hi hai bên dàn quân xong, binh lính bên nào bao quanh chỉ huy bên nấy. Bên Troian tiến lên vừa hô vừa gọi như chim kêu. Tiếng hô rền vang trong không khí chẳng khác sếu chạy trốn mùa đông giá lạnh, mưa đổ phũ phàng, bay trên trời hướng về Đại Dương, cất tiếng kêu, giọng khàn khàn, mang chết chóc, tàn phá cho người tí hon, sáng sớm tinh sương sẽ tung ra trận đánh khốc liệt. Trái lại, bên Achaian vừa im lặng tiến tới vừa biểu lộ dũng cảm, quyết tâm tương trợ, sát cánh bên nhau. Như gió nam về dẫn theo sương mù bao phủ đỉnh núi, không mang nguồn vui cho mục phu, mà đem màn đêm thuận lợi cho kẻ ăn sương, bình thường chỉ thấy trước mặt, không thấy xa hơn khoảng cách vung tay ném hòn đá, bụi dưới chân cuồn cuộn bốc lên trong lúc họ cất bước sầm sập, ráo riết vượt cánh đồng.

Lúc hai bên tiến gần nhau Alexandros hung hăng lách khỏi hàng quân Troian bước ra phía trước giao chiến, vai choàng da beo, vai đeo cung cánh cong và thanh kiếm. Giơ hai thương mũi bọc đồng lên cao rung mạnh, Alexandros lớn giọng thách thức quán quân phía Argive ra tỉ thí một chọi một trong cuộc đụng độ dữ dội. Thấy Alexandros tiến về phía mình, Menelaos, thần linh chiến tranh yêu quý, dõng dạc bước ra trước hàng quân, như sư tử trong cơn đói bất đồ gặp xác thú vật khổng lồ, hươu gạc hoặc dê rừng, sẽ ăn sống nuốt tươi, ngoạm nhai ngấu nghiến cho dù chó săn, thợ săn hùng hục, dũng mãnh xổ tới xua đuổi. Bởi thế khi nhận ra Alexandros hùng hổ, Menelaos vui khôn xiết, vì thầm nghĩ dịp may đã tới để trừng trị kẻ phạm tội. Menelaos tức thì nhảy khỏi xe xuống đất, vũ khí đầy đủ.

Ngược lại, thấy Menelaos xuất hiện trước hàng quân chấp nhận giao chiến, Alexandros lui dần lẩn vào đồng đội, tim bắt đầu đập mạnh, nhằm tránh số phận thảm khốc. Như người bất thình lình thấy con rắn trong thung lũng trên núi giật mình, chân tay bủn rủn, lui bước, quay lại, hoảng hốt mặt mày tái nhợt, Alexandros dáng vẻ oai phong, vì hãi sợ công tử Atreus, vội lẻn vào hàng quân Troian khí thế hiên ngang. Quan sát thấy tác phong bào đệ, nổi giận đùng đùng, Hektor quát: “Pâris khốn kiếp, đẹp trai, tốt mã dẻ cùi, quyến rũ đàn bà, cám dỗ con gái, mi ra đời làm chi? Tại sao mi không chết trước khi lấy vợ? Ồ, ta muốn mi như vậy. Thế còn hơn thấy mi bữa nay trở thành mối nhục, đối tượng khinh khi dưới mắt mọi người. Giờ này chắc hẳn bọn Achaian tóc dài phá ra cười, cất tiếng gáy quán quân của ngô bối chỉ bảnh mã bề ngoài, trong thực chất thiếu tinh thần, không can đảm! Phải chăng mi là người như thế khi nhặt nhạnh số bạn mĩ miều, lấy thuyền từng trải du hành vượt biển ra đi, trà trộn mật thiết với ngoại nhân, nẫng khéo phụ nữ xinh đẹp từ đất xa xôi, tỉ muội kiều diễm tay thương dũng mãnh, trở thành tai ương cho bố đẻ, thành phố, toàn dân, khiến kẻ thù ngô bối vui mừng, mi phải cúi đầu hổ thẹn? Phải chăng vì thế mi không dám trực diện Menelaos thần linh chiến tranh yêu quý? Rồi ra mi sẽ thấy tên đó thuộc loại chiến binh như thế nào mi đã cuỗm vợ tươi như bông hoa. Cây cy-tha ôm trong tay, cảm tình mặn nồng Aphrodite ban trao, mái tóc diễm kiều, khuôn mặt tuấn tú ích gì khi mi chìm trong cát bụi? Chắc hẳn người Troian e ngại trước sự thật, nếu không mi đã mặc áo đá vì bất hạnh mi gây ra cho họ.”

Pâris hùng dũng đáp: “Hektor, khi quở trách, huynh hữu lý chứ không vô lý. Tim huynh bất khuất, luôn luôn như chiếc rìu kiên cường vào rừng đốn cây trong tay tiều phu khéo léo, hăng hái gia tăng, đẽo gỗ thành thuyền. Tim huynh lại cương quyết trong lồng ngực, song xin đừng trách cứ đệ về tặng phẩm dễ thương Aphrodite vàng óng trao ban. Tặng phẩm quý báu thần linh ban trao thế nhân không hỏi xin mà có, huynh thừa biết, không thể coi nhẹ xem thường, thế nhân chẳng thể lựa chọn dù có cơ hội. Nhưng hôm nay, nếu nhất định muốn đệ chấp nhận song đấu, xin huynh bảo tất cả quân sĩ ngồi xuống, Troian cũng như Achaian; giữa hai hàng quân đệ sẽ giáp mặt giao chiến với Menelaos thần linh chiến tranh yêu quý vì Helen và tiền của của nàng. Người nào thắng và chứng tỏ mình là quán quân có quyền mang nàng về nhà, cả của cải lẫn mọi thứ. Hai bên còn lại, sau khi thực hiện hiệp ước thân hữu, làm lễ tế sinh, cam kết thề nguyện, ngô bối ở lại Troad ruộng đất phì nhiêu, đối phương dong buồm trở về Argos, nơi ngựa tung tăng gặm cỏ và Achaia đất nổi tiếng phụ nữ xinh đẹp.”

Lắng nghe ý kiến đề nghị Hektor mừng rỡ. Bước ra khoảng trống ngăn cách hai hàng quân, nắm giữa trường thương, chủ súy đưa ra phía trước bảo binh sĩ Troian ngồi xuống. Trái lại, binh lính Achaian tóc dài vẫn cầm cung lắp tên, gài đá lăm le nhắm bắn. Đúng lúc đó nguyên soái Agamemnon quát to: “Binh sĩ Argive, khoan! Binh lính Achaian, không được bắn! Vì Hektor mũ trận óng ánh muốn nói đôi điều.”

Vừa nghe quân lính ngừng tấn công, im lặng tức khắc. Hektor liền cất tiếng giữa hai hàng quân: “Binh sĩ Troian, binh lính Achaian xà-cạp gọn gàng, lắng nghe bản nhân nhắc lại đề nghị của Pâris từng gây nên xung đột giữa ngô bối. Pâris yêu cầu quân sĩ hai bên hạ vũ khí để xuống đất mầu mỡ, phì nhiêu trong khi Pâris và Menelaos giao đấu, chỉ có hai người giữa hai hàng quân vì Helen và của cải của nàng. Người nào thắng và chứng tỏ mình là quán quân có quyền mang nàng, của cải cùng mọi thứ về nhà. Phần mình ngô bối thực hiện hiệp ước thân hữu, làm lễ tế sinh và cam kết thề nguyện.”

Lời Hektor rơi vào im lặng, nín thinh hoàn toàn. Cuối cùng Menelaos háo chiến lên tiếng: “Bây giờ xin mọi người lắng nghe, vì khác thẳn mọi người, bản nhân là người đau khổ hơn hết. Dẫu vậy bản nhân nghĩ đã đến lúc quân Argive và quân Troian có thể chia tay trong tinh thần thân hữu, do phẫn nộ của bản nhân và sai trái của Pâris, đã phải gánh chịu quá nhiều gian khổ. Do tử thần và định mệnh quyết định một trong hai người sẽ chết. Số còn lại tất cả quý hữu sẽ chia tay tức thì. Hãy mang cặp cừu, một đực lông trắng, một cái lông đen làm lễ dâng Mặt Đất và Mặt Trời. Với Chúa tể ngô bối sẽ dâng tế sinh khác. Và hãy mời quân vương Priam uy nghiêm tới đây để ông thân chinh tuyên thệ (vì con cái ngạo mạn, khó tin) làm lễ tế sinh, cam kết thề nguyện, ngô bối không muốn hiệp ước trang trọng tuyên thệ trước Chúa tể bị mưu gian tráo đổi hay vi phạm. Đầu óc người trẻ bất nhất; người già trái lại khi nhúng tay vào việc thường ngó trước nhìn sau, cùng lúc để ý quá khứ, tương lai, cố hết sức đem lại lợi ích, tốt đẹp cho cả đôi bên.”

Ý kiến Menelaos đề nghị cả quân Troian lẫn quân Achaian đều vui mừng đón nhận, vì nghĩ như thế là chấm dứt chiến tranh đau khổ. Lui lại phía bộ binh, mã phu xuống xe, xếp vũ khí thành đống gần nhau hầu như che kín mặt đất, bởi khoảng cách giữa hai bên quá hẹp. Hektor phái hai lệnh sứ hỏa tốc chạy về thành phố kiếm cừu, đồng thời triệu Priam. Phần mình nguyên soái Agamemnon sai Talthybios trở lại thuyền rỗng không bắt một cừu mang tới. Lệnh sứ ba chân bốn cẳng thi hành mệnh lệnh.

Trong khi đó, sắm vai sứ giả, hóa trang giả dạng nét vẻ đệ phụ, hiền thê công tử Antenor (kết hôn với công tử Helikaon, quý tử Antenor), Laodike, ái nữ kiều diễm nhất nhà của Priam, Iris mang tin trao Helen cánh tay trắng ngần. Nữ thần thấy giai nhân trong cung điện đang loay hoay dệt miếng vải to vuông màu tím để may áo choàng rực rỡ, trên đó nàng thêu nhiều cảnh giáp chiến giữa quân Troian luyện ngựa và lính Achaian áo lát đồng lâm trận tàn khốc vì mình. Nữ thần nhanh chân lẹ bước tới gần, đứng thẳng nhỏ nhẹ: “Đệ phụ yêu quý, đi lối này ra mà xem, binh sĩ Troian luyện ngựa và binh lính Achaian áo lát đồng cư xử với nhau kỳ lạ chưa. Lúc nãy hai bên hầm hè đánh nhau quyết liệt trên cánh đồng, có vẻ như đánh tới chết mới thôi. Bây giờ không đánh nhau nữa, hai bên ngồi im lặng, ngả vào khiên, cắm thương xuống đất ngay bên cạnh. Chỉ có Pâris và Menelaos thần linh chiến tranh yêu quý trang bị thương dài sẽ song đấu vì đệ phụ, ai thắng sẽ có quyền gọi đệ phụ là hiền thê.”

Tin nữ thần trao khiến Helen xúc động, tim tràn ngập cảm giác tiếc nuối dìu dịu đối với lang quân ngày trước, phụ mẫu và thành phố đã bỏ ra đi. Nàng vội vàng lấy voan trắng tinh quấn quanh đầu. Mắt rớm lệ, má ươn ướt, nàng rời phòng ra đi, không phải một mình mà có hai tỳ nữ theo hầu: Aithre tiểu thư Pittheus và Klymene mắt bò nái tơ. Chẳng mấy chốc ba người tới cổng Skaian. Gần đó Priam đang ngồi họp bàn với trưởng lão thành phố: Panthoos, Thymoites, Lampos, Klytios, Hiketaon, dòng dõi thần linh chiến tranh, cùng hai thức giả, trưởng thượng nhân dân, Oukalegon và Antenor. Tuổi già đẩy khỏi chiến trường, song tất cả đều là diễn giả tuyệt vời. Ngồi trên tháp canh trưởng thượng chẳng khác ve sầu đậu trên cành cây trong rừng cất tiếng trong trẻo dặt dìu ca hát. Lúc thấy Helen tới gần, trưởng thượng hạ giọng nói nhỏ, lời như có cánh bay xa: “Chẳng nên nổi giận trách cứ nếu binh lính Troian và binh sĩ Achaian xà-cạp gọn gàng, vì người đàn bà như vậy, phải gánh chịu gian khổ lâu dài đến thế. Lạ lùng hết sức khi nhìn, khuôn mặt y hệt khuôn mặt nữ thần bất tử. Nhưng dù vậy và dù đẹp đến đâu, nên để nàng lên thuyền dong buồm trở về quê hương! Đừng giữ ở lại kẻo nàng sẽ trở thành tai họa cho ngô bối và con cháu sau này!”

Trong khi đó Priam lớn tiếng gọi Helen: “Gái thương yêu, lại đây, ngồi trước mặt cha, như vậy con mới thấy mặt phu quân ngày trước, kể cả phụ mẫu và bằng hữu. Đối với cha con không tội tình gì, cha không oán trách con, cha trách oán thần linh đã gây cuộc chiến đau thương giữa cha và người Achaian. Ngồi xuống. Nói cha hay tên chiến binh tuyệt vời đứng đó, người Achaian cao lớn, lực lưỡng ấy là ai? Mấy người kia cũng cao lớn, song chưa bao giờ cha thấy người nào vẻ mặt sáng sủa, dáng dấp bệ vệ đến thế. Người ấy chắc hẳn là quân vương.”

“Thưa cha, bố chồng yêu quý, con chân thành tôn kính và bái phục,” Helen dịu dàng đáp. “Ô, ước gì khi mang thân tới đây với con cha, ra đi bỏ lại phòng the, song thân, con gái bé nhỏ thương yêu, bạn bè thân thiết cùng trang lứa, con chết cho rồi, chết cái chết bẽ bàng! Tiếc thay sự thể không diễn ra. Vì thế khóc hết nước mắt con buồn khôn nguôi. Nhưng vì cha muốn biết con xin nói cha hay. Người cha chỉ là Agamemnon, công tử Atreus, quyền uy rộng rãi, quân vương tài giỏi và cũng là tay thương tài ba. Trước kia ông ấy là anh chồng con, anh chồng người phụ nữ hư thân mất nết. Ước chi ông ấy không thực sự là vậy và thời gian đó chỉ là giấc mơ.”

Nghe nói vậy bèn cúi nhìn Agamemnon với vẻ thán phục, lão nhân thốt lời: “A! Công tử Atreus diễm phúc, thế nhân định mệnh bao che, thần linh yêu thương! Chắc hẳn ngươi có hàng ngàn, hàng vạn thanh niên Achaian ngoan ngoãn tuân lệnh, vâng lời! Trước kia có lần tới Phrygia, vùng đất nho mọc tốt tươi, ta thấy vô số người Phrygian phi ngựa vó dập sầm sập, quân lính của Otreus và Mygdon cường tráng, hùng dũng, đặt bản doanh trên bờ sông Sangarios. Vì là đồng minh, ta đóng quân ngoài trời cùng họ. Đúng lúc đó nương tử quân, mắt sáng quắc, chiến đấu như nam nhi, kéo tới tấn công, dẫu không đông đảo như đám Achaian mắt thuôn dài.”

Nhận ra Odysseus ngay bên cạnh, lão nhân tiếp lời: “Con yêu quý, nói cha hay người kia là ai. Thấp hơn Agamemnon cái đầu, song vai rộng, ngực nở hơn nhiều. Vũ khí để trên mặt đất phì nhiêu, và kìa bước đi hệt chim đầu đàn, thanh sát binh sĩ. Ta tưởng đang nhìn cừu đực lông bùm sùm băng qua đàn lông trắng phau.”

“Thưa, người đó,” Helen dòng dõi Chúa tể chậm rãi đáp, “là công tử Laertes, Odysseus mưu trí. Ithaka, nơi ông ta khôn lớn, là miền sỏi đá, cằn cỗi, song ông ta là bậc thày về mưu kế và chiến lược.”

Góp lời phụ họa bức tranh Helen phác tả Odysseus, thức giả Antenor lên tiếng: “Công nương, lão hủ tán đồng điều công nương vừa nói, vì ngày trước Odysseus đã tới đây. Ông ta đến với Menelaos Chúa tể yêu thương trong chuyến đi sứ vì chuyện công nương. Lão hủ thân chinh tiếp đón. Tiếp đãi hai người trong tư thất không những lão hủ biết diện mạo mà còn hay cả cung cách suy tưởng. Xuất hiện giữa người Troian trong khi mọi người đều đứng, Menelaos đôi vai ngang rộng cao hơn Odysseus. Tuy nhiên, nếu cả hai ngồi, Odysseus đồ sộ gấp bội Menelaos. Lúc đến lượt bày tỏ quan điểm trước mặt mọi người, Menelaos nói năng trôi chảy, ngắn gọn, không dài dòng, song rất rõ ràng, vì là người ít lời, nắm vững vấn đề, mặc dù kém tuổi. Trái lại, lúc lên diễn đàn, đứng ì tại chỗ, đầu cúi nhìn xuống, mắt liếc hai bên, tay không đưa quyền trượng ra phía trước hay lại phía sau, Odysseus mưu lược cứ nắm chặt làm như chưa biết sử dụng. Người ngoài có cảm tưởng ông ta là người không những lỗ mãng mà còn ngốc nghếch. Tuy nhiên, lúc giọng sang sảng phóng ra từ lồng ngực, lời tuôn đổ khỏi cặp môi như bông tuyết mùa đông, trên đời không dễ có ai có thể thi thố. Từ đó nhìn dáng vẻ uy nghi ngô bối không còn ngạc nhiên nữa.”

Aias là người thứ ba vừa nhìn thấy lão nhân ngỏ lời dò hỏi. “Chiến binh Achaian sức vóc kia là ai,” ông cất tiếng, “cao hơn mọi người cái đầu, bờ vai lớn rộng?”

“Thưa cha, người đó,” Helen trong tấm voan dài rộng ngoan ngoãn đáp, “là Aias khổng lồ, sức khỏe phi thường đối với người Achaian. Phía kia là Idomeneus, nổi bật như thần linh giữa đám Kretan, chỉ huy binh sĩ Kretan đứng xung quanh. Menelaos thần linh chiến tranh yêu quý thường tiếp đãi tại nhà con, khi ông ta từ Krete tới thăm. Con đã chỉ cha rõ số người Achaian mắt thuôn dài con biết mặt, nhớ tên, trừ hai thủ lĩnh con cố tìm mà không thấy: Kastor luyện ngựa và Polydeukes võ sĩ, anh cùng mẹ với con. Rất có thể hai người bịn rịn với Lakedaimon thơ mộng không gia nhập đoàn quân, hay rất có thể nếu vượt biển tới đây cùng mọi người, hai người không muốn tham dự trận đánh vì điều ong tiếng ve liên hệ tới con cùng lời gièm pha, phỉ báng hai người nghe thấy.” Khi nói thế nàng không hay đất hằng ban phát sự sống đã vùi sâu hai người ở Lakedaimon, quê hương yêu dấu, nơi chôn rau cắt rốn của hai người.

Trong khi đó lệnh sứ đem tế sinh qua thành phố để kết thúc thỏa ước hòa bình trước thần linh - hai cừu, trái cây đất lành, rượu vang thơm ngon đựng trong túi da dê. Lệnh sứ Idaios còn mang bình pha óng ánh và cúp bằng vàng. Tới gần quân vương cao niên lệnh sứ đôn đốc ông bắt tay vào việc: “Trân trọng kính mời công tử Laomedon bình thân, chỉ huy lực lượng Troian luyện ngựa và Achaian áo lát đồng yêu cầu ngài hạ giá xuống cánh đồng để làm lễ tế sinh, cam kết thề nguyện. Pâris và Menelaos thần linh chiến tranh quý mến sẽ giao chiến bằng thương dài vì giai nhân. Người nào thắng sẽ lấy giai nhân làm vợ, của cải và đủ thứ. Số còn lại sau khi thực hiện hiệp ước thân hữu, làm lễ tế sinh, cam kết thề nguyện, ngô bối ở lại Troad ruộng đồng phì nhiêu, họ dong buồm trở về Argos nơi ngựa tung tăng gặm cỏ, và Achaia đất nhiều phụ nữ xinh đẹp.”

Lão nhân rùng mình khi nghe nói thế. Dẫu vậy ông vẫn bảo tùy tùng đóng ngựa vào xe. Họ tuân lệnh răm rắp. Ông bước lên, kéo cương về phía sau. Antenor cũng trèo vào xe lộng lẫy ngồi bên cạnh. Hai người đánh xe qua cổng Skaian, ngựa chạy rầm rập ra cánh đồng. Lúc tới chỗ hai đội quân dàn trận, hai người rời xe xuống đất phì nhiêu bước tới khoảng trống ngăn cách quân Troian với quân Achaian. Nguyên soái Agamemnon và Odysseus mưu trí hối hả đứng dậy nghênh đón. Lệnh sứ trân trọng đem tế sinh, cam kết thề nguyện ra làm lễ trước thần linh để kết thúc hiệp ước, hòa vang vào bình, rưới nước lên tay các quân vương. Agamemnon mau lẹ rút đoản kiếm luôn luôn gài cạnh bao gươm nắm đầu cừu cắt ít lông. Lệnh sứ đem lông chia cho chỉ huy quân Troian và quân Achaian. Tiếp theo, nhân danh tất cả, Agamemnon giơ hai tay lên cao lớn tiếng cầu nguyện: “Lạy Cha Chúa tể, ngự trị núi Ida, sáng ngời và cao cả; lạy Mặt Trời tai nghe mắt nhìn khắp thế giới; lạy Dòng Sông, lạy Mặt Đất; lạy thần linh thế giới bên kia, xin các người trừng trị thích đáng linh hồn kẻ đã hoàn tất nhiệm vụ, nếu bội thệ phải đền trả, xin cả hai chứng giám, theo dõi đầy đủ lời thề. Nếu hạ sát Menelaos, Pâris sẽ được Helen cùng của cải, ngô bối sẽ dong buồm vượt biển trở về quê hương. Ngược lại, nếu Menelaos tóc vàng giết chết Pâris, bên Troian phải nộp trả Helen cùng của cải, đền bù bên Argive thỏa đáng để thế hệ mai sau chào đời sẽ nhắc nhở mãi mãi. Nếu Pâris chết, Priam và con cái không chịu trao trả thỏa đáng, con sẽ ở lại đây chiến đấu đòi bồi thường, chừng nào cuộc chiến đạt mục đích mới thôi.”

Dứt lời Agamemnon cầm kiếm đồng cứa cổ con cừu, rồi ném xuống đất; tế sinh ngáp ngáp, sức sống tàn dần, chẳng mấy chốc lịm hẳn, vì lưỡi kiếm tàn nhẫn. Tiếp theo mọi người nâng bình rót vang vào cúp. Trong lúc tưới vang xuống đất làm lễ, mọi người cầu xin thần linh hiện diện từ thuở xa xưa. Binh sĩ Troian và quân lính Achaian đứng nhìn cũng cầu xin tương tự: “Lạy Chúa tể sáng ngời, cao cả, lạy thần linh bất tử, cầu xin các người chứng giám cả hai bên, bên nào vi phạm lời thề, óc sẽ vung vãi trên mặt đất như vang này, không những bản thân mà cả vợ con sẽ về tay người khác.” Họ cầu xin như thế, song công tử Kronos vẫn chưa muốn thỏa mãn nguyện vọng. Priam, dòng dõi Dardanos, bây giờ lên tiếng: “Quân sĩ Troian, quân lính Achaian xà-cạp gọn gàng, hãy để tai lắng nghe. Quả nhân tất nhiên sẽ về thành Troa lộng gió, vì không đủ can đảm đứng nhìn hoàng nhi giao chiến với Menelaos thần linh chiến tranh yêu quý. Quả nhân thầm hiểu Chúa tể và thần linh bất tử chắc hẳn đã biết theo định mệnh giữa hai người người nào sẽ mất mạng.” Dứt lời quân vương đường bệ để mấy con cừu lên xe, tự mình bước lên cầm cương kéo về phía sau. Antenor ngồi bên cạnh; hai người đánh xe lộng lẫy quay lại thành Troa. Trong khi đó công tử Priam, Hektor và Odysseus tiếp tục đo khoảng đất, lát sau dùng mũ da bọc đồng bốc thăm xem giữa hai người người nào sẽ lao thương đồng trước. Binh sĩ đứng nhìn giơ tay van vái thần linh, hai bên lập lại như nhau: “Lạy Cha Chúa tể, ngự trị núi Ida, sáng ngời và cao cả, xin Cha bắt kẻ gây tai họa cho hai dân tộc phải chết, đi xuống âm ti, quê hương Diêm Vương, nhưng để chúng con hưu chiến thực hiện hòa bình và thân hữu.” Họ cầu nguyện như thế. Bây giờ chủ súy Hektor mũ trận óng ánh vừa nhìn sang bên vừa lắc mũ bốc thăm. Phiếu của Pâris tức thì bắn ra. Binh sĩ ngồi thành hàng, người nào cũng gần ngựa đang giẫm chân nôn nóng, vũ khí đẽo gọt công phu để bên cạnh. Pâris oai phong, phu quân Helen mái tóc diễm kiều, bắt đầu nai nịt. Thoạt tiên chàng lấy xà-cạp mượt mịn cuốn quanh chân, sau đó dùng kẹp bằng bạc gài chặt mắt cá. Tiếp theo chàng choàng trấn thủ quanh ngực. Trấn thủ của bào đệ Lykaon chàng phải điều chỉnh cho vừa vặn. Qua vai chàng đeo kiếm đồng chuôi nạm đinh bạc, rồi choàng khiên to dày. Trên đầu cường tráng chàng đội mũ trang trí nghệ thuật, chỏm gắn ngù bằng lông đuôi ngựa gật gù trông rất hung dữ. Cuối cùng chàng cầm thương cán dài vừa khít nắm tay.

Menelaos ham thích chiến trường cũng trang bị như thế. Lúc đã sẵn sàng, cả hai bước ra giữa hàng quân, sau đường vạch, nhìn nhau dữ dằn. Binh sĩ nín thở, ngơ ngác, bên Troian luyện ngựa cũng như phía Achaian xà-cạp gọn gàng. Hai người đứng không xa nhau trên khoảnh đất đã đo kỹ lưỡng, cùng hung hăng, hùng hổ múa thương. Tấn công trước, Pâris lao thương cán dài, thương cắm phập khiên tròn mặt bằng của Menelaos, song lưỡi không xuyên qua, mũi bị cong vì mặt khiên cứng chắc. Liền đó, cũng dùng thương, Menelaos công tử Atreus xổ tới tấn công, vừa nhảy lên lấy đà lao thẳng vừa cầu xin Chúa tể: “Lạy Chúa tể quân vương, xin Cha cho phép con trừng trị kẻ đã xử sự sai trái với con từ đầu. Xin Cha dùng tay con vít đầu y xuống, Alexandros oai phong, để ai nấy đều rùng mình, ngay cả thế hệ mai sau, khi nghĩ tới xúc phạm đối với người từng tỏ lòng hiếu khách, cư xử bặt thiệp, tiếp đãi nồng hậu.” Dứt lời Menelaos nâng thương vừa dài vừa nặng ném thẳng. Thương cắm phập khiên tròn mặt bằng, mũi xuyên qua mặt óng ánh, đâm sâu chọc thủng trấn thủ gia công kỹ lưỡng, xé rách tu-ních, mạng sườn công tử Priam. Nhưng Pâris khom mình né sang bên thoát chết. Menelaos nhanh tay rút kiếm nạm đinh bạc, giơ cao chém thẳng trúng vành mũ đối thủ. Lưỡi gãy thành ba, bốn khúc, kiếm rơi khỏi tay. Ngước nhìn bầu trời bao la, Menelaos rên rỉ: “Ôi Chúa tể, có thần linh nào độc ác hơn Cha? Con cứ tưởng đã trừng trị Pâris vì hành vi bỉ ổi, nào ngờ kiếm gãy trong tay, thương ném vô ích, không trúng!”

Nói rồi Menelaos lao thẳng vào Pâris. Nắm chòm lông đuôi ngựa, Menelaos quay ngược kéo về phía quân Achaian xà-cạp gọn gàng. Địch thủ nghẹt thở vì dây mũ chằng quanh cằm, xiết mạnh cuống họng. Suýt nữa Menelaos lôi qua lằn ranh, như vậy thắng trận rõ ràng, nếu ái nữ Chúa tể, Aphrodite không bất thình lình nhìn thấy. Nữ thần nhanh trí cắt đứt dây chằng mặc dù làm bằng da bò. Bàn tay to lớn nắm chiếc mũ rỗng không. Menelaos vung cao ném về phía Achaian, đồng đội trung tín cúi nhặt. Menelaos lại đâm xổ vào đối thủ, hy vọng với thương đồng nhọn hoắt thanh toán dứt khoát. Nhưng Aphrodite chẳng chút khó khăn lại sử dụng quyền năng. Phả sương mù dày đặc bao quanh Pâris, nhanh như chớp nữ thần mang về nhà, đưa chàng vào phòng dìu dịu hương thơm. Sau đó nữ thần thân chinh đi tìm Helen. Nữ thần thấy nàng trên thành lũy, nhiều phụ nữ Troian xúm quanh. Nữ thần đưa tay kéo áo ngoài phảng phất hương vị mật hoa. Giả dạng bà già quen biết từ lâu, gia nhân kéo len cho Helen rất ư khéo léo, nàng quý mến vô ngần khi sống ở Lakedaimon, rồi giả giọng người đó, nữ thần nói với nàng: “Này! Pâris vời công nương về nhà đấy. Công tử đang ở trong phòng trên giường chạm trổ tinh vi, y phục lộng lẫy, thân hình dễ thương. Công nương sẽ không bao giờ nghĩ công tử vừa giao đấu trở về. Công nương sẽ nghĩ công tử sắp đi khiêu vũ hoặc vừa chấm dứt khiêu vũ đang ngồi nghỉ ngơi.”

Lời nói khiến lúng túng Helen trố mắt nhìn. Khi nhận ra cần cổ nõn nà, bộ ngực hấp dẫn, cặp mắt long lanh, nàng rùng mình kinh ngạc cất tiếng: “Nữ thần kỳ lạ, tại sao lại hăm hở quyến rũ tiện thiếp như thế? Phải chăng định mang tiện thiếp tới thành phố đông đúc xa xôi, có lẽ tới tận Phrygia hoặc Maionia ngoạn mục, vì ở đó nữ thần cũng có thân hữu trần thế thân tình? Phải chăng vì bây giờ đã hạ Alexandros phi thường, Menelaos muốn đem tiện thiếp về nhà, sinh vật đáng ghét, người vợ lạc loài? Hay phải chăng vì thế nữ thần tới đây phối hợp âm mưu tìm cách lôi cuốn tiện thiếp về với Pâris? Không. Nữ thần cứ tới mà ngồi với chàng. Hãy quên mình là thần linh, đừng đi vào đường thần linh, đừng bao giờ đặt chân lên núi Olympos nữa. Trái lại, hãy ở với chàng, nâng niu chiều chuộng, trông nom săn sóc, chờ ngày chàng biến nữ thần thành hiền thê hoặc ít nhất nô lệ tỳ thiếp. Phần riêng, tiện thiếp sẽ không về, làm vậy là khoác vào mình tiếng xấu, tiện thiếp sẽ không lên giường chung chăn chung gối ăn nằm với chàng. Phụ nữ thành Troa sau này sẽ chê cười. Lòng chịu đựng đau khổ vô biên như thế với tiện thiếp đủ rồi.”

Nổi giận, nữ thần nặng lời hét: “Giai nhân ương bướng! Đừng khiêu khích kẻo vì giận dữ ta sẽ bỏ, sẽ ghét thậm tệ như đã mến, đã yêu hết lòng từ trước tới giờ. Ta sẽ thêu dệt hận thù ghê gớm khiến hai bên căm giận, quân Troian cũng như lính Achaian. Như vậy giai nhân sẽ chết, theo định mệnh tàn ác, cái chết thảm thương.” Nghe nói thế, mặc dù là dòng dõi Chúa tể, Helen hoảng sợ. Nàng vội vàng hạ voan trắng tinh che mặt, lẳng lặng bước đi. Không phụ nữ Troian nào trông thấy: nữ thần đi trước dẫn đường. Lúc hai người tới dinh thự ngoạn mục của Pâris, tỳ nữ hối hả bảo nhau quay lại làm việc. Helen lộng lẫy, diễm lệ lên phòng thượng mái cao. Aphrodite, nữ thần hay mỉm cười, tìm ghế mang qua đặt cho nàng ngồi đối diện Pâris. Helen ái nữ Chúa tể mang khiên thần an tọa, song ngoảnh mặt sang bên, lên tiếng trách khéo phu quân: “Như vậy là chàng vừa từ chiến trường trở về. Thiếp cứ mong chàng gục ngã ngoài đó dưới cánh tay cường tráng của thanh niên trước kia là phu quân thiếp! Trước kia chàng thường khoe sức lực dồi dào, cánh tay phi thường, cây thương vững chắc, chàng sẽ thắng Menelaos, thần linh chiến tranh yêu thương. Vậy bây giờ thử lần nữa mặt đối mặt với chiến binh xem sao! Nhưng thôi, thiếp khuyên chàng đừng lao đầu vào trận mạc hay giao chiến với Menelaos tóc vàng, nếu chưa suy nghĩ, kẻo mất mạng vì mũi thương đương sự!”

Sẵn sàng đáp lời Pâris nói: “Hiền thê yêu quý, đừng nặng lời cay chua trách cứ ta thiếu dũng cảm. Lần này nhờ Athena trợ giúp, Menelaos đánh ta thua; lần tới cũng có thần linh giúp đỡ ta sẽ đánh y bại. Thôi bỏ qua chuyện đó. Bây giờ ngô bối lên giường tận hưởng tình yêu. Chưa bao giờ ta thấy tình yêu lấn át, ngay cả ngày đầu khi lén lút mang hiền thê ra khỏi Lakedaimon thơ mộng lên thuyền vượt biển, nghỉ đêm trên đảo Kranae, đầu gối tay ấp, âu yếm trên giường, giây phút đó so với bây giờ ta vẫn chưa bao giờ yêu hiền thê và cảm thấy thèm muốn đến thế.” Nói rồi chàng nhích lại giường. Phu nhân bước theo.

Hai người nằm ôm nhau trên giường gỗ chạm trổ kỳ khu. Trong khi đó chẳng khác dã thú Menelaos bước tới bước lui giữa hàng quân lùng sục Pâris siêu phàm. Không có người nào trong hàng ngũ Troian hoặc đồng minh nổi tiếng chỉ cho Menelaos hiếu chiến biết chàng ở đâu. Tuy nhiên, nếu thấy, dù thân thiết, họ cũng không che giấu. Vì tất cả ghét cay ghét đắng, ghét đào đất đổ đi. Cuối cùng nguyên soái Agamemnon tuyên bố: “Binh sĩ Troian, binh sĩ Dardanian, binh sĩ đồng minh, lắng nghe bản nhân! Menelaos thần linh chiến tranh yêu thương đã thắng, sự thể rõ ràng chẳng cần bàn cãi. Vậy các người hãy trả lại Helen đất Argos cùng toàn bộ của cải, đồng thời đền bù ngô bối xứng đáng để thế hệ mai sau nhắc nhở mãi mãi.”

Công tử Atreus dứt lời, binh sĩ Achaian reo hò ầm ĩ.