ngọt ngào này và lấy nữ hoàng Carthage, rồi ngự trị thành phố này… — Đó là mệnh lệnh của Jupiter… Thần Mercure đã bay đi mà Énée vẫn đứng sững sờ. Mắt chàng như vẫn còn trông thấy vị thần có đôi cánh vàng. Cuối cùng, chàng đứng lên, lòng ngổn ngang trăm mối. — Hỡi đấng Jupiter cao cả, – chàng run sợ nói – không biết tôi có xứng đáng với lòng thương và sự bảo trợ của ngài dành cho dân tộc tội không! Ngài đã kịp ngăn tôi bên bờ vực thẳm vô vọng. Tôi xin tuân phục ngài, bởi ngài đã muốn thế. Tôi sẽ tìm về mảnh đất Italie mà Định mệnh đã mở ra cho tôi, dù có phải chịu đựng bao gian lao khổ nhục. Énée cảm thấy bầu nhiệt huyết sục sôi trở lại. Chàng gọi các tướng sĩ cùng ở bên trong lâu đài. — Mnesthée! Sergeste! Cléanthe! Hỡi các dũng tướng, hãy đến đây ngay. Ta phải đi thôi, bất chấp bão cuồng gió loạn. Thần linh đã quyết định như thế. Cả ba vị tướng đều hớn hở vui mừng. Họ đã chán ngán xiết bao khi hoàng tử của mình dần dần biến thành tên đầy tớ ngoan ngoãn của người đàn bà xa lạ. — Tôi đi tập hợp các binh đoàn! – Sergeste hối hả nói. — Còn tôi lo kiểm tra chiến thuyền. – Cléanthe nói thêm. Mnesthée lắc đầu với vẻ lo lắng. Tuy không nói gì, nhưng anh ngần ngại rằng quân Troie, sau bao ngày hưởng thụ phè phỡn, chưa chắc đã chịu quay về với những truân chuyên của cuộc phiêu lưu. Tuy nhiên, anh vẫn bước theo Sergeste, đi qua khắp thành phố để tìm các đồng đội. Anh vô cùng kinh ngạc nhận thấy tất cả đều sẵn sàng bỏ lại thú vui, tiệc tùng, khiêu vũ, để lại giam mình giữa lòng tàu nhớp nhúa. Chao ôi, chỉ vì những mảnh gỗ vô tri kia là chút hiển hiện còn lại của tổ quốc. Các chỉ huy vừa kêu gọi họ, hoàng tử đang chờ họ kia, sẽ mãi mãi là những người lãnh đạo họ như đã từng lãnh đạo cha ông họ trước đây. Phút chốc, bến cảng đã đông nghẹt những kẻ lưu vong, ai nấy nô nức làm việc để khôi phục các con tàu. Cùng lúc đó, dân chúng Carthage rất đỗi ngạc nhiên vì sự ra đi vội vàng của khách trọ, sự tụ họp náo nhiệt quanh những chiến thuyền và việc chuẩn bị hành trang rộn rịp. — Dân Troie sắp ra đi à? – Họ ngơ ngác hỏi nhau. Một niềm vui bí ẩn âm ỉ trong lòng họ. Dù tuân lệnh nữ hoàng, họ rất bực dọc khi thấy những người xa lạ nghiễm nhiên kéo đến chiếm cứ nhà họ, thành phố của họ. Họ chẳng vui thú gì việc tác hợp cho Didon với vị hoàng tử thành Troie. Họ sợ sẽ chẳng còn được làm chủ đô thị của mình nữa. Cho nên, thay vì níu giữ, khi hiểu ra, họ đã tạo mọi điều kiện thuận lợi để khách trọ ra đi. Các thợ thuyền bỏ dở việc xây cất các đền đài, dinh thự, xúm nhau giúp quân Troie sửa chữa và trang bị tàu bè. Tiếng xôn xao lan tới cung điện, nơi nữ hoàng đang lâng lâng trong ảo giác tình yêu và danh vọng, đang cùng chị gái toan tính bao dự kiến cho hạnh phúc và quyền uy. Nàng rất tin tưởng điều đó. Nàng đã cầu nguyện, đã dâng cúng bao lễ vật, thần linh hẳn đã thấu rõ lòng nàng. — Tâu nữ hoàng, – một thể nữ bước vào, vừa thở hổn hển vừa lắp bắp – quân Troie sắp rời Carthage. Bất chấp lệnh nữ hoàng, dân chúng đang sốt sắng giúp đỡ họ ra đi. Didon đứng bật dậy, đưa tay đấm ngực. Mặt nàng tái nhợt, đôi mắt như vô hồn. Nàng vứt chiếc khăn phủ đầu xuống, vừa đưa chân giẫm nát vừa gào thét điên cuồng. Rồi, nàng nhảy bổ lên giường, khóc nức nở và quơ tay cào cấu mặt mày. — Em ơi! Em ơi! – Anne kêu lên, vừa chạy đến bên nàng, vừa tìm lời an ủi – Đừng vội tuyệt vọng như thế. Hãy mau chạy ra bến nói đôi lời với Énée. Có lẽ chàng không nhận ra tình cảm nồng nàn em dành cho chàng. Làm sao chàng có thể hờ hững được. Can đảm lên. Nào, níu lấy tay chị. Ta xuống thuyền Troie đi! Trong một thoáng, Didon cảm thấy hy vọng trở lại. Nàng chạy như bay xuống cảng, nơi Énée đứng giữa thần dân của mình, đang ra lệnh và hối thúc mọi người nhanh tay. Ascagne, đứa trẻ mà bất cứ biến động nào cũng có thể khiến cậu thích thú, đang đứng phò tá cha. — Hoàng tử ơi, – Didon cố ra vẻ trầm tĩnh – chàng dự tính gì mà trang bị tàu thuyền như thế? Những cơn bão mùa đông sắp tới, chàng dám liều lĩnh ra khơi trong buổi thời tiết khắc nghiệt này sao? Chàng mong ước điều gì? Những trận gió ném chàng vào đây vẫn chưa đổi hướng. Sự tiếp đón của Carthage không làm chàng hài lòng ư? Mắt chàng vẫn ánh lên niềm vui mỗi lần được nhìn em, được nghe em nói, chẳng lẽ em lầm sao? — Không đâu, thưa nữ hoàng, – Énée dịu dàng nói – ta đã tìm thấy bên nàng, trong thành phố của nàng niềm hạnh phúc và sự yên vui, nhưng ta không thể làm chủ định mệnh mình. Hơn ai hết, các vị vua là nô lệ của bao yêu cầu khẩn thiết. Ta phải nghĩ đến tương lai dân tộc, danh dự giống nòi trước hạnh phúc riêng tư. Vì thế, ta phải ra đi. — Không màng bão tố ư? — Tiếng nói của Jupiter còn kinh động hơn sóng gào, gió thét. — Nhưng chàng không cảm thấy là em đã yêu chàng sao? – Bấy giờ không nén được nữa, Didon mới nghẹn ngào – Chàng không hiểu rằng ra đi là xé nát tim em sao? Énée thảng thốt trước lời thổ lộ tuyệt vọng đó. Lòng chàng đâu phải là gỗ đá. Chính chàng cũng đã thoáng hình dung việc gắn chặt đời mình với Didon cơ mà! Nhưng đối với chàng, mệnh lệnh của Jupiter là trên hết. Chàng đã tuân phục thần linh thì những dục vọng trên đời không thể nào khiến chàng xao lãng sự sùng bái thiêng liêng đó. Chàng đưa tay nhẹ nhàng đẩy nữ hoàng ra. — Ta van xin nàng, đừng chống lại ý muốn của thần thánh, hãy chế ngự tình cảm của mình. Cũng như ta, nàng còn bổn phận đối với dân tộc. Lẽ sống của đời nàng là Carthage, vì chính ở nơi đó, vinh quang của nàng sẽ ngày càng thêm rạng rỡ. Vinh quang của đời ta thuộc bờ bến Ausonie. — Kẻ bội bạc! – Didon đau đớn rít lên – Sao? Đó là những gì ngươi có thể nói sau lời thổ lộ của ta đấy ư? Ngươi chỉ nghĩ tới danh dự của riêng mình, trong khi vì ngươi, ta đã chà đạp nó dưới chân khi dám đường đột tỏ tình với ngươi mà chẳng chút xấu hổ vì bất nghĩa với chồng! A! Mẹ ngươi chẳng phải là nữ thần đâu, một con cọp cái hung dữ đã sinh ra ngươi. Ta đã tiếp đón ngươi cùng đồng bọn lúc đang ngất ngư trong bão tố, vậy mà ngươi đền đáp ta như thế ư? Hỡi thần linh, hỡi ác quỷ! Hãy thiêu đốt ta đi! Với móng vuốt đẫm máu, hãy cấu xé ta đi! Quân tàn nhẫn, bạc ác, phải rồi, ngươi có lý, cứ đi đi! Đi mà tìm vương quốc của ngươi giữa biển khơi! Ta chẳng giữ ngươi nữa, cho ngươi phải khốn đốn giữa muôn trùng sóng dữ. Ngươi sẽ bị trừng phạt vì nỗi đau khổ đã gây ra cho ta, và cho đến lúc chết, sự bất hạnh của ngươi sẽ khiến lòng ta hả hê vui sướng. — Didon!… – Énée kêu lên xót xa, đau đớn. Vị nữ hoàng phẫn uất đến điên cuồng, lảo đảo chạy về phía cung điện. Nàng gục xuống bên thềm, mặt tái nhợt, lắp bắp vài tiếng rời rạc: nàng đã trở nên điên loạn. Anne gục xuống bên nàng, khóc tức tưởi, nhưng nàng phũ phàng đẩy ra. — Lỗi tại chị hết, – giọng nàng khô khan, khó khăn lắm mới thoát ra được khỏi cổ họng – chính chị đã cho em cái ảo tưởng được yêu, chính chị đã khuyên em thốt ra lời tỏ tình nhục nhã, lời tỏ tình vô ích đã giết chết đời em. — Em yêu quý… – Anne vừa thổn thức vừa áp vào ngực mình mái đầu nóng bỏng với đôi mắt đờ đẫn – Chị van em… Lẽ nào em thương tiếc con người sắt đá xa lạ đó hơn người chồng hết dạ yêu em? Hãy xóa nhòa hình bóng Énée trong tâm trí em đi. Lẽ nào vì hắn mà em xua đuổi chị. Em thân yêu, hãy mặc cho những con tàu kia rời bến, chúng sẽ mang đi nỗi ưu phiền của em. — Chúng mang theo cả cuộc đời em! – Didon lạnh lùng – Tình yêu khốn khiếp, mi còn muốn hành hạ lòng ta thế nào nữa? Ta quằn quại, đớn đau, Pluton ảm đạm ơi! Chỉ có đêm dài thăm thẳm của ngươi mới có thể giúp ta yên giấc. Anne hét lên một tiếng xé lòng. Chị hy vọng sự vuốt ve trìu mến của mình sẽ khiến cô em từ bỏ ý tưởng chết chóc, nhưng không gì khuây khỏa nổi cái tâm trí bệnh hoạn cuồng điên ấy. — Để chị nài nỉ Énée xem sao, – Anne vừa khóc vừa van lơn – biết đâu chị có thể lay chuyển ý định của chàng. Rồi chẳng đợi nữ hoàng trả lời, Anne tất cả chạy xuống bến. — Hoàng tử ơi! – Vừa đến gần Énée, nàng đã kêu lên, rồi ôm lấy gối chàng trong dáng điệu cầu khẩn – Xin chớ đẩy người đàn bà vào cảnh tuyệt vọng, hãy thương xót Didon, hình ảnh hoàng tử đã ngự trị trong tim nàng. Than ôi! Nếu hoàng tử bỏ rơi nàng thì thôi hết, chẳng còn gì là hạnh phúc, là cuộc đời nàng nữa. Lẽ nào hoàng tử lại nhẫn tâm đến mức đọa đày em gái tôi, vốn chỉ có mỗi cái tội trót yêu hoàng tử? Hành động của nàng khiến Énée xúc động. Vị anh hùng rưng rưng nước mắt, nghẹn ngào hồi lâu không thốt nên lời. Quân Troie lo ngại vây quanh chủ tướng của mình. — Thưa hoàng tử, – Sergeste vội trình báo – cột buồm và mái chèo đã sẵn sàng, các lỗ hổng do trận bão gây ra đã sửa xong. Tất cả đang chờ lệnh hoàng tử. — Trời đang thuận gió! – Mnesthée nhấn mạnh thêm. — Đi ngay! Đi ngay! – Dân Troie hò hét vang trời khi nhìn thấy vẻ khổ đau của Énée, họ ngỡ chàng dao động và có thể từ bỏ chuyến viễn du chinh phục. Nhưng vị anh hùng, dù cõi lòng tê tái, vẫn không thay đổi quyết định. Không thể cãi lời thần thánh. Chàng thở dài ngoảnh mặt đi để khỏi phải nhìn thấy ánh mắt khẩn cầu của Anne. — Ta không thể nghe nàng. – Chàng nói với giọng cố làm ra vẻ cứng cỏi – Ta phải ra đi. Ôi chao! nếu ta được tự do ở lại, ta xin thề với nàng, nàng chẳng cần phải van xin. Tim ta dường như đã tan nát, cả đời ta sẽ khóc thương Didon. Tâm trí ta sẽ mãi mãi hướng về nàng. Nhưng ta phải đi vì Jupiter muốn thế! Dịu dàng, nhưng rất cương quyết, chàng gỡ đôi tay Anne dang ra, rồi vội vã đi về phía biển. Theo sau chàng, cả đoàn quân Troie vừa hối hả tiến bước, vừa tung hô thủ lĩnh mình vang dội. Trong nháy mắt, họ đã leo hết lên tàu, các tay chèo đã ngồi vào vị trí. Nhưng Énée đột ngột dập tắt sự nôn nóng của họ. — Ngày đã tàn, ta không thể lao ra biển vào giờ này. – Chàng nói – Chúng ta đã quá nhọc mệt vì công việc chuẩn bị. Hãy ngủ đi! Sáng sớm mai chúng ta sẽ lên đường. Vài tiếng xầm xì thất vọng nổi lên đây đó. — Các bạn sợ gì nào? – Énée buồn bã hỏi – Rằng ta sẽ thay đổi ý định ư? Rằng ta sẽ mềm lòng vì lòng thương hại? Thần thánh đã khiến tâm hồn ta sắt đá. Nếu ta chưa rời khỏi Carthage ngay chiều nay thì ấy là vì thận trọng thôi. Vị anh hùng đang dối cả lòng mình. Chàng ngỡ mình chỉ hành động vì lợi ích của dân tộc, nhưng đôi mắt chàng bất chợt hướng về phía sân thượng của lâu đài, nơi có một bóng trắng có tấm mạng che mặt phấp phới bay trên mái tóc vàng óng ánh, đang nghiêng mình bồn chồn lo lắng. — Thôi được, hãy gác chuyến đi lại ngày mai. Đành thế, hãy mang đồ cúng và rượu lễ ra cầu thần cho gió im bể lặng. – Sergeste thở dài, thông cảm cho nỗi lòng đang xao xuyến mãnh liệt của chủ tướng. Lúc đó, Anne lủi thủi đi về phía lâu đài. Nàng run sợ nghĩ đến giây phút gặp mặt cô em để kể lại việc cầu xin đã bất thành. Nhưng từ trên sân thượng, nữ hoàng đã trông thấy và hiểu hết. Nàng đã chẳng còn hy vọng gì nữa, nàng đã vĩnh viễn mất Énée. Nỗi bất hạnh quá hiển nhiên, khiến lòng nàng như dịu lại. Chìm sâu trong vực thẳm đau thương, nàng thấy chỉ còn mỗi một lối thoát. Nàng đón người chị u buồn với vẻ gần như bình thản. — Đừng quá sầu khổ vì em, – nàng nói – chị thấy đấy. Em không khóc nữa! Ích gì chứ? Hắn đã chẳng muốn nghe chúng ta, thần thánh sẽ báo thù hộ em vì sự ngạo mạn của hắn, vì cuộc bỏ trốn hèn hạ và tàn nhẫn của hắn, giờ đây em chỉ muốn xua đuổi hắn ra khỏi ý nghĩ mình thôi. Nàng đã tránh không nhắc đến cái tên cháy bỏng môi mình. Sự nhẫn nhục ngoài mặt của nàng khiến Anne lầm tin, nàng vội lăn xả vào lòng em mà khóc ngất lên vì vui sướng. — Em thân yêu, – Anne nói – hãy tha thứ cho chị nhé! Chị đã sợ giây phút này biết bao, nhưng thấy nó không như mình lo lắng, chị không sao cầm được nước mắt. — Chị e ngại gì nhỉ? – Vị nữ hoàng ngẩng đầu lên với vẻ kiêu hãnh, rồi hỏi – Chẳng lẽ chị nghĩ rằng gã phiêu bạt ấy đã cướp đi lòng tự trọng của em? Chị có thể nghĩ thế được sao? Giọng nàng lạnh lùng, cứng cỏi, vầng trán mịn màng không một nếp nhăn, đôi mắt đã ráo khô. Anne tràn trề hy vọng khi thấy thái độ đường hoàng đó của em. — Phải đó, em ơi, đừng nghĩ đến tên Troie bội bạc ấy nữa, tên độc ác! – Anne trìu mến nắm lấy tay Didon. Chị lại khóc nấc lên, nhưng lần này là những giọt lệ mừng vui. Cuộc đời tươi đẹp của họ lại bắt đầu. Tình yêu làm héo hắt con tim đã trôi qua như vệt mây đen, chẳng gây hề hấn gì đến hạnh phúc của hai chị em. Anne siết chặt em gái vào lòng: — Em thân yêu, – Anne vừa cười vừa khóc nói – chị muôn vàn ao ước được thấy em lại là vị nữ hoàng uy nghi, nữ hoàng Didon kiều diễm, luôn chăm lo cho hạnh phúc của thần dân và vinh quang của thành Tyrr. Didon hờ hững đáp lại sự vồ vập trìu mến của chị, khiến Anne nghĩ hẳn lòng cô em đã nguội lạnh. Đôi mày nhíu lại, mắt đăm đăm vô hồn như thuộc một cõi nào khác, tuy nhiên, gương mặt nàng vẫn trầm tĩnh, đủ biết nàng phải đè nén cõi lòng mình ngần nào. — Chị ơi, – nàng nói cũng với vẻ điềm nhiên ấy – để thoát khỏi những tình cảm ràng buộc mình, con người thường tìm đến bùa phép, quyền lực duy nhất có khả năng biến đổi mọi sự kiện. Chị có nhớ lời nói của bà vú không? Em biết có một phụ nữ Numide sống trong cung điện. Bà ta am tường ma thuật, bà khoe rằng có thể dùng bùa phép để an ủi những con tim đau khổ, hay khiến nó dằn vặt khôn nguôi, có thể ngăn sông, đổi dòng các vì tinh tú, gọi hồn khiến cây trên núi xuống và làm đất lở trời long. Chị ơi! Hãy gọi bà ta đến. Mặt trời đã lặn, đêm tối rất thuận lợi cho những trò yêu phép. Trong lúc mụ phù thủy lo hái linh thảo cần thiết cho bùa mê dưới trăng, chị hãy giúp em lập một giàn hỏa trên sân thượng. — Một giàn hỏa à? – Anne ngạc nhiên và lo sợ kêu lên. — Vâng! – Didon vẫn đủ bình tĩnh để mỉm cười – Em muốn thiêu đốt thành tro than tất cả những gì đã thuộc về hắn dù chỉ trong phút giây, nơi cung điện này: cái giường hắn ngủ, cái bàn hắn ngồi, quần áo, vũ khí hắn đã cởi bỏ để nhận những vật em tặng. Chúng ta sẽ dựng bàn thờ quanh giàn hỏa đề cầu hồn Érèbe, Chaos và Hécate ba đầu và những vị thần của âm ti. Anne vội vã làm vừa lòng cô em, cho gọi mụ phù thủy đến. Mụ phù thủy vơ lấy chiếc lá đồng khứa các cọng cỏ non, làm ứa ra chất nhựa trắng rất độc. Giàn hỏa gồm gỗ thông và sồi xanh chất đống trên sân thượng, đích thân Didon trang hoàng, treo hoa kết lại bằng những nhánh trắc bá đượm màu tang tóc. Điệu bộ nàng trầm tĩnh và kiên quyết, nhưng tâm hồn nàng điên loạn: nhiều hình ảnh ghê rợn và ma quái dồn dập hiện ra trước mắt nàng. Có phải nàng vừa thấy rượu lễ biến thành máu sôi sục và nước phép tinh khiết cuồn cuộn trên sóng đen? Có phải nàng vừa nghe thấy tiếng gọi thê lương của chồng từ lòng đất mù mịt, sâu thẳm? Có phải con chim cú vừa cất giọng ai oán, khóc thương cho số kiếp nàng, tiếng kêu ảo não ngân dài trong bóng tối của hoa viên. — Ta sẽ ra sao? Biết sống thế nào? – Người đàn bà khốn khổ thở than – Đêm tối. Đó là giờ những kẻ nhọc mệt, tìm sự khoan khoái trong giấc ngủ và trên đồng cỏ, mọi vật đều im lìm. Những tinh tú đã quay hơn nửa vòng quỹ đạo. Trên nương, bên hồ, loài thú và cỏ cây cũng lặng thầm đến với nguồn vui say ngủ. Còn ta, ta chỉ ước mong được một giấc ngủ, giấc ngủ ngàn thu… Báo thù ư? Phóng hỏa những con tàu đang neo trong bến ư? Hay chạy theo đoàn thuyền kia, nài nỉ van xin như một con nô lệ? Biết hắn có nhận lời cho ta theo không nữa? Ta mà phải hạ mình đến thế sao? Ta, vị nữ hoàng của Carthage! Không, không, thà chết, cần phải chết đi! Thời giờ trôi qua, và muôn ngàn ý nghĩ vò xé cái tâm hồn vật vờ trôi nổi kia. Bọn quỷ dữ lắc lư trước vầng trán xanh xao, những ngọn đuốc đỏ rực như máu. Cùng lúc đó trên bến, chiến thuyền Troie đã trương buồm. Énée vừa chợp mắt thiếp đi, bỗng choàng dậy vì chiếc bóng trắng lung linh bên cạnh. Có phải chàng vừa trông thấy thần Mercure chập chờn trong bóng tối? Thần cúi xuống cạnh chàng, phán bảo: — Đứng lên! Rời khỏi đây ngay, Énée, vì những trái tim phụ nữ đã đổi thay, tình yêu đã nhanh chóng biến thành thù hận. Trốn ngay đi, khi còn chưa muộn. Ngươi có nghe trận gió vừa nổi lên giục giã ngươi lìa khỏi xứ này không? Ảo ảnh tan biến, Énée cũng tỉnh hẳn, vội nhổm dậy réo gọi đồng đội và thôi thúc họ lên đường. Đoạn, chàng rút kiếm ra, vung tay chặt đứt sợi thừng vẫn buộc thuyền vào bến. Họ kéo buồm lên, các tay chèo gò lưng trên mái dầm, khuấy động mặt biển xôn xao. Quây Troie lại hớn hở ra khơi trong tiếng hò hét vang trời. Từ trên sân thượng, Didon trông thấy mọi diễn biến của hạm đội Énée qua ánh sáng lờ mờ của buổi bình minh vừa hé. Tiếng gào thét vui mừng của dân Troie vẳng đến tai nàng. Thế là nàng ngã nhào lên chiếc giường vừa dựng lên, để chờ đón ngọn lửa hỏa thiêu, nàng vừa hét, vừa cào cấu lên ngực và bứt tóc bứt tai. — Thôi thế là hết! Còn hy vọng gì nữa chứ! Ôi! Đã không còn có thể giết hắn, tàn sát đồng đội hắn và Ascagne! Không thể hủy diệt tất cả trước khi bọn chúng rút đi! Các chư thần ơi! Hỡi mặt trời đang chiếu sáng thế gian. Hỡi Junon, hãy chứng giám nỗi khổ đau của ta, hỡi Hécate với đàn chó tru lên thống thiết trong đêm, và tất cả các thần phục thù, hãy chấp lời nguyền của tôi! Cho kẻ vô tình, đã lẩn trốn ta không bao giờ chiếm được chiếc ngai vàng mơ ước, cho hắn chết thảm trước khi già, thi hài không nơi chôn cất. Cho dân Tyrr và dòng dõi Dardanus mãi mãi hận thù nhau. Hỡi các thần linh, xin mang đến cho ta một kẻ báo thù bản lĩnh, có thể buộc dân tộc Italie phải trả giá đắt về nỗi khổ đau và cái chết của nữ hoàng Carthage. U uất, điên cuồng, Didon chụp lấy ngọn đao của Énée, cắm sâu vào ngực, rồi gục xuống, máu từ vết thương phun ra đỏ thắm. Quanh nàng, nhiều tiếng rú lên, các thể nữ hoảng hốt vừa bỏ chạy vừa hét: — Nữ hoàng đã chết! Chẳng bao lâu sau, cả thành Carthage đều nghe tin dữ. Tiếng kêu khóc, tiếng rên than vang dội khắp thành. Người ta ngỡ như thủ phủ vừa bị quân địch bao vây, sắp sụp đổ tan tành, và hỏa hoạn lan tràn trong đền thờ, cung điện. Anne lảo đảo như bị ai đâm vào tim. Nàng nhào tới, len giữa đám đông, đến phủ phục bên người chết, cố tìm kiếm vô vọng trong đôi mắt một tia nhìn, trên đôi môi một hơi thở của sự sống. — Em ơi! – Nàng tức tưởi khóc, nhưng đôi mắt khô cạn, chẳng nhỏ được giọt lệ nào, bởi niềm đau quá lớn bóp nghẹt tim nàng – Em ơi, sao lại ra đi một mình vào cõi non bồng nước nhược? Chị em ta sẽ không thể cùng nhau kết vương miện bằng nhật quang lau trắng nữa rồi. Thế là em đã dối chị để có thể bình yên nhắm mắt. Ôi! Sao em không giết chị trước đi? Nàng siết chặt đứa em vào lòng, tìm cách sưởi ấm em trong vòng tay, lấy áo chấm khô dòng máu rỉ ra từ vết thương. Didon khẽ ngước đầu lên, buồn bã hướng về chị ánh mắt vĩnh biệt. Môi nàng dường như mấp máy… chừng như một tiếng, một cái tên! Rồi thình lình, đầu nàng gục xuống, lịm đi. Hồn nàng đã siêu thoát. Xa kia, trên biển khơi, đoàn tàu chở dân Troie đang nhẹ nhàng lướt sóng tới Ausonie. Tì tay sau lái, Énée cõi lòng tan nát, đăm đăm nhìn theo làn khói bốc lên từ giản hỏa đang ngùn ngụt cháy trên sân thượng lâu đài.