dam ngồi nhìn nông trại mình mới tậu được với vẻ thỏa mãn. Chỉ mt phần rất ít đất đai trong nông trại của họ Sanchez là thu hoạch kém mà thôi. Trong đầu Adam đã mường tượng những mẫu lúa mì cao lớn tươi tốt, xung quanh viền bằng loại linh lăng thảo gần mé sông. Chàng có thể nghe phía sau lưng mình tiếng huyên náo của những bác thợ mộc đang đóng đục, ca bào vang dậy cả thung lũng Salinas để sửa sang ngôi nhà trong nông trại cũ của họ Sanchez. Bác làm vườn đã tỉa sửa lại những khóm hường xơ xác, trồng thêm phong lữ thảo, nhổ bớt một ít rau để xẻ một suối nước nhỏ chảy ngang qua khu vườn. Adam sửa sang lại mọi thứ cho vừa ý và để lại cho con cháu hưởng sau này luôn thể.

Chàng cũng chú ý đến chuyện ẩm thực. Chàng sai người đầu bếp Trung Hoa tóc bím đuôi sam làm một chuyến đặc biệt đến Pajaro để mua sắm một mớ nồi niêu xoong chảo, thùng bằng đồng và vật dụng bằng thủy tinh dùng cho nhà bếp.

Tạm thời Adam đưa Cathy vào ở tạm trong ngôi nhà phụ sơn trắng sạch sẽ để đợi nhà mới sắp làm xong và chờ sanh đứa con đầu lòng.

Chắc đứa bé sẽ chào đời trước khi ngôi nhà gạch mới hoàn thành. Nhưng Adam cũng chẳng vội vàng gì. Chàng vẫn kiên nhẫn chỉ huy công việc và thường nói:

- Tôi muốn ngôi nhà phải thật vững chắc, lâu bền, dùng loại đinh bằng đồng và gỗ cứng, để khỏi sét hay mục.

Chàng không cô đơn trong những bận rộn về tương lai. Cả thung lũng cả miền Tây đều như vậy cả.

Một người đàn ông có thể đưa gia đình từ một nông trại trên đồi xuống một cách vất vả trong chiếc xe ngựa có thùng xe lớn đóng bằng gỗ sồi. Vợ anh ta ẵm con ngồi dưới lớp rơm trong thùng xe cố giữ chặt răng và lưỡi khỏi va chạm mỗi khi bánh xe đụng phải đá và ụ đất. Trong lúc xe đang chạy, người cha tha hồ nghĩ ngợi. Tại sao trong khi chúng ta ngồi một cách sung sướng trong một chiếc xe ngựa rộng rãi đi ra phố King City chỉ trong ba tiếng đồng hồ, chúng ta còn mơ ước gì hơn trên đời này nữa?

Có nhiều người tiên tri rằng sẽ có những hệ thống dẫn thủy cho khắp thung lũng. Nhưng ai biết được bao giờ sẽ có?

Có người hơi điên lại nói rằng một ngày gần đây sẽ có cách, hoặc dùng tuyết băng, hoặc một cách nào khác để trồng được loại lê bự như loại hắn ta đang trồng trong tay tại Philadelphia.

Ở dưới phố người ta kháo nhau về những ống cống và loại cầu tiêu trong nhà. Một số người đã sắm được, cũng như về những loại đèn vòng cung ở các góc đ Salinas đã có rồi và cả điện thoại nữa. Tương lai của thung lũng rất sáng sủa và đầy hứa hẹn.

Adam Trask nuôi rất nhiều hi vọng ở tương lai, nhưng chàng cũng khá thỏa mãn với hiện tại. Chàng thấy lòng tràn ngập vui thỏa Khi nhìn Cathy ngồi yên lặng dưới ánh mặt trời với đứa con đang lớn dần trong bụng. Nước da nàng sáng ngời khiến chàng liên tưởng đến hình ảnh những vị thiên thần trong các tranh ảnh của lớp Thánh Kinh chủ nhật.

Một làn gió khẽ thổi qua mái tóc mượt mà của nàng hay khi nàng nhướng mắt lên, Adam cũng cảm thấy xao xuyến ngất ngây đến khổ sở.

Nếu Adam tỏ vẻ thỏa mãn với nông trại mới tậu của mình, Cathy cũng hài lòng không kém. Nàng có được đặc tính sẵn sàng quên những gì mình không đạt được và ráng chờ những gì mình có thể có. Cái thai đối với nàng là một rủi ro ngoài ý muốn. Nó là một cái bẫy kẹp cứng chân nàng lại. Nàng không có ý định sống ở đây sau khi bình phục, nhưng trước những câu hỏi của Adam, nàng đã đáp lại bằng những câu trả lời đặc biệt.

Nếu làm khác sẽ bất lợi và trái với bản chất kín đáo khôn khéo của nàng.

- Này cưng, em thấy vị trí ngôi nhà có tuyệt không? Cửa sổ nhìn xuống thung lũng tuyệt đấy chứ?

- Tuyệt lắm.

- Em xem, kể cũng hơi quá đáng khi anh chỉ nghĩ đến ông lão Sanchez cách đây một trăm năm. Ông ấy chắc phải nghiên cứu kĩ lắm khi chọn vị trí này để cất nhà. Em đâu có ngờ ông ấy đã biết sử dụng ống dẫn nước bằng cây gõ đỏ có đục sẵn. Bọn anh đào được một ít khúc cây như vậy.

- Hay quá hả! Chắc ông ấy là người thông minh lắm.

- Anh muốn tìm hiểu thêm về ông ấy. Em biết chuyện gì làm anh ngạc nhiên hơn hết không?

- Chuyện gì vậy anh?

- Anh ngạc nhiên vì không ngờ mình có được một Cathy.

Nàng mỉm cười thẹn thùng nhìn tránh qua chỗ khác:

- Vậy mà em tưởng chuyện lạ gì chứ!

- Ông ta giỏi hơn anh nhiều, anh chẳng có nghị lực hay mục đích, kể cả chút ham sống nào trước khi có em.

- Adam, anh đừng đề cao em quá đáng làm em ngại lắm.

- Vậy thì anh xin lỗi. Anh vụng về quá.

- Không, anh không có lỗi gì cả. Em chỉ muốn anh đừng nghĩ quá đáng như vậy. Này anh, cái sẹo trên trán em không tan được, em buồn quá. Anh thấy hôm nay có thâm đen hơn không?

- Không, không tệ lắm đâu.

Nhưng sự thực đúng như nàng nghĩ. Cái sẹo lớn bằng ngón tay cái. Chàng đưa ngón tay lại định sợ thử, nhưng nàng tránh đầu ra chỗ khác.

- Đừng anh. - Nàng khẽ phản đối.

Khi chàng đã bỏ đi làm việc, cặp mắt nàng lạnh lùng thờ thẫn. Nàng nặng nề trở người cho đỡ mỏi. Nàng đang chờ ngày sanh.

Lee, chú đầu bếp người Tàu, ra gần chỗ ghế nàng ngồi dưới gốc cây sồi lớn nhất hỏi:

- Bà chủ dùng “tà” không lớ?

- Không... ừ, cho tôi một tách nhé.

Nàng soi mói nhìn chú người làm, nhưng không thấu hiểu được qua cặp mắt đen sâu thẳm của gã. Nàng thấy hơi khó chịu về gã này. Cathay thường thấu rõ tâm tính của bất cứ người đàn ông nào, nhưng nàng không hiểu nổi gã này nghĩ gì trong đầu. Mặt gã gầy guộc nhưng vui vẻ.

Môi luôn luôn ở tư thế mỉm cười. Tóc gã kết thành một cái đuôi sam dài đen nhánh ở đầu mút thắt lại bằng một giải lụa đen, lủng lẳng trên lưng nhịp nhàng theo bước đi. Khi làm việc gì nặng nhọc gã quấn đuôi sam ấy quanh đầu cho gọn. Gã bận quần vải bó sát, áo thung kiểu Tàu, nút có viền.

Lúc nào rảnh rỗi, gã hay dấu hai bàn tay vào trong tay áo rộng, như thói quen của đa số người Trung Hoa thời đó.

- Tôi “lem” một cái bàn con “la” cho bà chủ lớ.

Nói xong gã hơi cúi người một cách lễ phép rồi quay vào.

Cathy nhìn theo gã. Không phải nàng sợ gì tên Lee, nhưng nàng không ưa gã chút nào.

*

Trong mùa hè, dòng sông Salinas cạn xợt ngưng hoạt động hoặc chỉ lưu lại một ít nước trong các hồ ao ở mức thấp. Cỏ héo úa dần. Nhìn qua lớp đất xỉn màu khô nẻ, Adam cảm nghiệm được mối lo lắng của người dân tại vùng California này. Ở Connecticut về mùa hạ, nếu miền quê không xanh tươi được có nghĩa là nó đang chết. Còn ở California, người ta chỉ thấy đất đai như đang bị một trận ốm trong những tháng thiếu mưa.

Adam sai Lee cầm một mảnh giấy đến nhà ông Hamilton mời ông ta đến trại chàng chơi để bàn về việc đào dùm cái giếng.

Ông Samuel đang ngồi dưới bóng cây hướng dẫn Tom làm một cái bẫy thú thật độc đáo, thì thấy Lee đánh chiếc xe ngựa của Adam Trask đến, Lee giấu hai bàn tay trong tay áo rộng ngồi đợi trong khi ông Samuel đọc mảnh giấy:

- Này Tom, ông Samuel bảo cậu con. Con có thể tiếp tục làm chuyện này trong lúc ba đi bàn chuyện đào giếng cho một anh bạn trẻ mới đến vùng này.

- Sao ba không cho con đi theo với? Ba không cần con giúp gì sao?

- Chỉ mới bàn công chuyện thôi chứ đã làm gì đâu mà cần con giúp! Về việc đào giếng, ba cần bàn luận lâu lắm. À, con thắng yên con Dosology giùm ba trong khi ba đi báo cho má con biết

- Tôi “lước” ông “li” mà, - Lee nói.

- Được rồi, tôi còn phải về nữa.

- Tôi “lưa” ông “dề”.

- Khỏi cần. - Samuel trả lời. - Tôi đem ngựa theo để cỡi về một mình cũng được rồi, - Ông Samuel ngồi trong xe, cạnh Lee. Con ngựa đã thắng sẵn yên cương lẽo đẽo chạy theo đằng sau xe.

Ông Samuel thân mật hỏi:

- Chú tên gì?

- Lee. Đó là họ cha của tôi. Ông cứ gọi là Lee cũng đủ rồi.

- Tôi có đọc nhiều sách vở viết về Trung Hoa. Chú ra đời bên Trung Hoa phải không?

- Không, sinh ở đây.

Samuel im lặng một lúc lâu trong khi chiếc xe ngựa chúi đầu chạy theo vết cũ xuống thung lũng.

- Lee. - Cuối cùng ông lên tiếng, - tôi không hiểu tại sao chú cũng như nhiều người Trung Hoa khác sinh đẻ tại đây từ nhỏ đến giờ mà Không nói sõi được tiếng Anh, trong khi bên Ái Nhĩ Lan có một bộ lạc kém cỏi, lưỡi cục mịch như củ khoai lang vẫn có thể nói được tiếng Anh bình dân trong vòng mười năm.

Lee ngượng ngạo nói:

- Tui “lói” theo những gì người Trung Hoa “lói”.

- Ờ... chắc chú có cái lý của chú. Tôi hỏi chơi cho vui vậy thôi. Đừng giận nhé!

Lee trố mắt nhìn ông. Cặp mắt màu nâu sẫm dưới hàng lông mi cong vênh mở lớn nhìn sửng một lát, rồi sáng ngời lên đầy vẻ thông cảm. Gã mỉm cười:

- Không có gì. Chúng tôi nói như vậy dễ hiểu hơn nên không muốn sửa đổi làm gì dù có thể nói bình thường như mọi người.

- Chú nói sao mà lạ lùng vậy? Tôi chẳng hiểu ý chú muốn nói gì?

- Tôi biết nói vậy ông khó tin, nhưng sự thật thì nếu tôi nói với một phu nhân hay một ông chủ nào bằng lối nói như tôi đang hầu chuyện với ông đây, thì họ sẽ không hiểu.

- Sao lại không hiểu?

- Họ chỉ muốn nghe lối nói ngọng nghịu đó. Nếu tôi nói đàng hoàng họ sẽ không hiểu. Ông là một người hiếm hoi có những ý kiến trái với những người khác. Họ chỉ muốn nghe những gì họ thích.

- Tôi không nghĩ như vậy. Chú biết rằng tôi rất thích nói chuyện với chú. Tôi muốn hỏi chú vài vấn đề.

- Ông cứ hỏi.

- Chẳng hạn việc bím tóc đuôi sam. Tôi được biết qua sách vở rằng lối bím tóc, đó là dấu hiệu của sự nô lệ. Người Mãn Châu bắt buộc người Hoa Nam phải để tóc như vậy phải không?

- Đúng như vậy.

- Vậy tại sao chú lại thích kiểu bím tóc đó ở đây?

- Tôi chỉ làm theo thói quen mà những người Trung Hoa khác thường làm. Đuôi sam là kiểu tóc chung của người Trung Hoa ở đây, ông biết như vậy mà.

Samuel cười sằng sặc.

- Tôi không biết phải giải thích thế nào hơn, - Lee nói. - À, chắc quê quán của ông không phải ở đây phải không?

- Không, quê tôi bên Ái Nhĩ Lan.

- Chỉ trong ít năm nữa, ông sẽ đồng hóa với người dân ở đây, trong khi tôi là người sinh trưởng tại Grase Valley này và đã từng theo học nhiều năm ở Đại học California, lại không bao giờ đồng hóa được. - Lee cho xe dừng lại dưới một tàn cây, nhảy xuống buộc dây cương vào gốc cây.

- Đã đến giờ ăn trưa, - Lee nói. - Tôi có mang theo một gói đồ ăn. Mời ông dùng tạm với tôi một ít nhé?

- Anh mời thì ăn ngay chứ. Chúng ta tới chỗ bóng mát kia ngồi. Tôi rất chú ý những lời anh vừa nói. Theo tôi nghĩ chắc anh sẽ về Trung Hoa.

Lee nhìn ông ta mỉm cười chua chát:

- Tôi đã về Trung Hoa rồi, nhưng không xong. Họ bảo rằng tôi giống như một con quỷ ngoại quốc và tiếng nói của tôi cũng vậy. Ông có tin hay không tùy ý. Tôi ở đây còn dễ thở hơn ở Trung Hoa nhiều.

Gã mở giấy bao một chai rượu nhỏ, hỏi:

- Ông uống với tôi một chút nhé? Thứ này đặc biệt của người Trung Hoa.

- Thứ gì vậy?

- “Diệu” mạnh của người Trung Hoa. Một loại “diệu” thuốc đặc biệt ngâm với oải hương.

Ông Samuel cầm chai rượu nhấm thử một chút rồi nói:

- Hơi giống mùi táo úng.

- Đúng, nhưng là thứ táo úng rất ngon. Ông thử nếm thêm một hớp kha khá xem sao.

Ông Samuel uống một ngụm rồi gật gù khen:

- Chú nói đúng. Ngon thật.

- Ông dùng với tôi vài miếng bánh kẹp thịt, với đồ chua và lon sữa này.

Ông Samuel cắn một iếng bánh và nói:

- Chú chu tất lắm. Tôi muốn hỏi chú thêm nhiều câu nữa.

- Tôi đoán câu hỏi kế tiếp của ông có phải là: Tại sao tôi lại bằng lòng với thân phận tôi đòi phải không?

- Chú có vẻ khó chịu về câu hỏi đó không?

- Đối với ông thì không. Tôi không thấy tại sao làm một người giúp việc lại bị coi là mất danh giá được! Theo tôi, đó là cách ẩn thân hay nhất của một triết nhân lúc mệt mỏi. Nếu được quan niệm đúng đắn, đó là một chỗ đứng vững vàng và yên ổn. Tôi không hiểu tại sao nhiều người không dám nhận đó là một nghề.

- Nhưng đời sống của người đó quá cô đơn. - Samuel nhận xét.

- Đó là khuyết điểm duy nhất của nghề này, - Lee nhìn nhận. - Tôi có nghĩ đến việc tới San Francisco thử một nghề nào khác.

- Anh định mở tiệm giặt ủi hay mở hiệu tạp hóa.

- Không. Đã có quá nhiều tiệm giặt ủi và hiệu tạp hóa của người Trung Hoa rồi. Có lẽ tôi sẽ mở một hiệu sách. Cũng có thể chưa chắc. Tôi gần như mất hết sáng kiến rồi.

*

Buổi chiều Samuel và Adam cỡi ngựa đi quan sát quanh khu đất. Gió chiều theo thường lệ thổi tốc lớp bụi đất màu vàng lên cao.

- Ồ, chỗ đất này tốt quá. Thật là một miếng đất hiếm thấy.

Adam nhận xét:

- Tôi có cảm tưởng gió thổi mòn dần từng lớp đất.

- Không đâu. Gió chỉ làm xáo trộn chút ít thôi. Anh bị mất một ít qua phần đất của nhà họ James, nhưng anh sẽ nhận lại một ít từ nông trại của nhà họ Sontheys

- Có lẽ đúng như ông nói. Nhưng tôi không thích gió. Gió làm tôi cảm thấy khó chịu.

- Không ai thích gió dai. Súc vật cũng sợ gió nữa là. Dưới thung lũng xa kia, tôi thấy người ta có trồng những cây sanh gôm để chắn gió. Họ nói rằng loại cây này mỗi năm cao trên ba thước. Sao anh không trồng vài hàng thử xem.

- Một ý kiến rất hay. Nhưng thứ tôi cần nhất là nước. Nếu có đủ nước tôi định trồng loại linh lăng thảo.

- Loại đó chẳng có giá bao nhiêu.

- Tôi đã nghĩ đến khía cạnh đó. Cách đây vài tuần, tôi có viếng qua các vùng Green Field và Gonzales. Một số người Thụy Sĩ đã di cư đến đó. Họ có nuôi vài bầy bò sữa thật xinh, và mỗi năm họ cắt được bốn mùa linh lăng thảo.

- Tôi có nghe nói về họ. Họ mang giống bò cái từ Thụy Sĩ qua đây.

- Mặt Adam sáng lên với những chương trình dự định.

- Tôi cũng muốn làm như họ. Nuôi bò sữa để làm bơ và pho mát bán, số sữa thừa để nuôi heo thì tuyệt!

- Vậy là anh đã bắt đầu đem lại niềm tin lớn lao cho thung lũng này.

- Tương lai anh đầy hứa hẹn lắm.

- Với điều kiện nếu tôi có nước đầy đủ.

Adam chỉ một khoảng đất rộng bằng phẳng phía bên trái mọc đầy loại hoa dại thấp, hỏi:

- Ông có thể đào giếng ở đó được không?

- Tôi chưa biết được, ông Samuel đáp. Để tôi xem kĩ đã.

Ông xuống ngựa, trao dây cAdam, cầm theo một chạng cây có hai nhánh. Hai bàn tay ông cầm hai nhánh chẻ, đưa phần gốc ra trước, chậm rãi bước tới. Bước chân ông đi quanh quẹo. Có khi ông cau mày bước lùi lại vài bước, rồi bắt đầu bước tới. Adam cỡi ngựa chậm chạp theo đằng sau, một tay dắt theo con ngựa của ông Samuel.

Adam chăm chú nhìn theo nhánh cây trên tay ông Samuel. Chàng thấy chạng cây lay động và chúi xuống một chút như có một con cá vô hình táp phải mồi kéo rịt đầu cần câu xuống. Nét mặt ông Samuel căng thẳng vì hoàn toàn chú tâm vào công việc. Ông tiếp tục đi loạng choạng cho đến Khi đầu mút nhánh cây trên tay ông như bị kéo mạnh xuống, ông chậm rãi vạch một vòng, nhổ một mớ cây dại ném qua một bên. Ông bước ra khỏi vòng tròn vừa vạch một quãng, đưa chạng cây lên hướng vào chỗ làm dấu. Khi ông đến gần, chạng cây lại chúi mũi xuống. Ông lên tiếng:

- Có thể đào giếng ở đây được rồi. Không cần phải đào sâu. Mạch Khá mạnh, nên nhiều nước lắm. - Ông bỏ một nhánh cây cắm vào chỗ đất vừa khám phá để làm dấu. Ông cũng lấy chân đá rạp các bụi cây cỏ để nay mai dễ tìm thấy lại hơn.