ến phần cuối cùng của Bach, cậu Klemmer đỏ bừng hai bên má trái, phải như hai đóa hồng. Một bông hồng duy nhất cậu cầm trên tay để sau đó tặng nàng. Hoàn toàn vô tư cậu khâm phục kĩ thuật chơi đàn của Erika, và cách lưng nàng uyển chuyển theo điệu đàn. Cậu quan sát, cách nàng lắc lư đầu thận trọng đi theo sắc thái trình diễn. Cậu ngắm nhìn bài trình diễn cơ thịt phần bắp tay nàng, chúng đem lại sự hòa điệu chặt chẽ giữa thịt và chuyển động khiến cậu xúc động. Những bắp thịt tuân theo những chuyển động bên trong thông qua âm nhạc, và Klemmer cầu ước cô giáo ngày nào đó cũng sẽ tuân lời cậu như vậy. Cậu thủ dâm ngay chỗ ngồi. Một tay cậu bất giác kéo cái vũ khí sinh dục kinh khiếp. Cậu học sinh Klemmer vất vả làm chủ bản thân và ước lượng trong óc kích cỡ tổng cộng của Erika. Cậu so sánh phần trên và phần thân dưới nàng - phần có hơi béo một chút - nhưng về cơ bản cậu hoàn toàn thích. Cậu cân bằng phần trên và phần dưới. Phần trên: Lại hơi gầy mất một tí xíu. Dưới: ở đây lại có điểm cộng của nó. Cậu hài lòng với hình ảnh tổng thể của Erika. Về mặt cá nhân, cậu thấy cô Kohut là một phụ nữ hoàn toàn thanh nhã. Giả sử nàng có lấy được tí tẹo phần hơi quá béo phía dưới mà đắp được lên trên thì có lẽ sẽ đúng hẳn. Ngược lại, dĩ nhiên là cũng được, nhưng điều đó cậu ít mong đợi hơn. Hoặc chỉ cần nàng san bớt chút xíu phần dưới đi, có thể sẽ rất hài hòa. Nhưng như thế thì nàng lại gầy quá! Sự bất toàn nho nhỏ này khiến quý cô Erika trở nên đáng thèm muốn đối với cậu học sinh trưởng thành, vì có thể với tới. Người ta có thể trói bất kỳ người đàn bà nào bằng hiểu biết về sự bất toàn trong cơ thể nàng. Bên cạnh đó, người đàn bà này sẽ già đi rõ rệt mà cậu thì hãy còn trẻ. Cậu học sinh Klemmer có mục đích phụ, bên cạnh âm nhạc, điều cuối cùng lúc này cậu cũng đã nghĩ đến. Cậu là một thằng ngốc trong âm nhạc. Cậu còn âm thầm hóa ngốc vì cô giáo dạy nhạc. Cá nhân câu hoàn toàn cho rằng, cô Kohut đích thực là người đàn bà dành cho người đàn ông trẻ trong khúc dạo đầu cuộc đời. Một người đàn ông trẻ tuổi bắt đầu bước từng bước nhỏ và sau đó trèo nhanh. Ai cũng phải một lần bắt đầu. Cậu sẽ nhanh chóng bỏ qua bước khởi đầu này như những người bắt đầu lái xe mua một chiếc xe cũ nhỏ xíu và sau khi thành thạo, sẽ chuyển sang mẫu mới và lớn hơn. Cô Erika hoàn toàn chỉ có âm nhạc, và nàng thực ra cũng không quá già, cậu học sinh đánh giá mẫu xe dùng thử của mình. Klemmer thậm chí còn bắt đầu với một bậc cao hơn, không phải xe VW[14], mà là hẳn một chiếc Opel Kadett[15]. Cậu trai yêu thầm, Walter Klemmer cắn nôt móng tay đang cắn dở. Cả đầu cậu lúc này đỏ ửng - hai bông hồng trên má lúc này đã tản ra - với mái tóc vàng sậm dài lưng chừng. Cậu tương đối hợp thời. Cậu tương đối thông minh. Không gì ở câu sâu sắc, không gì quá mức. Cậu để tóc dài một chút, để vẻ ngoài không quá hiện đại, cũng không quá hoài cổ. Cậu không để râu, mặc dầu đôi lần đã muốn thử. Nhưng cậu luôn cưỡng lại được thử nghiệm này. Cậu muốn một lần được trao cô giáo nụ hôn thật sâu và có trọn cơ thể nàng. Cậu muốn đe dọa nàng bằng bản năng thú vật của mình. Cậu muốn nhiều lần như thể vô tình chạm vào nàng thật mạnh mẽ. Lúc đó cậu muốn như thể một tên ngốc nào đó đã xô cậu về phía nàng. Sau đó cậu sẽ ấn mạnh hơn nữa vào nàng và rồi xin lỗi. Rồi cậu sẽ một lần hoàn toàn chủ tâm ép nàng và có lẽ sẽ chà sát thật mạnh, trong trường hợp nàng cũng cứ để vậy. Cậu sẽ làm những gì nàng nói và ao ước, từ đó sẽ nảy sinh một tình yêu nghiêm túc về sau.

[14] Xe Volk Wagen tức là xe cho người dân, một loại xe giá cả phải chăng.

[15] Cũng là tên một loại ô tô. Loại xe này giá cao hơn xe VW

Cậu muốn bằng cách xoay sở với một người đàn bà lớn hơn mình nhiều tuổi - với đàn bà tuổi ấy không cần quá thận trọng trong đối xử - để học cách nhảy quanh những cô gái trẻ hơn, những người không dễ phỉnh nịnh. Liệu nó có liên quan gì đến việc văn minh hóa không? Cậu trai trẻ chỉ cần xóa đi giới hạn của mình, thì sau đó cậu có thể thành công bước qua nó. Cậu muốn nhanh chóng hôn được cô giáo một lần cho đến khi nàng gần như ngạt thở. Cậu sẽ mút ở khắp mọi nơi trên cơ thể nàng, những nơi chàng được phép. Chàng sẽ cắn nàng, những nơi nàng cho phép. Sau đó, chàng sẽ chủ tâm cho phép đi đến âu yếm xa nhất. Cậu sẽ bắt đầu với bàn tay và làm việc nó. Cậu sẽ dạy nàng yêu cơ thể mình hoặc ít nhất là chấp nhận nó, thứ cho đến nay nàng vẫn luôn phủ nhận. Cậu sẽ thận trọng mang lại cho nàng tất cả những gì nàng cần cho tình yêu, nhưng rồi cậu sẽ dùng đến những mục đích thích đáng hơn và những nhiệm vụ khó khăn hơn, những điều liên quan đến bí mật phụ nữ. Bí ẩn muôn đời. Lúc ấy cậu sẽ là thầy giáo của nàng một lần. Cậu cũng không thích cái váy xếp ly màu xanh đen chung thân và những cái áo sơ mi quá ít tự tin nàng luôn mặc cùng. Nàng nên ăn mặc trẻ trung và rực rỡ hơn. Cậu sẽ giảng cho nàng hiểu, những gì đằng sau các sắc màu. Cậu cũng sẽ chỉ cho nàng biết thế nào là thực sự trẻ trung, rực rỡ và quyền nhờ đó mà vui vẻ. Và khi nàng biết, mình thực sự trẻ trung như thế nào, cậu sẽ rời bỏ nàng đến với ý trí trẻ trung hơn. Tôi có cảm giác rằng cô coi thường cơ thể mình mà chỉ coi trọng âm nhạc nghệ thuật, thưa cô giáo. Klemmer nói. Chỉ những nhu cầu cấp bách của cơ thể mới được cô lưu tâm, chỉ ăn và ngủ là quá ít! Cô Kohut, cô nghĩ, vẻ ngoài là kẻ thù và chỉ có âm nhạc mới là bạn của cô. Vâng, cô hãy thử soi gương xem, cô sẽ thấy mình bên trong và cô sẽ chẳng bao giờ kiếm được một người bạn tốt hơn đâu. Cô hãy là mình xinh đẹp lên, thưa cô Kohut. Nếu như cô cho phép tôi gọi tên cô.

Cậu Klemmer rất muốn trở thành bạn trai của Erika. Cái xác chết không còn hình dáng, cô giáo dạy dương cầm này - người ta chỉ nhìn thấy duy nhất nghề nghiệp của cô - suy cho cùng vẫn có thể phát triển được, vì nàng cũng chẳng đến nỗi quá già, cái bọc mô còn đang say ngủ. Thậm chí nàng còn tương đối trẻ, nếu so sáng với bà mẹ. Sinh vật tức cười co quắt đến bệnh hoạn, ôm chặt lấy lý tưởng, ngu ngốc và chỉ sống tinh thần này sẽ bị xoay chuyển bởi người đàn ông trẻ tuổi rời hẳn khỏi thế giới hiện tại. Nàng sẽ thưởng thức những vui thú yêu đương, cứ đợi xem! Mùa hè, thậm chí ngay mùa xuân thôi, Walter Klemmer sẽ lướt trên nước cả bằng xuồng và thậm chí cậu còn lượn quanh bến một vòng. Cậu làm chủ được một khoản, và Erika Kohut, cô giáo cậu, cũng sẽ bị tống cùng xuống nốt. Một ngày đẹp trời, cậu sẽ diễu hành với nàng như một cái thuyền cuối cùng cũng bị chinh phục. Sau đó, nàng sẽ phải học cách hiểu làm chủ trên mặt nước như thế nào. Cho đến lúc đó cậu đã sẵn lòng gọi tên nàng: Erika! Con chim Erika rồi sẽ lớn, cảm thấy đôi cánh mình trưởng thành, việc đó người đàn ông sẽ lo liệu. Có người muốn như vậy, cậu Klemmer.

Bach đi đến hồi cuối. Cuộc chạy đua kết thúc. Hai nghệ sĩ, quý ông và quý cô, đứng dậy khỏi ghế ngồi và cúi đầu như những con ngựa trước túi yến mạch mỗi ngày mới thức dậy. Họ giải thích, họ cúi đầu phần nhiều vì sự thiên tài của Bach chứ không phải vì đám đông ít ỏi đang vỗ tay. Chúng chẳng hiểu gì và bản thân lại quá ngu ngốc ngay chỉ để hỏi. Chỉ có mẹ Erika hoan hô đến gãy cả tay. Bà hét Hoan hô! Hoan hô! Bà chủ nhà còn mỉm cười ủng hộ. Đám đông họ hàng với đống phân trong sắc màu xấu xí, theo đánh giá từ phía Erika. Chúng nhấp nháy trong ánh đèn. Ai đó đã lấy tấm lót khỏi cái đèn, giờ thì nó có thể cháy và chiếu sáng mà không bị ngăn cản. Và đấy là công chúng của Erika. Nếu không biết trước, người ta khó có thể nhận ra rằng chúng thực ra cũng là người. Erika hơn hẳn bất kỳ kẻ nào trong số ấy, nhưng bọn chúng sẵn sàng vây quanh, chạm vào người nàng và nói những điều ngớ ngẩn. Đam thính giả trẻ tuổi thì do chính chính nàng gây giống trong lò ấp của mình. Bằng những biện pháp thái quá như đòi hỏi, ép buộc nặng nề, dọa dẫm nguy hiểm nàng bắt được chúng đến đây. Có lẽ chỉ một người duy nhất đến đây mà không bị cưỡng bách là cậu Klemmer, cậu sinh viên chăm chỉ. Những đứa khác sẵn lòng xem truyền hình, chơi bóng bàn, đọc một cuốn sách hay những thứ cũng ngu xuẩn không kém. Tất cả bọn chúng phải đến đây. Chúng còn tỏ ra vui thú với sự tầm thường của mình. Nhưng chúng lại dám mạo hiểm với Mozart và Schubert. Chúng là những hòn đảo rộng rãi, béo núc lềnh bềnh trong nước ối âm nhạc. Chúng từng được nuôi dưỡng ở đó nhưng lại không hiểu những gì mình uống. Nói chung bản năng bầy đàn đánh giá cao sự tầm thường. Nó coi đó là vô giá. Chúng tin rằng chúng mạnh mẽ vì trở thành đa số. Ở tầng lớp trung lưu không có sự kinh hoàng, khiếp sợ. Chúng chen chúc với nhau thưởng thức hơi ấm tưởng tượng. Khi ở giữa chúng ta chẳng bao giờ cô đơn với bất kỳ thứ gì, ngay cả với chính mình cũng không hề. Và với nó chúng mới thỏa mãn làm sao! Không gì trong suốt cuộc tồn tại của chúng đòi hỏi phê phán, và cũng không một ai có thể phê phán gì từ cuộc tồn tại của chúng. Ngay cả những phê phán của Erika khi một buổi trình diễn không thành công cũng sẽ bật ngược trở lại khỏi bức tường kiên nhẫn, mềm nhũn này. Nàng, Erika lại đứng một mình bên một cánh khác, và thay vì tự hào, nàng trả đũa. Cứ ba tháng một, nàng lại buộc những thính giả qua chiếc cổng mở sẵn để lũ cừu có thể lọt qua. Bây giờ chúng chạy từ tự thỏa mãn đến chán ngán, kêu be be, chen lấn lẫn nhau, chạy qua và dẫm trèo cả lên nhau khi một kẻ vô lý ngăn chúng lại chỉ vì hắn treo cái áo khoác phía dưới và bây giờ không thể tìm thấy. Đầu tiên, tất cả bọn chúng muốn vào, sau đó chúng lại muốn chạy trở ra nhanh nhất có thể. Và luôn luôn cùng nhau. Chúng nghĩ chúng có thể sang đồng cỏ khác, đồng cỏ âm nhạc, nhanh như thế nào thì sau đó lại có thể bỏ đi cũng nhanh như vậy. Nhưng lại đến lượt toàn bộ Brahms, sau một thời gian nghỉ ngắn, chúng ta nghỉ ngay bây giờ đây, thưa quý ông quý bà. Những nữ nam học sinh yêu quý. Hôm nay, một khác biệt từ phía Erika, dĩ nhiên không phải một sai lầm mà là một đặc ân. Lúc này tất cả mọi người cũng hướng về phía nàng, ngay cả khi âm thầm căm ghét.

Cậu Klemmer, lách lên phía nàng, tỏa rạng nàng bằng đôi mắt xanh thích hợp cho lễ hội. Cậu với đến bàn tay nghệ sĩ nói chúc mừng và rằng cậu không biết diễn tả như thế nào, thưa cô giáo. Mẹ Erika chen vào giữa hai người, dứt khoát ngăn chặn cái bắt tay. Không nên có bất kỳ một dấu hiệu bạn bè quan hệ nào vì có thể vặn dây chằng và ảnh hưởng đến biểu diễn. Để đôi bàn tay ở nguyên vị trí tự nhiên của nó. Nào, chúng ta không phải đối xử với đám thính giả hạng ba như thế này đấy chứ, có phải không cậu Klemmer? Người ta phải cai trị chúng, người ta phải ngăn chặn, đàn áp để cuối cùng qua đó chúng có thể cảm nhận được. Người ta phải đánh chúng bằng dùi cui! Chúng muốn bị đánh đập vì một đống cảm xúc mà mỗi nhà sáng tác ở vị trí của họ phải trải nghiệm và có thể viết lại thật cẩn thận. Chúng muốn sự gào thét, vì nếu không chúng sẽ phải tự gào to mãi lên. Vì buồn chán. Những nốt âm xám xịt, những sắc thái thanh tao, những khác biệt dịu nhẹ thiếu những điều kia chúng không thể nắm được. Nhưng trong âm nhạc, cũng như trong những địa hạt nghệ thuật khác, thật dễ dàng đặt ra hai tương phản xù xì, hai đối nghịch tàn ác. Nhưng chỉ là rác rưởi, không hơn! Những con cừu này không biết đến điều đó. Chúng không biết gì hơn. Erika tin tưởng nắm lấy tay Klemmer, cậu lập tức run lên. Cậu chàng rõ ràng chẳng thể bị lạnh với hệ truyền máu trẻ trung khỏe mạnh này. Những kẻ man rợ ăn đến no căng trên một mảnh đất cai trị bởi văn hóa man rợ. Hãy nhìn thử vào một tờ báo xem: chính chúng còn man rợ hơn những gì chúng đưa tin. Một người đàn ông xẻ thịt bà vợ và những đứa con rồi gói lại nhét vào tủ lạnh để rồi sau đó ăn dần cũng không man rợ hơn tờ báo viết về câu chuyện ấy. Ở đó bò Anton đã nói lại khi Zarathustras! Hôm nay tờ Kurier nói lại tờ Kronenzeitung. Klemmer, cậu hãy thử tưởng tượng xem, đúng y như vậy! Và bây giờ tôi phải ra chào cô giáo Vyoral một câu, cậu Klemmer, nếu không phiền. Tôi sẽ quay lại ngay.

Bà mẹ lấy cái áo len anroga[16] màu sáng xanh tự đan phủ lên vai nàng, để dịch làm trơn quanh các khớp không bị đông cứng lại và ma sát sẽ tăng lên. Cái áo khoác nhỏ như trà ấm rót vào bình. Đôi khi những vật hữu dụng như giấy vệ sinh cũng có thể có một hộp đựng tự làm với những hình ghép sặc sỡ. Họ trang hoàng nó ở ngay cửa kính sau của ô tô. Chính giữa. Miếng trang điểm của Erika chính là đầu nàng, cái đầu luôn tự hào thò lên. Nàng trượt qua lớp băng trên sàn - hôm nay ở nơi này những tay rẻ tiền đứng nghỉ ở những vị trí đặc biệt - đến chỗ người đồng nghiệp già để nhận lời chúc mừng từ một thính giả trong ngành. Bà mẹ đẩy nhẹ nàng từ phía sau. Bà mẹ đặt một bàn tay lên lưng nàng, vào bả vai phải, trên cái ao khóa anroga.

[16] Len anroga lấy từ lông dê Anroga.

Walter Klemmer vẫn chưa hề hút thuốc và uống rượu, nhưng sức mạnh của cậu thật đáng kinh ngạc. Bám chặt như có giác hút theo cô giáo, cậu cày qua đám đông đang cục ta cục tác. Cậu dính lấy như keo. Nếu nàng cần, ngay lập tức nàng có cậu bên cạnh. Nếu cần một cánh tay đàn ông bảo vệ. Nàng chỉ cần hỏi nhanh và va ngay phải cậu. Cậu thậm chí còn tìm kiếm cuộc kiểm tra thân thể này. Giờ nghỉ ngắn nhanh chóng kết thúc. Cậu hít hà sự hiện diện của Erika với cánh mũi phập phồng, như thể đang ở trên đồng cỏ Anpơ mãi trên những đỉnh núi cao, nơi người ta hiếm khi đặt chân tới nơi nên phải cố hít thật sâu. Để sau đó mang theo dưỡng khí về thành phố. Cậu nhặt một sợi tóc rụng khỏi cánh tay áo khoác màu sáng xanh, và nhận được lời cảm ơn, con thiên nga yêu dấu của ta. Mẹ Erika cảm thấy điều gì mờ ám, nhưng không thể không nhận thấy thái độ lịch sự và ý thức trách nhiệm của cậu. Chúng đối lập hoàn toàn với tất cả những gì hiện nay là vẫn thiết và thường ngày vẫn xảy ra giữa hai giới. Với bà mẹ cậu Klemmer vẫn còn là một chàng trai trẻ, nhưng cậu ấy đã là một người đàn ông trưởng thành. Nốt một chuyện phiếm nhỏ trước khi đến những vòng cuối. Klemmer muốn biết, đồng thời lấy làm tiếc, vì sao những buổi hòa nhạc cá nhân chu đáo như thế này cứ chết dần. Đầu tiên là những nghệ sĩ qua đời, và sau đó âm nhạc của họ chết theo, chỉ vì tất cả muốn nghe nhạc bình dân, pop, rock. Những gia đình như thế này ngày nay không còn nữa. Trước đây có vô số. Thế hệ những nhà thanh quản đã chán ngấy bản tứ tấu sau của Beethoven (nếu vẫn chưa mệt lử). Cả ngày họ lau quét những cái họng viêm và tối đến nhận được phần thưởng khi mệt lử cùng Beethoven. Ngày nay những trí thức chỉ biết giậm chân theo tiếng kèn của Bruckner[17] và ngợi khen người nghệ sĩ Thượng Áo này. Coi thường Brucker là một sai lầm trẻ dại mà nhiều người mắc phải, cậu Klemmer. Người ta mãi sau này mới hiểu ông ấy, hãy tin tôi. Hãy tránh xa những đánh giá nhất thời trước khi cậu cậu trở nên không còn hiểu gì về nó nữa, đồng nghiệp Klemmer. Người tiếp chuyện hạnh phúc vì từ “đồng nghiệp” được thốt ra từ đôi môi chuyên nghiệp và ngay lập tức nói bằng ngôn từ chuyên ngành rất uyển chuyển về sự u tối của Schumann và sau này là Schubert. Cậu nói về những sắc thái dịu nhẹ và tự đánh bóng bằng những sắc thái xám trong xám như bướm đêm. Tiếp theo là cặp đôi Kohut/Klemmer, trong màu vàng chanh độc địa - về vấn đề hòa nhạc trong vùng. Molto vivace[18]. Cặp đôi này diễn tập thật ăn ý. Chẳng ai trong số họ tham gia gì vào vấn đề ấy. Người ta chỉ được tham dự với tư cách người tiêu thụ, nhưng tư chất của họ cao hơn nhiều! Họ không gì khác những thính giả đang ảo tưởng về những kiến thức của mình. Chút xíu nữa thì một người trong số họ đã được tham gia: Erika. Nhưng đã không như vậy. Lúc này hai người họ lướt nhẹ qua lớp bụi loãng những âm giữa, thế giới giữa, tầng giữa là nơi tầng lớp trung lưu vốn quen thuộc.

[17] Anton Bruckner: sinh ngày 4 tháng 9 năm 1824 ở Ansfelden, Thượng Áo; mất ngày 11 tháng 10 năm 1896 ở Vienna. Là một nhà soạn nhạc và nghệ sĩ đàn ở nhà thờ.

[18] Molto vivace: Một tạp chí chuyên ngành về hòa nhạc, âm nhạc và những vấn đề liên quan

Sự u ám không hề trưởng giả của Schubert đã mở màn khúc luân vũ hay sự u ám, như Adorno miêu tả, trong khúc phóng túng giọng C trưởng của Schumann. Chảy đến một nơi xa, vào hư không mà không cần khoác lấy sự thanh thản khi chủ ý mờ nhạt. U ám, mà không tự nhận ra, và lại càng không ám thị là chính mình. Hai người im lặng một lát để tận hưởng những điều nói thật to ở một nơi không thích hợp. Cả hai đều cho rằng mình hiểu rõ vấn đề hơn kẻ còn lại, một người nhờ tuổi trẻ, một người nhờ kinh nghiệm. Họ thay phiên đánh bại nhau trong sự thịnh nộ trước sự ngu dốt và thiếu hiểu biết, rất nhiều thí dụ được gom lại. Cô hãy xem lại xem, thưa cô! Cậu hãy chỉ nhìn thật kĩ lại đi, cậu Klemmer! Sợi dây coi thường kết nối người dạy và người học. Sự mờ nhạt trong ngọn đuốc cuộc đời Schubert, Schumann lại hết sức đối lập với những gì đám đông lành mạnh vẫn ngụ ý khi họ nói về một truyền thống lành mạnh và vẫn thỏa sức trầm mình trong đó. Lành khỏe, con quỷ tởm lợm. Lành khỏe là sự xuyên tạc từ chính bản thân nó. Những kẻ bôi đầy các chương trình biểu diễn cho các buổi hòa nhạc với sự thuần phục đáng tởm của mình làm đôi điều như lành khỏe - thử tưởng tượng một lần xem - cho các tiêu chuẩn của dòng nhạc quan trọng nhất. Bây giờ lành khỏe luôn đi kèm những người chiến thắng, những kẻ yếu ớt, bị tống ra ngoài. Nhưng chính những kẻ tắm hơi và đái tường này bị tống ra ngoài. Beethoven. Người mà với chúng là một nghệ sĩ lành mạnh, thì tiếc rằng lại bị điếc. Và cả Brahms hết sức lành mạnh. Klemmer tung ra một nhận xét (và đã trúng đích), cậu cho rằng Brucker cũng luôn lành mạnh. Cậu bị khiển trách nghiêm khắc vì điều ấy. Erika khiêm nhường đưa ra vết thương của chính mình có được từ những cọ xát trực tiếp với vấn đề âm nhạc ở Vienna và ở các tỉnh. Cho tới khi nàng tự từ bỏ. Kẻ nhạy cảm ấy hẳn đã cháy rụi, con bướm đêm mềm mại. Vì do vậy, Erika Kohut nói, nên hai kẻ bệnh nhất chính là Schumann và Schubert - hai kẻ có cùng âm đầu trong tên - và gần gũi nhất với trái tim thương tật của tôi. Không phải Schubert mà mọi suy nghĩ đều rời bỏ ông, mà là một Schumann rất gần trước đó! Cách đó một ly! Ông đã dự cảm trước cuộc trốn chạy của tinh thần và chịu đựng nó trong từng mạch máu nhỏ nhất để rời bỏ cuộc sống ý thức để đến với đội hợp xướng thiên thần và ma quỷ, nhưng ông vẫn cố nắm lấy nó một lần cuối cùng, dẫu vậy sau đó ông không còn ý thức đầy đủ ngay chính bản thân mình nữa. Còn một tiếng vọng thương mến nữa, nỗi buồn đau vì đánh mất một thứ quý giá: chính bản thân ông. Thời kỳ này, người ta còn biết, những gì bản thân mình đã mất, trước khi hoàn toàn bị ruồng bỏ.