rong khi ấy, Trâm tìm cách lánh xa cù lao Khong.

Cái làng Lào ấy đã lấy hết cả trái tim và lẽ phải của chàng. Chẳng phải rằng ở đấy, Trâm đã gặp cô gái êm đềm mà độc ác đã gợi ra trong lòng chàng một cách lạnh nhạt thờ ơ? Hãy còn nghèo và đương lần mò tìm lối ra đời, chàng thanh niên đất Việt chẳng đã nhầm to khi dừng chân ở nơi đó?

Chàng hãy còn trẻ trung, sẵn trong tim một bầu máu nóng.

Cái điều mà bao nhiêu sách vở không cho chàng thấy thì một nụ cười của thiếu nữ đã khiến chàng nhận ra. Chàng đã học được cách hiểu rõ mình khi chàng bắt đầu nhận thấy sự yếu hèn của chàng. Toàn thân chàng biến ra một tiếng rền rĩ: "Mày tưởng mày khỏe ư, mày tưởng mày có thể giày xéo dưới gót chân tất cả những vui thú nó tạo thành cái hạnh phúc một đời người? Khốn nạn thằng bé! Định mệnh bất khả di dịch đã khiến mày phải đi và để kiềm chế sự kiêu ngạo dở hơi của mày, định mệnh đã đặt trước con đường mày qua một nụ cười, phải, chỉ một nụ cười tươi thắm".

Trời! Cái tiếng giễu cợt ấy, Trâm chỉ muốn bắt nó phải im đi, hoặc bịt hai tai lại để không nghe thấy nữa! Chậm lắm rồi: vết thương của chàng từ nay khó lòng hàn gắn. Chàng cũng chẳng được phép hy vọng gì nữa vì Liếp Ly chắc đã nhận lời người khác. Người may mắn ấy là Thọ. Anh chàng chẳng phải khó nhọc gì hết thế mà tự nhiên ngồi mát ăn bát vàng! Mụ thầy số nói đã sai: chính chàng đã là người đi lướt qua hạnh phúc để rồi có lẽ đau khổ suốt đời.

Lúc này, quanh mình Trâm toàn là những sự phản bội cả, ái tình phản bội, bằng hữu phản bội!

Trước sự công kích ấy, Trâm sức đâu mà chống đỡ được?

Chàng nảy ra một quyết định: Lánh xa!

Lánh xa! Đã đành thế nhưng lánh cách nào? Chẳng nhẽ bước chân đi mà không một lời từ tạ? Tìm lẽ gì để đáp lời của Ou Pha Hát Tướng công và của Liếp Ly được? Tìm cớ gì cho sự ra đi bất thần và hấp tấp nó làm cho người dễ tính đến đâu cũng phải mích lòng?

Tiếc rằng sự đau đớn cũng như tình yêu có lý luận bao giờ?

Trâm bị thương phạm quá đến không thể nào cưỡng được nữa.

Trâm cần phải đi ngay cho khuất mặt, đi để thở hít một bầu không khí khác, để giấu những giọt lệ nó đang giàn lên mí mắt chàng.

Xa nàng, Trâm may ra còn tìm được sự khuây khỏa trong một công việc nào đó, một công việc nó làm cho Trâm mất hẳn cái năng lực tư tưởng và đau khổ.

Chàng bíu lấy cái hy vọng xót xa ấy cũng như hôm nào Liếp Ly đã bíu chặt lấy mình chàng trong dòng nước chảy ầm ào. Chàng vớ bút thảo rất nhanh hai bức thư trao cho đầy tớ đoạn hấp tấp lẻn ra.

Trước khi đi khuất, chàng ngoảnh đầu trông lại tòa nhà mỹ lệ một lần cuối cùng. Chàng thấy sáng rực lên những miếng kính cửa phản chiếu ánh mặt trời, bóng những chiếc quạt lông đà điểu phất phơ, nhìn bọn gia nhân tấp nập mà ghen với chúng vì dẫu sao chúng cũng được gần nàng.

Nhưng lưu luyến tức là nhu nhược. Trâm rẽ vào một con đường tắt. Chàng muốn còn bắt tay Thọ một lần nữa. Vì được may mắn hơn, Thọ vẫn là bạn của chàng. Chàng không thể viện lẽ đó mà ghét ghen Thọ được.

Tên đầy tớ của Thọ đã tiếp Trâm. Nó bảo cho Trâm biết rằng Thọ đi vắng chưa về. Thôi thế càng may. Chàng khỏi phải giảng giải lôi thôi, Trâm rút chiếc danh thiếp và thảo nhanh mấy chữ:

Thọ,

Tôi từ biệt anh và có lẽ từ biệt cả xứ Lào nữa. Xin lỗi anh về sự ra đi hấp tấp quá. Nhưng lòng tôi hơi đau đớn và nếu anh có đoán được tâm sự tôi, xin anh giữ kín cho. Anh hãy sung sướng vì anh đáng được sung sướng. Đó là lời ước mong tha thiết nhất của bạn anh.

Trâm

Chàng giao tấm thiếp cho tên người nhà Thọ, đoạn tươi cười cáo lui để hỏi giờ xe đi, tàu chạy. Người ta bảo mãi chiều mới có một chuyến xe về Hà Tĩnh.

Trong khi chờ đợi cái phút giây quyết liệt nó cũng chẳng xa là bao, chàng trai trẻ lững thững đi về miền quê...

Những cánh đồng cấy lúa chạy bạt ngàn man mác cách quãng nhau bằng những khóm cây xanh râm mát, những cây gạo rườm rà, những gốc si đầy rễ phụ như trăm nghìn bức ảnh tốt tươi của sự vật, mắt thỉnh thoảng chỉ đoái nhìn về phía nhà Liếp Ly mà mái ngói đỏ nhô cao như trấn áp cả một vùng. Chàng cứ tha thẩn, linh hồn rầu rĩ, trái tim thắt lại, tha tận trong cùng đáy can tràng một nỗi đau khổ tiếc thương cái giấc mộng rực rỡ chóng tàn.

Một tiếng gọi khiến chàng sực tỉnh:

- Thầy đi đâu mà buồn thế?

Trâm ngẩng đầu.

Trước mặt chàng, một nụ cười bí hiểm trên môi, dáng khúm núm, mụ thầy số gật chào Trâm.

Chàng xẵng giọng:

- Mụ muốn gì? Ta gặp mụ một lần đã nhiều lắm rồi.

Mụ đàn bà tỏ ra trên nét mặt một vẻ vô cùng thương cảm.

- Thầy có sự phiền lòng nên mới thành ra bất công như vậy, tôi biết lắm! Người ta, khi nào không thể đổ lỗi cho thần minh hoặc đổ lỗi cho chính mình, thường hay đổ vấy cho đồng loại đã làm mình đau khổ. Thầy cũng như vậy đó chăng?

Ngạc nhiên vì thấy mụ nói rất thạo tiếng Việt Nam Trâm giương mắt nhìn mụ:

- Mụ muốn nói gì? Những câu mụ nói nghĩa lý thế nào? Mụ định nói bóng nói gió về sự đau khổ nào đấy?

Mụ già có vẻ trịnh trọng; mụ vịn bàn tay gầy guộc lên vai Trâm:

- Hỡi chàng trai trẻ, chàng đã tử tế với ta. Ta quý trọng bông hoa của chàng hơn là những vốc tiền của bạn chàng. Ta nói quả quyết rằng người kia chỉ lướt qua điều phúc, còn chàng mới chính thức là người được hưởng hạnh phúc. Vậy cớ sao lúc này người lại quay lưng lại với điều may mắn? Tại sao người lại bỏ nó mà trốn đi? Thần minh có lừa dối ai?

Mụ già trở nên hách dịch.

Riêng phần Trâm lại thấy hy vọng lóe ra, cứ đứng trơ như phỗng, im lặng, xấu hổ vì đã tin ở những sự dị đoan, đã tin rằng mình lại có thể có được những ước vọng không đâu, những mộng tưởng rồ dại. Xứ Ai Lao của những phép gồng phép ngải bó chặt lấy chàng như một con nhện khổng lồ lông lá.

Chàng run giọng:

- Mụ già, liệu đấy! Nếu mụ viện tên các thần minh ra để mà giễu cợt sự đau khổ của người ta thì biết đâu mụ sẽ không bị các ngài quở phạt!

Mụ già kiêu hãnh:

- Người vẫn nói với ta bằng giọng cáu kỉnh ư? Ta không chấp. Nhưng, nếu người đã ngờ sự thực, nếu người đã không cho phép lạ của ta là đúng thì người hãy theo ta, hãy mở mắt trông cho kỹ mới biết rằng ta không nói dối.

Trâm theo mụ già.

Không nói thêm một lời, mụ Lào tiến lên trước, đi rất nhanh. Trâm không ngờ một người ốm yếu như mụ lại có thể có sức khỏe như vậy. Mụ nhìn theo bờ sông Cửu Long. Mặt trời đã tà tà khiến Trâm lại một lần nữa được thấy cảnh tượng rực rỡ mà chàng đã thấy ngày mới bước chân tới đất này.

Mụ già vừa tới vệ sông đã huýt lên mấy tiếng còi gở lạ...

Một chiếc thuyền độc mộc thu hình đâu đó vụt nhô ra. Trâm nhận ra lái thuyền chính là chồng mụ thầy số nọ, anh Lào đã làm trò quỷ thuật. Hắn cúi rạp tỏ ý cung kính.

Theo lời mụ Lào, Trâm xuống thuyền. Chiếc độc mộc lướt nhanh trên mặt sông lấp lánh như vàng.

Thuyền trở lại cù lao Khong.

Đi chừng một cây số, chiếc thuyền men theo một bãi cát có xây bực gạch. Mụ già đưa Trâm vào một lối đi ngoắt ngoéo, lúc ấy, tuyệt nhiên không có bóng người. Mụ già đẩy mạnh một cánh cửa, Trâm, như trong giấc mơ kỳ quặc, thấy mình bước vào một gian nhà lộng lẫy như một tòa lâu đài. Đó là nhà riêng của mụ.

Đặt một ngón tay lên môi ra hiệu bảo Trâm phải yên lặng và trỏ những vườn hoa đẹp chung quanh, mụ khẽ nói thầm:

- Đợi đấy! Rồi người xem!

Khu vườn mở xuống tòa nhà Tướng công Ou Pha Hát.

Trâm không kịp hỏi xem mụ già làm cách nào mà đoán rõ được ý nghĩ của mình, chiếm đoạt được sự bí mật của lòng mình. Choáng mắt, mê hồn, Trâm nhìn đăm đăm qua ngọn tường đá, về nẻo một gốc đại già hoa nở...

Nằm dài trên võng thêu ngũ sắc treo dưới bóng cây, Liếp Ly úp hai bàn tay lên mặt như để giấu những giọt lệ giàn giụa trên cặp má đào...

- Người xem: thần minh có lừa dối người đâu, chính vì người mà nàng đương khóc.