ái xẻng nặng trịch trong đôi bàn tay mềm mại, nần nẫn thịt của Stanley. Cậu thử xắn một xẻng đất, nhưng lưỡi xẻng va mạnh vào mặt đất và nảy tưng lên mà không tạo được vết lõm nào. Xung lực chạy dọc lên cán xẻng, chuyền qua cổ tay Stanley, làm cho xương của cậu kêu răng rắc.

Trời vẫn còn tối mịt. Ánh sáng duy nhất tỏa xuống từ mặt trăng và những vì sao - trước đây Stanley chưa bao giờ thấy nhiều sao như hôm nay. Dường như cậu chỉ vừa mới chợp mắt thì ông Pendanski đã đến đánh thức mọi người dậy.

Cậu dùng hết sức dộng xẻng xuống đáy hồ khô cứng lần nữa. Cán xẻng thúc vào bàn tay cậu đau nhói nhưng chẳng ăn thua gì với mặt đất. Cậu tự hỏi hay là mình vớ phải cái xẻng bị hư. Liếc qua Zero cách cậu gần năm thước, Stanley thấy nó vừa xắn xong một xẻng đất và tấp nó lên một cái ụ cao độ ba tấc.

Trong bữa sáng trại viên được ăn món giống như là cháo bột ngũ cốc hãy còn âm ấm. Phần ngon lành nhất của bữa ăn là nước cam ép. Mỗi đứa lãnh một hộp giấy bìa đựng gần nửa lít. Thật ra món cháo không quá tệ, nếu nó không bốc mùi giống như cái giường xếp của cậu.

Ăn xong, chúng rót nước đầy bi-đông, nhận xẻng và xếp hàng đi ra hồ. Mỗi nhóm được giao một khu vực khác nhau.

Xẻng được cất trong nhà kho gần dãy buồng tắm. Với Stanley, những cây xẻng trông y chang nhau, mặc dù Tia X xí riêng cho nó cây xẻng đặc biệt mà không đứa nào được dùng. Tia X bảo rằng xẻng của nó ngắn hơn các xẻng khác, nhưng nếu có thế thật thì cũng chỉ ngắn hơn độ vài ly.

Những cây xẻng dài thước rưỡi tính từ đầu lưỡi thép tới mút cán gỗ. Cái hố của Stanley phải sâu đúng bằng chiều cao cái xẻng của cậu, và cậu phải đặt được cái xẻng nằm ngang dưới đáy hố theo mọi hướng. Đó là lý do tại sao Tia X muốn giành cái xẻng ngắn nhất.

Lòng hồ chi chít những cái hố và ụ đất nhắc nhở Stanley nhớ đến những bức hình chụp mặt trăng mà cậu đã xem. Ông Pendanski đã dặn cậu:

- Nếu tìm thấy vật gì hay hay hoặc khác thường chú mày phải báo cho tôi hoặc cho ông Ngài trong lúc tới lượt tôi đi chở nước về. Nếu Cai thích vật chú mày tìm được thì chú mày sẽ được nghỉ quãng thời gian còn lại trong ngày.

- Chúng cháu phải tìm cái gì vậy? - Stanley tò mò hỏi.

- Các chú không phải tìm kiếm gì hết. Các chú đào đất là để xây dựng nhân cách. Chẳng qua, nếu các chú tìm được vật gì đó thì Cai thích nhìn thấy nó mà thôi.

Stanley bất lực nhìn cây xẻng của mình. Nó chẳng có khiếm khuyết nào cả. Cậu mới là kẻ dởm.

Để ý thấy một đường nứt mỏng dưới mặt đất. Cậu liền chọc mũi xẻng vào kẽ nứt, rồi nhảy hẳn cả hai chân lên sống xẻng.

Cái xẻng chìm xuống chỗ đất nứt vài phân.

Cậu mỉm cười. Lần đầu tiên trong đời, thừa cân cũng có lợi.

Toàn thân cậu gập xuống cán xẻng và bẩy lên xẻng đất đầu tiên của mình, rồi đổ nó qua bên.

Chỉ mười triệu lần nữa thôi, cậu nghĩ, rồi lại ấn xẻng xuống vết nứt và lại nhảy lên xẻng lần nữa.

Cậu bứng thêm được vài xẻng đất nữa theo cách ấy, bỗng giật mình nhận ra là mình đang đổ đất trong phạm vi cái hố mình đào.

Cậu đặt nằm xẻng xuống đất và đánh dấu các cạnh hố. Một thước rưỡi rộng kinh khủng.

Cậu dời đống đất vừa đào ra khỏi điểm mốc. Hớp một ngụm nước từ bi-đông. Một thước rưỡi cũng sâu khủng khiếp.

Hồi sau, đất trở nên dễ đào hơn chút chút. Bề mặt là nơi đất cứng nhất. Mặt trời nướng cháy lớp vỏ trái đất dày khoảng hai tấc. Bên dưới lớp đó, đất tơi hơn. Nhưng đến lúc Stanley đào qua khỏi lớp đất cứng thì một nốt phồng rộp đã nổi lên chính giữa ngón cái tay phải của cậu, khiến cậu vô cùng đau đớn khi cầm xẻng.

Cụ cố tổ của Stanley tên là Elya Yelnats, sinh quán ở Latvian (Latvia: Một quốc gia Đông Ầu thuộc Liên Xô củ, nằm bên bờ biển Baltic. Latvia tách ra thành quốc gia độc lập vào năm 1991 – ND). Năm 15 tuổi cụ phải lòng cô Myra Menk (Cụ không biết mình là cụ cố tổ của Stanley.)

Myra Menke 14 tuổi. Hai tháng nữa nàng sẽ bước sang tuổi 15, tuổi mà cha nàng quyết định sẽ gả chồng cho nàng.

Elya tới gặp cha Myra xin cầu hôn cô, nhưng Igor Barkov, lão chủ trại lợn cũng tới đòi cưới cô về làm vợ. Lão Igor 57 tuổi có chiếc mũi đỏ và đôi má húp híp.

- Tôi sẽ đổi cho ông con lợn béo nhất của mình để lấy con gái ông - Igor đề nghị.

- Thế anh có gì? - cha của Myra hỏi Elya.

- Một trái tim chan chứa tình yêu - Elya đáp.

- Ta thích một con lợn béo hơn - cha Myra bảo.

Thất vọng ê chề, Elya tới gặp Zeroni, một bà già người Ai Cập sống bên ngoài thị trấn. Anh vốn là bạn của bà, dẫu bà già hơn anh rất nhiều. Bà thậm chí còn già hơn cả Igor Barkov nữa.

Các trai làng thường thích vật nhau dưới bùn, trong khi Elya khoái đến thăm Zeroni để nghe bà kể chuyện.

Zeroni có nước da xỉn màu và cái miệng rộng toang hoác. Khi bà nhìn ai, mắt bà hình như giãn ra, và người đó có cảm tưởng như bà đang nhìn thấu lòng dạ mình.

- Elya, xảy ra chuyện gì thế? - bà hỏi ngay, trước khi anh kịp than với bà rằng mình đang rất buồn. Bà ngồi trong chiếc xe lăn tự chế. Bà không có bàn chân trái. Cẳng chân bà dừng lại ở chỗ mắt cá.

- Cháu yêu Myra Menke tha thiết - Elya thú nhận - Nhưng lão Igor Barkov đã đem con lợn béo nhất của lão để đặt lễ xin cưới cô ấy. Cháu không thể nào địch nổi lão ta.

- Vậy là tốt. Mi còn quá trẻ để nghĩ đến chuyện cưới xin. Mi còn cả một cuộc đời ở phía trước cơ mà - Zeroni nhận xét.

- Nhưng cháu yêu Myra.

- Đầu Myra rỗng như cái bình cắm hoa.

- Nhưng cô ấy xinh đẹp.

- Bình cắm hoa cũng đẹp. Cô nàng có biết cày bừa không? Cô nàng có biết vắt sữa dê không? Không, cô ta quá yểu điệu. Cô nàng có biết chuyện trò tinh thông? Không, cô ta ngốc nghếch và dốt nát. Liệu cô ta có chăm sóc mi lúc mi đau ốm? Không, cô ta vốn được chiều chuộng đâm ra hư thân và cô ta chỉ muốn mi chăm sóc cho cô ta thôi, ừ, cô nàng đẹp. Nhưng rồi sao? Phụtt!

Zeroni nhổ toẹt một bãi nước bọt xuống đất.

Bà khuyên Elya nên đi Mỹ.

- Giống như con trai ta ấy. Tương lai của mi ở nơi đó, chứ không phải ở chỗ cái cô Myra Menke kia.

Nhưng lời nói của bà không lọt tai Elya. Anh đã 15 tuổi, và tất cả những gì trong mắt anh chỉ là nhan sắc lồ lộ của Myra.

Zeroni mủi lòng trước vẻ đau khổ tột cùng của Elya. Đành bỏ qua lời phán khôn ngoan của mình, bà đồng ý giúp đỡ anh.

- Tình cờ hôm qua ả lợn nái của ta mới sinh một ổ lợn con. Có một con bị èo uột vì không bú mẹ. Mi hãy mang nó về đi. Đằng nào thì nó cũng chết.

Mụ Zeroni dẫn Elya ra sau nhà, chỗ chuồng lợn.

Elya bắt con lợn còi, nhưng thấy nó không thể giúp ích được gì cho mình. Trông nó chẳng nhỉnh hơn con chuột là bao.

- Nó sẽ lớn - Mụ Zeroni cam đoan với anh - Mi có trông thấy ngọn núi ở bìa rừng kia không?

- Có ạ - Elya đáp.

- Trên đỉnh núi có một dòng suối, nước chảy lên đồi. Hàng ngày mi phải đem con lợn này lên đỉnh núi và cho nó uống nước từ dòng suối đó. Trong khi nó uống, mi phải hát cho nó nghe.

Bà dạy Elya bài hát đặc biệt để hát cho lợn nghe.

- Vào ngày sinh nhật thứ mười lăm của Myra, mi phải đem con lợn lên đỉnh núi uống nước lần cuối cùng. Xong, hẵng đem nó thẳng tới gặp cha Myra. Nó sẽ béo hơn bất cứ con lợn nào của lão Igor.

- Nhưng nó béo và to như thế thì làm sao cháu vác nổi nó lên núi? - Elya hỏi.

- Bây giờ con lợn có nặng đối với mi không? - Zeroni hỏi.

- Không ạ - Elya trả lời.

- Mi nghĩ ngày mai nó có nặng đến nỗi mi không vác nổi không?

- Không ạ.

- Ngày nào mi cũng vác con lợn lên núi. Mỗi ngày nó mỗi lớn hơn, nhưng mi cũng mỗi ngày mỗi khỏe ra. Sau khi mi mang con lợn đến nhà cha của Myra, ta muốn mi làm cho ta một việc.

- Việc gì cũng được - Elya sốt sắng.

- Ta muốn mi cõng ta lên núi. Ta muốn uống nước từ dòng suối đó, và ta muốn mi hát cho ta nghe.

Elya hứa sẽ làm theo lời bà.

Zeroni cảnh báo rằng nếu anh không làm được như thế thì con cháu của anh sẽ phải vĩnh viễn chịu đọa đầy.

Lúc đó, Elya không mảy may nghĩ ngợi về lời nguyền của bà lão. Anh chỉ là một chàng trai 15 tuổi, và với anh “vĩnh viễn” không dài hơn một tuần. Vả lại, anh mến Zeroni và rất sẵn lòng cõng bà lên núi. Chắc hẳn anh đã cõng bà lên núi ngay lúc đó rồi, nhưng anh vẫn chưa đủ khỏe.

Stanley vẫn cắm cúi đào. Cái hố của cậu sâu chừng chín tấc, nhưng chỉ ở chính giữa. Nó dốc lên ở các cạnh. Mặt trời chỉ mới nhú khỏi đường chân trời, nhưng cậu đã cảm thấy hơi nóng phả vào mặt.

Khi cúi xuống lấy bi-đông nước, Stanley bỗng thấy choáng váng, và cậu phải chống cả hai tay xuống đầu gối cho khỏi ngã. Trong thoáng chốc, cậu sợ mình sẽ bị hất tung lên, nhưng rồi khoảnh khắc đó cũng trôi qua. Cậu hớp giọt nước cuối cùng từ bi-đông. Những vết phồng rộp đã xuất hiện ở tất cả các ngón tay, cộng với vết phồng ở chính giữa mỗi lòng bàn tay cậu.

Hố của mấy đứa khác đều sâu hơn hố của cậu. Tuy chẳng tận mắt trông thấy hố nào, nhưng suy ra từ kích thước của những đống đất được đào lên, cậu dám chắc như thế.

Cậu trông thấy một màn mây bụi bay ào ào qua vùng đất hoang và để ý thấy những đứa kia đã ngừng đào và cũng đang trố mắt nhìn. Màn mây bụi tiến lại gần hơn và cậu nhận ra nó cuồn cuộn đằng sau một chiếc xe tải nhỏ màu đỏ.

Chiếc xe tải dừng lại gần nơi bọn chúng đào hố, lập tức bọn trẻ lục tục kéo nhau ra xếp hàng đằng sau xe, Tia X đầu hàng, Zero cuối hàng. Stanley đứng sau lưng Zero.

Ông Ngài rót đầy nước vào các bi-đông từ một bồn nước trong thùng xe tải. Khi cầm lấy bi-đông của Stanley, ông Ngài hỏi nó:

- Đây không phải là trại Nữ Hướng đạo sinh, đúng không?

Stanley nhún vai.

Ông Ngài theo Stanley tới cái hố của cậu để xem cậu làm ăn thế nào. Gã hối thúc:

- Mày phải nhanh tay lên. Không thì mày sẽ phải đào vào lúc nắng nóng nhất trong ngày.

Ông Ngài bỏ tọt một nhúm hạt hướng dương vào mồm, khéo léo dùng răng nhằn vỏ và phun thẳng xuống hố của Stanley.

Mỗi ngày Elya đều mang chú lợn bé tẹo lên núi và hát cho nó nghe trong khi nó uống nước suối. Con lợn béo đến đâu thì Elya mạnh hơn đến đấy.

Vào ngày sinh nhật thứ mười lăm của Myra, con lợn của Elya đã nặng hơn năm mươi hòn đá cộng lại.

Mụ Zeroni đã dặn Elya ngày hôm đó cũng phải mang lợn lên núi, nhưng Elya không muốn ra mắt Myra với thân hình bốc mùi như lợn.

Thay vì đem lợn đi uống nước, anh đi tắm. Đó là lần thứ hai trong vòng chưa đến một tuần anh tắm.

Rồi anh đem con lợn đến nhà Myra.

Lão Igor Barkov cũng đến đó cùng với con lợn của lão.

- Đây là hai con lợn béo nhất mà tôi từng thấy - cha của Myra tuyên bố.

Ông cũng rất ngạc nhiên vì Elya - xem ra anh đã cao to và khỏe mạnh hơn hai tháng trước - Tôi cứ tưởng anh là con mọt sách vô tích sự. Ai ngờ, tôi thấy bây giờ anh có thể là tay đô vật cự phách đấy - ông nói.

- Cháu lấy con gái bác được chưa ạ? - Elya hiên ngang hỏi.

- Trước tiên, tôi phải cân lợn đã.

Ôi trời đất ơi, lẽ ra Elya tội nghiệp phải đưa con lợn của mình lên núi lần cuối cùng. Hai con lợn cân nặng bằng nhau.

Những nốt rộp cũ trên tay Stanley vỡ bục ra, trong khi những nốt phồng mới hình thành. Cậu cứ phải liên tục đổi thế cầm xẻng cho khỏi đau. Cuối cùng, cậu đành lột mũ ra để đệm vào giữa cán xẻng và đôi bàn tay rớm máu. Thế này cũng đỡ, nhưng khó đào đất hơn bởi vì cái mũ trơn trượt. Mặt trời chiếu thẳng xuống đầu và cái cổ không được che chắn của cậu.

Mặc dù đã cố tự thuyết phục, nhưng rốt cuộc, cậu cũng phải thừa nhận là đống đất quá gần cái hố mình đào. Dấu chúng vẫn nằm bên ngoài chu vi vòng tròn đường kính một thước rưỡi, nhưng cậu thấy rõ là thế nào mình cũng sẽ hết chỗ đổ đất. Dầu vậy, cậu vẫn cố lờ đi và tấp thêm đất vào cái ụ mà trước sau gì cậu cũng sẽ phải dọn đi.

Vấn đề rắc rối là khi đất chưa đào, nó là một khối rắn chắc, khi được đào lên thì đống đất lại nở tung ra, và bự hơn bề sâu cái hố của cậu nhiều.

Hoặc là ngay bây giờ, hoặc là lát nữa thôi... Đắn đo một chút, cậu leo ra khỏi hố, và một lần nữa, sục cái xẻng vào đống đất cậu đã đào trước đó.

Cha của Myra chống cả hai tay và đầu gối xuống đất, quan sát tỉ mỉ từng con lợn từ đầu tới đuôi.

- Chúng là hai trong số những con lợn tốt nhất mà tôi từng thấy - cuối cùng ông phán - Làm sao tôi quyết định được đây? Tôi chi có một đứa con gái thôi.

- Tại sao không để cho Myra tự quyết định? - Elya đề nghị.

- Vô lý! - lão Igor hét lên, văng cả nước bọt.

- Myra là đứa đầu rỗng. Làm sao nó có thế quyết định được. Tôi là cha nó mà còn không quyết định được nữa là! - người cha bảo.

- Cô ấy biết con tim nói gì - Elya chỉ ra.

Cha của Myra xoa cằm. Rồi ông cười phá lên.

- Tại sao không nhỉ? - ông vỗ lưng Elya - Chẳng thành vấn đề gì đối với tôi. Lợn nào cũng là lợn.

Ông gọi con gái ra.

Elya đỏ bừng mặt khi Myra đi vào phòng - Chào Myra - anh lên tiếng.

Cô nàng nhìn anh và hỏi:

- Anh là Elya hả?

Người cha bảo:

- Myra, Elya và ông Igor đều mang lợn tới làm sính lễ cưới con. Cha thì sao cũng được. Lợn nào cũng là lợn. Vì vậy cha để con lựa chọn. Con muốn lấy ai?

Myra lộ vẻ bối rối:

- Cha muốn con quyết định?

- Đúng thế, niềm hy vọng của ta - người cha âu yếm nói.

- Chà, con không biết - Myra lầm bầm - Con lợn nào nặng hơn?

- Chúng nặng ngang nhau - cha của cô gái đáp.

- Chao - Myra buột miệng - Con nghĩ, con chọn Elya... Không, Igor. Không, Elya. Không, Igor. ồ, con biết rồi! Con nghĩ thế này, con sẽ chọn một con số giữa một với mười. Con sẽ lấy người nào đoán được con số gần nhất, ừm, tôi chọn xong rồi.

- Mười - Igor đoán.

Elya chẳng nói gì.

- Elya? - Myra giục - Anh đoán số nào?

Elya không chọn con số nào cả.

- Hãy lấy Igor đi. Cô cứ giữ lấy con lợn của tôi làm quà cưới - anh dằn dỗi.

Cữ chở nước tiếp theo, người lái xe tải là ông Pendanski. Tiện thể ông chở đồ ăn trưa cho trại viên. Stanley ngồi tựa lưng vào đống đất của mình. Cậu xơi bánh mì kẹp thập cẩm, khoai tây chiên và một chiếc bánh quy sô-cô-la lớn.

- Làm ăn ra sao rồi? - Nam Châm hỏi.

- Không tốt lắm - Stanley trả lời.

- Ừm, cái hố đầu tiên là khó nhất mà - Nam Châm bình luận.

Stanley buông tiếng thở dài đánh thượt. Cậu không thể lãng phí thời gian. Cậu đang tuột lại đằng sau những đứa khác, mà mặt trời thì càng lúc càng nóng hừng hực. Dù chưa đến giữa trưa, nhưng cậu không biết liệu mình có đủ sức để chịu nổi không.

Cậu nghĩ đến chuyện bỏ dở. Cậu tự hỏi người ta sẽ làm gì mình. Mà họ có thể làm gì mình nhỉ?

Áo quần Stanley ướt đẫm. Ở trường, cậu được học rằng mồ hôi rất tốt cho con người, rằng đó là cách giữ mát tự nhiên. Vậy thì tại sao mình lại nóng ghê thế?

Chống xẻng làm điểm tựa, cậu khật khừ đứng lên.

- Mình muốn đi vệ sinh thì đi ở đâu? - cậu hỏi Nam Châm.

Nam Châm khoát rộng hai cánh tay ra vùng đất mêng mông quanh chúng, miệng bảo:

- Kiếm hố nào chẳng được.

Stanley lê bước qua lòng hồ, suýt ngã nhào vào một đống đất.

Sau lưng cậu, Nam Châm nói với theo - Nhưng trước tiên phải biết chắc là không có con gì sống trong đó.

Sau khi rời khỏi nhà Myra, Elya lang thang vô định khắp thị trấn, cho đến khi anh nhận ra mình đang ở trên bến dỡ hàng. Anh ngồi trên mép cầu tàu và nhìn trừng trừng xuống mặt nước lạnh, đen ngòm. Anh không thể hiểu nổi tại sao Myra lại khó quyết định giữa anh và lão Igor. Anh tưởng cô ấy yêu anh chứ. Mà dù cô ấy không yêu anh chẳng lẽ cô không thấy Igor là một lão già thô lỗ thế nào ư?

Đúng như mụ Zeroni nói. Đầu cô ả rỗng tuếch như chiếc bình cắm hoa.

Có một đám người đang tụ tập trên một cầu tàu khác, anh liền tới đó xem sao, và đọc thấy bảng thông báo:

CẦN NGƯỜI BỐC DỠ HÀNG MIỄN PHÍ ĐI MỸ

Dù Elya không có kinh nghiệm đi biển, nhưng viên thuyền trưởng vẫn đồng ý nhận anh lên tàu. Ông thấy Elya là một chàng trai khỏe mạnh hơn người. Không phải ai cũng vác nổi một con lợn to lên sườn núi.

Mãi đến khi con tàu rời bến cảng và rẽ sóng băng qua Đại Tây Dương, anh mới sực nhớ ra lời hứa cõng Zeroni lên núi. Anh cảm thấy bất an kinh khủng.

Anh không sợ lời nguyền. Với anh, lời nguyền là chuyện vớ vẩn. Nhưng anh bồn chồn vì biết Zeroni từ lâu luôn ao ước được uống nước của dòng suối trên núi trước khi chết.

Zero là đứa nhỏ con nhất nhóm D, nhưng nó lại là đứa đầu tiên đào xong hố.

- Xong rồi hả? - Stanley hỏi, giọng đầy ghen tị.

Zero chẳng nói chẳng rằng.

Stanley bước lại hố của Zero xem thằng này đo hố bằng xẻng. Miệng hố là một vòng tròn xoe, còn thành hố thì trơn láng và dốc đứng. Không một cục đất thừa nào bị moi lên khỏi mặt đất.

Zero rướn người nhảy lên khỏi hố. Chẳng nói chẳng rằng, thậm chí đến cười cũng không, nó ngó cái hố hoàn hảo của mình, nhổ một bãi nước bọt xuống đấy, rồi quay lưng đi về trại.

- Zero là thằng quái đản - Dích Dắc cợt nhả.

Lẽ ra Stanley đã bật cười, nhưng cậu chẳng còn sức nữa. Chính Dích Dắc mới là thằng “quái đản nhất” mà Stanley từng biết, cổ nó dài ngoẵng, cái

đầu bự tròn ủm, với mớ tóc vàng chĩa ra mọi hướng. Đầu nó hình như cứ oặt lên oặt xuống trên cần cổ chẳng khác nào được cắm trên lò xo.

Nách là đứa thứ hai đào hố xong. Nó cũng nhổ toẹt vào hố của nó trước khi quay lưng đi về phía trại. Lần lượt từng đứa một, Stanley thấy đứa nào cũng nhổ nước bọt vào hố của mình rồi mới quay về trại.

Stanley vẫn tiếp tục đào. Cái hố sâu gần tới vai cậu, mặc dù thật khó xác định được mặt đất ở đâu bởi vì những đống đất đã viền kín mít quanh miệng hố. Càng đào sâu càng khó nâng xẻng đất lên hất ra khỏi hố. Một lần nữa, cậu nhận thấy mình sẽ lại phải di dời mấy đống đất.

Cái mũ dính đầy máu từ hai bàn tay cậu rịn ra. Stanley cảm thấy như mình đang đào mộ cho chính mình.

Ở Mỹ, Elya học nói tiếng Anh. Anh phải lòng một cô gái tên là Sarah Miller. Cô biết kéo cày, biết vắt sữa dê, và quan trọng nhất biết suy tính cho bản thân. Cô và Elya thường thức tới nửa đêm trò chuyện và cùng cười phá lên.

Cuộc sống của họ không dễ dàng gì. Elya làm việc vất vả, nhưng hình như vận xui cứ đeo đẳng anh ở khắp nơi. Có vẻ như anh luôn luôn có mặt không đúng chỗ, đúng lúc.

Anh nhớ Zeroni bảo với anh rằng bà có một người con trai ở Mỹ. Elya không lúc nào ngưng tìm kiếm anh ấy. Anh chặn những người không quen biết lại và hỏi họ có biết một người tên là Zeroni, hoặc họ có bao giờ nghe tới cái tên Zeroni hay không.

Chẳng ai biết. Elya không biết mình sẽ làm gì nếu lúc nào đó tìm thấy con trai của Zeroni. Cõng anh ta lên núi và hát bài hát ru lợn cho anh ta nghe chăng?

Sau khi chuồng gia súc nhà anh bị sét đánh lần thứ ba, anh rầu rĩ kể cho Sarah nghe chuyện anh đã sai lời hứa với mụ Zeroni.

- Anh còn tệ hơn thằng ăn trộm lợn nữa. Em nên bỏ anh và đi lấy người nào không bị nguyền rủa thì hơn.

- Em sẽ không bỏ anh đâu. Nhưng em muốn anh làm cho em một việc - Sarah dịu dàng nói.

- Bất cứ việc gì! - Elya bảo.

Sarah mỉm cười.

- Anh hát bài hát ru lợn đó cho em nghe đi.

Và anh hát cho cô nghe.

Ánh mắt cô long lanh.

- Hay quá. Nó có nghĩa là gì vậy anh?

Elya cố hết sức dịch từ tiếng Latvia sang Anh, nhưng không đúng.

- Nó phải mang giai điệu tiếng Latvia mà - anh bảo vợ.

- Ờ phải! - Sarah đồng ý với anh.

Một năm sau, con họ ra đời. Sarah đặt tên cho thằng nhóc là Stanley bởi vì cô nhận thấy “Stanley” tức là “Yelnats” đánh vần ngược lại.

Sarah đổi lời bài hát ru lợn cho đúng nhạc điệu, và hằng đêm cô đều ru bé Stanley như thế này:

Phải chi, phải chi - con chim gõ kiến thở dài,

Vỏ trên cây mềm như bầu trời.

Trong khi con sói chờ, tru rền, đói khát và cô độc. Khóc với ánh tr-ă-ă-ng,

Phải chi, phải chi.

Hố của Stanley đã sâu bằng cái xẻng của cậu, nhưng đáy hố chưa đủ rộng. Cậu nhăn mặt khi cào một lát đất mỏng ra, nâng xẻng lên cao và quẳng nó vào đống đất.

Cậu lại đặt xẻng nằm xuống đáy hố, thật ngạc nhiên, nó vừa khít. Cậu quay xẻng và chỉ phải cào vài lớp đất, ở chỗ này chỗ kia, trước khi xẻng nằm thẳng đơ, có thể xoay ngang dưới đáy hố theo mọi hướng.

Cậu nghe tiếng xe tải chở nước tới và tự dưng thấy trong lòng dấy lên cảm giác tự hào lạ lùng. Giờ cậu có thể trình cho ông Ngài, hay ông Pendanski, rằng cậu đã đào xong cái hố đầu tiên của mình.

Stanley tì tay lên miệng hố, cố hích người lên.

Cậu không thể lên được. Cánh tay cậu quá yếu không đỡ nổi thân hình nặng nề của cậu.

Cậu dùng cẳng chân trợ giúp, nhưng cũng chẳng còn sức. Cậu bị kẹt trong chính cái hố của mình. Thật tức cười, nhưng cậu chẳng còn bụng dạ nào mà cười.

- Stanley! - cậu nghe tiếng ông Pendanski gọi.

Cậu lấy xẻng khoét hai chỗ đặt chân lên thành hố. Cậu vừa leo ra khỏi miệng hố thì thấy ông Pendanski đang bước về phía cậu.

Ông Pendanski nói ngay:

- Ta sợ chú mày xỉu rồi chứ. Từng có khối đứa xỉu.

- Cháu đào xong rồi - Stanley nói, đội lại cái mũ vấy máu lên đầu.

- Được! - ông Pendanski buông thõng một câu, chìa một bàn tay ra định bắt, nhưng Stanley lờ đi. Cậu không còn sức nữa. Ông Pendanski rụt tay lại, mắt ngó xuống hố của Stanley.

- Tốt. Chú mày muốn quá giang về trại không?

Stanley lắc đầu.

- Để cháu đi bộ.

Ông Pendanski leo trở vào xe tải và quên rót nước vào bi-đông của Stanley. Cậu chờ ông ta lái xe đi khỏi, sau đó nhìn lại cái hố của mình. Cậu biết nó chẳng có gì đáng tự hào cả, nhưng dù sao cậu vẫn cảm thấy tự hào.

Cậu nút miếng nước bọt cuối cùng và nhổ toẹt xuống hố.