au quá trưa một lúc thật lâu chàng trai mới thức giấc. Người giúp việc đã nhón gót chân đi vào phòng anh mấy lần để xem coi anh có bực dọc điều gì không. Thì ra người giúp việc đang băn khoăn không biết vì sao ông chủ trẻ hôm nay thức dậy quá trễ. Cuối cùng thì tiếng chuông vang lên và người giúp việc tên Victor liền rón rén bưng vào một tách trà và một chồng thư trên một cái đĩa sứ cũ. Sau đó anh ta kéo vội bức màn màu quả olive bằng lụa có viền màu xanh, treo trên ba khung cửa sổ thật cao để che bớt ánh nắng lại.

- Cậu đã ngủ suốt cả buổi sáng hôm nay. – Victor mỉm cười nói.

- Mấy giờ rồi, hả Victor. – Dorian hỏi, có vẻ vẫn còn đang ngái ngủ.

- Thưa cậu, một giờ mười lăm ạ.

Muộn quá! Dorian ngồi dậy và bắt đầu nhấp một ngụm trà rồi lật qua những lá thư. Trong đó có một lá thư của Henry gởi đến ngay buổi sáng hôm ấy. Dorian lưỡng lự một lát rồi đặt lá thư ấy qua một bên. Những lá thư còn lại Dorian mở ra một cách hờ hững. Tất cả chỉ là những tấm danh thiếp mời đi ăn tối, vé đi xem những buổi trình diễn tư gia, những tờ quảng cáo chương trình các buổi trình diễn lạc quyên giúp đỡ người nghèo… Đây vốn là những thứ thư từ gởi đến tấp nập mỗi buổi sáng vào mùa hè. Có cả một hóa đơn đắt tiền phải trả cho bàn cầu vệ sinh hiệu Louis-Quinze bằng bạc, một thứ vật dụng mà những người bảo thủ không nhận ra rằng trong đời sống hiện đại con người rất cần đến. Có cả vài lá thư của công ty tín dụng tọa lạc trên phố Jermyn gởi đến với hứa hẹn cho vay tiền với phân lời thấp nhất trong lúc này.

Chừng sau mười phút Dorian ngồi dậy rồi khoác áo tắm đi vào phòng vệ sinh được lát bằng đá onyx. Dòng nước mát khiến cho Dorian tỉnh táo hơn sau một giấc ngủ khá dài. Anh chàng có vẻ quên đi tất cả những câu chuyện đã xảy ra. Một cảm giác mờ nhạt vì mình đã can dự vào một câu chuyện đau lòng nào đó ập đến. Rồi cảm giác tự ghét mình một cách vô cớ đến với anh một đôi bận, nhưng anh chàng vẫn không nhận rõ ra đấy là chuyện gì.

Khi anh vừa thay quần áo xong, Dorian đi vào thư phòng và ngồi xuống ăn một bữa điểm tâm kiểu Pháp được soạn sẵn, bàn kê gần bên một cửa sổ nhỏ. Thật là một ngày dễ chịu. Không khí ấm áp dường như được tẩm ướp rất nhiều hương vị của các loại hoa trong vườn. Một con ong bay lạc vào nhà, vo ve quẩn quanh bên một cái chậu có hình con rồng được cắm đầy những bông hoa hồng màu vàng lưu huỳnh đặt trước mặt anh. Dorian bây giờ cảm thấy mình hoàn toàn thanh thản. Bỗng mắt Dorian nhìn vào tấm ảnh chân dung mà anh đã kéo màn che đi trước đó. Anh cảm thấy giật mình.

- Trời lạnh quá rồi phải không cậu? – Người giúp việc hỏi và đặt món trứng rán lên bàn. – Để tôi đi đóng cửa sổ lại cho cậu.

- Tôi không lạnh đâu. – Dorian lắc đầu nói nhỏ.

Có phải đấy là sự thật hay không? Có phải bức tranh đã thay đổi? Hay đấy đơn giản chỉ là trí tưởng tượng của Dorian đã khiến cho anh ngộ nhận rằng nét mặt hạnh phúc trở thành khuôn mặt tàn nhẫn. Tất nhiên là bức tranh vải canvas ấy sẽ không tự nó thay đổi được. Suy nghĩ rằng bức tranh đã thay đổi là một suy nghĩ khá điên rồ. Có lẽ đây sẽ là một câu chuyện thú vị để Dorian kể cho Basil nghe. Anh ta nhất định sẽ bật cười cho mà xem.

Nhưng sao lại rõ ràng như thế khi Dorian bắt đầu nhớ lại toàn bộ câu chuyện. Đầu tiên là ánh sáng rất mờ, sau đó là ánh bình minh rất rõ, Dorian đã nhìn thấy một nét cười rất đểu cáng trên ria mép của bức chân dung. Tự nhiên Dorian cảm thấy sợ hãi nếu như người giúp việc đi ra khỏi căn phòng. Dorian sợ rằng khi chỉ còn lại một mình, anh nhất định sẽ lại kiểm tra lại bức chân dung. Anh cảm thấy sợ về điều chắc chắn đó. Khi Victor đem cà phê, thuốc lá vào và chuẩn bị ra ngoài, Dorian cảm thấy gần như hoảng hốt. Anh chàng rất muốn bảo Victor hãy ở lại. Khi cánh cửa đã khép lại, Dorian liền gọi Victor. Người đàn ông giúp việc đứng đó chờ lệnh của Dorian.

- Bất cứ ai đến đây cũng cứ bảo là tôi không có ở nhà nhé, Victor! – Dorian nói xong rồi lại thở dài. Người đàn ông giúp việc cúi đầu rồi đi ra.

Dorian đứng lên rồi châm thuốc hút. Sau đó anh gieo mình xuống một chiếc ghế bọc nệm rất sang trọng đặt đối diện với bức tranh. Phía trước là một tấm rèm thêu da thú kiểu Tây Ban Nha, có dấu nhãn hiệu của công ty Louis-Quatorze. Dorian rà soát tấm rèm thật kỹ và tự hỏi tấm rèm ấy có thể mãi che đậy được những điều bí mật cuộc sống anh hay không?

Liệu anh có nên dời bức rèm kia qua một bên hay không? Tại sao anh không để mọi vật ở nguyên vị trí cũ. Sẽ có lợi ích gì nếu như cứ muốn thỏa mãn tính hiếu kỳ của mình? Nếu đấy là sự thật thì đây sẽ là một sự thật kinh khủng nhất. Nếu chỉ là ảo giác thì việc gì Dorian phải bận tâm nhiều như thế? Nếu như vì định mệnh nào đó mà một kẻ thứ hai nhìn và trông thấy sự thay đổi kinh khủng này thì sao? Rồi sẽ có lúc Basil đến và muốn nhìn lại bức tranh. Có thể lắm chứ. Không đâu. Anh nhất định phải kiểm tra lại bức tranh thêm một lần nữa. Mọi điều sẽ ổn thỏa hơn thay vì cứ phải ở trong tình trạng lo lắng sợ hãi như thế này.

Dorian đứng dậy và khóa cửa phòng lại. Khi chỉ còn một mình, Dorian có thể nhìn thẳng vào mặt nạ sự xấu hổ của chính mình. Rồi chàng trai trẻ kéo tấm rèm qua một bên. Anh bắt đầu trực diện với chính mình, mặt đối mặt.

Đúng là một sự thật không thể phủ nhận được.

Bức chân dung đã thay đổi.

Thường thì mỗi lần nhớ lại điều gì đã qua, nhất là những chuyện quan trọng, Dorian thường nhìn vào sự việc bằng cái nhìn khoa học. Vì thế cảm giác của Dorian là rất nghiêm túc anh quan sát bức chân dung. Một sự thay đổi như thế đáng lẽ ra sẽ thật khó tin đối với Dorian. Nhưng tại sao đây lại là một sự thật quá hiển nhiên đối với anh. Liệu có phải những phân tử hóa học của thuốc nước đã xê dịch trên mặt vải canvas hay chính những khung tâm trạng trong tâm hồn Dorian đã thay đổi. Phải chăng linh hồn của bức chân dung đã có những suy nghĩ để rồi các phân tử hóa học của màu sơn tự chúng thay đổi – và những giấc mơ ấy đã biến chúng trở thành sự thật? Hoặc có thể sự thay đổi là kết quả của một lý do kinh dị nào đó. Dorian cảm thấy nổi gai ốc. Anh cảm thấy sợ hãi. Cuối cùng anh phải tạm ngồi xuống ghế đối diện. Anh nhìn lên bức tranh, toàn thân nhũn ra như đang lên cơn sốt.

Một điều Dorian cảm nhận được rất rõ là bức tranh đang khuynh đảo tâm tư của anh. Bức tranh khiến Dorian nhận ra rất rõ sự tỉnh táo của mình về thái độ thiếu công bằng, về sự tàn nhẫn, về những điều vô lý mà anh đã gây ra cho Sibyl Vane. Thật ra vẫn còn chưa muộn để có thể sửa chữa lại câu chuyện của họ. Cô bé có thể sẽ vẫn là vợ của Dorian. Sự vô lý và ích kỷ của chàng trai sẽ tạo ra những ảnh hưởng cao cả hơn, sẽ chuyển thành những đam mê khao khát lớn hơn. Cô ấy sẽ hạnh phúc hơn khi nhìn thấy Dorian.

Biết đâu từ chính bức chân dung mà Basil đã vẽ cho anh sẽ trở thành một kim chỉ nam hướng dẫn đời sống tư cách. Biết đâu anh sẽ sống đạo đức hơn, ý thức đến cảm xúc của người khác nhiều hơn. Rồi anh sẽ kính sợ Thượng đế nhiều hơn.

Sẽ có một thứ hiệu ứng thuốc phiện nào đó về những ăn năn của mình, một thứ thần dược sẽ xoa dịu ru ngủ anh bằng những cảm xúc đạo đức hiền hòa. Nhưng tại sao bức tranh lại là hình ảnh biểu tượng của sự tha hóa tội lỗi. Đây chính là dấu hiệu tàn ác. Liệu nó có mãi mãi hiện diện, tố cáo sự mục rữa lương tâm mà Dorian sẽ luôn luôn bị ám ảnh trong tâm hồn hay không?

Chuông đồng hồ điểm ba giờ chiều, rồi bốn giờ, bốn rưỡi, nhưng Dorian vẫn không đứng dậy được. Anh cố gắng xâu chuỗi những sợi chỉ sự kiện trong cuộc sống và dệt chúng lại thành những hoa văn. Anh cố tình tìm đến một hướng đi lạc quan, mong thoát khỏi mê cung của đam mê hiện tại với những bước chân lang thang vô định. Dorian chẳng biết anh đang nghĩ gì và phải làm gì nữa.

Cuối cùng chàng trai quyết định bước đến chiếc bàn nhỏ và viết một lá thư cho người tình của mình. Anh muốn cô hãy tha thứ cho anh. Anh đã tự tố cáo rằng mình đã quá dại dột. Dorian viết hết trang này sang trang khác với những lời lẽ thống thiết gần như man dại, những lời lẽ hoàn toàn sâu lắng kể lại nỗi đau dằn vặt của mình. Bao giờ khi chúng ta tự trách, chúng ta cũng thường sỉ vả mình rất thậm tệ. Khi chúng ta tự trách, chúng ta chỉ muốn mình là người khiển trách bản thân mình nhưng không muốn bất cứ ai chê chúng ta cả. Chính sự thú nhận mới là sự giải phóng mặc cảm. Hoàn toàn không phải do vị linh mục khi Dorian xưng tội. Khi Dorian viết xong lá thư ấy, anh có cảm giác là mình đã được tha thứ.

Bất ngờ Dorian nghe thấy tiếng gõ cửa ở bên ngoài và anh nghe được tiếng của Henry:

- Dorian bạn thân của tôi ơi! Anh nhất định phải gặp chú đấy. Hãy mở cửa ngay để anh vào xem nào. Anh không thể đứng im để nhìn chú giam hãm mình trong ấy được!

Dorian ban đầu không trả lời mà chỉ giữ thật lặng. Tiếng gõ cửa vẫn đập liên hồi càng lúc càng lớn hơn. Thôi thì cứ để cho Henry vào cũng là điều tốt. Dorian sẽ chính thức nói cho anh ta biết là mình đã có những quyết định thay đổi. Nếu cần thiết sẽ phải cãi nhau với Henry một lần cũng được. Nếu phải chia tay cũng không sao. Dorian nhổm ngay dậy và kéo ngay bức rèm che bức chân dung lại rồi mở khóa cửa ra.

- Anh thành thật xin lỗi chú về tất cả. – Henry nói khi anh ta vừa bước vào phòng. – Nhưng chú không nên suy nghĩ quá nhiều như thế.

- Anh đang nói về Sibyl Vane đấy ư? – Dorian hỏi.

- Tất nhiên là như thế rồi. – Henry trả lời khi ngồi xuống một chiếc ghế và bắt đầu cởi bao tay ra. – Thật chẳng ra làm sao cả, nhưng từ một góc nhìn nào đó, không phải là lỗi của chú hoàn toàn. Nói cho anh nghe xem có phải chú đã đi tìm cô bé ấy sau khi vở kịch kết thúc?

- Đúng thế.

- Anh có cảm giác là chú sẽ làm như thế. Và chú đã to tiếng với người ta phải không?

- Vâng. Em thật là hồ đồ, anh Henry ạ – Hết sức hồ đồ. Nhưng bây giờ thì mọi chuyện đã ổn định rồi. Em không còn áy náy về những chuyện đã xảy ra. Em đã học được một bài học có ý nghĩa.

- À, Dorian, anh rất vui khi nhìn thấy chú nhận ra điều đó! Anh cứ lo là chú sẽ tự hành hạ vùi dập mình, rồi thì lại vò đấu bứt trán.

- Thật ra em đã trải qua những dằn vặt như thế – Dorian nói, đầu vừa lắc vừa mỉm cười. – Bây giờ thì em hoàn toàn hạnh phúc. Em bắt đầu hiểu ra như thế nào là ý thức tỉnh táo. Hoàn toàn không giống như điều anh đã nói với em. Đấy là điều thiêng liêng nhất đối với mỗi chúng ta. Đừng cười nhạo điều đó nữa, anh Henry ạ – Ít nhất là trước mặt anh, em muốn trở thành một người tốt. Em không chịu được cảnh tâm hồn em trở thành xấu xa đáng ghét.

- Thật là một nền tảng đạo đức đầy tính nghệ thuật hấp dẫn đấy, Dorian ạ! Anh chúc mừng chú về điều giác ngộ này. Nhưng chú sẽ bắt đầu sống tốt như thế nào đây?

- Bằng cách em sẽ cưới Sibyl Vane! – Dorian dõng dạc tuyên bố.

- Cưới Sibyl Vane à? – Henry bật tiếng rồi đứng lên nhìn Dorian bằng đôi mắt ngạc nhiên đến độ sững sờ. – Nhưng, này chú Dorian ơi…

- Đúng thế đấy, anh Henry ạ. Em biết anh sẽ nói điều gì mà. Lại chỉ là những điều xấu xa về hôn nhân. Xin đừng nói chúng ra đây nữa. Đừng bao giờ nói những chuyện như thế với em. Cách đây hai ngày em đã ngỏ lời cầu hôn với Sibly. Em sẽ không nuốt lời đâu. Cô ấy sẽ là vợ của em.

- Vợ của chú à? Dorian!… Thế chú đã nhận được lá thư của anh chưa? Anh viết thư cho chú sáng nay, và đích thân nhờ người làm việc trong nhà anh cầm sang cho chú đấy.

- Thư của anh à. Ồ. Có đấy. Em nhớ chứ. Nhưng em sẽ không đọc nó đâu, anh Henry. Em e rằng trong thư sẽ có những điều em không muốn đọc.

Henry bước đến bên Dorian và ngồi xuống bên cạnh chàng trai, anh nắm chặt lấy hai cánh tay của Dorian:

- Dorian này. – Henry nói – Lá thư của anh – Đừng quá sợ hãi – Đấy là lá thư anh muốn báo tin cho em biết là Sibyl Vane đã chết!

Một tiếng kêu đau đớn chợt vỡ òa trên đôi môi của chàng trai trẻ khi anh ta bật đứng dậy, Dorian giằng ra khỏi tay Henry:

- Chết ư! Sibyl chết rồi ư? Không có thật đâu. Đấy là một lời nói dối hèn hạ nhất.

- Hoàn toàn có thực đấy, Dorian ơi. – Henry nói với vẻ mặt hết sức nghiêm trọng. – Đấy là tin tất cả các tờ báo của London đều loan tải sáng nay. Anh viết để báo tin cho chú đừng gặp bất cứ một ai sau khi chú đã gặp anh. Sẽ có điều tra đấy và chú cần phải tỉnh táo minh bạch. Chuyện tai tiếng như thế sẽ làm cho một người đàn ông ở thành phố Paris được ngưỡng mộ đấy. Nhưng ở London thì mọi người vẫn còn nặng về mặt thành kiến lắm. Đừng có dại dột bắt đầu sự nghiệp của mình bằng một vụ tai tiếng. Chúng ta cần phải để dành điều đó khi chúng ta đã về già. Anh đoán là không ai biết tên chú tại nhà hát. Nếu không ai biết tên chú thì tốt. Thế có ai nhìn thấy chú đi vào phòng cô ta không? Đấy mới là điểm then chốt của câu chuyện.

Dorian mất một lúc không trả lời ngay được. Anh ta hoàn toàn choáng ngợp vì sợ hãi. Cuối cùng anh ta nói khẽ, giọng cứng như nhựa:

- Henry ơi. Có phải anh vừa nói đến điều tra không? Như thế là có ý gì? Có phải Sibyl…? Ô, anh Henry, em không thể chịu được nữa. Nhanh lên đi nào. Hãy kể cho em nghe ngay đi!

- Anh không nghĩ đây là một vụ tai nạn. Nhưng người ta vẫn phải đưa vụ này ra với công chúng. Hình như là cô ấy đã rời nhà hát với mẹ ruột của mình lúc mười hai giờ rưỡi, cô ấy nói là để quên một thứ gì đó trên tầng lầu. Họ chờ cô ta ở dưới một lúc lâu nhưng không thấy cô ta đi xuống. Người ta sau cùng nhìn thấy cô bé nằm chết ngay ngoài bậu cửa nơi phòng thay quần áo. Cô ấy đã nuốt phải một thứ gì đó rồi mắc nghẹn trong cuống họng. Anh cũng không biết cô ta đã nuốt cái gì nữa nhưng đó hình như là axit hay bột chì. Anh nghĩ phải là axit thì cô ta mới chết nhanh như thế. Thật là đau lòng. Nhưng chú phải tránh xa những sự phiền phức như thế này. Theo tờ báo Standard thì cô ta mười bảy tuổi. Anh cứ tưởng cô ta còn trẻ hơn như thế. Cô ta nhìn như một đứa trẻ và biết rất ít về diễn xuất. Dorian này, chú nhất định đừng xúc động nhé. Chú phải thường xuyên ăn cơm và đi coi nhạc kịch với anh. Đêm nay là đêm Đại nhạc hội Patti và mọi người sẽ đến đó. Chú có thể ngồi chung phòng với em gái của anh. Cô ta bao giờ cũng có nhiều phụ nữ thông minh ngồi chung cùng một phòng đấy.

- Thế là em đã giết chết Sibyl Vane rồi. – Dorian Gray tấm tức như đang độc thoại với chính mình. – Giống như em đã giết cô ấy bằng cách lấy dao cắt vào cổ cô ấy. Hoa hồng vẫn nở tươi rói. Chim vẫn hót líu lo trong vườn. Đêm nay em sẽ đi ăn tối với anh và sẽ đi coi nhạc kịch, và rồi sau đó sẽ ăn khuya ở đâu đó ư? Sao cuộc đời có thể lại giống bi kịch như thế nhỉ. Hình như em đã đọc tất cả những điều như thế này trong một cuốn sách nào đó. Henry ơi. Em đã phải khóc để rửa trôi tất cả. Giờ thì những tai họa trong tiểu thuyết như thế lại tái diễn trong cuộc đời thực của em. Quá đau để nước mắt có thể xóa nhòa được. Đây là lá thư tình đầu tiên em đã viết trong cuộc đời mình. Lạ chưa. Lá thư tình đầu tiên của em được viết ra để gởi cho một người con gái đã chết. Liệu những người đã chết có thể cảm nhận hay lắng nghe được tiếng lòng của một người còn sống không? Sibyl ơi. Liệu cô ấy có thể cảm nhận, hiểu biết và nghe được cõi lòng của em hay không? Ôi, anh Henry, tại sao em vừa mới yêu cô ấy mà khối tình như đã kéo dài cả nhiều năm nay. Cô ấy là tất cả đối với em. Rồi thì cái đêm định mệnh nghiệt ngã ấy xảy ra – Chả lẽ sự thực chính là đêm định mệnh hôm qua? – Khi cô ấy diễn xuất quá tệ khiến trái tim em gần như tan nát. Cô ấy giải thích lý do vì sao cô ấy không tập trung diễn kịch được. Câu chuyện nghe đau thương lắm anh ạ. Nhưng em thì cứ chai cứng như gỗ đá. Em cứ nghĩ là cô ta rất nông cạn. Rồi cứ như có điều gì đó khiến em rất lo sợ. Em không diễn giải được nhưng sự thật cảm giác ấy rất khó chịu. Em muốn quay trở lại với cô ấy. Em biết là mình đã làm sai. Giờ thì cô ấy đã chết. Trời ơi! Trời ơi. Henry ơi, em sẽ phải làm gì bây giờ. Em đang đứng trước một sự nguy hiểm lớn lao. Không điều gì có thể khiến em tỉnh táo được nữa. Cô ấy đã tự tử để trả thù em. Cô ấy không có quyền tự kết liễu mạng sống của mình. Tại sao cô ta lại có thể ích kỷ như thế được, hả anh Henry?

- Chú Dorian ơi. Cách duy nhất một người đàn bà có thể làm là cải tạo một người đàn ông bằng cách khiến cho anh ta trở thành nhàm chán đến độ anh ta tê liệt tất cả những hứng thú khác trong cuộc sống. Nếu chú lấy cô ta, cuộc đời của chú sẽ tả tơi xơ xác cho mà xem. Dĩ nhiên là chú sẽ đối xử với cô ta rất tử tế. Con người bao giờ cũng sẽ tử tế với những người mà họ chẳng bao giờ thật sự quan tâm đến. Trăm sự chính là mặc cảm của con người. Rồi sẽ có lúc cô ta tin rằng chú hoàn toàn thờ ơ với cô ta. Đến lúc ấy cô ta sẽ trở thành xấu xa và chỉ biết đi tìm những chiếc mũ thêu mà những ông chồng của các người đàn bà khác phải trả tiền cho cô ấy. Anh không muốn nói với chú về những ứng xử lỗi lầm mang tính xã hội nhưng anh muốn nhắc nhở chú rằng trong mọi hoàn cảnh thì toàn bộ câu chuyện sẽ luôn là một kết thúc thất bại thảm hại.

- Em đoán có thể sẽ như thế. – Chàng trai nói tiếp theo. Anh ta cứ đi vòng quanh căn phòng, khuôn mặt trông tái nhợt đi. – Nhưng em tin đấy là nghĩa vụ của mình. Đây không phải là lỗi của em khi câu chuyện đau lòng này xảy ra; để rồi em mất đi cơ hội thực hiện bổn phận của mình. Em nhớ có lần anh đã nói rằng những giải pháp tốt đẹp luôn có những sai phạm nguy hiểm – Rằng chúng luôn luôn đến quá trễ. Trường hợp của em đúng là như thế đấy.

- Giải pháp tốt đơn giản chỉ là những cố gắng vô ích chống lại những định luật của khoa học. Nguồn gốc của giải pháp là thuần túy vô bổ. Kết quả của chúng hoàn toàn chẳng có một ý nghĩa nào. Thỉnh thoảng chúng cung cấp vài cảm xúc, xa xỉ đến độ trơ trẽn, thoạt nhìn tưởng chừng như rất có ý nghĩa với đời sống chúng ta. Thật ra đấy chính là những đặc tính mà con người vẫn thổi phồng về các giải pháp. Giải pháp chỉ giúp chúng ta đánh lừa mình một cách dễ dàng hơn, bớt áy náy hơn…

- Anh Henry ơi. – Dorian bước lại và ngồi cạnh Henry. – Tại sao em không ân hận về câu chuyện đau thương này, đáng lẽ ra em phải ân hận chứ? Em không nghĩ rằng mình là kẻ vô lương tâm? Anh nghĩ sao về em, hả anh?

- Chú đã làm ra nhiều điều dại dột trong đời mình để có thể tin rằng chú đúng là con người dại dột như thế. – Henry trả lời với một nụ cười cảm thông; cố tình tìm cách tạo ra cho Dorian một cảm giác dễ chịu.

Chàng trai trẻ nhăn mặt lại:

- Em không thích lời giải thích ấy đâu anh Henry ạ. – Chàng trai tiếp lời. – Nhưng em vui vì anh không nghĩ em là kẻ vô tâm. Thực ra em chẳng phải là người tử tế đâu. Em biết rõ điều này lắm. Nhưng em phải thú nhận rằng cái chết của Sibyl không khiến em ray rứt như em đáng lẽ phải ray rứt. Em có cảm giác như đây là một kết thúc khá bất ngờ của một vở kịch gay cấn. Tất cả đều mang dáng dấp của một câu chuyện đau lòng. Một câu chuyện đau lòng mà em có một phần trách nhiệm, nhưng em lại chẳng hề cảm thấy ân hận hay ăn năn gì cả?

- Một câu hỏi thú vị đấy. – Henry nói, trong bụng anh ta thấy thật dễ chịu khi đùa giỡn với chính tư tưởng xoay quanh cái tôi trong tiềm thức của một chàng trai trẻ. Henry nói tiếp: – Một câu hỏi hết sức thú vị đấy Dorian. Anh có một lời giải thích về hiện tượng ấy là như thế này. Thường thì những biến cố thảm họa của đời sống xảy ra một cách tàn khốc để chúng có thể khiến ta đau khổ. Nhất là những bạo lực thô lỗ, sự tách rời hoàn toàn, những khát khao ấu trĩ về ý nghĩa cuộc sống. Chúng xảy ra hoàn toàn không diễn tiến theo một hướng suy nghĩ tiên đoán của chúng ta. Chúng ảnh hưởng lên con người chả khác nào những tác động bỉ ổi nhất. Chúng gây ra những ấn tượng về quyền lực hung bạo, bắt buộc chúng ta phải vùng lên để đương đầu với chúng. Thỉnh thoảng những thảm họa này có tính năng nghệ thuật khá thuyết phục và đi ngang qua cuộc đời chúng ta. Nếu những tính năng thuyết phục mang tính nghệ thuật này có thực, toàn bộ câu chuyện sẽ tác động lên cảm giác của chúng ta và tạo ra hiệu ứng bi kịch. Rồi chúng ta bất ngờ nhận ra mình không thể đóng kịch với chính mình được nữa mà trở thành người đang xem vở kịch cuộc đời của chính mình. Có khi chúng ta vừa đóng kịch, vừa xem kịch. Chúng ta theo dõi quan sát chính mình, và nhiều điều kỳ diệu đến độ trần truồng đã khiến chúng ta nhức nhối. Trong trường hợp hiện tại của chú, điều gì đã thật sự xảy ra? Một cô gái đã tự kết liễu đời sống của mình chỉ vì cô ta quá yêu chú. Anh sẽ chẳng bao giờ muốn mình rơi vào một kinh nghiệm như chú. Như thế anh sẽ phải yêu người ấy cho đến trọn kiếp của mình. Những ai thật sự thích anh – tuy không nhiều lắm – họ luôn cố tình có những ảnh hưởng tác động lên anh càng lâu càng tốt – kể cả sau này khi anh đã không còn quan tâm đến họ nữa – hay khi họ đã chẳng còn quan tâm đến anh. Họ trở nên gàn bướng và tỉ mẩn. Và khi anh vừa gặp họ thì họ liền nghĩ ngay đến những hồi tưởng. Đấy là ký ức đáng sợ nhất của đám đàn bà. Hồi tưởng của phụ nữ là điều nguy hiểm nhất. Và đấy cũng là điều khiến cho trí tuệ của đàn ông chúng ta bế tắc hoàn toàn. Chú cần mở mình ra với tất cả những màu sắc của cuộc sống nhưng đừng bao giờ để ý quá kỹ đến từng tiểu tiết. Tiểu tiết thật ra bao giờ cũng dung tục và khả ố lắm.

Henry lại nói tiếp:

- Thảng hoặc những cảm giác ấy cứ dùng dằng mãi. Anh đã có lần chẳng mặc bất cứ quần áo nào ngoài loại vải màu tím than trong suốt một mùa thu để đội khăn tang cho một mối tình anh tin là sẽ không bao giờ chết. Cuối cùng thì cuộc tình ấy cũng chết. Anh đã không còn nhớ điều gì đã giết chết mối tình ấy. Anh tin là cô ấy đã nói rằng cô ấy sẽ đánh đổi tất cả mọi thứ trên đời này chỉ để được ở bên cạnh anh. Đấy là một giây phút mà anh cảm thấy lợm giọng nhất. Câu nói ấy khiến cho người ta sợ hãi đến thiên thu. A. Chú có tin như thế không? – Cách đây một tuần tại nhà phu nhân Hampshire, anh ngồi cạnh một người đàn bà cứ lải nhải mãi về toàn bộ câu chuyện đã nói rất nhiều lần. Bà ta cứ bới móc quá khứ và vạch vẽ tương lai. Anh đã phải vùi tình cảm lãng mạn của mình vào những đánh lạc hướng nhưng bà ta lại lôi anh ra bằng được. Rồi thì cứ kể lể rằng chính anh đã hủy hoại cuộc đời bà ta. Anh cảm thấy an tâm vì bà ta hôm ấy đã ăn một bữa no căng. Thật là một người đàn bà hết sức nhạt nhẽo. Chuyện vui đùa của quá khứ chỉ nên là chuyện của quá khứ. Nhưng đàn bà nói chung chẳng biết khi nào màn nhung của vở diễn sẽ kết thúc. Họ bao giờ cũng chờ đợi màn thứ sáu khi vở kịch chỉ có năm màn. Rồi khi vở kịch kết thúc thì họ vẫn cứ đòi kịch phải được diễn tiếp thêm nữa. Nếu họ là người viết kịch bản thì vở hài kịch nào cũng có những kết thúc đầy bi kịch. Còn những vở kịch buồn mà rơi vào tay họ thì sẽ trở thành những vở kịch rỗng tuếch. Họ tỏ ra rất khéo về chuyện xã giao nhưng chẳng hiểu biết gì nhiều về nghệ thuật xã giao cả. Chú là người may mắn đấy. Chú may mắn hơn anh nhiều lắm. Để anh nhắc lại cho chú biết, không hề có bất cứ một người đàn bà nào mà anh biết qua đã giành cho anh điều mà Sibyl Vane đã giành cho chú. Người đàn bà tầm thường bao giờ cũng tự an ủi mình. Một số tự quên nỗi đau của mình bằng cách đi tìm những màu sắc viển vông khác. Chớ có dại mà động vào phụ nữ mặc áo màu tím hoa cà, nhé. Hay chú đừng bao giờ dây vào tuýp phụ nữ ngoài băm lăm tuổi lại thích những cái nơ cột tóc màu hồng. Đấy là dấu hiệu họ có những quá khứ rắc rối. Nhiều người đàn bà khác tìm thấy niềm an ủi lớn lao khi họ bất ngờ tìm ra những đức tính tốt của chồng. Họ khoe khoang những hạnh phúc vợ chồng ngay trước mặt chú, cứ y như thể đấy là những tội lỗi đầy thú vị. Một số tìm nguồn an ủi trong tôn giáo. Điều bí ẩn đều nằm ở chỗ những quyến rũ chèo kéo, một phụ nữ đã bảo với anh như thế. Hơn nữa, cứ bảo mình là người tội lỗi sẽ dễ dàng khiến một người trở thành nhàm tẻ nhanh nhất. Với phụ nữ hiện đại, anh và chú mà nói về cách họ đi tìm nguồn an ủi sẽ không bao giờ hết thời gian. Đấy là anh chưa kể với chú một cách quan trọng nhất…

- Đấy là cách gì vậy, hả anh Henry. – Dorian uể oải hỏi.

- Ồ. Cách rõ nhất là. Họ đi tìm người yêu của người khác khi họ mất người yêu của mình. Trong xã hội truyền thống thì người phụ nữ luôn phải che đậy lỗi lầm của mình. Nhưng Dorian ơi, Sibyl Vane chẳng giống ai mà anh đã từng gặp qua. Cái chết của cô ấy đối với anh thật ra rất cao đẹp. Anh rất vui là anh đang sống trong thời đại mà chuyện cao đẹp như thế vẫn xảy ra. Cái chết của cô ấy chứng minh cho anh thấy một thực tế là vẫn còn những kẻ nông cạn, vẫn đùa giỡn với tình cảm lãng mạn, với đam mê và với tình yêu chân chính.

Dorian nhăn mặt nói:

- Em thật tàn nhẫn với cô ấy. Anh đã quên chuyện ấy rồi sao?

- Anh tin rằng phụ nữ đánh giá về sự tàn nhẫn một cách nghiêm túc hơn tất cả mọi thứ khác. Họ có một bản năng nguyên thủy rất nhạy bén. Chúng ta đã giải phóng họ, nhưng họ vẫn thích sống như người nô lệ đi tìm người chủ của mình, tất cả phụ nữ đều như thế cả. Họ thích được người khác khống chế. Anh tin là em rất thuần tính. Anh chưa bao giờ nhìn thấy em nổi nóng và em luôn có một cái nhìn lạc quan hạnh phúc. Sau cùng thì em đã nói ra điều đó với anh ngày hôm kia. Lúc đó em có vẻ mơ hão lắm, nhưng bây giờ anh nghĩ lại mới thấy em có lý, tất cả đã được giải thích rất rõ. Sự tàn nhẫn của người đàn ông luôn hấp dẫn phụ nữ.

- Chuyện gì thế hả, anh Henry?

- Chú đã nói rằng Sibyl Vane là đại diện chung cho tất cả mọi người phụ nữ lãng mạn – Rằng đêm nay cô ấy là Desdemona, ngày mai là Ophelia, rằng cô ấy nếu chết như Juliet cũng sẽ sống trọn vẹn như nàng Imogen.

- Cô ấy sẽ không bao giờ sống lại nữa đâu. – Dorian nói khẽ, khuôn mặt gục vào hai bàn tay.

- Ồ không. Cô ấy sẽ không bao giờ sống lại. Cô ấy đã thủ vai diễn của chính cuộc đời mình. Nhưng chú phải nhớ rằng cái chết đau đớn trong phòng thay quần áo chính là những mảnh vỡ thủy tinh trong suốt của một thảm họa đau thương như câu chuyện của Joacobean. Hay đấy ít ra cũng là một cảnh tuyệt vời đối với Webster, đối với Ford, hoặc đối với Cyril Tournuer. Cô bé này đã chưa hề sống bao giờ. Vì thế cô ta cũng chẳng hẳn là đã chết. Với chú thì cô ấy chỉ là một giấc mơ, một điều bí hiểm lắng sâu gặp gỡ trong kịch thơ của Shakespeare. Và sau cùng chú nhận ra vẻ đẹp của những vần thơ thiêng liêng ấy. Tiếng sáo đến từ âm nhạc trong thơ của Shakespeare càng trở nên phong phú và sống động hơn. Ngay vào lúc cô ấy va chạm với thực tế đời sống, cô ấy đã làm hỏng những giá trị vĩnh hằng của thế giới nghệ thuật, và tình yêu đã phá hủy chính cô ấy. Hãy khóc cho nàng Ophelia nếu chú muốn như thế. Hãy rắc tro trấu đội khăn tang cho Cordelia. Hãy khóc đến tận trời xanh vì cô gái yêu của Brabantio đã chết. Nhưng đừng lãng phí nước mắt của chú vì Sibyl Vane. Cô ấy thực ra chẳng hiện diện cụ thể như những nhân vật trong kịch thơ Shakespeare đối với chú đâu.

Một phút im lặng kéo giãn ra. Buổi chiều muộn nên căn phòng tối om, im lặng rón rén trên đôi chân bằng bạc của nó. Bóng tối trườn nhẹ một cách lén lút từ ngoài vườn đi vào. Màu sắc của mọi vật trở nên nhạt nhòa một cách mệt mỏi, rời rã.

Một lúc sau Dorian ngẩng đầu nhìn lên:

- Anh đã giải thích cho em biết về chính mình đấy, anh Henry ạ – Chàng trai nói như thể anh ta vừa trút ra được một điều cắn rứt. – Em hiểu tất cả những gì anh đã nói nhưng vẫn cảm thấy lo lắng sợ hãi. Anh thật biết em rõ quá. Chúng ta sẽ đừng bao giờ nói về những chuyện gì đã xảy ra nữa. Đây là một kinh nghiệm rất lớn đối với em. Chỉ có thế thôi. Em không biết cuộc đời có còn giành cho em những may mắn khác nữa không?

- Cuộc đời có tất cả mọi thứ đang giành sẵn cho chú, Dorian ạ. Không có gì trên cõi đời này, với khuôn mặt đẹp trai của chú, mà chú không thể đạt được.

- Nhưng giả dụ như, anh Henry ơi, khi em đã trở thành già nua, tóc bạc, nhăn nheo, chuyện gì sẽ xảy ra sau đó?

- À, đến lúc đó thì. – Henry nói, chuẩn bị đứng lên đi. – Lúc đó, chú Dorian ơi, chú sẽ phải chiến đấu với những vinh quang của mình. Như thế này nhé, mọi điều tốt đẹp của cuộc đời được đem đến trao tận tay cho chú. Không. Chú phải giữ cho mình hấp dẫn mãi. Chúng ta đang sống trong một thời đại mọi người đọc sách để sao cho thông minh hơn và tìm cách giữ cho mình phong độ mãi. Chẳng ai có thể giúp chú được. Giờ thì chú đã đang ăn mặc khá tươm tất. Chúng ta nên đi đến một câu lạc bộ. Cũng khá muộn rồi đấy. Cuộc đời chỉ nên đơn giản như thế thôi.

- Em nghĩ em chỉ đi nghe hòa nhạc thôi. Em mệt lắm, chẳng thiết gì đến chuyện ăn uống đâu. Mà buồng nghe nhạc của em gái anh là buồng số mấy trong hý viện thế?

- Buồng số hai mươi bảy. Anh nghĩ thế. Ở ngay cánh gà lớn. Chú sẽ thấy tên cô ấy ngay ngoài cửa. Nhưng anh tiếc quá vì chú không muốn đi ăn tối với anh.

- Em chẳng muốn ăn cái gì cả. – Dorian nói một cách mệt nhọc. – Nhưng em để ý tiếp thu tất cả những gì anh đã nói. Anh đúng là người bạn thân nhất của em. Chẳng ai hiểu em như anh cả.

- Tình bạn của chúng ta mới chỉ là bắt đầu thôi, Dorian ạ. – Henry nói rồi bắt tay Dorian. – Tạm biệt chú nhé. Anh sẽ gặp chú trước chín giờ rưỡi. Nhớ là Đại nhạc hội Patti hôm nay hát đấy.

Khi cánh cửa vừa khép lại, Dorian rung chuông. Vài phút sau Victor xuất hiện với cây đèn trong tay rồi bắt đầu kéo màn cửa lại. Dorian chờ một cách sốt ruột. Người đàn ông giúp việc này bao giờ cũng cẩn thận từng li từng tí.

Khi người giúp việc vừa bỏ ra ngoài, Dorian vội bước ngay đến tấm rèm và mở ra. Không có thêm bất cứ một nét thay đổi nào trong bức chân dung. Bức chân dung hình như đã biết về cái chết của Sibyl Vane trước khi Dorian biết. Bức tranh có lẽ đã biết được những diễn biến các sự kiện liên quan đến cuộc đời của Dorian. Nét lạnh lùng man rợ trên khóe mép của mặt người trong bức chân dung, không thể chối cãi, đã xuất hiện ngay lúc Sibyl Vane uống thuốc độc tự tử. Phải chăng chính bức tranh cũng không thèm để ý xem cô ấy đã chết như thế nào. Phải chăng bức tranh đã có những linh cảm toát ra từ linh hồn của Dorian. Chàng trai trẻ tự hỏi như thế. Anh hy vọng một ngày nào đó chính anh sẽ nhận ra những thay đổi trong bức tranh ngay trước mắt mình. Nghĩ thế, Dorian cảm thấy toàn thân mình ớn lạnh.

Tội nghiệp Sibyl quá! Thật là một cuộc tình quá lãng mạn. Cô ấy bao giờ cũng đóng vai cái chết trên sân khấu, và cuối cùng thần chết đã đến với cô ta. Tại sao cô ta phải đóng cả hai vai diễn: Một cái chết của sân khấu và một cái chết của cuộc đời như thế.

Khi chết, không biết Sibyl có nguyền rủa Dorian hay không? Ồ không đâu, cô ấy chết vì tình yêu mà. Tình yêu mà Sibyl giành cho chàng trai trẻ đã trở thành một bí tích thần thánh đối với Dorian. Sibyl đã trở thành một biểu tượng cao đẹp thay cho tất cả. Bằng sự hy sinh tột đỉnh ấy, cô ấy đã thật sự sống trọn vẹn ý nghĩa của một kiếp người.

Dorian không thể nghĩ gì được nữa khi cô bé đã dắt tay anh, lôi xềnh xệch qua những nỗi kinh hoàng của đêm biểu diễn định mệnh ấy. Giờ đây khi nghĩ đến cô gái, Dorian nhận ra Sibyl đã trở thành một dẫn chứng hùng hồn nhất khiến anh nhận ra chân dung cao đẹp nhất của tình yêu. Ôi một hình ảnh tuyệt diệu của một thảm họa. Nước mắt tuôn ra khi Dorian nghĩ về cô gái. Anh nhớ đến một cô gái ngây thơ như trẻ con, luôn có những mộng mơ hiền lành, dáng thon gọn thanh cao. Dorian lấy tay gạt nước mắt khi anh nhìn vào bức chân dung của chính mình.

Dorian nhận ra đây là thời điểm anh phải có một quyết định nào đó. Hay là quyết định của Dorian đã được định đoạt sẵn? Quả nhiên thế, cuộc đời đã định đoạt sẵn cho anh – Cuộc đời anh – và cả những lần hiếu kỳ háo hức anh muốn biết về cuộc đời. Tuổi xuân vĩnh cửu, đam mê không bao giờ cạn, những khoái cảm êm đềm và những điều bí ẩn của nhục thể, những đam mê man dại và những tội lỗi ngày càng nặng hơn. Anh nhất định phải có tất cả những điều này. Và bức chân dung sẽ lãnh chịu tất cả những hậu quả tội lỗi về cuộc đời của anh. Sẽ phải như vậy thôi. Ôi. Tội lỗi và dục vọng sẽ thật ngọt ngào biết bao.

Một cảm giác đau nhói chạy qua người khi Dorian nghĩ đến sự phỉ báng của giá trị thiêng liêng bắt đầu hình thành trên khuôn mặt của anh trên bức tranh bằng vải canvas.

Một dạo đấy là bức tranh vô tư, tuy có phần ích kỷ trong vẻ đẹp của chính mình, giống như cảm giác của chàng trai trẻ Narcissus trong thần thoại Hy Lạp. Chính Narcissus đã yêu hình bóng dưới đáy nước của mình và lao đi tìm hình bóng ấy đến độ chết đuối. Đôi môi của Dorian đã từng hôn những nụ ngọt, giờ thì đôi môi ấy trong bức tranh đang nhếch lên một nụ cười độc ác và đểu cáng. Đã bao nhiêu buổi sáng anh ngồi nhìn bức tranh, lòng dạt dào cảm xúc êm ái. Phải chăng bức tranh sẽ biến đổi tùy thuộc vào cảm xúc của Dorian. Có lẽ bức tranh này cần phải được giấu đi, khóa thật chặt trong phòng. Dù sao thì nó cũng là một vật xấu xa bỉ ổi đáng ghét. Nhất định bức chân dung sẽ không được nhìn thấy ánh sáng mặt trời vì tóc của người trong tranh sẽ bạc đi. Ôi thật đáng thương. Quá đáng thương cho một số phận con người.

Một lúc sau Dorian nghĩ về lời cầu nguyện và anh cảm thấy rùng mình. Anh khao khát mong muốn rằng mối liên hệ hiện diện rất thực kia giữa cuộc đời anh và bức chân dung sẽ biến mất. Nhưng lời cầu nguyện thứ hai của Dorian hình như không bao giờ được thực hiện. Có vẻ như sự trừng phạt là câu trả lời cố tình quay mặt đi của Thượng đế giành cho kẻ đang sốt sắng cầu nguyện như anh.

Ôi. Người từng trải sẽ không bao giờ lo lắng đến chuyện mình sẽ trẻ trung mãi. Nhưng nếu như cơ hội ảo tưởng trẻ mãi không già ấy xảy ra thật sự, kết quả của nó thật ra vẫn là một sự giả dối khinh bạc vô bổ nhất. Hơn nữa, Dorian làm gì có bất cứ một sự kiểm soát nào về điều đó. Phải chăng những lời cầu nguyện của con người bao giờ cũng được thay thế bằng những điều trái ngược.

Có lẽ chẳng một ngành khoa học nào sẽ giải thích cặn kẽ được những tư tưởng rắc rối nhiêu khê của cuộc đời. Nếu tư tưởng có thể lũng đoạn được con người, chúng không thể chi phối được những vật vô sinh và những con người đã chết. Vì không có những suy nghĩ hay những đam mê có ý thức, những điều thuộc thế giới bên ngoài chúng ta sẽ không thể rung chuyển, trở thành hợp nhất với tâm trạng và cảm xúc. Chúng không thể ảnh hưởng lên từng nguyên tử hóa học trong cơ thể của Dorian. Anh nghĩ, không có tư tưởng, các nguyên tử hóa học trong cơ thể sẽ không thể a tòng trong những phiêu lưu tình ái hay những quan hệ hết sức lạ lùng. Con người Dorian khác với bức tranh là ở chỗ ấy.

Thật ra lý do của những điều này nào có ý nghĩa gì quan trọng đâu. Dorian nghĩ anh sẽ chẳng bao giờ cầu nguyện nữa. Bức tranh muốn thay đổi như thế nào thì mặc nó, thế đấy. Tại sao lại cứ phải bận tâm đến nó một cách quá đáng như thế.

Nhưng khó nói lắm…

Khi nhìn bức tranh Dorian cảm thấy có một cảm giác khoái lạc chạy ngang cơ thể. Anh có thể men theo tư tưởng của mình để đi đến những ngóc ngách nhất của bức chân dung. Bức chân dung này sẽ là một tấm gương kỳ quái nhất mà Dorian có thể soi vào và nhìn thấy lương tâm của chính mình. Dorian không chỉ là nhìn thấy thể xác của mình mà còn nhận ra hình dạng tật nguyền co quắp của linh hồn anh nữa.

Khi mùa đông đến, anh vẫn nhìn vào bức tranh trong lúc mùa xuân đang giãy giụa oằn oại, sắp tắt thở trước khi mùa hè ập đến. Rồi có lúc máu dâng lên mặt, căng cứng, biến khuôn mặt chân dung Dorian trở thành một mặt nạ bằng phấn đen với hai con mắt mọng tấy như chì đun lỏng, đê mê trì níu một thời thanh xuân trẻ đẹp như một thiên thần.

Không một nét đẹp huyền diệu nào trên khuôn mặt Dorian bên ngoài mất đi. Mọi xung động bên trong cơ thể chàng trai trẻ vẫn như thế. Anh vẫn giống những vị thần của Hy lạp. Anh sẽ mãi mãi mạnh mẽ, nhanh nhẹn, và bao giờ cũng hạnh phúc. Vĩnh cửu an toàn. Thế thì việc gì phải bối rối chỉ vì một bức tranh canvas? Dorian sẽ mãi mãi an toàn. Mọi sự nhất định sẽ như thế.

Dorian bắt đầu kéo bức rèm trở lại vị trí ban đầu để che bức tranh lại. Anh mỉm cười rồi đi vào phòng ngủ của mình khi người đàn ông giúp việc đã đang chờ sẵn. Một giờ đồng hồ sau anh chàng đã có mặt tại nhà hát và Henry lúc ấy cũng đang tựa mình trên ghế nệm bên trong nhà hát, đợi chờ.