hững chuyến đi tới bệnh viện Saint Barnaby của tôi giờ đây hầu như diễn ra hàng ngày. Tôi vẫn tiếp tục công việc của mình ở Bảo tàng Anh quốc vì tôi buộc phải làm, và vì ban ngày tôi không thể gặp James do nghề nghiệp của anh không cho phép anh rảnh rang trong thời gian đó; nhưng tôi thấy những nghiên cứu của bạn tôi hấp dẫn hơn nhiều so với việc nghiên cứu của mình. Hàng ngày tôi nôn nao chờ đến giờ anh đã hẹn. Ngay trong phòng đọc của viện bảo tàng, thay vì làm việc tôi cứ nhìn những người ngồi gần bên, một cô gái đeo kính gọng đồi mồi, một người Hindu nhỏ con tóc quăn, và tưởng tượng họ đang nằm trên chiếc bàn cân đáng sợ của Gregory. Và khi gần đến giờ hẹn, tôi hấp tấp đi tới lãnh địa của ống khói và bến tàu bên kia thành phố.

Hai lần một tuần, vào các ngày thứ Tư và thứ Bảy, con lộ lớn dẫn đến bệnh viện luôn có một phiên chợ tồi tàn chiếm dụng đường đi, điều tôi đã chú ý khi đến đây lần đầu. Tôi thích dừng bên những sạp hàng lộ thiên nơi người ta bán cá, và bán sách đồng giá một xu một cuốn, và bán giày cũ. Có lúc tôi bắt chuyện với những người bán hàng. Một người trong số đó là ông William Slutter, người tôi thích nhất vì cá tính lạ lùng của ông ta và vì gương mặt đẹp như một nhà quý tộc cao niên. William Slutter bán những chiếc bật lửa giá sáu xu, có bộ phận đánh lửa hình con lợn, khi con lợn này giơ chân lên thì tóe tia lửa.

– Cái này hay lắm! - Ông ta cứ rao hàng. - Bật trăm cái cháy cả trăm... Tôi đã bán hết hôm qua, chỉ còn vài cái thôi.

Thực tế thì tôi chẳng bao giờ thấy ông bán được một cái nào. Nhưng ông vẫn luôn nở nụ cười lịch sự và luôn có vẻ vững tin trong cuộc sống. Tôi không hề nghĩ gì khác khi tôi trò chuyện với William Slutter một thứ Tư nọ về những chuyện buôn bán khó khăn của ông, chứ đâu ngờ rằng chỉ ngay tuần sau ông lại trở thành đối tượng của một thí nghiệm kỳ lạ nhất.

Thực tế hoá ra đúng như vậy. Ông William Slutter bị viêm màng phổi nặng và được đưa vào bệnh viện Saint Barnaby trong tình trạng vô vọng. Cùng ngày hôm ấy, một trong những cửa hàng lớn tự hào là có thể cung cấp mọi thứ đã giao cho bác sĩ James một chiếc chuông thủy tinh đủ lớn để chụp kín một xác người, do anh đã đặt hàng từ ba tuần trước. Tối đó, lúc tôi theo James đi kiểm tra quanh các khoa bệnh, tôi sửng sốt khi thấy nét mặt thường ngày vẫn bình an của William Slutter đang bừng bừng sốt cao.

– Cái này hay lắm... - Ông cứ rao hàng. - Chỉ còn vài cái thôi...

Và tối hôm sau, lúc nửa đêm, tôi lại gặp ông ấy trong phòng mổ tử thi.

Tôi bắt đầu quen dần với cảnh tượng rùng rợn này. Ngược lại, James tối hôm đó có tâm trạng nôn nao hết sức. Trước đó anh đã giúp Gregory giấu chiếc bình cầu khổng lồ dưới gầm những hàng ghế xếp lớp bậc thang, bây giờ anh lại lo gã nhỏ con kia có thể làm vỡ chiếc bình trong lúc Gregory với sự giúp sức của chúng tôi nhấc chiếc bình đặt lên bàn và đậy lên xác chết. Người bạn bác sĩ phải từ bỏ ý định dùng máy cân vì sẽ rất khó, nếu không nói là vô phương, giữ cho bình cầu thăng bằng trên bàn cân. Mặt khác, anh đã mượn được máy phát tia tử ngoại. Gregory không hay biết gì về tính chất của những việc nghiên cứu này; ông ta không còn hiểu vị bác sĩ này đang làm gì nữa, và chỉ phụ giúp một cách lóng ngóng và cáu kỉnh.

Cuối cùng William Slutter tội nghiệp cũng đã nằm dài dưới chiếc bình cầu khổng lồ, và dụng cụ này được sắp đặt sao cho chóp bình nằm ngay đường chiếu của tia xạ. Những việc bố trí này kéo dài tới mức chúng tôi chỉ còn sáu phút trước khi đến thời điểm mà, theo lịch trình giờ đã quen thuộc của các thí nghiệm, chắc chắn sẽ xuất hiện “cái gì đó”. James dán mắt vào đồng hồ và bảo Gregory tắt đèn. Tôi theo dõi phần chóp bình cầu đã trở thành vô hình trong bóng tối, cố gắng không lạc hướng quan sát. Đợi chờ dường như vô tận.

– Một phút, - James nói.

Tôi bắt đầu đếm chậm. Một... hai... ba... bốn... Tôi chưa đếm tới năm mươi thì đã thấy một màn sương xanh nhạt hiện ra. Lúc đầu nó có vẻ không có hình dạng gì và cứ như lan tràn khắp bề rộng của tia xạ tử ngoại. Nhưng giai đoạn này chóng vánh tới mức tôi không quan sát được. Lập tức màn hơi này ngưng tụ thành một khối như sữa, dài chừng mười phân, phần đáy nằm ngang còn phần trên cong tròn theo hình dạng của chóp bình cầu. Cái khối này không bất động mà cũng không đồng nhất. Hiện rõ bên trong nó là các luồng màu đậm nhạt khác nhau đang chuyển động. Tôi không biết cách nào mô tả tốt hơn ngoài cách yêu cầu quý vị hãy tưởng tượng làn khói của nhiều điếu thuốc lá có độ đậm đặc biến đổi và màu sắc hơi khác nhau, cuộn xoắn và quay tròn chồng lên nhau cho tới khi chúng hợp thành một vật thể có đường nét xác định.

– Bác sĩ! - Tiếng kêu thảng thốt của Gregory. - Bác sĩ! Bác sĩ! Ông có thấy quả cầu sáng đó không?

– Im lặng! - Tiếng James gắt gỏng.

Tôi thấy mái đầu bác sĩ cúi vào trường chiếu xạ của chiếc máy tử ngoại, và một phần gương mặt anh sáng lên trong một thoáng. Sau đó anh lại biến mất trong bóng tối như trước. Dù không nhìn thấy nhưng tôi vẫn có thể cảm nhận được anh đang chồm tới để quan sát kỹ hơn thứ vật chất lạ lùng mà anh đã nhốt giữ được. Tôi nghĩ đến William Slutter... Dưới chiếc chuông thủy tinh có thật là đang tồn tại một chút gì của cái đã từng là con người đơn giản và mãn nguyện kia? Có thể nào mọi thứ từng tạo ra sự sống cho cái xác bất động ấy bây giờ đang tập trung vào khoảng không gian bé tí đó? Phải chăng chúng tôi đang cầm giữ một quyền lực nào đó không thuộc về ai, hay chúng tôi đang nắm giữ chính cá nhân William Slutter? Ông ấy có nhìn thấy chúng tôi không? Ông ấy có ý thức được công cuộc lạ lùng này không? Ngay lúc này ông ấy có đang nghĩ tới... “Cái này hay lắm...” không? Và nếu có cơ hội nhỏ nhất về sự tồn tại ý thức của con người này thì chúng tôi có quyền hạn gì để nhốt giữ một linh hồn không?

– Bật đèn, Gregory, - tiếng James.

Tôi ngạc nhiên khi lại nhìn thấy người bạn bác sĩ, thấy gã phụ tá nhỏ con có bộ ria vuốt sáp, thấy chiếc máy trùm vải đen, và kìa, dưới chiếc bình cầu đậy kín như cái bát úp ngược lúc này đã bị tước mất tia chiếu xạ, tôi thấy thi thể của một ông già có hàm ria trắng.

James vừa nhìn tôi vừa gật đầu. Tôi cảm tưởng như chính anh đang choáng váng vì thành công này.

– Ông có thấy quả cầu sáng đó không, thưa ông? - Gregory hỏi tôi.

– Chúng ta ai cũng thấy, - James nói với giọng nóng nảy. - Gregory, việc tôi cần bây giờ là ông phải giữ chiếc bình này cho tôi không được làm vỡ, và nhất là không được lật ngửa lên... Ông có hiểu không?

– Có, thưa bác sĩ ạ, - ông ta đáp lại một cách khôi hài. - Nhưng ông đừng giao cho tôi thêm cái bình nào loại này nữa, vì tôi sẽ không biết cất giấu vào đâu. Còn như cái này, nếu đám sinh viên mà tìm thấy thì...

– Tôi không hề nói gì về cái bình nào khác, - James nói. - Chúng tôi sẽ giúp ông một tay đưa cái bình này cất dưới gầm những hàng ghế.

Và ba chúng tôi tiến hành việc cất giấu này, không phải là không vất vả, rồi để Gregory ở lại. Gã nhỏ con này có vẻ lầm lì. Khi hai chúng tôi đã ra ngoài sân bệnh viện dưới bầu trời sao, tôi bảo James:

– Tôi nghĩ anh phải giải thích gì đó với ông ta... Anh cần ông ta... Còn tối nay...

– Anh hay quá, anh bạn! Anh muốn tôi nói với ông ta cái gì đây? Ông ta cũng biết những gì tôi và anh biết... Anh có giải thích được những gì ta vừa thấy hay không?

Tôi nói với James là tôi không thể làm được điều đó, nhưng thí nghiệm đêm nay dường như đã khẳng định những giả thuyết mà anh đã đặt ra với tôi hôm đầu tiên chúng tôi ăn tối với nhau. Nếu như mong muốn của anh là thâu tóm và giữ lại được một thứ gì đó của con người sau khi họ chết thì anh đã đang trên đường được đạt tới khả năng ấy. Tôi cũng thừa nhận thêm là tôi không biết thành công này sẽ dẫn tới đâu, và cho dù thừa nhận là anh đã cầm giữ được linh hồn của William Slutter tội nghiệp trong bình cầu đó thì anh cũng không giao tiếp được với nó. Và tôi nói thêm tôi không chắc là James có quyền nhốt giữ cái vật chất chưa xác định đó.

– Nói cho cùng, James ơi, giả sử thật sự có một quy luật tự nhiên của con người là sẽ có một chất sinh lưu thoát khỏi thân xác sau khi chết, để hoà nhập với một nguồn dự trữ chung nào đó của năng lượng sống, vậy thì can cớ gì chúng ta lại ngăn cản quy luật ấy chứ? Những quả cầu của anh không thể tồn tại vĩnh viễn, và sẽ tới một ngày nào đó, khi mà, bất kể anh muốn gì, William Slutter sẽ không còn là William Slutter nữa. Và đến lúc đó thì những gì anh đã làm chỉ là kéo dài một cách vô nghĩa một sự tồn sinh, trong tình trạng có lẽ là đáng sợ? Anh đã có được một khám phá chấn động, và khám phá này chắc sẽ mang lại cho anh danh tiếng khi anh quyết định công bố nó... Nhưng anh phải khống chế sự rủi ro của những thí nghiệm này trong những phạm vi tối cần thiết. “Sự việc trong trời đất này còn biết bao điều, Horatio...”

– Anh nói tôi mới nhớ, - James nói. - Một tối nào đó tôi sẽ đưa anh đi xem vở Hamlet. Tạm biệt!