Books are a refuge, a sort of cloistral refuge, from the vulgarities of the actual world.

Walter Pater

 
 
 
 
 
Tác giả: Louisa M. Alcott
Thể loại: Tuổi Học Trò
Biên tập: Lê Huy Vũ
Upload bìa: Lê Huy Vũ
Số chương: 24
Phí download: 4 gạo
Nhóm đọc/download: 0 / 1
Số lần đọc/download: 2325 / 42
Cập nhật: 2019-05-14 10:23:37 +0700
Link download: epubePub   PDF A4A4   PDF A5A5   PDF A6A6   - xem thông tin ebook
 
 
 
 
Chương 6 - Các Cuộc Thăm Viếng
i nào, chị Jo. Đã đến giờ rồi.
– Đến giờ gì vậy?
– Chị không định nói rằng đã quên lời hứa đi cùng em thực hiện sáu cuộc thăm viếng ngày hôm nay đấy chứ?
– Trong đời chị đã làm khá nhiều điều ngu ngốc, nhưng chị không nghĩ mình điên đến mức hứa thực hiện sáu cuộc viếng thăm trong một ngày, trong khi một cuộc cũng đủ khiến chị phát ốm cả tuần liền.
– Đúng mà, chị đã hứa rồi, chị em mình đã thỏa thuận rồi. Em phải vẽ xong bức chân dung của chị Beth bằng bút chì, còn chị thì phải đi cùng em đến thăm hàng xóm của chúng ta.
– Nếu đúng như thế thì đó là thỏa thuận. Và chị giữ lời theo thỏa thuận, đồ cho vay nặng lãi kia! Mây đang ùn lên đằng đông kia kìa. Thời tiết xấu, chị không đi đâu.
– Chị đừng có nói nhảm nữa. Thời tiết đang đẹp, không thể có mưa và chị luôn tự hào là người biết giữ lời hứa. Vậy thì hãy biết điều nào, đi thực hiện nghĩa vụ của chị, rồi chị sẽ được yên trong sáu tháng liền.
Lúc ấy, Jo đặc biệt chú tâm vào việc may vá vì cô là thợ may cho cả gia đình. Và cô rất tự tin vì cô có thể sử dụng cây kim tốt không thua gì ngòi bút. Thật là bực mình khi bị bắt đi đúng lúc sắp được thử áo lần thứ nhất. Và phải bó buộc trong bộ cánh trang trọng nhất, vào một ngày nóng bức tháng bảy. Jo rất ghét những buổi viếng thăm trịnh trọng và chỉ bắt buộc làm việc đó khi Amy đã mặc cả hoặc hối lộ cô thứ gì đó, hoặc do đã trót hứa. Lần này thì không thoát được rồi. Vừa buông cây kéo xuống, vừa phản đối rằng cô ngửi thấy mùi sấm sét, cô tạm gác công việc lại, chụp lấy chiếc mũ và găng tay với vẻ mặt cam chịu rồi thông báo với Amy rằng nạn nhân đã sẵn sàng.
– Chị Jo, chị có thể khiến cho một vị thánh nổi giận! Chị không định đi thăm viếng với bộ dạng như thế chứ? – Amy kêu lên, săm soi cô chị với vẻ sửng sốt.
– Sao lại không? Chị gọn gàng, mát mẻ và thoải mái, rất thích hợp cho một ngày nóng bức như hôm nay. Nếu như thiên hạ quan tâm đến áo quần của chị hơn là chính bản thân chị thì chị không muốn gặp họ. Em có thể ăn mặc lịch sự cho cả hai chúng ta, và tỏ ra duyên dáng như ý em. Ăn mặc đẹp rất hợp với em. Còn với chị thì không, và mấy thứ trang sức chỉ khiến chị bực mình mà thôi.
– Trời ơi! – Amy thở dài. – Giờ thì chị ấy thích làm điều trái ngược và sẽ khiến mình phát khùng trước khi mình có thể làm cho chị ấy đâu vào đấy. Em rất biết rằng việc đi thăm viếng hôm nay không lấy gì làm sung sướng, nhưng đó là một món nợ của chúng ta đối với xã hội, và không ai có thể làm việc này ngoài chị và em ra. Chị Jo, em sẽ làm bất kì điều gì cho chị nếu chị chịu ăn mặc đàng hoàng và đi cùng em, giúp em làm tròn bổn phận. Chị có thể nói năng trơn tru, trông quý phái và ứng xử đâu ra đấy khi chị muốn, khiến em thật hãnh diện về chị. Em sợ khi đi ra ngoài một mình. Hãy đi cùng và che chở cho em.
– Em là một cô bé lắm mưu mẹo và khéo dụ dỗ bà chị hay càu nhàu của em theo kiểu đó. Chị tự hỏi không biết cái nào phi lí hơn, việc xem chị như là một người quý phái hay việc em sợ phải đi ra ngoài một mình. Thôi, chị sẽ đi vì cần phải như thế và chị sẽ cố gắng hết mình. Em sẽ là người chỉ huy cuộc viễn chinh này, và chị sẽ tuân lệnh tuyệt đối, như thế đã được chưa? – Jo nói, thái độ đột ngột thay đổi từ chỗ ương ngạnh sang vẻ thuần phục cừu non.
– Chị đúng là một thiên thần! Vậy thì hãy mặc chiếc váy đẹp nhất của chị vào rồi em sẽ nói cho chị biết cần phải đi đứng như thế nào ở từng nơi một. Như vậy chị sẽ tạo được ấn tượng tốt. Em muốn mọi người yêu mến chị và chắc chắn là như vậy nếu như chị cố gắng tỏ ra dễ thương một chút thôi. Chị chải đầu tóc gọn gàng đi rồi cài một đóa hồng lên mũ. Được rồi đấy! Trông chị thật trang nhã trong bộ váy này. Dùng đôi găng tay mỏng và chiếc khăn tay thêu ấy. Chúng ta ghé qua nhà chị Meg, và mượn chị ấy cái ô trắng, như thế chị có thể dùng cái ô màu chim câu của em.
Amy vừa mặc quần áo vừa đưa ra các mệnh lệnh và Jo làm theo; tuy nhiên không phải là không phản đối, vì cô thở dài khi mặc chiếc áo phin nõn mới, cau mày vẻ khó chịu khi thắt nơ quai mũ, bực bội loay hoay với mấy cái ghim khi đeo cổ áo, nhăn mặt khi rút chiếc khăn tay ra, vì các hình thêu khiến cho mũi cô khó chịu chẳng kém gì nhiệm vụ hiện giờ đối với cảm xúc của cô vậy. Và khi cố nhét bàn tay vào đôi găng tay bó với ba cái cúc và một cái ngù, như là nét duyên dáng cuối cùng, cô xoay về phía Amy với vẻ mặt nghiêm chỉnh đến ngây ngốc, nói một cách hiền lành:
– Chị cực kì khổ sở. Nhưng nếu như em thấy là chị coi được, thì chị chết vì sung sướng đấy.
– Trông chị hết sảy rồi. Hãy xoay chậm một vòng và để em nhìn kĩ xem nào.
Jo xoay người và Amy sửa sang đôi chỗ, rồi lùi lại một chút, đầu nghiêng sang bên, ngắm nhìn chị gái.
– Vâng, được rồi. Nhất là đầu chị, vì chiếc mũ trắng với bông hoa hồng thật là tuyệt. Hãy căng vai lên và để tay thoải mái. Không sao, nếu như găng tay của chị hơi chật một chút. Có một việc chị nên làm, chị Jo à, đó là choàng thêm một cái khăn. Em không quàng được. Nhưng chị quàng lại rất đẹp. Em thật vui là bà March đã tặng chị cái khăn dễ thương kia. Nó thật giản dị, nhưng đẹp. Mấy nếp gấp trên cánh tay trông rất nghệ thuật. Áo măng tô của em đã ngay ngắn chưa? Em cài hết cúc áo chưa nhỉ? Em thích đi giày cao cổ để khoe đôi chân đẹp, mặc cho mũi em không xinh cho lắm.
– Em là người của cái đẹp và niềm vui bất tận. – Jo nhận xét, nhìn qua kẽ ngón tay chiếc lông chim màu lam nổi bật trên mái tóc vàng, vẻ sành sỏi. – Thế tôi phải kéo lê chiếc váy đẹp nhất của tôi trên bụi đất, hay là vén nó lên, thưa bà?
– Chị nâng nó lên khi bước đi, nhưng thả nó xuống khi vào nhà. Kiểu áo dài phết đất hợp với chị nhất. Và chị nên tập nâng vạt áo một cách duyên dáng. Chị mới cài phân nửa cổ tay áo, hãy cài nốt đi. Chị sẽ không bao giờ trông chỉnh tề nếu như chị không lưu ý đến mấy chi tiết nhỏ đó vì chúng tạo nên tổng thể đẹp mắt.
Jo thở dài và bắt đầu cởi cúc găng tay ra để cài cúc tay áo. Rốt cuộc thì mọi việc cũng xong và họ lên đường. “Đẹp như tranh”, vú Hannah quả quyết khi nghiêng người qua cửa sổ để nhìn theo hai chị em.
– Nào, chị Jo, gia đình Chester tự cho mình là những người lịch lãm, vì vậy em muốn chị thể hiện cách ứng xử trang nhã nhất. Đừng đưa ra những nhận xét cộc lốc hay làm những việc kì quặc, chị nhé! Chị hãy bình tĩnh, đứng đắn và nghiêm trang – như thế mới an toàn và quý phái. Chị có thể làm điều đó dễ dàng trong mười lăm phút. – Amy nói khi cả hai đến địa chỉ đầu tiên sau khi đã mượn Meg cái ô màu trắng và được cô chị cả hai tay bế hai đứa nhỏ ngắm nghía kĩ càng.
– Xem nào, bình tĩnh, đứng đắn, nghiêm trang… rồi, chị nghĩ là có thể hứa điều đó. Chị đã đóng vai một thiếu nữ đứng đắn trên sân khấu, cho nên chị sẽ thử đóng vai đó lại. Khả năng của chị rất lớn, rồi em sẽ thấy. Cứ yên tâm đi, em gái.
Amy cảm thấy nhẹ nhõm, nhưng Jo tinh quái lại làm theo đúng những gì em đã dặn, từng lời một. Cho nên, suốt buổi thăm viếng đầu tiên, cô ngồi im, từng nếp váy được vuốt thật ngay ngắn, điềm tĩnh như biển mùa hè, lạnh lùng như một tảng băng và im lặng như tượng nhân sư. Bà Chester đã nhắc tới “cuốn tiểu thuyết hấp dẫn” của cô và các cô thiếu nữ nhà Chester thì gợi về các buổi tiệc, dã ngoại, chương trình ca nhạc kịch và thời trang một cách vô ích. Jo chỉ đáp lời bằng một nụ cười, một cái gật đầu, một tiếng “Vâng” thật khiêm tốn hoặc tiếng “Không” khá lạnh nhạt. Amy đã cố phát tín hiệu “Nói chuyện đi” cho chị gái, tìm cách kéo cô ra ngoài và dùng chân hích chị một cách vô vọng. Jo ngồi đấy như thể hoàn toàn không ý thức được gì hết, với thái độ lạnh băng và vô cảm.
– Cô con gái lớn nhà March đúng là kênh kiệu và chẳng ra làm sao cả! – Đó là lời nhận xét của một cô gái con chủ nhà khi cửa vừa khép lại sau lưng hai người khách nhưng không may lại để họ nghe thấy.
Jo phì cười ngoài hành lang, nhưng Amy có vẻ bực vì những lời căn dặn của em đã không đạt được mục đích, và đương nhiên là em trách móc Jo.
– Tại sao chị lại xử sự kì vậy? Em chỉ muốn chị thật đúng mực và nghiêm trang, vậy mà chị lại biến mình thành một tảng đá. Chị hãy cố tỏ ra lịch thiệp ở gia đình nhà Lamb. Chị hãy chuyện trò như các cô gái khác, hãy tỏ ra quan tâm đến váy áo, những chuyện trai gái tán tỉnh nhau và tất cả những chuyện tầm phào mà người ta sẽ kể. Họ thuộc về thế giới thượng lưu, họ là những người đáng để cho ta giao thiệp và em nhất quyết phải gây ấn tượng tốt với họ.
– Chị sẽ rất dễ thương. Chị sẽ tán chuyện và cười đùa, sẽ tỏ thái độ sợ hãi hay cảm phục đối với bất kì chuyện tầm phào nào mà em muốn. Chuyện này làm cho chị thấy vui và chị sẽ cố bắt chước làm một “thiếu nữ quyến rũ”. Chị có thể làm được vì chị có cô May Chester làm mẫu; chị sẽ làm còn tốt hơn cô ấy. Để rồi xem gia đình Lamb có phải nói: “Cô Jo March thật là một thiếu nữ đáng yêu, sôi nổi!” không nhé!
Amy cảm thấy rất lo, vì khi Jo muốn đùa thì chẳng ai biết được đến khi nào cô mới chịu dừng. Gương mặt Amy đờ ra khi thấy chị gái tự tin bước vào phòng khách, nồng nàn ôm hôn tất cả các cô gái, mỉm cười thật duyên với các chàng trai, và tham gia vào cuộc chuyện trò với một tình thần khiến cho những người có mặt phải ngạc nhiên. Amy bị bà Lamb giữ rịt lấy vì bà rất thích em và em buộc phải nghe câu chuyện cà kê về cơn tai biến mới đây của ông Lucretia, trong khi ba chàng trai lượn qua lượn lại gần đó, chờ đợi lúc câu chuyện tạm ngưng để họ có thể chạy vào giải cứu em. Trong tình cảnh đó, em không thể kiểm soát được Jo, lúc này như bị tinh thần nghịch ngợm xâm chiếm, nói thao thao bất tuyệt không thua gì bà cụ. Cả một nhóm vây quanh Jo và Amy cố căng tai ra để nghe xem chuyện gì đang diễn ra. Những câu được câu mất khiến em hết sức dè chừng, những cặp mắt tròn xoe và những cánh tay đưa lên trời khiến em tò mò, và những tràng cười liên tục khiến em muốn hòa mình vào không khí vui vẻ đó. Ta có thể tưởng tượng được tâm trạng bồn chồn của em khi nghe những mẩu hội thoại thế này:
– Cô ấy cưỡi ngựa rất giỏi. Ai dạy cô ấy vậy?
– Không ai dạy hết. Em nó tự tập leo lên lưng ngựa, cầm dây cương và ngồi cho ngay ngắn trên một bộ yên cương cũ đặt lên một cành cây. Giờ thì em nó cưỡi được tất cả vì không biết sợ là gì. Người coi chuồng ngựa cho em nó thuê ngựa với giá rất rẻ, vì em nó dạy cho ngựa quen với việc cõng các quý cô trên lưng. Em ấy rất say mê nên tôi thường phải nhắc nhở rằng nếu như mọi việc không suôn sẻ thì em nó có thể làm nghề dạy ngựa để kiếm sống.
Nghe những lời như thế Amy gần như không kiềm chế được, vì Jo giới thiệu em như một thiếu nữ bạo dạn, điều mà em rất ghét. Nhưng em biết làm gì bây giờ? Vì bà cụ đang nói dở câu chuyện, và câu chuyện còn lâu mới kết thúc thì Jo lại tiếp tục kể nhiều chuyện còn kì quặc hơn, và phạm nhiều sai lầm khủng khiếp hơn.
– Phải, hôm đó Amy hoàn toàn tuyệt vọng, vì tất cả số ngựa tốt đều đã được chọn hết, mà trong ba con còn lại thì một con bị bại, một con mù và con kia thì dở chứng bất kham đến nỗi ta phải nhét đất vào mồm nó trước khi nó chịu xuất phát. Thật là một con vật tuyệt vời cho một buổi lễ vui vẻ, phải vậy không?
– Thế cô ấy đã chọn con nào? – Một trong số các chàng trai đang cười ha hả cất tiếng hỏi, tỏ ra rất thích câu chuyện.
– Không chọn con nào cả; em nó nghe nói có một con ngựa ở trang trại bên kia sông và mặc dù chưa có quý cô nào từng cưỡi nó cả nhưng em nó quyết định thử, vì con ngựa ấy rất đẹp và thông minh. Những cố gắng của em nó thật cảm động. Không có ai để dắt ngựa đến chỗ yên cương cả, vì vậy em nó mang yên cương đến chỗ ngựa. Cô em cưng của tôi chèo thuyền vượt sông, đội yên cương trên đầu và đến chuồng ngựa trước sự ngạc nhiên tột độ của ông già!
– Thế cô ấy có cưỡi con ngựa không?
– Dĩ nhiên là có, và đã trải qua quãng thời gian thật tuyệt. Tôi đã tưởng sẽ nhìn thấy em nó được khiêng về nhà, xương cốt gãy rời, nhưng em nó đã điều khiển được con ngựa và là linh hồn của buổi lễ.
– Ồ, thật là gan dạ! – Và cậu Lamb ném một cái nhìn tán thành về phía Amy, cậu ngạc nhiên không biết mẹ cậu đã nói gì khiến cho cô gái đỏ mặt và có vẻ không thoải mái.
Em lại càng đỏ mặt và không thoải mái một lát sau đó, khi câu chuyện chuyển sang đề tài áo quần. Một cô gái hỏi Jo đã tìm đâu ra chiếc mũ màu nhạt mà cô đang đội và cô Jo ngu ngốc kia, thay vì nói tên một cửa hàng nơi mua chiếc mũ cách đó hai năm, thì lại trả lời với vẻ thành thật không cần thiết:
– Ồ, Amy vẽ đấy. Các chị không thể tìm thấy những gam màu dịu như thế trên thị trường vì chúng tôi tự làm lấy ở nhà. Thật là thú vị khi ta có một cô em nghệ sĩ.
– Thật là một ý tưởng độc đáo! – Cô Lamb thốt lên và cô thấy Jo thật vui tính.
– Cái đó không là gì so với vài màn trình diễn xuất sắc của em nó. Không có cái gì mà em nó không biết làm cả. Tại sao ư? Em nó muốn có một đôi giày cao cổ màu xanh lơ cho bữa tiệc của Sallie, thế là em chỉ việc sơn đôi giày cao cổ trắng của em với màu xanh da trời đáng yêu nhất mà các bạn từng thấy, và chúng trông giống y như bằng sa tanh. – Jo nói thêm với vẻ tự hào về những thành tích của em gái khiến cho Amy bực tức đến mức em thật sự rất muốn ném chiếc hộp đựng danh thiếp của mình vào đầu chị gái.
– Hôm trước chúng tôi đã đọc một truyện cô viết và chúng tôi rất thích truyện đó. – Cô con gái lớn nhà Lamb nói, vì cô muốn khen nữ văn sĩ trẻ tuổi nhưng cô này lại không hề thích việc đó.
Mỗi lời nhắc đến các “tác phẩm” của cô luôn gây một ảnh hưởng xấu với Jo. Cô luôn tỏ ra cứng nhắc, tỏ vẻ bị xúc phạm hoặc thay đổi ngay đề tài với một nhận xét cộc lốc.
– Tôi lấy làm tiếc là chị không tìm thấy gì hay hơn để đọc. Tôi viết mấy chuyện tầm phào đó chỉ vì chúng bán được và những người tầm thường thích đọc chúng. Mùa đông năm nay các chị có đi New York không?
Vì cô Lamb rất thích truyện ngắn đó nên những lời vừa rồi chẳng thể hiện thái độ hàm ơn hay khen ngợi tí nào. Vừa buột miệng nói xong, Jo hiểu rằng mình đã phạm sai lầm. Nhưng vì lo ngại sẽ làm cho tình thế tồi tệ hơn, cô bỗng nhớ ra cô phải là người ra dấu hiệu rút lui trước. Cô làm việc này đột ngột đến mức khiến cho ba người kia im bặt khi chưa nói hết câu.
– Amy, chúng ta phải xin phép thôi. Xin tạm biệt các chị. Hãy đến thăm chúng tôi một ngày gần đây nhé. Chúng tôi mong chờ các bạn đến chơi. Tôi không dám mời anh, thưa anh Lamb, nhưng nếu như anh hạ cố đến, thì tôi không nỡ lòng nào đuổi anh về!
Jo nói câu sau cùng này và bắt chước giọng của May Chester giống đến nỗi Amy phải bước nhanh ra khỏi phòng vì em vừa muốn cười vừa muốn khóc cùng một lúc.
– Chị làm tốt chứ? – Jo hỏi khi cả hai đã ra khỏi nhà.
– Không còn gì tồi tệ hơn. – Amy trả lời như quất vào người. – Tại sao chị lại kể những chuyện yên cương, mũ mãng, giày ủng của em và đủ thứ chuyện khác như thế chứ?
– Có sao đâu. Những chuyện đó hài hước và giúp cho mọi người vui! Họ biết là chúng ta nghèo, cho nên chẳng việc gì phải giả vờ rằng chúng ta có người chăm sóc ngựa, chúng ta mua ba bốn chiếc mũ mỗi mùa và có cuộc sống sung túc, dễ dàng như họ.
– Chị đâu cần phải kể cho họ nghe về những thủ thuật của chúng ta và trưng cảnh nghèo khó của nhà ta ra một cách không cần thiết như thế. Chị không có một tí sĩ diện nào và sẽ chẳng bao giờ biết lúc nào thì nên giữ mồm giữ miệng và lúc nào thì nên nói. – Amy tuyệt vọng nói.
Cô Jo tội nghiệp mặt buồn so, lặng lẽ dùng khăn tay chà lên mũi, như thể đang tự phạt những việc làm khinh suất của mình.
– Thế bây giờ chị nên cư xử như thế nào ở gia đình này? – Cô hỏi khi họ đến gần ngôi nhà thứ ba.
– Tuỳ chị. Em không dính vào nữa! – Amy đáp cụt ngủn.
– Thế thì chị sẽ vui đùa. Có mấy đứa con trai ở đấy và chúng ta sẽ có một khoảng thời gian thật thoải mái. Chúa biết cho là chị cần thay đổi một chút vì sự lịch lãm ảnh hưởng xấu tới sức khỏe của chị. – Jo làu bàu, bị chạm tự ái vì không thể làm cho người ta vừa lòng được.
Thái độ đón tiếp nhiệt tình của ba chàng trai cao lớn và mấy đứa bé xinh xắn làm dịu đi cảm giác bực bội của Jo. Để cho Amy chuyện trò với bà chủ nhà và anh chàng Tudor cũng mới đến chơi, Jo chuyện trò với đám thiếu niên và thấy sự đổi thay này thật tươi mát. Cô chăm chú nghe kể về các chuyện ở trường học, vuốt ve mấy con chó săn và mấy con chó nhỏ mà không nói gì, hoàn toàn đồng ý rằng “Tom Brown là người trung hậu” bất kể hình thức lời khen tặng không lấy gì làm thích hợp cho lắm. Và khi một chàng trai đề nghị ra thăm bể nuôi rùa của cậu thì cô mau mắn nhận lời, khiến bà mẹ mỉm cười với cô trong khi sửa lại chiếc mũ trông thật thảm hại do mấy lần ghì chặt của các cậu con trai khỏe như mấy chú gấu nhưng thật tình cảm và thân thiết với bà hơn là kiểu tóc hoàn hảo nhất nào từ tay một phụ nữ Pháp đầy cảm hứng.
Để mặc chị gái làm gì thì làm, Amy tận hưởng hết mình cuộc viếng thăm. Một người bác của Tudor kết hôn với một phụ nữ Anh vốn có họ hàng xa với một huân tước. Amy tỏ ra nể trọng cả gia đình họ. Vì mặc dù được sinh ra và nuôi dạy tại Mĩ nhưng em rất tôn sùng các danh vị chức tước – tức là vẫn có lòng trung thành, dù không được thừa nhận, đối với niềm tin trước kia dành cho các vị vua chúa. Chính lòng trung thành ấy đã dựng nên quốc gia dân chủ nhất dưới cõi trần và vẫn cần phải làm gì đó với thứ tình yêu mà quốc gia non trẻ còn giữ đối với quốc gia lớn tuổi kia, như tình yêu của một người con trai cao lớn dành cho một bà mẹ nhỏ thó độc đoán, người vẫn giữ chặt lấy cậu khi có thể, và để cho cậu ra đi với lời nhiếc mắng chia tay khi cậu chống đối. Tuy nhiên, mặc dù thấy thỏa mãn được chuyện trò với một người họ hàng xa của giới quý tộc Anh, Amy cũng không quên giờ giấc. Khi đã qua một quãng thời gian thích hợp, em miễn cưỡng bứt mình ra khỏi cái xã hội quý phái này và đưa mắt tìm Jo, hi vọng là người chị gái khó sửa đổi của em không bị rơi vào bất kì tình trạng nào có thể gây tai tiếng cho tên tuổi gia đình March.
Có thể còn tồi tệ hơn, nhưng Amy chỉ cho là hơi tệ. Vì Jo ngồi trên bãi cỏ, một đám con trai bao quanh, và một con chó chân bẩn thỉu đang nằm đè lên bộ váy áo đẹp nhất của cô. Cô đang kể những trò nghịch ngợm của Laurie cho đám cử tọa đầy ngưỡng mộ nghe. Một đứa bé dùng chiếc ô yêu quý của Amy để chọc rùa, đứa khác thì ăn bánh mì ngọt ngay phía trên chiếc mũ của Jo và đứa thứ ba thì dùng găng tay của cô làm bóng.
Mọi người đều đang rất thoải mái. Và khi Jo lấy lại các món đồ bị hư hại của mình để ra về thì cả lũ đi theo cô, nài nỉ cô lại tới chơi, vì “nghe kể về mấy trò nghịch ngợm của Laurie thật là nhộn!”
– Mấy cậu bé tuyệt vời, phải không? Sau cuộc viếng thăm này chị thấy mình trẻ hẳn ra và rất sảng khoái. – Jo tuyên bố, thong thả bước đi, hai tay chắp sau lưng, phần vì thói quen và phần để che giấu chiếc ô dính đầy bùn.
– Vì sao chị luôn tránh mặt anh Tudor? – Amy hỏi, khôn ngoan cố kiềm chế không bình luận gì bộ dạng lôi thôi của Jo.
– Chị không thích anh ta; anh ta hay lên mặt, khinh rẻ các chị gái mình, làm cho bố anh ta lo lắng và không biết nói năng lễ phép với mẹ. Laurie bảo anh ta phóng đãng, và chị không coi anh ta là người đáng để làm quen.
– Ít nhất thì chị cũng phải đối xử với anh ấy một cách lịch sự. Chị chỉ lạnh lùng gật đầu chào anh ấy; trong khi vừa rồi chị còn cúi mình và mỉm cười rất nhã nhặn với Tommy Chamberlain con ông chủ cửa hàng tạp hóa. Phải chi chị đảo ngược cái gật đầu cúi mình thì sẽ tốt biết bao. – Amy nói đầy trách móc.
– Không, còn lâu nhé! – Jo ngoan cố phản đối. – Chị chẳng thích, tôn trọng hay thán phục gã Tudor, mặc dù cháu gái họ của cháu trai của bác của ông anh ta là họ hàng xa của một huân tước. Tommy nghèo khó, rụt rè, tốt bụng và thông minh. Chị có cảm tình với anh ấy và muốn tỏ rõ điều đó, vì anh ấy là một người quân tử mặc dù không lấy gì làm khá giả.
– Tranh cãi với chị không ích gì cả. – Amy bắt đầu.
– Không ích lợi gì cả, cưng ạ! – Jo cắt ngang, – Vậy thì chúng ta nên tỏ ra dễ mến và để lại một tấm thiệp ở đây, vì gia đình King chắc chắn không có nhà, và chị vô cùng biết ơn họ về điều này.
Hộp đựng danh thiếp của gia đình đã làm xong nhiệm vụ của nó. Hai cô gái tiếp tục đi, và Jo lại thốt ra lời cảm tạ nữa khi đến ngôi nhà thứ năm và được thông báo là các cô gái nhà này đang bận.
– Giờ thì chị em mình về nhà thôi, và chẳng cần bận tâm chuyện đến thăm bà March hôm nay. Chúng ta có thể chạy đến đó lúc nào cũng được và thật là đáng tiếc khi chúng ta phải kéo lê bộ váy áo đẹp nhất của ta trong bụi bặm, khi chúng ta đang mệt và bực mình.
– Xin chị nói cho riêng chị thôi. Bà rất thích trông thấy chúng ta ăn mặc đẹp và đến thăm bà. Đây chỉ là chuyện nhỏ, nhưng khiến bà vui và em không tin việc này sẽ làm hư mọi thứ của chị hơn là để một con chó bẩn thỉu và mấy đứa nhỏ dơ dáy bôi bẩn. Cúi xuống đi để em phủi mấy mẩu vụn bánh trên mũ chị.
– Em thật dễ thương, Amy à! – Jo nói rồi nhìn chiếc áo lấm lem của mình và liếc sang chiếc áo lúc nào cũng sạch sẽ, phẳng phiu của em gái. – Chị ước gì, với chị thực hiện những việc nho nhỏ để làm vừa lòng mọi người cũng dễ dàng như với em. Chị cũng có nghĩ đến đấy chứ, nhưng mất quá nhiều thời gian, vì vậy chị chờ có dịp để làm một việc lớn và bỏ qua các việc vặt. Nhưng rốt cuộc thì em có lí, chị nghĩ vậy.
Amy mỉm cười, dịu lòng ngay lập tức, và nói bằng giọng dịu dàng:
– Phụ nữ cần phải học cách làm cho mình dễ thương, nhất là những phụ nữ nghèo khó. Vì họ không có cách nào khác để đền đáp sự ân cần mà họ nhận được. Nếu như chị nhớ kĩ điều này và áp dụng nó thì chị sẽ khá hơn em, vì chị có nhiều ưu điểm hơn em.
– Chị là một kẻ quái gở và sẽ luôn như vậy, nhưng chị sẵn sàng công nhận là em có lí. Đối với chị, liều mạng vì một người còn dễ hơn là phải giả bộ làm cho người đó vừa lòng. Quả là một bất hạnh lớn khi ta có những tình cảm yêu ghét mạnh mẽ như vậy, đúng không?
– Sẽ càng bất hạnh hơn nếu như ta không thể che giấu chúng. Thật ra em cũng không ưa anh Tudor chẳng kém gì chị, nhưng em không nói ra điều đó. Và chẳng ích lợi gì khi chị tự làm cho mình trở nên khó ưa chỉ vì anh ta như vậy.
– Nhưng chị nghĩ phụ nữ nên thể hiện khi họ không ưa đám thanh niên. Và có cách làm nào khác hơn là tỏ thái độ? Rao giảng không đem lại kết quả tốt đẹp nào. Chị rất buồn phải nhận thấy điều đó từ khi chị phải chăm lo cho Teddy. Nhưng có rất nhiều cách để qua đó chị có thể gây ảnh hưởng đến cậu ấy mà không cần nói lời nào. Và chị nghĩ chúng ta phải làm như thế với người khác nếu có thể.
– Teddy là một chàng trai xuất sắc, và không thể lấy anh ấy để làm mẫu cho bọn con trai khác được. – Amy nói với giọng tin tưởng một cách trịnh trọng, đủ khiến cho “chàng trai xuất sắc” phải xao lòng nếu như cậu nghe thấy. – Nếu như chúng ta là những người xinh đẹp, hoặc những phụ nữ giàu sang và có địa vị, chúng ta có thể làm được gì đó. Nhưng đối với chúng ta, cau mày với nhóm thanh niên này vì chúng ta không tán thành họ, và mỉm cười với số khác vì tán thành, thì sẽ không có hiệu quả gì. Chúng ta sẽ bị xem là kì quặc và khắt khe.
– Vậy thì chúng ta cần phải kiềm chế trước những việc và những người mà chúng ta ghét, chỉ đơn thuần vì chúng ta không phải là những người đẹp và không phải là triệu phú, có phải vậy không? Quả là một kiểu đạo đức tuyệt vời.
– Em không tranh cãi về chuyện này, em chỉ biết đó là cách làm thông thường trên đời này. Và những người chống lại cách đó sẽ chỉ bị cười chê mà thôi. Em không thích phe cải cách, và em hi vọng chị sẽ không bao giờ tìm cách trở thành một người như vậy.
– Chị thì chị thích họ và sẽ là một người như vậy nếu có thể. Vì mặc dù họ bị chê cười, nhưng thế giới không bao giờ có thể thiếu vắng họ. Chúng ta không thể nhất trí trong chuyện này, vì em thuộc những người theo quan điểm cũ còn chị thì theo quan điểm mới: em sẽ thành công nhất, nhưng chị sẽ có được thời gian sôi nổi nhất. Chị thích những lời nhận xét khiếm nhã và huýt sáo phản đối, chị nghĩ thế.
– Cũng có thể, nhưng bây giờ thì hãy nghiêm chỉnh và đừng làm phiền bà với những ý tưởng mới mẻ của chị.
– Chị sẽ cố gắng hết mình, nhưng trước mặt bà, chị luôn muốn nói thẳng tuột hoặc thể hiện những tình cảm mới. Đó là số phận của chị, chị không làm khác được!
Cả hai thấy bà bác Carrol đang ở cạnh bà cụ, say sưa chuyện trò về một chủ đề rất thú vị. Nhưng họ ngưng bặt khi hai cô cháu bước vào, bộ dạng của họ nói rõ rằng họ đang nói về hai cô. Jo tỏ ra khó chịu. Nhưng Amy, với ý thức thực hiện bổn phận làm vui lòng tất cả mọi người nên rất bình tĩnh. Tinh thần hòa nhã đó một lần nữa được ghi nhận, cả hai bà đều tỏ ra rất quý cô “cháu yêu”. “Con bé ngày càng tiến bộ.”- Họ nhận xét.
– Cháu sẽ giúp trong buổi hội chợ chứ, cháu yêu? – Bà Carrol hỏi trong khi Amy đến ngồi bên cạnh với vẻ tin tưởng mà những người lớn tuổi rất thích thấy ở đám trẻ.
– Dạ có, thưa bác. Bà Chester đã hỏi cháu có tham gia không và đề nghị cháu trông coi một bàn, mà cháu thì không có gì để đóng góp ngoài thời gian của cháu.
– Cháu thì không. – Jo tuyên bố dứt khoát. – Cháu rất ghét người ta đối xử với cháu với thái độ kẻ cả. Gia đình Chester nghĩ đó là một ưu ái đặc biệt khi họ cho phép chúng cháu giúp trong hội chợ của họ. Chị tự hỏi, tại sao em lại nhận lời, Amy? Họ chỉ muốn em làm việc mà thôi.
– Em không đòi hỏi gì hơn là được làm việc. Việc làm này có ý nghĩa đối với những người nô lệ được giải phóng cũng như cho gia đình Chester và em thấy họ thật tốt bụng khi cho em được góp sức và góp vui. Cách đối xử kẻ cả không làm em khó chịu khi mục đích của việc đó là tốt.
– Rất đúng. Bà thích thái độ biết ơn của cháu, cháu yêu. Thật là vui khi ta giúp đỡ những người biết đánh giá những cố gắng của ta. Có nhiều người không làm thế và thật là đáng tiếc. – Bà cô March nhận xét, cặp mắt đeo kính nhìn Jo đang ngồi đung đưa trên ghế xích đu, với một vẻ mặt hơi buồn.
Nếu như Jo biết được một niềm hạnh phúc lớn lao đang chờ đón một trong hai chị em, thì chắc chắn cô đã thay đổi cách cư xử của mình ngay lập tức. Nhưng rất tiếc là chúng ta không nhìn thấy được những gì xảy ra trong lòng người khác. Nói chung, như vậy lại tốt hơn cho chúng ta, nhưng đôi khi điều đó có thể giúp ta tiết kiệm thời gian và đỡ bực mình. Với những lời kế tiếp, Jo đã đánh mất đi cơ hội sung sướng trong vài năm và nhận được một bài học quý giá về nghệ thuật giữ mồm giữ miệng.
– Cháu không thích được người ta ban ơn. Việc đó làm cho cháu cảm thấy nghẹt thở và khiến cháu cảm giác mình là nô lệ. Cháu thích tự mình xoay sở và hoàn toàn độc lập.
– A hèm! – Bác Carrol ho khẽ, nhìn nhanh sang bà cô March.
– Tôi đã nói mà! – Bà cô March đáp lại với một cái gật đầu dứt khoát.
Không ý thức được những gì mình vừa làm, Jo ngồi đấy, mũi hếch lên trời, đầy vẻ cách mạng.
– Cháu nói được tiếng Pháp chứ, cháu yêu? – Bác Carrol hỏi, đặt tay lên tay Amy.
– Thưa bác cũng khá tốt, nhờ có bà March đã cho phép cháu thường xuyên chuyện trò với Esther. – Amy đáp với vẻ mặt biết ơn khiến bà cụ mỉm cười.
– Thế còn ngoại ngữ của cháu thì sao? – Bác Carrol hỏi Jo.
– Cháu chẳng biết từ nào. Cháu rất đần độn khi học ngoại ngữ. Không mê nổi tiếng Pháp: đó là một thứ ngôn ngữ ngu xuẩn chẳng ra làm sao. – Jo trả lời không chút kiêng dè.
Hai bà đưa mắt nhìn nhau và bà cô March nói với Amy:
– Hiện giờ cháu hoàn toàn khỏe mạnh chứ, cháu yêu? Mắt của cháu không còn vấn đề gì chứ?
– Dạ khỏi rồi ạ, thưa bà. Cháu hoàn toàn khỏe mạnh và cháu dự định làm nhiều việc lớn vào mùa đông tới để sẵn sàng cho chuyến đi Roma nếu như cháu được diễm phúc ấy.
– Cháu là một cô gái ngoan! Cháu xứng đáng được đến đấy và bà tin chắc là một ngày kia cháu sẽ được đi. – Bà cô March nói, vuốt ve mái tóc của Amy khi cô bé nhặt cuộn len cho bà.
“Kẻ cáu bẳn thì đi gác cửa
Ngồi bên bếp lửa mà quay sợi.”
Con vẹt Polly kêu ré lên, trong khi đậu vắt vẻo trên lưng ghế của Jo và cúi xuống nhìn vào mặt cô, với điệu bộ hài hước khiến tất cả bật cười.
– Con chim quan sát rất cừ. – Bà cụ nói.
– Đến đây nào, cháu yêu? – Polly lại ré lên, nhảy về phía cái tủ kính, ra dấu đòi ăn đường.
– Cảm ơn, xin tuân lệnh. Đi nào, Amy.
Jo kết thúc chuyến viếng thăm, cảm thấy rõ hơn bao giờ hết rằng các cuộc viếng thăm có ảnh hưởng không tốt cho mình. Cô bắt tay như cánh nam giới vẫn làm, còn Amy thì hôn cả hai bà. Hai cô gái ra về, để lại phía sau ấn tượng về bóng tối và mặt trời, khiến cho bà cô March nói khi cả hai đi khuất:
– Cô nên làm việc đó, Mary à. Tôi sẽ chi tiền.
Và bác Carrol đáp một cách dứt khoát:
– Cháu sẽ làm, nếu như bố mẹ con bé đồng ý.
Những Người Vợ Tốt Những Người Vợ Tốt - Louisa M. Alcott Những Người Vợ Tốt