hằng bé con chị đẩy chiếc xe gắn máy mới toanh của cha nó vừa mua cho nó mấy ngày nay vào nhà. Chị buồn buồn nhìn nó. Cả tuần nay, chị ít nói chuyện với nó. Chị không muốn tác động vào bất cứ quyết định nào của nó, để rồi một mai, nếu có gì không suông sẻ trong cuộc đời nó lại bảo là vì chị.

Ngạc về hơn tuần nay. Lúc đầu chị đã tính tránh mặt, nhưng rồi Vú bảo:

- Có gì mà phải tránh nó. Nó không xấu hổ với con thì thôi chứ con có gì phải xấu hổ với nó mà con tránh né. Vú là Vú nuôi của nó mà Vú nói với con như vậy thì con biết lòng Vú với con là thế nào rồi.

Rồi Vú bảo Hồng:

- Bên con cứ đi đón Ngạc đi, rồi nếu Ngạc có hỏi thăm đến vợ con thì cứ bảo là vợ con nó ở đây với Vú. Để coi thử nó khu xử ra làm sao. Còn nếu nó không hỏi tới thì thôi, đừng ai nhắc đến. Không phải nó mang cái mác Việt kiều về đây rồi ai cũng cầu luỵ nó đâu.

Tính ra thì Ngạc không đến nỗi nào. Sau khi đăng ký khách sạn, Ngạc đi ngay qua nhà Vú. Chị đi làm về thì thấy hai cha con đang ôm nhau mà khóc. Cố nuốt nước mắt, chị lẫn tránh vòng tay và cái hôn của Ngạc để rồi đêm đó, chị khóc vùi trên vai Vú.

Ngạc về thăm quê hương và về tìm con, tìm vợ. Ngạc tính, nếu chị bằng lòng thì Ngạc sẽ làm giấy tờ để bảo lãnh mẹ con chị đi. Viện cái ơn lớn Vú đã bảo bọc mẹ con chị mười mấy năm nay, chị từ chối lời đề nghị của Ngạc để ở lại chăm sóc Vú trong tuổi già. Còn con trai chị, cũng là con trai Ngạc thì tuỳ nó. Nó đã lớn rồi. Mười bảy năm giải phóng, nó bây giờ mười bảy tuổi, chưa đủ trưởng thành thì nó cũng đã đủ khôn ngoan để hiểu được thế nào là phải, thế nào là trái, thế nào là tốt, thế nào là không. Quyết định đi theo cha hay ở lại quê hương với mẹ là tuỳ nó, chị không dám bàn ra hay nói vào.

Ngày mai Ngạc lại đi. Thằng bé con chị vừa ở chỗ cha nó về. Chị buồn buồn nhìn nó. Dựng xong chiếc xe, nó bước lại ôm vai chị:

- Mấy ngày nay mẹ chẳng nói chuyện gì với con. Bộ mẹ giận con luôn với ba sao?

- Không, mẹ không bao giờ giận con, còn ba con thì mẹ không còn quyền để giận.

- Mẹ cứ nói như vậy chớ con biết ba tôn trọng mẹ lắm. Chính ba bảo với con khó có thể tìm được một người như mẹ. Khi con kể cho ba nghe cái hồi mẹ bưng thúng khoai bán trước cổng trường để nuôi con ăn học, ba cứ vò đầu bứt tóc mà khóc. Rồi ba la bên nhà cô Hồng quá chừng. Ba bảo là tại sao biết rõ vợ con ba khổ nhục như vậy mà cũng không nói với ba mà giấu. Có khinh, có ghét ba thì cứ chửi thẳng vào mặt ba chứ sao lại đang tâm để vợ con ba cùng cực đến vậy. Ba cũng la luôn bà nội, la ở bên khách sạn thôi chớ đâu có dám la thẳng với bà nội. Ba nói nội cũng ác nữa, đã khổ còn muốn người khác khổ theo mình. Con phải bênh bà nội quá chừng ba mới thôi đó.

Rồi thằng bé hạ giọng:

- Ngày mai mẹ đưa ba con đi nha mẹ. Ba bảo con năn nỉ mẹ đấy. Mẹ chìu ba một lần đi mẹ. Ba bảo là sang năm ba sẽ về lại.

- Về để đem con đi à?

- Ôi! Không, mẹ! Con biết mấy ngày nay mẹ buồn con là vì vậy. Mẹ đừng lo. Con đã nói chuyện với ba con rồi. Mẹ biết đấy, ý của ba là muốn đem con đi, ba muốn cho con được học hành tới nơi tới chốn. Con có cảm ơn và thưa với ba rằng: Mẹ mặc dầu cực khổ thì ý mẹ vẫn là muốn con được học hành tới nơi tới chốn. Cho nên về chuyện học hành thì ba đừng lo. Những năm mẹ bưng hai thúng khoai lang bán trước cổng trường mẹ vẫn cho con ăn học được thì bây giờ còn năm ba năm nữa con tin rằng mẹ đủ sức lo cho con. Chỉ có điều là trong ước vọng của con, con muốn nếu có thể được, sau đại học, con muốn được học thêm, học thêm nữa. Khi ấy, nếu có một người đỡ đầu thì sẽ dễ dàng hơn cho con và con mong rằng ba sẽ là người đỡ đầu ấy. Trong ước mơ của con, con sẽ đi du học một thời gian để mở mang kiến thức rồi sau đó con về lại quê nhà làm việc và sống với mẹ. Mẹ bằng lòng không?

Chị sững sờ nhìn con:

- Tất cả những ý nghĩ nầy là của con sao?

- Vâng, của con, và con có trao đổi với bác Quãng. Bác Quãng cũng đồng ý với con như vậy.

- Tại sao lại là bác Quãng? Có phải…

- Không, mẹ, bác Quãng chỉ đồng ý với suy nghĩ của con thôi, bác không hề tác động đến quyết định của con đâu. Chính hôm qua ba cũng đã hỏi con có phải vì bác Quãng mà con và mẹ đều không muốn đi với ba phải không? Con trả lời rõ ràng với ba luôn là: không.

Chị thở dài.

Chính Ngạc cũng đã luôn hỏi chị như vậy sau khi Ngạc đi gặp anh Quãng. Chị cũng đã trả lời với Ngạc là không phải vậy. Chị đã từ chối mọi sự giúp đỡ của Ngạc, thế nhưng Ngạc bảo rằng chị không có quyền bắt con trai chị phải khổ cực mãi. Dầu sao Ngạc vẫn là cha nó, Ngạc được quyền dành cái phần lo cho nó. Thôi thì cái đó là tuỳ Ngạc.

Con trai chị đã quyết ở lại với chị. Thế là chị thoả lòng. Mười bảy năm khổ nhọc nuôi dạy con, trải qua biết bao nổi buồn tủi trong cuộc sống, trải qua biết bao nhiêu thăng trầm của xã hội, nước nhà. Chị chỉ có mỗi một mong mỏi là con chị lớn khôn và trở thành người hữu ích.

Thôi thì, hãy quên đi quá khứ của lớp người như chị, như Ngạc. Thôi thì hãy quên đi những quyết định sai lầm của tháng ngày qua để cho lớp trẻ ngày nay vươn lên. Thằng con chị lay lay vai mẹ:

- Mai mẹ tiễn ba đi nha mẹ.

Chị cười nhẹ, gật đầu.

_Hết_

Sài Gòn 1992