hững ngày đầu của Cosimo ở trên cây là những ngày không mục đích chẳng chương trình, được thống lĩnh bởi niềm khát khao lĩnh hội và làm chủ cái vương quốc của anh. Chắc chắn anh muốn tức khắc thăm dò nó tới tận các biên cương xa nhất, học hỏi toàn bộ mọi khả năng nó trao tặng, khám phá từng cây, từng cành. Tôi nói, chắc chắn anh muốn, song trên thực tế, chúng tôi thấy anh liên tục tái hiện trên đầu chúng tôi, với cái vẻ lăng xăng và cực kỳ nhanh nhẹn của các loài thú hoang dã, rằng ta có thể trông thấy chúng dừng chân uống nước, song như thể chúng luôn đang chực phóng đi.

Tại sao anh lại quay về vườn nhà? Nhìn anh đảo ngang từ cây tiêu huyền sang cây sồi xanh, trong tầm ngắm chiếc ống nhòm của mẹ, có thể bảo rằng sức mạnh thôi thúc anh, niềm đam mê ngự trị trong anh, luôn là cuộc tranh biện với chúng tôi, sự hành xử khiến chúng tôi đau đớn hoặc nổi giận. (Tôi nói, chúng tôi, bởi tôi vẫn chưa thể hiểu anh nghĩ gì về tôi: khi anh cần tôi, thì mối liên minh giữa tôi và anh là đời đời bền vững; còn những lần khác, anh chuyền qua trên đầu mà như thể chẳng nhìn thấy tôi).

Thật ra, anh chỉ chuyền ngang đây thôi. Chính cái rặng cây mộc lan đã hấp dẫn anh, tại đó, chúng tôi trông thấy anh khuất dạng vào bất cứ lúc nào, ngay cả vào giờ cô tiểu thư tóc vàng chắc chắn chưa thức giấc, hoặc khi đội quân các bà dì bà vú phải đưa cô vào nhà. Trong ngôi vườn nhà SóngVỗBờ, cây cối trổ nhánh như vòi của các loài thú dị thường, đất nở những chòm sao lá răng cưa xanh màu da dẻ thú bò sát, những cụm trúc, vàng và sốp, gợn sóng, rì rào tiếng giấy vò. Từ trên một ngọn cây cao nhất, Cosimo – trong niềm khát khao thụ hưởng cùng tận sự xanh tươi đa dạng, những tia ánh sáng thẩm xuyên trong suốt muôn màu, và sự tịch mịch nhiều vẻ – thả đầu mình xuống: ngôi vườn lộn ngược, thành rừng, một ngôi rừng không trực thuộc quả đất: một cõi nhân gian mới.

Vào lúc đó, Viola xuất hiện. Cosimo chợt nhìn thấy nàng: đã ngồi vào chiếc xích đu, đang lấy đà, hay đã thót trên yên chú ngựa lùn; hoặc nghe được cái nốt nhạc trầm đục của chiếc tù và săn bắn vang lên từ đáy vườn.

Vợ chồng nhà Hầu tước SóngVỗBờ chưa bao giờ bận tâm về những chuyến mầy mò dạo chơi của cô tiểu thư. Cho tới khi nàng còn đi bộ, tất cả các bà dì đều luôn bám theo sau; song vừa thót lên yên ngựa, là nàng tự do như không khí, bởi các bà này không cưỡi ngựa, không thể thấy nàng đi đâu. Thế rồi, cái ý tưởng về một mối liên hệ mật thiết của cô với lũ trẻ giang hồ là không thể hình dung nổi để có thể phớt ngang trong đầu họ. Song về cái cậu Nam tước đu đeo trên cành cây, thì các bà nhận ra ngay, các bà luôn canh chừng, ngay cả với một vẻ khinh khỉnh bề trên.

Bố chúng tôi, trái lại, dồn niềm cay đắng về sự bất tuân thủ của Cosimo vào nỗi ác cảm đối với nhà SóngVỗBờ, hầu như bố muốn đổ lỗi cho họ, như thể chính họ đã quyến rũ cậu con trai của bố đến vườn nhà họ; tiếp đãi, khuyến khích cậu vào cái trò nổi loạn. Thình lình, bố quyết định thực hiện một cuộc bố ráp để thộp lại cổ Cosimo, không trong khu đất của mình, mà ngay tại vườn nhà SóngVỗBờ nơi anh đang hiện diện. Như thể để nhấn mạnh cái ý định hùng hổ đối với người láng giềng, bố không muốn tự chỉ huy cuộc bố ráp, không muốn đích thân xuất hiện trước vợ chồng nhà SóngVỗBờ để yêu cầu họ giao lại cậu con – điều mà, dù chẳng thể có cách nào biện minh được, hẳn phản ánh một tương quan đầy danh dự, giữa dân quý tộc với nhau – mà lại gửi sang một đội quân gia nhân, dưới mệnh lệnh của ngài Trạng Enea Carrega GỗDày.

Trang bị thang và dây, các gia nhân kéo đến trước cổng nhà SóngVỗBờ. Ngài Trạng, khoác áo choàng, đội mũ đầu đuôi seo, lúng ta lúng túng, xin lỗi rối rít, hỏi họ cho vào. Thoạt tiên, người nhà SóngVỗBờ tưởng đội quân này đến đây để xén đi những cành cây thò sang nhà họ; thế rồi, trước cái cảnh ngài Trạng thốt lên những lời lấp lửng: “Chúng tôi thộp… chúng tôi thộp…”, trong lúc vừa ngước nhìn lên cành cây, vừa láu táu chạy, chéo chút phía này, xiên chút phía kia, họ hỏi:

– Các ông để vuột mất con gì vậy: một con két à?

– Đứa con trai, cậu trưởng nam, người nối dõi.

Ngài Trạng vội vã đáp lời, bảo gia nhân chống thang vào một cây dẻ Ấn Độ, rồi đích thân leo lên. Ngài trông thấy Cosimo, ngồi giữa cành lá, chân thả đong đưa như chẳng có gì xảy ra. Viola, cũng thế, như chẳng có gì xảy ra, đang quanh quẩn trên những lối nhỏ, chơi ném vòng. Gia nhân đưa cho ngài một cuộn dây, ắt dùng để bắt anh tôi, song chẳng ai biết ngài sẽ thao tác như thế nào. Thế nhưng, khi ngài Trạng leo chưa đến giữa thang, thì Cosimo đã ở trên ngọn một cây khác. Ngài cho dời thang, và cứ như thế, độ bốn năm bận, mỗi lần lại đè bẹp một luống hoa, còn Cosimo, bằng hai cú phóng mình, đã chuyền sang cây bên cạnh. Phần Viola, đột nhiên thấy mình bị các bà dì, bà vú bao quanh, họ dẫn cô vào nhà, khép cửa nhốt cô trong đó, để cô khỏi bị chứng kiến cái cảnh huyên náo đang diễn ra. Cosimo bẻ một cành cây; bằng cả hai tay, anh tung ra một cú vút, hằn lên không trung một tiếng rít.

– Thưa quý ông! Thế quý ông không thể quay về vườn nhà rộng rãi của quý ông mà tiếp tục cuộc săn đuổi này à?

Hầu tước SóngVỗBờ lên tiếng, trong lúc trịnh trọng bước ra thềm thang của trang viên; với chiếc áo choàng và chiếc mũ chỏm trên người, nhà Hầu tước nom giống ngài Trạng một cách kỳ lạ.

– Tôi nói với quý ông đấy, toàn thể nhà MưaGiông xứ Rondo!

Và ông vung tay khoác ra một động tác rộng hình tròn, bao gồm cậu Nam tước đang ở trên cây, ông chú họ, các gia nhân, rồi cả phía bên kia tường rào: toàn bộ những gì thuộc nhà chúng tôi dưới ánh mặt trời.

Tới đây, thì ngài Trạng đổi giọng. Như không có gì xảy ra, ngài tíu tít bước bên cạnh nhà Hầu tước, bắt đầu nói về những cách phun nước ngoạn mục cho cái bồn trước mặt, về cái ý tưởng sao cho cột nước phun ra thật cao hơn, tạo ra thật nhiều hiệu ứng hơn; rằng nó có thể sử dụng để tưới vườn khi được thay bằng một đầu phun khác. Đấy, lại một chứng cứ mới về cái lòng dạ không thể đoán trước và không thể tin nổi của ông chú họ của chúng tôi: được bố cử đến với một nhiệm vụ rõ ràng, một chủ đích luận chiến kiên định với người láng giềng, sao ngài lại đâm đầu vào mà tán chuyện một cách thân thiện với nhà Hầu tước, như thể ngài muốn lấy lòng ông ta vậy? Thêm nữa, ngài lại chỉ chứng tỏ cái phẩm chất tán chuyện của mình khi nó tiện lợi cho ngài, và đúng vào những lúc mà người ta đặt tin tưởng vào sự trơ trơ của ngài. Ngoạn mục là nhà Hầu tước lại nghe theo ngài, đặt những câu hỏi, và lôi ngài theo mình để khảo sát tất cả những chiếc bồn, và những cột phun nước; ăn mặc như nhau, khoác chiếc áo choàng lụng thụng, cao gần bằng nhau, có thể lẫn người này là người kia, rồi đằng sau là cả một đạo quân gia nhân của chúng tôi và của nhà Hầu tước, một số, thang trên vai, không biết phải dùng vào đâu bây giờ.

Trong lúc đó, Cosimo yên ổn phóng mình trên những ngọn cây mọc gần các cửa sổ của trang viên, anh tìm cách phát hiện ra, đằng sau những bức màn, gian phòng nơi Viola bị nhốt. Cuối cùng, khám phá ra, anh ném một hột trái cây lên khung cửa.

Cánh cửa sổ mở, khuôn mặt tiểu thư tóc vàng ló ra. Nàng nói:

– Em bị giam trong này là lỗi tại anh đấy, rồi nàng đóng cửa lại, kéo màn.

Cosimo, lập tức, thất vọng tràn trề.

Khi anh tôi mà nổi cơn thịnh nộ, thì đúng là nên lo đấy. Chúng tôi thấy anh chạy (nếu hiểu từ chạy theo nghĩa bứt ra khỏi bề mặt quả đất, và quy cho một thế giới trụ đỡ bất quy tắc về độ cao mà giữa là những khoảng không), và thấy anh, dường như ở bất cứ lúc nào cũng có thể bị hụt chân rơi xuống; điều không bao giờ xảy ra. Anh phóng mình, di chuyển bằng những bước cực nhanh trên một cành cây chéo góc, đu bám, bật người lên một cành cao hơn, rồi biến mất qua bốn năm cú dích dắc gieo neo.

Thế anh đi đâu? Lần ấy anh chạy và chạy, từ sồi xanh, sang ôliu, sang sồi rừng, và anh đã ở trong rừng. Anh dừng lại, thở hổn hển. Một cánh đồng cỏ trải ra phía dưới. Gió thổi là là, những búi cỏ dày gợn sóng, óng ánh sắc xanh. Những cánh tơ mịn mỏng như không lửng lơ bay lên từ các cầu hoa tên gọi bồ công anh. Giữa đó, một cây thông đơn độc, không thể tới được, với những quả thông hình thuôn. Những chú chim sâu, lông cánh chấm nâu, cực kỳ nhanh nhảu, đậu trên mũi những chòm lá kim rậm dày, tư thế xiên xéo, vài con lộn ngược, đuôi chổng lên trời, mỏ chúc xuống đất, đang mổ sâu và hạt thông.

Nhu cầu nhập vào một yếu tố khó có thể làm chủ, vốn thúc đẩy anh tôi thực hiện con-đường-cây-cối của mình, mới được thỏa đáp đôi chút, lúc này vẫn đang rần rật trong anh, truyền đạt nỗi bức xúc được thẩm thấu cặn kẽ hơn, một mối quan hệ gắn kết với từng chiếc lá, từng vảy cây, từng sợi tơ, từng cú vỗ cánh. Nó từng là tình yêu của người-thợ-săn với các thể sống, và anh ta đã chỉ biết biểu lộ bằng cách giương cung chĩa súng; Cosimo chưa biết nhận thức ra mối gắn kết ấy, anh nỗ lực bộc lộ nó bằng cách miệt mài trong cuộc thông dò của anh.

Cánh rừng rậm dày, không thể thao tác. Cosimo phải mở đường bằng những nhát kiếm, dần dà, anh quên đi mọi nỗi bức xúc; anh chìm ngập trong những vấn đề lần hồi hiện ra trước mặt, trong nỗi sợ (có, song anh không muốn thừa nhận) rằng mình đã rời đi quá xa những nơi chốn quen thuộc. Cứ thế, rẽ lách trong sự rậm dày, tới một vị trí, anh nhìn thấy một cặp mắt đang chú mục vào mình, vàng vàng, giữa cành lá, thẳng về phía trước. Cosimo giơ kiếm, vén một cành cây, rồi để nó từ từ uốn về chỗ cũ. Anh thở phào, mỉm cười về nỗi sợ mà mình trải nghiệm; anh đã trông thấy chủ nhân của cặp mắt vàng ấy, nó là một con mèo.

Hình ảnh con mèo, vừa trông thấy khi vén cành, đọng lại sắc nét trong tâm trí Cosimo; bất giác, anh lại run lên vì sợ. Bởi con mèo này, mọi thứ y như một con mèo, song trông kinh khiếp, đáng sợ, chỉ cần nhìn thấy nó là đã phải thét lên. Không thể nói nó có gì đáng sợ đến thế. Nó là một loại mèo mướp, to hơn mọi con mèo mướp, song điều này chưa nói lên gì cả, nó kinh khiếp với bộ ria tủa thẳng như lông nhím, hơi thở, phà ra từ hai hàng răng nhọn hoắc như những lưỡi mác, hầu như tác động lên thị giác hơn là thính giác; đôi tai, đã nhọn, lại còn như hai ngọn lửa phừng phừng, giả vẻ tô điểm cho một lớp tơ mềm mượt; bộ lông, thẳng tuột, một vòng cổ vàng hoe phồng lên xung quanh cái cổ rúm, tỏa lan từ đó những đường vằn run rẩy quanh vòng sườn, như thể chúng đang mơn trớn với nhau; chiếc đuôi nằm ngay đơ trong tư thế phản tự nhiên đến mức dường như không có cách nào nhấc lên nổi. Toàn bộ điều này – như đã được Cosimo nhìn thấy trong một tích tắc, sau cái cành cây ngay lập tức đã để uốn về chỗ cũ – cộng với điều anh không kịp nhìn thấy, song đã tưởng tượng ra: chùm lông quá khổ phủ quanh chân, giấu đi một sức mạnh cấu xé của móng vuốt, sẵn sàng vồ anh; cộng thêm điều anh đang tiếp tục thấy: cặp mống mắt vàng xoay quanh đôi đồng tử đen giữa lá đang chú mục vào anh; rồi cộng luôn điều anh nghe ra: tiếng trệu trạo càng lúc càng khàn đục và mãnh liệt; tất cả, làm anh hiểu là mình đang đối diện với một con mèo rừng dữ tợn nhất của khu rừng.

Toàn thể tiếng líu lo và soành soạch im bặt. Con mèo rừng, phóng đi, song không phải để nhào lên cậu thiếu niên, một cú phóng gần như thẳng đứng khiến Cosimo kinh ngạc hơn là hoảng sợ. Sự hoảng sợ sẽ đến sau đó, khi anh thấy con vật ở trên một cành cây ngay trên đầu mình. Nó ở trên đó, thu mình lấy đà, anh nhìn thấy cái bụng phủ lông dài màu trắng xám, chân thủ thế, móng bấm vào gỗ cây, vừa uốn lưng vừa phát ra tiếng: fff… chắc chắn nó đang sắp nhào lên người anh. Cosimo, qua một động tác không hề tính toán mà hoàn hảo, chuyển xuống một cành thấp hơn. FFF… fff… con mèo phản ứng, và với mỗi lần fff… nó lại bật một cú phóng, một chỗ này, một chỗ kia, và lại ở trên một cành bên trên Cosimo. Anh tôi lặp lại cú thao tác của mình, song lại thấy mình đang cưỡi trên một cái cành thấp nhất của cây sồi rừng. Chạm tới mặt đất phía dưới chỉ là chút độ cao, song không vì thế mà anh đã không ưu tiên cú nhảy xuống đây, thay vì chờ con mèo làm điều nó sẽ làm khi vừa thôi phát ra thứ âm thanh cào xé giữa tiếng thở phì phò và tiếng gầm gừ.

Cosimo nhấc một chân lên, như thể để nhảy xuống, song dường như trong anh có đụng độ hai bản năng – một bản năng tự nhiên tìm cách đặt mình trong an toàn, và một bản năng kiên gan không tụt xuống với cái giá mạng sống – anh kẹp chặt cả đùi lẫn đầu gối vào cành cây. Trong lúc cậu thiếu niên đang đu đưa, con mèo nghĩ có lẽ đã đến lúc mình phải quăng mình; nó xù lông, giương vuốt, thở phì phò, phóng xuống vồ; Cosimo chỉ còn cách là nhắm mắt lại và xỉa gươm ra đằng trước, một ngón đòn ngớ ngẩn, mà con mèo tránh được một cách dễ dàng; giờ thì nó đang nhào lên đầu anh, chắc mẩm sẽ kéo anh xuống cùng với móng vuốt của nó. Một ngón vuốt bấu vào má anh, song thay vì ngã, trong lúc đầu gối vẫn kẹp chặt, anh ngửa người ra trên cành cây. Thế là, trái với sự chờ đợi, con mèo vồ hụt vào cạnh sườn, và rớt xuống. Nó cố bấu víu, giương vuốt bám vào cành; trong lúc quẫy, nó xoay người trên không trung; một tích tắc, đủ để Cosimo tung ra một nhát đâm khải hoàn bất ngờ, thọc sâu vào bụng, rồi xọc lút mũi gươm xuyên qua con vật đang gào thét.

Anh sống sót, đầm đìa máu, với con vật hoang dã cắm trên lưỡi gươm như một xâu thịt; hằn trên một bên má: ba vết vuốt cào kéo từ dưới mắt xuống cằm. Anh thét lên vì đau và vì chiến thắng và chẳng hiểu gì sất. Anh kẹp chặt cành, nắm chắc thanh gươm với xác con mèo, trong một khoảnh khắc tuyệt vọng của kẻ đã chiến thắng trong lần đầu tiên; và giờ thì biết, chiến thắng là thống khổ thế nào; và biết, kể từ đây mình đã cam kết tiếp tục con đường đã chọn, mà không có quyền thoái thác của kẻ thất bại.

Tôi thấy anh băng qua cây cối chuyền tới, máu thấm đẫm xuống tận áo gi lê, đuôi tóc bung ra dưới mũ ba góc; anh cầm xác con mèo rừng đằng đuôi, bây giờ nó giống một con mèo, thế thôi.

Tôi chạy đến bà Nữ tướng đang ở trên sân thượng. La lên:

– Thưa mẹ, anh con bị thương! - Was?10 Bị thương ra sao?

Và bà đã nhắm ống nhòm rồi.

– Bị thương như một người bị thương.

Tôi nói, và bà Nữ tướng dường như thấy câu định nghĩa của tôi là thích đáng, bởi bà dùng ống nhòm theo dõi anh chuyền phong phóc hơn bao giờ hết, bà nói:

– Das stimmt11.

Ngay lập tức, bà lao vào sửa soạn bông, băng, cao, như thể phải cung cấp cho xe cứu thương của một tiểu đoàn; bà giao tất cả cho tôi để tôi mang đến anh mà không hề phớt qua niềm hy vọng rằng anh, cần được băng bó, sẽ quyết định trở về nhà. Với gói bông băng, tôi chạy đến khu vườn và ngồi đợi anh trên cây dâu tằm cuối cùng, cạnh bờ tường nhà SóngVỗBờ, bởi anh đã biến xuống dưới cây mộc lan.

Anh xuất hiện khải hoàn trong vườn nhà SóngVỗBờ, với con vật bị giết trong tay. Và anh thấy gì trong sân trước của trang viên? Một cỗ xe ngựa sẵn sàng khởi hành, các gia nhân đang chất đồ đạc lên giá để hàng, và, giữa một đạo quân màu đen bà dì bà vú, cực kỳ nghiêm trang, Viola, ăn mặc kiểu du hành, ôm hôn ông bà Hầu tước.

– Viola! anh tôi kêu lên, và cầm đuôi giơ con mèo lên. Em đi đâu thế?

Tất cả mọi người quanh cỗ xe ngước mắt nhìn lên cây, thấy anh, với những vết cào, thấm đẫm máu, vẻ cuồng nhiệt, với con vật đã chết trong tay, họ giật mình rùng rợn.

– De nouveau ici! Et arrangé de quelle façon!12

Tất cả các bà dì, như thể đang nổi cơn điên tiết, đẩy cô bé về phía cỗ xe.

Viola quay lại, nghếch mũi nhìn lên, với một vẻ khinh khỉnh, một kiểu khinh khỉnh chán chường và vênh váo để phản đối bố mẹ, song cũng có thể để phản đối Cosimo, cô dằn từng tiếng (chắc chắn để trả lời câu hỏi của anh):

– Em bị gửi đi học.

Và cô xoay mặt lại, bước lên cỗ xe. Không hạ cố một cái nhìn, cho anh, hoặc cho con thú hiện vật.

Cửa xe đã đóng, lão đánh xe ngựa đã ngồi vào ghế lái, còn Cosimo thì vẫn chưa thể chấp nhận chuyến ra đi này, anh tìm cách thu hút sự chú ý của cô bé, tìm cách cho cô hiểu là anh dâng tặng niềm vinh quang khốc liệt này cho cô, song anh chỉ biết giải thích bằng cách hét lên với cô:

– Anh đã chiến thắng một con mèo.

Một tiếng đét của ngọn roi, cỗ xe ngựa chuyển bánh giữa những chiếc khăn mùi soa phất phất của các bà dì, từ cửa cỗ xe người ta nghe thấy câu: – “Giỏi thật!” – của Viola, không hiểu là do hào hứng hay để chọc ghẹo.

Đó là cuộc từ biệt của hai người. Và trong Cosimo, sự căng thẳng, sự đau đớn từ các vết cào, sự thất vọng không nhận được niềm vinh quang từ kỳ tích của mình, sự tuyệt vọng về một cuộc chia lìa bất thình lình, tất cả, dồn lên cổ để bật ra một tiếng khóc thảm thiết, trộn lẫn với tiếng gào thét, tiếng rít, và tiếng răng rắc của cành non.

– Hors d’ici! Hors d’ici! Polisson sauvage! Hors de notre jardin!13

Các bà dì thóa mạ, và tất cả người nhà SóngVỗBờ vội vàng chạy ra đuổi anh đi bằng những cây gậy dài hoặc những viên đá sỏi.

Cosimo nấc lên khóc thổn thức và gào thét, quẳng con mèo xuống trước mặt những người tới bên dưới cái cây. Các gia nhân nhặt con vật lên từ đằng đuôi và vất nó vào trong hố bón phân.

Khi biết tin cô bé láng giềng đã ra đi, trong một thời gian, tôi hy vọng Cosimo sẽ xuống. Tôi không biết tại sao, tôi đã, hoặc cũng đã, gắn cô với cái quyết định ở luôn trên cây của anh.

Thế mà anh không hề đề cập về nó. Tôi leo lên mang cho anh bông băng; anh tự tay bôi thuốc vào những vết cào trên mặt, và trên tay. Rồi anh yêu cầu một sợi dây câu với một lưỡi móc. Anh dùng nó để câu xác con mèo lên, từ trên một cây ôliu trổ cành trên cái hố bón phân của nhà SóngVỗBờ. Và đó là chiếc mũ đầu tiên trong những chiếc mũ lưỡi trai bằng da mà chúng tôi thấy anh suốt đời đã đội.