ần 7 giờ sáng Pollyanna mới thức giấc. Một ngày mới của cô bé đã bắt đầu. Do cửa sổ phòng hướng tây nam, nên cô không thể thấy bình minh rực rỡ. Sáng ra, Pollyanna chỉ thấy bầu trời màu xanh nhạt báo hiệu một ngày nắng đẹp.

Qua một đêm, căn phòng trở nên mát mẻ hơn. Quanh nhà, đàn chim ríu rít gọi bầy. Nghe tiếng chim gọi nhau, Pollyanna vội chạy tới bên cửa sổ chuyện trò với chúng. Nhìn xuống vườn, Dì Polly đang bận bịu với những khóm hồng. Em nhanh nhảu mặc váy áo, nóng lòng muốn chạy xuống với dì.

Pollyanna chạy xuống cầu thang, quên cả đóng cửa phòng. Cô bé chạy dọc theo hành lang, xuống tầng một, sập mạnh cửa ra vào, rồi ào ra vườn.

Dì Polly cùng ông lão làm vườn lưng còng đang bận rộn bên một khóm hồng. Pollyanna chạy ùa tới trước mặt dì và thốt lên:

“Dì Polly, Dì Polly! Sáng nay cháu vui quá dì ạ. Chỉ hít thở thôi cháu cũng thấy sung sướng.”

“Pollyanna!” - Dì Polly nghiêm giọng. - “Cháu định dùng cách nói này thay cho lời chào buổi sáng phải không?” Bà đứng thẳng người dậy, Pollyanna vẫn đang ôm lấy cổ bà bằng cả hai tay.

Pollyanna dừng lại, nhún nhảy một cách điệu nghệ trả lời: “Dạ, không ạ. Cháu chỉ dùng lời nói ấy với những người thân yêu trong gia đình thôi. Từ cửa sổ phòng cháu, cháu đã trông thấy dì dưới vườn hồng. Từ ngày hôm nay, mỗi sáng tỉnh dậy cháu sẽ được nhìn thấy người dì yêu quý của mình thay vì các bà giáo trong Hội bảo trợ. Và sáng nay nhìn dì tuyệt đến mức cháu chỉ muốn chạy ngay xuống ôm lấy dì thôi.”

Già Tom bất chợt quay người về phía Pollyanna. Dì Polly tỏ ý không vui.

“Pollyanna à, ta và ông Thomas đang chăm những khóm hồng. Cháu hãy cùng ông Thomas tiếp tục công việc trong sáng nay.” Dứt lời, bà rảo bước rời khỏi vườn.

“Lúc nào ông cũng làm việc trong vườn ư, thưa ông?” - Pollyanna hỏi già Tom, vẻ quan tâm.

Ông già quay lại, đôi môi co rúm, cặp mắt mờ đi như có ngấn lệ. Một lúc sau ông nói: “Đúng vậy, cô bé ạ. Vì tôi là già Tom, người làm vườn mà.” Rụt rè, nhưng như có động lực vô hình thúc đẩy, ông đưa bàn tay run rẩy vuốt nhẹ mái tóc nhạt màu của Pollyanna một lúc. “Cô giống mẹ cô lắm. Tôi biết mẹ cô từ thời bà ấy còn ít tuổi hơn cô kia. Tôi đã gắn bó với khu vườn này từ dạo ấy.”

Pollyanna cảm thấy mình thở gấp. “Ông đã gắn bó với khu vườn này từ hồi ấy ư? Và ông biết mẹ cháu khi mẹ cháu còn là một thiên thần nhỏ trên trái đất này sao? Mẹ cháu là người phụ nữ bất hạnh, phải không ông? Ông ơi, xin ông kể cho cháu nghe về mẹ cháu đi.” Nói rồi, Pollyanna ngồi phịch xuống nền đất cạnh ông già.

Bỗng từ ngôi nhà vang lên tiếng chuông. Nancy chạy như bay qua lối cổng sau tới vườn hồng, hổn hển nói không ra hơi: “Cô Pollyanna ơi, chuông báo bữa điểm tâm đấy cô ạ. Các tiếng chuông khác sẽ là các bữa ăn tiếp theo trong ngày. Cũng có nghĩa là cứ nghe thấy chúng cô sẽ phải chạy đua với thời gian, bất kể cô đang ở đâu. Không thì chúng ta sẽ phải rất rất thông minh mới nghĩ ra cách chơi trò tìm kiếm niềm vui khi đó đấy.” Nancy vừa kéo Pollyanna đứng lên vừa giục.

“Nếu không chấp hành đúng quy định, cô sẽ không bao giờ thấy lòng thư thái đâu.” Nancy vừa nói vừa đẩy vội Pollyanna vào nhà như đang xua một chú gà con nghịch ngợm về chuồng.

Năm phút đầu, bữa sáng diễn ra trong yên lặng.

Ánh mắt khó chịu của Dì Polly dõi theo đôi cánh mỏng của hai chú ruồi đang vo ve quanh bàn ăn. Bà nghiêm giọng:

“Nancy, hai con ruồi kia từ đâu bay vào đây vậy?”

“Thưa bà, cháu không biết. Trong bếp không có ruồi bà ạ. Cháu đã kiểm tra kỹ lắm.”

Chiều hôm trước, Nancy đã nhìn thấy ruồi bay vào phòng Pollyanna, trong lúc cửa sổ phòng mở toang.

“Thưa dì, có lẽ hai con ruồi này ở phòng cháu bay xuống.” - Pollyanna nói nhỏ. - “Sáng nay cháu thấy ruồi bay trên gác nhiều lắm dì ạ.”

Nancy vội vã rời phòng ăn. Cô phải lấy mấy chiếc bánh muffin mang lên.

“Ruồi vào phòng cháu ư? Chúng từ đâu bay vào?”

“Thưa dì, chúng bay từ ngoài vào qua cửa sổ.”

“Cháu đã nhìn thấy chúng ư? Cháu muốn nói cháu mở cửa sổ không lưới chắn, phải không?”

“Vâng ạ, cửa sổ phòng cháu không có tấm lưới chắn nào cả.”

Nancy đem khay bánh từ nhà bếp lên phòng ăn. Mặt cô đỏ rần lên vì hơi nóng ở bếp. Bà chủ đột ngột lệnh cho Nancy: “Hãy đặt khay bánh xuống bàn và đi ngay lên phòng Pollyanna đóng cửa sổ lại. Cả cửa ra vào nữa. Khi xong công việc buổi sáng, cô phải cầm phất trần đi xua từng phòng. Phải kiểm tra hết sức cẩn thận đấy.”

Rồi quay về phía cháu gái, bà bảo: “Pollyanna, ta đã đặt làm lưới chắn cửa sổ phòng cháu rồi. Đó là việc của ta. Nhưng ta thấy cháu đã hoàn toàn quên mất nhiệm vụ của mình rồi.”

“Nhiệm vụ của cháu?” - Đôi mắt Pollyanna mở to ngạc nhiên.

“Đúng thế. Mặc dù phòng cháu khá nóng nhưng cháu vẫn phải đóng tất cả cửa sổ lại. Sau khi lắp lưới mới được mở. Đó là nhiệm vụ của cháu, vậy mà cháu lại không nhớ. Lũ ruồi không chỉ quấy nhiễu mà còn truyền bệnh gây hại cho sức khỏe. Điểm tâm xong, ta sẽ đưa cho cháu cuốn sách nhỏ viết về vấn đề này.”

“Được đọc sách ư? Cháu cảm ơn dì. Cháu thích đọc sách lắm dì ạ.”

Dì Polly hít mạnh một hơi, cặp môi mím chặt. Pollyanna quan sát nét mặt dì, vẻ lo lắng. Cô rụt rè: “Thưa dì! Xin dì thứ lỗi vì cháu đã không nhớ nhiệm vụ của mình. Cháu sẽ không mở cửa sổ khi chưa có lưới chắn. Cháu xin hứa với dì.”

Từ đấy tới cuối bữa ăn, Dì Polly không nói một lời nào nữa. Ăn xong bà đứng lên, lẳng lặng tới tủ sách phòng khách lấy ra một cuốn sách nhỏ. Bà đưa cuốn sách cho cháu gái và nghiêm giọng bảo: “Đây là cuốn sách viết về vấn đề dì vừa nói. Pollyanna, cháu hãy lên phòng và đọc ngay. Nửa tiếng nữa ta sẽ lên xem qua những đồ dùng của cháu.”

Pollyanna mắt dán chặt vào hình minh họa đầu một chú ruồi được phóng lớn, thốt lên vui sướng:

“Cháu cảm ơn dì, Dì Polly yêu quý của cháu.”

Cô nhảy cẫng lên, chạy ra khỏi phòng với tâm trạng thoải mái và sập mạnh cửa ra vào.

Dì Polly cau mặt, ngập ngừng một lúc rồi ra mở cửa với phong thái đường bệ. Nhưng Pollyanna đã thoát khỏi tầm ngắm của bà, tiếng bước chân cô vội vã vang trên những bậc thang.

Nửa tiếng sau, Dì Polly lên phòng cháu gái, vẻ mặt nghiêm nghị. Và lập tức bà được cháu đón tiếp rất nhiệt tình: “Ôi, Dì Polly! Cháu cảm ơn dì đã cho cháu xem một cuốn sách rất hay. Trước khi đọc cuốn sách này, cháu không thể tưởng tượng nổi sao loài ruồi lại mang trên mình được nhiều thứ như vậy, nhất là trên những cái chân nhỏ xíu...”

“Chúng bắt buộc phải làm thế.” - Dì Polly nghiêm trang nói. “Pollyanna, cháu mang váy áo ra đây cho ta xem qua. Bộ nào không phù hợp, ta sẽ đưa cho Sullivants xử lý.”

Pollyanna miễn cưỡng làm theo lệnh dì. Cô đặt sách lên bàn và tới bên ngăn tủ. “Chắc dì cũng sẽ nhận xét váy áo của cháu rất xấu giống như Hội bảo trợ. Họ lấy làm xấu hổ khi cháu mặc những bộ váy áo này.” - Pollyanna thở dài. - “Những bộ đồ này hầu hết dành cho các cậu con trai và những người người lớn tuổi hơn cháu. Dì có thùng hàng giống của Hội truyền giáo không ạ?”

Trước ánh mắt giận dữ của người dì, Pollyanna vội nói chữa: “Ôi không, đương nhiên dì không có rồi. Cháu quên mất, người giàu có như dì không thể dùng loại thùng tầm thường như thế. Ở trong căn phòng này, cháu quên bẵng mất là dì rất giàu có.”

Môi Dì Polly hơi nhếch lên, lộ vẻ bực tức, nhưng không bật ra được lời nào. Pollyanna hoàn toàn không hiểu những lời mình vừa nói rất khó nghe, lại tiếp tục nhanh nhảu:

“Ồ, để cháu kể dì nghe về thùng hàng. Chẳng có gì để kể cả ngoài việc dì sẽ không thể tìm được những thứ dì cần trong đấy. Những thứ trong thùng khác xa với mong đợi. Bày trò chơi với chúng thật chẳng dễ chút nào. Cha cháu...” Nói đến đây, Pollyanna chợt nhớ dì không muốn nghe mình kể về cha. Cô bé hấp tấp lôi số váy áo ít ỏi ra khỏi ngăn kéo và đưa ra trước mặt dì bằng hai tay. “Đáng ra cháu đã được mặc những bộ váy mới màu đen, nhưng Hội truyền giáo thống nhất để dành tiền mua thảm đỏ cho Nhà thờ;” - Pollyanna nghẹn ngào - “nhưng đó là những gì cháu có dì ạ.”

Dì Polly dùng mười đầu ngón tay lật đi lật lại đống váy áo. Rõ ràng những bộ đồ này không may đo riêng cho Pollyanna. Cháu gái bà chỉ dùng thừa váy áo của người khác mà thôi. Bà khó chịu khi nhìn đến chồng đồ lót vá víu. Pollyanna nói, giọng ngần ngại: “Đó là đồ lót tốt nhất của cháu. Hội bảo trợ đã tặng cháu một chiếc áo lót mới. Bà Hội trưởng Jones nói với cháu rằng ban đầu, để mua cho cháu bộ đồ tử tế, Hội chấp nhận không mua thảm trải lối đi. Nhưng lời qua tiếng lại ồn ào làm ông White rất khó chịu. Ông mắc bệnh thần kinh, vợ ông ấy bảo thế, nhưng giàu lắm. Ông ấy đã bỏ ra khoản tiền không nhỏ để mua một tấm thảm. Cháu nghĩ ông White sẽ rất vui sướng nếu ông hiểu được rằng mình có nhiều tiền của, phải không dì?”

Dì Polly dường như không để ý những lời ấy. Sau khi kiểm tra xong đống quần áo lót, bà quay về phía Pollyanna đột ngột đưa ra một câu hỏi:

“Cháu có đến trường chứ?”

“Thưa dì, vâng ạ. Cháu còn được dạy ở nhà nữa.”

Dì Polly cau mặt bảo: “Được rồi. Mùa thu năm nay, cháu sẽ nhập trường ở đây. Ngài hiệu trưởng Hall sẽ xếp lớp cho cháu. Trong thời gian chờ đợi, mỗi ngày cháu phải đọc sách cho ta nghe trong nửa tiếng.”

“Cháu thích đọc sách lắm dì ạ. Nhưng nếu dì không muốn nghe cháu đọc thì cháu vẫn sẽ vui vẻ tự đọc một mình, thật đấy dì ạ. Cháu sẽ không phải cố gắng để vui vẻ gì hết vì cháu thích tự đọc một mình lắm - còn nhiều từ khó mà, dì biết đấy.”

“Chắc chắn là vậy.” - Thái độ bà trở nên nghiêm khắc. - “Cháu có học nhạc không?”

“Ít thôi ạ. Cháu chẳng thích nghe tiếng đàn của cháu, cháu chỉ thích nghe người khác chơi nhạc thôi. Cháu được học sơ qua piano. Cô Gray chơi nhạc trong nhà thờ đã dạy cháu. Cháu muốn học lại để khỏi quên. Cháu cũng thích âm nhạc lắm dì ạ.”

“Hiển nhiên rồi.” - Dì Polly nhận xét sát sao, lông mày khẽ nhướn lên. - “Dù sao nhiệm vụ của ta là hướng dẫn cháu đầy đủ những khái niệm nhạc lý sơ đẳng. Cháu biết may vá chứ?”

“Vâng ạ.” - Pollyanna thở dài. - “Hội bảo trợ đã dạy cháu. Nhưng cháu đã trải qua những giờ học đáng sợ. Bà Jones không tin cháu có thể cầm kim thùa khuyết quần áo. Bà White cho rằng cháu phải học khâu mũi đột trước khi học viền. Còn bà Harriman không hài lòng với những tác phẩm ghép vải của cháu.”

“Được rồi, việc khâu vá không khó lắm. Thời gian tới, ta sẽ dạy cháu. Cháu cũng không biết nấu nướng phải không?”

Nghe dì hỏi vậy, Pollyanna bật cười:

“Hè này, cháu mới được học nấu ăn nên cháu cũng không biết nhiều lắm. Các bà giáo còn tranh luận với nhau nhiều hơn cả ở lớp khâu vá. Ban đầu, họ định dạy cháu làm bánh mì. Nhưng họ lại tranh luận về việc làm bánh mì thế nào mới đúng, thế là sau buổi thảo luận của Hội, họ quyết định thay phiên nhau hướng dẫn cháu làm các món bánh vào một buổi sáng mỗi tuần tại căn bếp riêng của từng người. Cháu mới biết làm món bánh sô-cô-la mềm và bánh ngọt nhân quả vả thì đã phải dùng lại.” - Giọng cô òa vỡ nức nở.

“Bánh sô-cô-la mềm và bánh ngọt nhân quả vả thôi ư?” - Dì Polly nói với giọng không hài lòng. - “Ta phải dạy cháu công việc bếp núc ngay. Có như vậy cháu mới nhanh biết nấu nướng.”

Ngừng một lúc bà chậm rãi nói tiếp:

“Hàng ngày, vào 9 giờ sáng, cháu phải đọc sách cho ta nghe trong nửa tiếng. Trước đó, cháu phải dọn phòng thật gọn gàng, ngăn nắp. Sáng thứ Tư và thứ Bảy, sau 9 giờ 30 phút, cháu vào bếp cùng Nancy học làm các món ăn. Các buổi sáng còn lại cháu sẽ tập khâu vá với ta. Buổi chiều là thời gian học nhạc. Ta sẽ thuê gia sư dạy cháu ngay.” - Bà nói giọng quả quyết, đứng lên khỏi ghế.

“Ôi, dì ơi, dì không chừa cho cháu chút thời gian nào để... để sống sao ạ?” - Pollyanna sợ hãi kêu to.

“Sống ư? Con bé này, cháu nói gì thế. Cháu nói như thể cháu đang không được sống vậy!”

“Dì ơi, chỉ hít thở thôi thì không thể gọi là sống được dì ạ. Khi ngủ, chúng ta vẫn hít thở đó thôi, nhưng ta đâu có sống. Ý cháu sống nghĩa là được tận hưởng những điều tuyệt diệu xung quanh: vui chơi ngoài trời này, đọc sách này (tự đọc ấy, tất nhiên ạ), leo đồi này, trò chuyện với ông Tom trong vườn này, và với cả chị Nancy nữa, rồi khám phá tất cả những ngôi nhà, những người láng giềng và tất tần tật mọi thứ ở khắp nơi trên những con phố tuyệt diệu cháu vừa qua hôm trước. Như thế cháu gọi là sống dì ạ. Chỉ hít thở thôi thì chưa đủ.”

Nghe những lời ấy, Dì Polly ngẩng đầu lên giận dữ: “Pollyanna, cháu dám ăn nói với ta như vậy sao? Thật không thể tin nổi! Cháu chỉ được chơi khi ta cho phép. Ta sẽ quản lý giờ giấc sinh hoạt của cháu. Và theo ta hiểu, khi ta sẵn lòng thực hiện nghĩa vụ của mình là để tâm bảo ban, chỉ dạy cháu sao cho đúng mực thì trách nhiệm của cháu cũng là thực hiện những bảo ban, chỉ dạy đó. Nếu không cháu sẽ thành một kẻ vô ơn.”

Pollyanna nghe dì nói vậy thì vô cùng sợ hãi. Cô kêu lên:

“Ôi, Dì Polly yêu quý của cháu! Làm sao cháu có thể vô ơn với dì. Cuộc đời cháu đã có dì rồi. Dì đâu phải là người của Hội bảo trợ. Dì là dì ruột của cháu cơ mà.”

“Được rồi, ta tin rằng cháu sẽ không phụ công lao của ta.” - Bà hạ giọng rồi rời khỏi gác mái. Tới đoạn giữa cầu thang, bà nghe thấy giọng nhỏ nhẹ của cô cháu gái cất lên:

“Dì ơi, dì chưa cho cháu biết những thứ nào cần loại bỏ trong đống đồ đạc của cháu?”

Bà Polly thở dài mệt mỏi rồi nói vọng lên: “Pollyanna, ta quên chưa bảo cháu. Chiều nay, lúc một rưỡi, Timothy sẽ đưa ta và cháu vào thị trấn. Ở đây không có hiệu may. Ta phải lên thị trấn tìm mua váy áo cho cháu. Ta sẽ không thể hoàn thành trách nhiệm của một người dì nếu để cháu xuất hiện trong những bộ trang phục tồi tàn đó.”

Pollyanna thở dài. Sao Dì Polly cứ lặp đi lặp lại hai từ trách nhiệm thế nhi? Nghe mà phát chán.

“Thưa dì, xin dì cho cháu biết,” - Pollyanna hỏi với niềm mong ước khát khao, - “làm sao để hoàn thành trách nhiệm trong vui vẻ ạ?”

“Cháu hỏi điều đó là có ý gì?” - Bà Polly hỏi giọng ngạc nhiên. Rồi bất ngờ bà nện gót xuống cầu thang một cách giận dữ, má nóng ran. - “Không được xấc xược, Pollyanna.”

Còn lại một mình trong căn buồng nóng bức, Pollyanna mệt mỏi thả mình xuống ghế. Trước mắt em hiện ra một vòng quay bất tận của công việc. Cô bé thầm nghĩ: “Mình chẳng thấy câu hỏi của mình có gì xấc xược cả. Mình chỉ muốn dì cho mình biết cách dì tìm thấy niềm vui trong cả hàng dài trách nhiệm, nghĩa vụ đó thôi.”

Pollyanna lặng im vài phút, ánh mắt buồn rầu đổ dồn vào đống quần áo nằm chỏng chơ trên giường. Rồi em chậm chạp đứng lên, bắt đầu thu dọn chồng quần áo và bỏ vào ngăn tủ. “Thế này mình không thấy niềm vui nào cả.” - Pollyanna thầm nghĩ. - “Nhưng khi nào hoàn thành nhiệm vụ thì mình có thể vui mừng được rồi.” Và em bật cười.