ột buổi sáng tôi nhận được qua đường bưu điện một lá thư kỳ dị của ông Micawber. Thư không nói chuyện tiền nong. ông Micawber nói về sự bình an của tâm hồn ông đã vĩnh viễn bị phá hủy, về quyền lực ông có để giáng đòn sấm sét trả thù. Cuối cùng ông hẹn với Traddles và tôi ngày kia lúc bảy giờ gặp nhau gần bức tường rào của nhà hỏa lò Tối cao Pháp viện.

Traddles cũng nhận được thư của bà Micawber tương tự như bức thư mà tôi đã nhận trước đó ít lâu. Bà phàn nàn ông chồng trở nên kỳ quặc và hình như có điều gì giấu bà.

Chúng tôi viết một bức thư cho bà Micawber để an ủi và chúng tôi quyết định cùng đến cuộc hẹn lạ kỳ này.

Chúng tôi đến sớm mười lăm phút. ông Mi-cawber đã ở đó rồi.

Khi chúng tôi lại gần, thấy ông có vẻ lúng túng và kém phong nhã hơn mọi khi. ông mặc chiếc áo choàng cũ và chiếc quần bó sát nhưng không còn cái vẻ duyên dáng như xưa.

Tôi hỏi thăm ông tin tức về vợ ông.

- Cảm ơn, - ông Micawber đáp, - mặt sa sầm xuống, bà ấy cũng nhì nhằng.

Ông Micawber một bên nắm lấy cánh tay Trad-dles, một bên tựa vào cánh tay tôi, tiếp tục nói.

- Trên con đường dẫn đến nấm mồ có những cột mốc mà người ta chẳng bao giờ muốn vượt qua.

- ông Micawber, - Traddles nói, - ông bi quan quá.

- Đúng thưa ngài, - ông Micawber nói tiếp.

- ông bạn Heep của ông khỏe chứ, - Tôi hỏi ông.

- Anh Copperfield thân mến, - ông đáp, mặt tái nhợt hẳn đi, - nếu anh gọi người thuê tôi là bạn anh thì tôi lấy làm tiếc cho anh, còn nếu anh gọi hắn là bạn tôi, thì tôi trả lời anh bằng nụ cười cay độc. Anh cho phép tôi với tư cách cá nhân không phải nói thêm về một con người, đã dẫn tôi gần đến bờ vực thẳm.

- Tôi có thể hỏi ông về sức khỏe các bạn cũ của tôi, ông và cô Wickfield mà không có nguy cơ mắc lỗi được không ?.- Cô Wickfield, - ông Micawber nói, - mặt ông đỏ bừng lên, vẫn như xưa, một người mẫu mực một tấm gương sáng chói. Anh Copperfield thân mến, cô ấy là ngôi sao duy nhất lấp lánh giữa trời đêm.

Ông Micawber bị xúc động mạnh. Chúng tôi dìu ông vào chỗ khuất để ông bình tĩnh lại dần dần. Quyết không để lọt mất điều bí mật chúng tôi muốn biết, tôi nói với ông ta rằng tôi sẽ rất vui được giới thiệu ông với bà cô tôi.

Chúng tôi cùng đi xe khách và đến Highgate một cách trót lọt. Bà cô tôi tiếp ông Micawber thân tình niềm nở. ông hôn tay bà. ông Dick thấy ông Micawber có vẻ buồn, đã liên hồi bắt tay ông ta.

Tôi nhờ ông Micawber pha rượu mạnh. ông bắt đầu gọt chanh tôi để trên bàn cùng với các gia vị cần thiết khác. ông có vẻ mải miết với công việc nhưng rõ ràng đầu óc ông để đi đâu. Tôi biết rõ là sắp có cơn khủng hoảng.

Cuối cùng nó bùng lên. ông gạt phăng các vật liệu và mọi dụng cụ đứng dậy, rút khăn tay và òa lên khóc.

- ông Micawber ơi, ông làm sao thế ? Có chuyện gì xin ông cứ nói, ở đây toàn là bạn bè cả.

- Bạn bè ! - ông Micawber nhắc lại, - và điều bí mật ông đã khó nhọc giấu đi cho đến tận lúc ấy bỗng bật ra. Có chuyện gì ư ? Có sự độc ác, có sự thấp hèn, có mối thất vọng, sự gian lận và những âm mưu, và tên gọi của cái đống những sự tàn bạo đó, chính là... Heep !

Bà cô tôi vỗ hai bàn tay vào nhau và chúng tôi rùng mình như những người bị quỷ ám.

- Không, không, tôi chẳng chiến đấu chẳng đấu tranh với bản thân nữa, - ông Micawber vừa nói vừa vung mạnh chiếc khăn tay, - Tôi không thể kéo dài cuộc sống như thế này lâu hơn nữa, tôi quá khốn nạn, người ta đã lấy đi của tôi những gì làm cho cuộc đời đáng sống. Hãy trả vợ tôi cho tôi, trả con tôi cho tôi. Hãy đặt Micawber vào chỗ của cái kẻ bất hạnh hiện đang bước đi với đôi giày của tôi, rồi bảo tôi ngày mai hãy nuốt lưỡi gươm, tôi sẽ nuốt và các bạn sẽ thấy tôi nuốt rất ngon lành !

Tôi lại gần, chìa tay về phía ông, nhưng ông ra hiệu cho tôi tránh ra và nói tiếp :

- Không, Copperfield ! Đừng có liên lạc giữa chúng ta... cho tới khi nào cô Wickfield... được bồi hoàn... thiệt hại do cái tên bợm khôn khéo Heep kia gây ra ! Một bí mật phải giữ không được tiết lộ !... Cho đến ngày này tuần sau, vào giờ ăn sáng...

xin tất cả mọi người ở đây có mặt... kể cả bà cô...

và ông này... thực là quý hóa... sẽ có mặt ở khách sạn Canterbury... và tôi sẽ lột mặt nạ Heep tên khốn khiếp ghê tởm..Sau khi tuyên bố xong những lời đó, ông Mi-cawber lao ra khỏi nhà để lại mọi người trong tình trạng kích động và ngơ ngác đến nỗi chúng tôi cũng thở không ra hơi.

Đến trước hôm ông Micawber hẹn một cuộc gặp gỡ bí mật, bà cô tôi và tôi bàn nhau nên làm thế nào, bởi vì bà chẳng muốn rời Dora. Than ôi !

Lúc này tôi bế Dora lên rất dễ dàng ! Nhưng Dora khăng khăng không muốn giữ cô tôi bên cạnh, nàng cho rằng đã có Jip săn sóc là đủ rồi.

Bà cô tôi, ông Dick, Traddles và tôi, tối hôm ấy đi xe thư đến Canterbury. Sáng hôm sau, sau bữa điểm tâm ngon lành đầu tiên trừ ông Dick, tôi ra đứng ở cửa sổ ngóng ông Micawber để báo tin cho mọi người. Chuông đồng hồ điểm chín giờ rưỡi thì ông xuất hiện phía ngoài.

- Chào các ông, chào bà! - ông Micawber nói.

- ông đã ăn sáng chưa ? - ông Dick hỏi, -ạng dùng một món sườn nhé ?

- Tôi không ăn gì hết, đã lâu nay thưa ngài Dixon thân mến, tôi không biết ngon miệng là gì.

Ông Dick rất vui về cái tên mới đến nỗi ông lại bắt tay ông Micawber lần nữa và cười phá lên như một đứa trẻ.

- Thưa ông Traddles, - ông Micawber quay sang phía Traddles nói. - ông cho phép tôi cho mọi người biết ông và tôi đã có liên lạc trao đổi với nhau chứ ạ ?

- Đó là một chuyện có thật, Copperfield ạ, -Traddles nói, tôi nhìn anh một cách ngạc nhiên, ông Micawber đã hỏi ý kiến tôi về việc ông ta định làm, tôi đã khuyên ông với tất cả khả năng của tôi.

- ông Traddles ạ, nếu tôi không lầm, - ông Micawber nói tiếp, - chuyện tôi định phát giác ở đây là rất quan trọng.

- Cực kỳ quan trọng. - Traddles nói.

- Xin các bạn, - ông Micawber nói, - chờ cho năm phút nữa, sau đó xin vui lòng đến thăm cô Wickfield tại văn phòng Wickfield và Heep, nơi tôi làm công ăn lương.

Năm phút sau chúng tôi đến và thấy ông Mi-cawber ở bàn giấy của ông ở tầng trệt trong tháp nhỏ. ông dẫn chúng tôi qua phòng ăn, rồi mở cửa căn phòng ngày xưa là văn phòng của ông Wick-field, ông lên tiếng oang oang báo có khách.

- Cô Trotwood, ông David Copperfield, ông Thomas Traddles và ông Dixon.

Đã lâu tôi chưa gặp Uriah Heep. Đương nhiên cuộc đến thăm của chúng tôi làm hắn ngạc nhiên cũng như việc đến thăm này khiến chúng tôi ngạc nhiên vậy. Hắn nhăn trán khiến cặp mắt ti hí hầu.như nhắm tít lại trong khi hắn đưa bàn tay gớm ghiếc xoa cằm với vẻ sửng sốt và lo lắng.

- ồ quả thực, - hắn nói, - đây là niềm vui bất ngờ, một cuộc vui tôi ít trông đợi, cùng một lúc bao nhiêu là bạn ! ông Copperfield, tôi hy vọng ông vẫn khỏe chứ ?

Quay về phía bà cô tôi, hắn nói tiếp với nụ cười thảm hại nhất :

- Tình hình ở đây đã thay đổi nhiều, thưa cô Trotwood, từ hồi tôi mới chỉ là một gã làm công quèn và giữ ngựa cho cô. Nhưng bản thân tôi không có gì thay đổi, thưa cô Trotwood.

- Nói không úp mở với anh, - cô tôi đáp, -xưa anh có triển vọng thế nào thì nay anh đã ra thế ấy.

- Cảm ơn thiện ý của cô, thưa cô Trotwood, - Uriah vừa nói vừa vặn vẹo người theo thói quen.

- Micawber, ông đi báo tin cho cô Agnès và cho mẹ tôi ! - Uriah vừa kéo ghế mời chúng tôi vừa nói.

- ông không bận việc gì chứ, ông Heep ? -Traddles nói, mà cái nhìn của anh vừa bắt gặp con mắt dã thú của con cáo nhìn trộm anh vẻ dò hỏi.

- Không ạ, thưa ông Traddles, - Uriah đáp trong khi trở lại ngồi vào chỗ chính của hắn, hai bàn tay xương xẩu đan nhau giữa hai đầu gối xương xẩu không kém. - Tôi tin là ông không có quan hệ gì với ông Wickfield, thưa ông Traddles ?

- Không, nếu có thì tôi đã phải đến thăm ông sớm hơn.

Trong giọng nói của Traddles có cái gì khiến Uriah lại lo lắng, hắn nhìn anh vẻ độc địa và ngờ vực.

Agnès bước vào, có bà Heep theo sau. ông Mi-cawber ra hiệu cho Traddles ra ngoài.

- ông không cần ở lại đây, Micawber. - Uriah nói.

Nhưng ông Micawber đứng lại trước cửa, một tay đặt lên chiếc thước gài trong áo gi-lê. ông chằm chằm nhìn tên chủ đáng ghét của ông.

- ông còn đợi gì nữa ? - Uriah nói. - ông không nghe thấy tôi nói là ông không cần ở lại đây nữa à, Micawber ?

- Có chứ, - Micawber nói và vẫn đứng im.

- Vậy tại sao ông còn đứng đấy ?

- Vì... vì tôi thấy tôi ở lại hay hơn.

Hai má Uriah nhợt hẳn đi và bệch ra như xác chết.

- ông chỉ là một con người đáng thương, mọi người đều biết rõ, và tôi e rằng buộc lòng tôi phải đuổi ông đi. Cút ra !.ạng Micawber vụt nổ với một sức mạnh không ngờ.

- Heep, mày là một tên gian ác, một kẻ vô lại...

Uriah giật lùi như bị rắn độc mổ. Rồi hắn hạ giọng :

- A ! thì ra là một âm mưu ! Các người hẹn gặp nhau ở đây, các người có mưu mô với tên thư ký của tôi, phải không Copperfield ? Hãy coi chừng, anh không làm gì được tôi đâu. Chúng ta không ưa gì nhau. Từ chuyến đến đây lần cuối, lúc nào anh cũng hầm hè, ghen ghét với sự thăng tiến của tôi.

- Thưa ông Micawber, - tôi nói, - tên này đột nhiên trở mặt. Nó vừa nói lên sự thật : đó là nó cảm thấy bị bám riết. Hãy xử sự với nó đúng như nó đáng được đối xử !

- Các người là những kẻ dễ mến, - Uriah nói tiếp vẫn bằng cái giọng ấy, vừa nói vừa lấy bàn tay dài lòng thòng lau mồ hôi nhễ nhại trên trán. - Các người đến mua tên thư ký của ta, thứ cặn bã của xã hội, một người cũng như anh ngày xưa, Copper-field ạ lúc chưa có ai bố thí cho anh, và trả tiền cho nó để nó dùng những lời dối trá thóa mạ ta chứ gì. Cô Wickfield, vì tình thương yêu của cô đối với cha cô, cô chớ có nhập với bọn này, nếu cô không muốn tôi làm cho cha cô phá sản. Nhưng mẹ tôi đâu rồi ? - Hắn ngơ ngác nói.

- Bà Heep đây ông ơi, - Traddles lại xuất hiện nói, theo sau anh là bà mẹ của ông con trai quý hóa. Tôi xin mạn phép tự giới thiệu để bà biết tôi là ai.

- Vậy anh là ai mà chúng tôi phải biết về anh, - Uriah nói, - Anh đến đây làm gì ?

- Tôi là bạn và là luật sư của ông Wickfield, - Traddles nói giọng nghiêm trang và bình tĩnh. -Và trong túi tôi có giấy tờ ủy nhiệm để hành động với tư cách người được ủy quyền của ông ta trong bất cứ tình huống nào.

- Con lừa già hẳn đã nốc rượu đến mất trí, -Uriah nói, - nom hắn càng ngày càng ghê tởm, và giấy ủy quyền ấy là do thủ đoạn gian lận mà moi được ở lão.

- Tôi biết là người ta đã moi được ở ông ta cái gì đó bằng cách gian lận, - Traddles nhẹ nhàng nói tiếp, - và ông cũng biết điều đó rõ như tôi ông Heep ạ. Chúng tôi sẽ để cho ông Micawber làm nhiệm vụ trình bày vấn đề này, nếu ông vui lòng.

- Uriah, - bà Heep nói với vẻ lo lắng.

- Bà im ngay! - Hắn quát mẹ hắn, - Càng nói ít càng đỡ sai lầm..Tôi không nói gì về cái nhìn hắn ném cho tôi vì tôi biết rõ ràng bao giờ hắn cũng căm ghét tôi.

Trong khi đó hắn đứng đờ ra nhìn chòng chọc hết người này đến người khác. Nhưng khi hắn nhìn chằm chằm vào Agnès, cặp mắt hắn có một vẻ điên dại làm rôi rùng mình : hắn cảm thấy nàng đã thoát khỏi hắn. Có thể nào Agnès lại có nguy cơ phải sống với một con người như thế, dù chỉ trong một giờ !

Ông Micawber rút trong ngực ra cây thước lớn, lôi trong túi ra một tập tài liệu dày cộm viết trên khổ giấy lớn và bắt đầu đọc dõng dạc. Trước hết ông nói về những rối ren tài chánh đã đặt ông dưới quyền hành của Heep như thế nào.

- Một hôm, - ông nói, - vì bị nỗi nhục nhã của sự thiếu thốn, cơn tuyệt vọng và quẫn bách cùng phối hợp giáng xuống đầu,tôi vào làm tại văn phòng được biết dưới cái tên Wickfield và Heep, nhưng thực tế chỉ do một mình Heep điều hành.

Heep, chỉ có Heep là một tên giả mạo và lừa đảo.

Uriah đang tái người bỗng xạm hẳn đi, hắn nhảy xổ tới định giật và xé vụn bức thư. ông Mi-cawber, nhanh tay vung chiếc thước kẻ vụt vào ngón tay hắn một đòn đích đáng.

- Quỷ tha ma bắt mày ! - Uriah quằn quại đau đớn kêu ré lên, - tao sẽ trả thù mày chuyện này.

- Cứ lại gần đây, Heep, cái đống xấu xa ô uế, - ông Micawber kêu lên, - nếu cái đầu mày là đầu người chứ không phải đầu quỷ, tao sẽ đập tan ra từng mảnh. Lại đây, lại đây coi !

Sau đoạn mở đầu đầy hùng hồn, ông Micawber chuyển sang tiếp như sau:

- Đây là điều tôi lên án Heep. Trước hết khi tình trạng ông Wickfield vì những lý do xin được miễn trình bày, đã trở nên lẫn cẫn và ốm yếu, Heep làm rối tung mọi công việc giao dịch chính thức.

Ông Wickfield càng không đủ sức đảm đương công việc, Heep càng bắt ép ông phải làm. Chính những lúc ấy ông Wickfield đã ký tên mình vào những giấy tờ hết sức quan trọng. Hắn xui ông Wickfield ủy quyền cho hắn sử dụng một số tiền lớn, mà ông đã giao cho hắn, bảo là để trả những khoản rất tốn kém, chẳng bao giờ có thật. Đồng thời hắn đổ lỗi cho ông Wickfield một chuyện thật bỉ ổi để từ đó hắn dùng để hành hạ ông và ép ông nhân nhượng hắn về mọi mặt.

- Mày phải chứng minh tất cả những điều đó !

- Uriah lầm bầm..- Thưa ông Traddles, - ông Micawber nói, -xin ông hỏi Heep xem hắn có sổ cập nhật nào trong nhà này hay không. ông cứ hỏi ?

Uriah bỗng ngừng gãi cằm.

- Hoặc là xin ông cứ hỏi hắn, - ông Micawber nói tiếp, - xem hắn có đốt quyển nào trong nhà này không ? Nếu hắn nói là có, và nếu hắn hỏi ông là tro đốt sổ ở đâu, thì ông bảo hắn hãy hỏi Wilkins Micawber, và ông ta sẽ cho biết những chuyện không thú vị gì cho hắn.

Bà Heep cuống quýt kêu lên :

- Uriah ! Uriah ! Con hãy nhún nhường, cố dàn xếp mọi việc con ơi !

- Mẹ, - hắn đáp, - bà có im đi không. Bà sợ hãi và bà chẳng biết bà đang nói gì đâu.

Ông Micawber khẽ rụt cằm vào ca vát, rồi nói tiếp:

- Thứ hai, theo chỗ tôi biết, Heep đã nhiều lần mạo chữ ký ông Wickfield ở nhiều sổ sách, giấy tờ, tài liệu, tôi xin dẫn chứng một trường hợp như sau: ông Wickfield ốm, nếu hắn không làm cho con gái ông vì tình cha con mà từ bỏ mọi ý định điều tra công việc đã xảy ra, thì cái chết của ông có khả năng dẫn tới những phát giác làm sụp đổ ảnh hưởng của Heep đối với gia đình Wickfield.

Nghĩ vậy, tên Heep cho rằng thượng sách là chuẩn bị sẵn một chứng thư,coi như ông Wickfield gửi cho hắn, nói là những khoản tiền đã kể trên là do Heep ứng ra cho ông Wickfield vay để cứu vãn danh dự cho ông. Sự thực, hắn không hề ứng khoản tiền nào và đã mạo chữ ký của ông Wickfield và của tôi. Mà không đời nào tôi ký xác nhận vào một giấy vay nợ như thế. Tôi đã xuất trình tài liệu giả mạo đó cho ông Traddles.

Bà Heep lại yêu cầu con bà hãy nhún nhường, nhưng hắn lại bắt bà im như mọi lần trước.

Sau cùng, ông Micawber tố cáo Heep đã biển thủ một số tiền của ông Wickfield.

Trong văn phòng có một két sắt, tôi đã để ý đến nó từ buổi đến thăm đầu tiên. Chiếc chìa khóa cắm trong ổ. Bỗng Uriah chợt nghi ngờ, hắn liếc nhìn ông Micawber rồi lao tới két bạc và xấn xổ mở ra.

- Sổ sách đâu cả rồi ? - Hắn kêu lên như phát điên. - Kẻ trộm đã đánh cắp sổ sách của tôi !

Ông Micawber khẽ gõ thước kẻ lên ngón tay mình :

- Chính tao, mày đã giao chìa khóa cho tao như mọi khi, còn sớm hơn mọi khi một chút, và tao đã mở két.

- Chớ lo! - Traddles nói. - Sổ sách ấy hiện trong tay tôi. Tôi sẽ giữ gìn chúng theo uỷ quyền.

- Vậy ông là kẻ oa trữ! - Uriah kêu lên..- Trong những trường hợp như thế này, đúng là như vậy. - Traddles đáp.

Tôi ngạc nhiên làm sao khi thấy bà cô tôi nãy giờ vẫn hoàn toàn bình tĩnh lắng nghe, bỗng nhảy bổ đến Uriah Heep và tóm lấy cổ áo hắn !

- Mày biết tao cần cái gì không ? - Bà cô tôi nói.

- Chiếc áo bó để trói người điên! - Hắn đáp.

- Không, tao cần đòi lại tài sản của tao ! Agnès yêu quý, chừng nào bà tưởng rằng bố cháu làm mất tài sản của bà, thì bà chẳng nói một lời. Bản thân Trot cũng không biết tài sản ấy được giao cho ông Wickfield. Nhưng bây giờ, vì tên này là thủ phạm, bà phải đòi lại.

- Các người muốn tôi làm gì ? - Heep nói với cái nhìn dữ dằn.

- Tôi sắp nói để ông biết đây. - Traddles đáp.

- Trước hết ông phải nộp cho tôi ngay tại đây tờ chứng thư mà trong đó ông Wickfield đã trao toàn bộ của cải của ông ta cho ông.

- Và nếu tôi không có tờ chứng thư ấy thì sao ?

- ông có nó đấy. Sau đó ông chuẩn bị nhả những gì đã chiếm đoạt, bồi hoàn đến đồng xu cuối cùng tất cả những gì ông đã tham lam vơ vét. Tất cả sổ sách giấy tờ của công ty chúng tôi sẽ giữ. Và trong khi chờ đợi, chúng tôi yêu cầu ông, hay nói cách khác chúng tôi cưỡng chế ông ở lại phòng ông, không được liên lạc với bất kỳ người nào.

Uriah định chống cự, nhưng mọi người nói là đi gọi cảnh sát, hắn gầm gừ chịu khuất phục.

Ông Micawber yêu cầu chúng tôi chứng kiến việc ông hòa giải với vợ ông. Thấy gia đình ông Micawber đông con, bà cô tôi, người đàn bà có đầu óc thực tế, hỏi tại sao ông không di cư cả gia đình sang úc, mà cứ phải loay hoay sống ở nước Anh.

- Thưa bà, - ông Micawber đáp, - đó là giấc mơ thời trẻ của tôi, đó còn là mối hy vọng hão huyền lúc tuổi về già. Nhưng vốn liếng, thưa bà, kiếm đâu ra ?

- Mọi người sẽ cấp cho ông.

- Khí hậu ở úc có tốt không ? - Bà Micawber hỏi.

- Tốt nhất thế giới. - Bà cô tôi đáp.

Mọi người quyết định rằng sau khi giải quyết xong mọi chuyện với Uriah, sẽ thu xếp cho gia đình Micawber đi úc..