Ở bìa khu rừng thông nhỏ, cụ Pierrerre Radisson, nhà bẫy thú lão luyện, sau khi dựng xong lều, đang lúi húi đóng đạn. Trên người cụ, mười hai vết thương vì nanh sói đang rỉ máu, và hình như trong ngực cụ cũng đang tái phát một vết thương cũ mà chỉ mình cụ mới hiểu hết mức trầm trọng.

Cụ kéo lê từng khúc cây vừa chặt, chất lên đống củi đang cháy, trong khi ngọn lửa bùng bùng qua những cành con còn vướng mắc vào đấy. Rồi cụ thu nhặt thêm ít khúc nữa để dự trữ cho ban đêm.

Ngồi trên chiếc xe trượt, Joan theo dõi những động tác của bố, đôi mắt hãi hùng vẫn mở to, người run bần bật. Nàng vẫn ôm chặt trong lòng đứa con nhỏ, và mớ tóc đen dài của nàng lấp lánh trước ánh lửa. Mặt nàng trẻ quá, ngây thơ quá, không ai ngờ nàng đã là mẹ.

Vứt xong bó củi cuối cùng vào đống lửa, cụ Pierre hổn hển quay lại với Joan, và cất tiếng cười:

- Con yêu quí, chỉ tí nữa - cụ nghẹn ngào nói trong chòm râu bạc – là bố con mình bỏ xác đấy! Ta được trông thấy cái chết gần hơn bao giờ hết. Bố mong rằng trước khi rời khỏi cõi đời sẽ không bao giờ phải thấy nó lần thứ hai. Bây giờ bố con mình đã thoát nạn và đã được ấm áp thoải mái. Con không sợ nữa đấy chứ?

Cụ đến ngồi cạnh Joan và nhẹ nhàng vạch tấm da thú quanh đứa bé. Đôi má hồng hồng xinh xinh hiện ra. Còn đôi mắt của Joan thì lấp lánh như hai vì sao.

- Chính cháu bé đã cứu bố con ta đấy – nàng nói khẽ - lúc ấy bầy sói đã đánh tan đàn chó và đã nhảy xổ vào chúng ta. Thình lình có một con vượt lên trước, tới được bên xe. Thoạt tiên con cứ nghĩ nó là chó của ta. Nhưng không phải, đúng là một con sói! Lần thứ nhất nó định cắn chúng ta. Nhưng răng nó chỉ bập vào tấm da gấu. Nó chồm tới lần nữa, sắp ngoạm vào cổ con thì cháu khóc thét lên. Thế là nó sững ngay lại, chỉ cách ta có một phân, và con có thể cam đoan là chó thật. gần như ngay lúc ấy, nó quay lại chiến đấu bảo vệ chúng ta. Con thấy nó quật ngã một con sói sắp xé xác ta.

- Đúng nó là chó con ạ - Cụ Pierre vừa đáp vừa đưa thẳng tay về phía lửa hơ cho ấm - Thường thường chó vẫn đi khỏi các đồn, rồi nhập bầy với sói. Chính bố đã là nạn nhân khi nghiệm thấy điều đó. Nhưng chó thì suốt đời cứ là chó. Dù sao nó có bị bạc đãi, dù cùng sống với sói,bản chất nguyên sơ của nó vẫn còn mãi. Nó đến để giết ta, nhưng lúc sắp làm việc đó…

- Thì nó trở lại bảo vệ ta, cứu sống ta. Đúng, tội nghiệp con vật – nàng thở dài nói tiếp – đã chiến đấu vì ta. Nó còn bị thương rất nặng. Con thấy nó đi cà nhắc cà nhắc thật đáng thương. Bố ạ, chắc giờ này nó vẫn loanh quanh hấp hối đâu đây thôi.

Nàng thẳng người đứng dậy, thanh tú, mảnh dẻ trước ánh lửa hồng, và vươn vai sau khi trao đứa bé cho cụ Pierre. Nhưng nàng lại phải đón con lại, vì cụ cố ghìm một cơn ho sặc sụa mà không nổi. Joan không trông thấy vệt máu tươi trên môi bố. Nàng không ngờ đã sáu ngày nay, kể từ hôm hai bố con đi trên Đồng Tuyết Trắng, cụ Pierre đã ngầm cảm thấy bệnh tình trầm trọng. Chính vì vậy mà càng ngày cụ càng đi gấp.

- Bố cũng đã nghĩ - cụ nói khi dịu cơn ho - đến con vật đáng thương đó. Bị thương như ta thấy, hẳn là nó không đi xa lắm đâu. Con cứ thức trông cháu và ngồi sưởi bên lửa, chờ bố về. Bố thử đi tìm nó xem.

Cụ quay lại lần theo lối cũ trên cánh đồng trống, đến tận chỗ xảy ra cuộc chiến. Trên mặt tuyết lăn lóc bốn con chó, không con nào sống sót. Máu lênh láng trên tuyết, xác chúng đã cứng đờ. Pierre nhìn mà lạnh cả người. Nếu chúng không chặn đứng cuộc tấn công đầu tiên của bầy sói, thì đã ra sao đời cụ, đời Joan, đời cháu bé? Cụ ngoảnh mặt đi rồi lại tiếp tục tìm kiếm; một cơn ho khác lại nhuốm máu hồng lên đôi môi cụ.

Sau khi quan sát kỹ mặt tuyết, cụ nhận ra dấu chân của vị cứu tinh bí mật. Không phải chỉ là vết chân, mà là một đường cày dài. Cụ liền lần theo, tin chắc sẽ gặp con vật chết ở cuối đường cày.

Thế là cụ trở lại cửa rừng, ở đây cụ gặp Kazan nằm dài trên mặt đất, mắt mở to, tai vểnh thẳng, kiệt sức đến mức không đứng lên nổi tuy không đau lắm. Nó như liệt hẳn, Sói Xám nằm ngay bên cạnh.

Nằm tại chỗ ẩn nấp này, cả hai vẫn không ngừng quan sát, qua những cành thông thưa thớt, đống lửa đang lùng bùng hắt ánh đến tận đây. Chúng hít hít làn không khí đêm khuya và biết rằng ở đấy đang có hai con người. Kazan vẫn khao khát đến bên đống lửa ấy, kéo theo cả Sói Xám, trở về với người phụ nữ và bàn tay vuốt ve của nàng. Nó cũng vẫn sợ người đàn ông đi kèm người phụ nữ kia, vì đối với nó đàn ông luôn luôn đồng nghĩa với dùi cui, roi da, đau đớn và chết chóc.

Còn Sói Xám thì nhẹ nhàng hẩy hẩy Kazan, thúc nó cùng chạy trốn xa đống lửa hơn nữa và sâu vào rừng hơn nữa. Biết Kazan không tài nào theo được mình, nó cứ lồng lộn loanh quanh, định trốn một mình mà mãi không sao quyết định được. Mặt tuyết chung quah chỗ chúng nằm hằn rõ toàn dấu chân nó. Nhưng bản năng giới tính của nó luôn luôn mạnh hơn và mỗi lần định đi, nó lại quay về với Kazan.

Chính Sói Xám trông thấy cụ Pierre trước tiên khi cụ lần theo dấu chân đi tới. Được bạn báo hiệu bằng tiếng gầm gừ, Kazan nhận thấy cái bóng đen đang xăm xăm bước dưới ánh sao. Động tác đầu tiên của nó là chạy trốn và cố lê giật lùi.

Nhưng Kazan chỉ nhích được có vài phân trong khi người kia tiến rất nhanh đến gần, trên tay lấp lánh cái nòng súng. Nó nghe thấy tiếng ho khan và tiếng chân kin kít trên tuyết.

Sói Xám thoạt đầu còn nằm sát vào Kazan, run rẩy và nghiến răng kèn kẹt. Rồi, khi cụ Pierre chỉ còn cách có vài bước, bản năng sinh tồn đã thắng, nó liền lẳng lặng lẩn mất vào khu rừng thông.

Nanh Kazan nhe cả ra, nom thật dễ sợ, còn cụ Pierre thì cứ sấn tới, rồi dừng lại nhìn nó chằm chằm. Một lần nữa nó cố lê chân. Nhưng sức đã kiệt, nó ngã kềnh ra tuyết.

Cụ già bỏ súng xuống, dựng vào một gốc thông con và cúi xuống con vật, không tỏ vẻ sợ sệt tí nào. Kazan gừ lên một tiếng dữ tợn định táp vào bàn tay chìa ra.

Nó ngạc nhiên quá, người đàn ông không nhặt lấy gậy, lấy dùi. Trái lại y vẫn chìa tay ra với nó, lần này có dè dặt hơn và nói bằng một giọng không có vẻ gì là cứng cỏi. Tuy vậy, Kazan vẫn bầm bập hàm răng và gầm gừ.

Người kia vẫn kiên trì với nó. Bàn tay đeo găng một ngón của y còn chạm cả vào đầu nó, rồi rụt lại khá nhanh để tránh khỏi hàm răng. Ba lần liền. Kazan cảm thấy chiếc găng chạm vào mình,. Mà không đau đớn, không có vẻ gì là doạ dẫm cả. Sau đó người kia quay gót và lại đi.

Lúc cụ Pierre đã đi xa, Kazan mới tru lên một tiếng thảm thiết và lớp lông dựng đứng trên lưng lại rạp xuống. Nó háo hức nhìn về phía ánh lửa. Người kia không làm nó đau đớn tí nào. Ước gì có thể chạy theo người đó.

Sói Xám, từ nãy vẫn không đi xa, thấy Kazan vẫn nằm một mình, liền quay về đứng sững trước mặt.

Đây là lần đầu tiên, trừ lúc tấn công vào cái xe trượt tuyết, nó được gần gũi con người. Nó không hiểu nổi sự việc vừa qua. Tất cả bản năng báo với nó rằng trên đời này con người là kẻ nguy hiểm nhất, phải e sợ hơn cả những con thú khoẻ nhất, hơn cả bão táp, nước lụt, đói khát và rét mướt. Thế mà con người vừa mới đứng kia lại không làm gì Kazan. Nó hít ngửi suốt lưng và đầu bạn, nơi chiếc găng chạm vào. Rồi một lần nữa, nó lại lao biến vào cánh rừng âm u. Vì nó nhìn thấy, ở rìa cánh đồng những dấu hiệu đáng ngờ đang tái diễn.

Người đàn ông quay trở lại, cùng đi với thiếu phụ. Lúc nàng đến gần, một lần nữa Kazan lại nghe một giọng dịu dàng êm ái, và nó cảm thấy như từ người nàng đang toát lên một cái gì âu yếm thân thương. Còn người đàn ông thì đang đứng giữa thế đề phòng điều bất trắc nhưng không có gì đáng ngại.

Y căn dặn người thiếu phụ:

- Joan, phải coi chừng đấy!

Nàng quì trên tuyết, trước mặt con vật, ngoài tầm nanh của nó. Rồi nàng trìu mến nói:

- Đi nào, con! Nào đi chứ!

Nàng chìa bàn tay cho Kazan.

Các bắp thịt Kazan co lại. Nó bò được một bước, hai bước về phía nàng.

Trong đôi mắt đang nhìn nó, Kazan lại bắt gặp cái ánh mắt trước đây, với tất cả tấm tình yêu thương độ lượng vỗ về mà trước đâuy nó đã từng hưởng, khi một người đàn bà khác, với mái tóc cũng xinh đẹp như thế, với đôi mắt cũng long lanh như thế, đi vào cuộc đời nó. “Đến đây”, nàng khẽ nói, trong lúc nó cố tiến lên.

Nàng cũng tiến tới một ít và duỗi thẳng tay ra thêm đặt lên đầu nó. Cụ Pierre cũng bắt chước quì xuống cạnh Joan. Cụ cho nó một vật gì đó, và Kazan đánh hơi thấy mùi thịt. Nhưng chính bàn tay Joan mới là thứ nó quan tâm. Được bàn tay vuốt ve mơn trớn, nó rùng mình và như run lên. Khi Joan đứng dậy, vỗ về nó đi theo, nó liền tập trung tất cả sức lực nhưng không tài nào vâng lời được. Mãi lúc ấy Joan mới nhận thấy tình trạng đáng thương ở một chân nó. Quên mất hết dè dặt, nàng đến sát bên Kazan.

- Nó không đi được! Bố ơi, bố nhìn xem! – Nàng thốt lên, giọng run run - Bố xem vết thương sâu chưa bày! Ta phải khiêng nó thôi.

- Bố đã nghĩ đến chutện ấy - Cụ Pierre đáp – Cho nên bố mới đem cái chăn này theo.

Đúng lúc ấy, từ phía rừng âm u vọng lên một tiếng kêu khản đặc, một tiếng kêu rên thảm thiết.

- Trời ơi! Joan! - cụ Pierre nói – Con nghe xem.

Kazan ngóc đầu lên và nấc một tiếng rất thương tâm, đáp lại tiếng kêu nhớ nhung đang vang vọng. Sói Xám đang gọi nó.

Hai bố con Joan quấn Kazan vào chăn rồi mỗi người một đầu, khiêng con vật què về tận chỗ cắm trại. Kể cũng thật kỳ diệu, công việc vẫn tiến hành mà con vật chẳng chống lại tí nào, không cào, không cắn.

Kazan được đặt nằm bên đống lửa và, một lúc sau lại chính người đàn ông đưa nước ấm đến bên nó để rửa vết thương ở chân, để chùi chỗ máu đông đặc rồi bôi lên một thứ gì rất êm dịu, và cuối cùng buộc toàn bộ với một đoạn băng vải.

Rồi lại chính người đàn ông chìa cho nó một cái bánh rất ngon, làm bằng bột và mỡ, và dỗ cho nó ăn, trong lúc Joan ngồi trước mặt, hai tay chống cằm và nói với con vật. Sau đó, cảm thấy hoàn toàn khoẻ khoắn, nó không còn sợ gì nữa.

Một tiếng kêu khe khẽ, rất lạ lùng, thoát ra từ cái bọc lông thú để trên xe, khiến Kazan phải ngóc dần đầu lên, giật giật do dự. Joan trông thấy động tác đó và nghe tiếng gừ gừ cuồn cuộn trong họng nó. Nàng vội chạy đến bên cái bọc, nói nựng thật trìu mến rồi ôm lên, vạch tấm long mèo rừng ra cho Kazan thấy. Kazan chưa bao giờ được thấy trẻ con gần đến thế. Joan chìa em bé ra cho Kazan, để nó nhìn thật sát và chiêm ngưỡng sinh vật bé nhỏ kỳ diệu đó. Khuôn mặt hồng hồng có vẻ nhìn chằm chằm con chó, hai bàn tay nhỏ xíu chìa ra, và một tiếng ăng ẳng chào đón em. Rồi thình lình, cả cái thân hình nhỏ bé kia rung lên, và như một chuỗi cười bật ra. Kazan yên tâm, duỗi thẳng mình, lết đến bên chân hai mẹ con.

- Bố xem! – Joan thốt lên – Nó đã biết quí cháu bé rồi kìa. Ôi! Con vật lành quá! Phải đặt tên ngay cho nó thôi. Nhưng biết chọn tên gì?

- Mai ta sẽ tha hồ chọn. Bây giờ khuya rồi. Con vào lều mà ngủ đi. Ngày mai sẽ vất vả đấy. Bây giờ không còn con chó nào, ta phải tự lực kéo lấy xe đấy.

Joan định chui vào lều, nhưng còn dừng lại nói:

- Nó đến với sói. Ta gọi nó là Lu (1) vậy.

Một tay ẵm con, một tay chìa ra cho Kazan, nàng vừa nhắc đi nhắc lại:

- Lu, Lu, Lu!

Mắt Kazan vẫn không rời khỏi Joan. Nó biết nàng nói với nó, nên nhẹ nhàng bò đến với nàng.

Joan đã vào lều ngủ từ lâu mà cụ Pierre Rx vẫn ở ngoài canh chừng, ngồi trước đống lửa, trên thành xe, cùng với Kazan nằm dưới chân.

Thình lình cảnh tĩnh mịch bị phá tan bởi tiếng tru cô độc của Sói Xám, Kazan ngóc đầu lên và lại rên rỉ.

- Nó gọi con đấy! - cụ Pierre hiểu ý, nói.

Cụ lại ho, bàn tay áp lên lồng ngực tưởng như bị cơn đau xé ra. Rồi cụ nói với Kazan:

- Phổi bị rét ăn ruỗng đấy, thấy không. Bị hồi đầu mùa đông, phía hồ đằng kia. Tao chỉ mong về kịp đến nhà với mẹ con Joan thôi.

Đấy là thói quen nói một mình của cụ, trong cảnh cô đơn hoang vắng của Sơn Lâm. Nhưng với đôi mắt long lánh tinh khôn, Kazan là một người tiếp chuyện thật là đúng dịp. Cho nên cụ Pierre lại nói với nó:

- Chú mình ơi, chúng ta phải đưa mẹ con nó về bằng mọi giá - cụ tiếp tục, tay vân vê chòm râu - việc đó, một mình chú, với ta, chúng ta làm được.

Một cơn ho khan lại rung chuyển cả người cụ. Cụ thở không ra hơi, ôm chặt lấy ngực, nói tiếp:

- Nhà ở cách đấy năm mươi dặm, ta cầu trời có thể về được đến nơi an toàn, và hai lá phổi không bỏ rơi ta trước khi đến nơi.

Cụ đứng lên loạng choạng, đi đến cạnh Kazan. Cụ buộc nó vào sau xe, vứt thêm ít cành cây vào đống lửa, rồi chui vào lều, nơi mẹ con Joan đang ngủ.

Đêm hôm ấy, ba bốn lần Kazan nghe tiếng Sói Xám gọi người bạn đường đã mất. Nhưng Kazan hiểu là không nên đáp lại nữa. Quãng hừng đông, Sói Xám đến khá gần lều, cất tiếng gọi nữa, và lần đầu tiên, Kazan đáp lại bạn.

Tiếng rống của Kazan thức tỉnh cụ già. Cụ bước ra khỏi lều, nhìn bầu trời đang hửng sáng. Cụ chất thêm củi và chuẩn bị bữa điểm tâm.

--------------------------------------------------------------------------------------------

(1) Tiếng Pháp nghĩa là sói.