ôi rất tiếc phải nói với các bạn điều này, nhưng chắc chắn nhiều người các bạn sẽ thất bại trong khi theo đuổi niềm say mê của mình. Nhiều người trong các bạn sẽ thất bại, không đạt một số mục đích hoặc không thực hiện được vài giấc mơ mà ngay bây giờ các bạn đang có. Nhưng có một điều quan trọng ghê gớm là bạn nên hiểu rằng, THẤT BẠI LÀ MẸ THÀNH CÔNG. Sợ thất bại có thể làm bạn tê liệt, nếu không liều trở thành lố bịch, vớ vẩn hay đôi khi thành ngớ ngẩn, bạn có thể thấy yên tâm, nhưng bạn cũng sẽ ở nguyên một chỗ. Tránh thất bại, bạn cũng tránh luôn cả sự phong phú của cuộc sống. Còn nếu thất bại thì sao? Đó có thể là sự giải phóng. Trong thực tế, tôi thấy hầu hết những người thành công vĩ đại đều trải qua vài thất bại lớn. Tôi ước có người nói cho tôi biết điều đó trong ngày tốt nghiệp. Thay vào đó, mọi người đều bảo, tôi có thể tiến lên, làm mọi điều tôi muốn, trở thành bất cứ ai tôi muốn, không hề có những khúc ngoặt hay cua chữ U trên con đường tôi đi. Ẩn ý là: Nếu cô thất bại, cô nên thấy xấu hổ. Thế nhưng, sự thật không phải như vậy.

Các bạn có nhớ không, mục tiêu lớn đầu tiên của tôi khi tốt nghiệp là điều phối một chương trình tin thời sự. À, tôi đã thực hiện giấc mơ ấy tám năm sau, năm 1985, khi trở thành đồng điều phối viên của bản tin sáng CBS. Tôi nhớ rõ ràng từng phút về công việc đó như vẫn đang sống với nó vậy.

Các bạn không thể hình dung tôi xúc động đến mức nào khi được điều phối chương trình đó đâu. Cũng không thể hình dung rằng, được quảng cáo và cạnh tranh bình đẳng với đồng điều phối của tôi, Forrest Sawyer, có ý nghĩa đến thế nào. Tôi cho rằng tôi đang đi trên đường của mình. Vì tôi đã được làm việc này, không gì đang hoặc sẽ có thể chặn tôi lại. Rốt cuộc, tôi đã là thành viên câu lạc bộ nữ phát thanh viên ưu tú của các chương trình quốc gia buổi sáng – mà đối với tôi, đó là thiên đường.

Trên thực tế, tôi đã bay quá cao trên mây, đến mức lãng quên những thủ đoạn hậu trường tàn bạo của đám quản trị viên trong hãng trên mặt đất. Không, tôi không phải là một con ngốc hoàn toàn. Tôi biết khi Forrest và tôi tiếp quản Bản tin sáng CBS thì nó đang đứng thứ ba sau chương trình Chào Nước Mỹ Buổi sáng và Ngày nay. Tôi biết chúng tôi là lính mới, còn xa mới theo kịp những bước chân lớn hơn - những tên tuổi lớn hơn cũng chưa bao giờ có khả năng đẩy chương trình này lên vị trí đứng đầu. Nhưng tôi tưởng chúng tôi được tham dự một cuộc chơi công bằng, nên đã xử sự một cách thẳng thắn và trung thực. Tôi vẫn còn ngờ nghệch lắm. Tôi đã cố không quá để ý đến những bài phê bình. Thôi được, nói dối đấy. Làm sao tôi có thể không để ý, khi đọc được những lời lẽ như thế này trên tờ Washington Post:

Trong chương trình, Forrest Sawyer…được hợp tác với tóc của Maria Shriver. Shriver không có vẻ chú ý đến câu trả lời của nhiều câu hỏi, ngoại trừ “Lược của tôi đâu rồi?” và “Mấy giờ Arnold sẽ có nhà?” Cô ta uốn cong tóc vào hai bên má làm khuôn mặt dẹt ra, trông hơi giống mặt một trong những nhân vật hoạt hình sau khi uống nhầm một liều phèn chua.

Được thôi! Sắp thành chuyện riêng tư rồi đấy. Phê bình tóc. Đó là cái mà chúng tôi thường phải đương đầu. Chuyện vạch lá tìm sâu có thể khiến ta khó chịu, nhưng tôi đã cố vượt qua nó - kiểu giống như vượt qua thác nước quay tít bằng một cái bè nhỏ ấy mà. Tôi hoàn toàn hình dung được khi người ta rơi vào dòng chảy đặc biệt này, người ta sẽ phải chèo chống.

Mà đúng là chèo chống. Trong cái năm tôi làm điều phối viên tin buổi sáng, có đến ba chủ nhiệm - hai nam một nữ, đều cố tự chứng tỏ bản thân bằng ba lịch trình công tác khác nhau, ba quan điểm tổ chức chương trình khác nhau và ba kế hoạch khác nhau cốt làm cho điều phối viên chúng tôi trông lôi cuốn hơn. Nói chung, họ nghĩ Forrest quá cứng, họ muốn anh ấy thả lỏng. Phần tôi thì họ muốn đại tu toàn bộ. Bắt đầu, dĩ nhiên là với tóc của tôi, mớ tóc làm tôi được lên Washington Post.

“Tóc cô. Dài quá. Cắt đi. Nó làm xao lãng sự chú ý quá.”

“Tóc cô. Màu tối quá. Nhuộm màu sáng hơn. Buổi sáng nhìn thấy tóc vàng thì hay hơn.”

“Tóc cô chỗ này nhiều quá. Mắt cô, giọng nói của cô – quá sức chịu đựng trong một buổi sáng”.

“Đừng cười khi lên hình. Không chuyên nghiệp”.

“Đừng thêm màu sáng nữa. Trông cô quá đe dọa đối với phụ nữ. “

Đúng như các bạn hình dung, với nhiều thứ trong người cần sửa sang như thế, tôi cảm thấy hơi bấp bênh. Nhưng vì các chủ nhiệm là người chỉ huy tập trung các nhóm và nghiên cứu khán giả, tôi nghĩ họ phải biết mình đang nói gì. Tôi cố giữ mộ thái độ thật tích cực. Đến cuối năm, không biêt bằng cách nào, cùng với sự dích dắc trong quản lý, chúng tôi vẫn nâng điểm xếp hạng lên con số chưa từng thấy. Tôi tự hào về công việc của chúng tôi và tôi đã học tập, phát triển, lớn lên.

Sau khi ngồi yên một chỗ gần một năm, hãng cử toàn bộ nhân viên chương trình buổi sáng sang London làm tin đám cưới Hoàng tử Andrew và Sarah Ferguson. Đó là mùa hè năm 86, tôi còn nhớ rõ - không chỉ vì chúng tôi đã truyền hình trực tiếp hết giờ này sang giờ khác, không phải vì chúng tôi đã có những vị khách lớn, và cũng không phải vì chương trình sinh động, hồi hộp và hấp dẫn. Tôi nhớ vì những gì xảy ra sau đó.

Các nhân viên làm chương trình tụ họp ở văn phòng London, chúc mừng lẫn nhau và bàn tán không biết cuộc hôn nhân hoàng gia này kéo dài được bao lâu. Điều chúng tôi không biết là cuộc hôn nhân đã tồn tại lâu hơn chúng tôi.

Giám đốc hãng đến văn phòng London, và theo tập quán truyền thống của các ủy viên quản trị ở mọi nơi, ông ta khen ngợi chúng tôi, nói nhóm chúng tôi là một nhóm tuyệt vời, rồi đi. Sau đó, cùng ngày hôm ấy, chúng tôi nhận được lệnh – qua fax! – rằng Bản tin sáng bị cắt bỏ. Không phải chỉ Forrest và tôi, mà toàn bộ cái chương trình chết tiệt này. Ầm, chỉ thế thôi, chấm hết. Giống như một người tôi quen từng nói “Hasta la vista, baby”. (Hẹn gặp lại nhé, cưng).

Lưu ý: người trong công ty sẽ nói dối bạn. Có người thậm chí còn nói dối thẳng vào mặt bạn - một khái niệm gây shock khủng khiếp đối với tôi hồi ấy. Cứ gọi tôi là con ngờ nghệch - hay hơn nữa - một con ngốc - vì từ nhiều tháng trước tôi hẳn phải thấy dấu hiệu xấu khi tin này xuất hiện trên báo:

Cô dâu mới Maria Shriver, đồng điều phối viên bản tin sáng CBS, sắp nghỉ việc trong vài tháng nữa “vì lý do cá nhân”, theo nguồn tin từ lãnh đạo hãng. Cô hăm hở rời bỏ công việc nặng nhọc ở CBS để trở về Bờ Tây dành hết thời gian ở bên chồng. Nguồn tin nội bộ cho biết, ban quản đốc Tin tức CBS không thử thuyết phục cô đừng bỏ đi.

Sao? Tôi sửng sốt. Tôi chưa bao giờ có cuộc trao đổi nào như vậy, chưa bao giờ nói điều gì như thế, thậm chí còn chưa bao giờ nghĩ tới. Họ lấy chuyện đó từ đâu ra chứ? Thật vớ vẩn. Tôi hỏi lãnh đạo hãng, và họ đã đóng kịch – đúng, “đóng kịch” là từ đúng nghĩa nhất ở đây - họ kinh ngạc. Họ không thể hình dung được báo chí lấy tin từ đâu ra. Thôi được, tôi tự nhủ, chắc đó không thể là chuyện thật, vậy đừng chú ý gì đến nó nữa. Phải, đúng thế. Tôi đã quá ngây thơ nên không biết rằng “rò rỉ thông tin” cho báo chí là một cách bắn tin của các ông chủ, một trong số họ đã phát biểu như sau:

Chúng tôi rất lạc quan về bản tin sáng với Maria Shriver và Forreest Sawyer, tôi không thấy có lý do nào để phải thay đổi đội hình đó.

“Thấy chưa?” Tôi tự nhủ. “Họ yêu quý chúng ta”.

Thế mà mấy tháng sau, đó chính là một trong những người sa thải chúng tôi. Tôi choáng váng, bẽ mặt, và bực mình. Tôi chưa bao giờ thực sự thất bại trong bất cứ việc gì. Ồ, chắc rồi, cũng có vài thất bại nhỏ - có nhớ tôi đã thất bại thế nào khi làm kỹ thuật viên âm thanh không? Nhưng lần này là thất bại công khai. Chuyện cắt bỏ chương trình được đăng báo trên khắp cả nước. Chao ôi, đúng là gia đình đã dạy tôi rằng, các chính trị gia thất cử thì trở về nhà, nhưng thất bại trong tin truyền hình có vẻ như là thất bại vĩnh viễn. Sao chuyện này lại có thể đến với tôi chứ? Ở bất kỳ chỗ nào tôi đi qua, tôi đều nghĩ người ta tránh ánh mắt của tôi. Tôi bị một căn bệnh chết người: Tôi bị loại bỏ! Người ta cư xử với tôi như thể tôi bị bệnh truyền nhiễm. Họ thương hại tôi! Tôi phải làm gì bây giờ đây? Công việc mơ ước của tôi đã tiêu tan. Tôi chắc rằng sự nghiệp của tôi, nếu không nói là đời tôi, đã chấm hết.

Nhìn lại, tôi biết những cảm giác ấy nghe có vẻ bi thảm quá ức, nhưng khi ấy tôi cảm thấy đúng như thế. Tôi nghĩ, thế là hết và tin chắc rằng những người khác cũng nghĩ như thế. Nhưng rồi tôi sớm phát hiện ra mình sai lầm. Nhờ thất bại, tôi bắt đầu được nghe những người cũng từng trải qua tình huống tương tự, họ cởi mở chia sẻ chuyện của họ. Walter Cronkite bảo tôi rằng, khi bị “nghỉ hưu” khỏi chương trình Bản tin chiều CBS, anh nghĩ sự nghiệp của anh thế là hết, bây giờ các bạn có hình dung nổi chuyện ấy không. Barbara Walter kể cho tôi nghe những gì đã xảy ra khi chị là đồng điều phối viên của Tin thế giới ABC đêm nay rồi bị cắt bỏ - nhưng nó đã đưa chị đến sự nghiệp vĩ đại hôm nay. Biết bao người thành đạt nói cho tôi biết, họ đã trưởng thành trong thất vọng, bối rối và đã lớn mạnh về tinh thần nhờ thất bại đâu đó trên đường đời. Nó làm mất thời gian, nhưng vẫn thường xảy ra.

Về phần tôi, bị sa thải không làm cho tôi sợ cho sự nghiệp của mình, nó cho tôi sức mạnh để theo đuổi quyết tâm của mình, là chính mình trong công việc. Thật tình, tôi cho rằng tôi đã làm được những việc tốt nhất trong khả năng trên chương trình Bản tin sáng CBS sau khi được tin nó sẽ bị cắt bỏ.

Bản tin CBS được giao chương trình, thời hạn, đủ nguyên liệu làm món bánh ngô cho ban giải trí. Chúng tôi chỉ còn được phát hình một tháng nữa. Trong một tháng ấy, tôi cóc cần quan tâm tới chuyện cấp trên đang nói gì về công việc của tôi, hay chuyện chúng tôi đang làm gì. Tôi đã mất hết sự tôn trọng đối với họ, ý kiến của họ và cách họ làm việc. Cuối cùng tôi đã được tự do là tôi trên màn hình, tôi cảm hấy thật tuyệt vời. Nếu cả Forrest và tôi đều cùng quan tâm đến một đối tượng phỏng vấn, thì chúng tôi sẽ cùng thực hiện – điều tối kỵ trong truyền hình, nhưng chúng tôi cóc cần. Nếu có cuộc phỏng vấn hay, chúng tôi dành thêm giờ cho nó. Chúng tôi trở nên tự nhiên hơn, ứng khẩu nhiều hơn. Chúng tôi nghe nhiều người nói, họ không thể hiểu nổi, tại sao chương trình lại bùng nổ như thế. Cả chúng tôi cũng không hiểu nổi.

Ngày cuối cùng của Bản tin sáng rất cảm động đối với tất cả chúng tôi, những người đã cùng đi qua suốt cuộc chiến tin tức. Forrest tặng tôi chiếc vòng đeo tay có khắc chữ “Tặng Bạn Chiến đấu của Tôi”. Ban giám đốc đề nghị tôi làm công việc khác cho CBS, nhưng tôi muốn đi khỏi đó. Phát xong chương trình CBS ở phố 57, và không bao giờ quay lại đó nữa.

Tôi trở về nhà ở Los Angeles, thất bại, nản chí, phiền muộn, đắm chìm trong than vãn. Nhưng như tôi đã nói, tôi đã học được rằng khi người ta thất bại, điều quan trọng là học được nhiều kinh nghiệm. Hãy sử dụng nó. Đừng để nó dẫn dắt hay tiêu diệt bạn. Quan trọng hơn cả, đừng để nó chặn đứng bạn. Hãy ngẩng cao đầu, phủi bụi cho cái tôi của mình, và làm cái việc mà bạn sợ phải làm nhất: quay lại với con ngựa đó và cưỡi lên nó.

Một tháng sau, tôi nhận việc ở Bản tin NBC, hưởng lương 70 phần trăm mức cũ. Một lần nữa bắt đầu lại làm phóng viên. Ở một phương diện nào đó, một lần nữa trở lại từ đầu – và lần này không còn sự che chở của chủ nhiệm - người thầy của tôi nữa. Tôi quyết tâm vươn lên tầm cỡ và mức lương cũ, về cơ bản tôi đã làm được. Có thể tôi không bao giờ được nổi tiếng và có nhiều giờ lên hình như ở Bản tin sáng, nhưng tôi đã lấy lại mức lương cũ và cả lòng tự trọng của tôi nữa.

Nhưng hay hơn cả, ngày nay tôi trở thành con người khác là nhờ đã nếm trải thất bại đó. Tôi đã học được cách ngẩng cao đầu với sự thất vọng và hắt hủi. Tôi đã học được cách ngẩng cao đầu và kiên nhẫn tiếp tục. Giờ thì nếu có ai đề nghị tôi thay đổi kiểu tóc, sửa lại giọng nói - hay tệ hơn, vượt qua giới hạn đạo đức để bịa chuyện - Tôi sẽ trả lời KHÔNG với tư thế của người có sức mạnh nội tại, và dĩ nhiên, là vì họ làm gì được tôi chứ? Đuổi việc hay hủy chương trình của tôi? Tôi đã trải qua cả rồi.

Ngày nay tôi thường hỏi đối tượng phỏng vấn về cái mà họ coi là thành công lớn nhất và thất bại lớn nhất của họ. Những câu chuyện về thất bại thể hiện rõ tính cách họ hơn thành công nhiều. Thường thì họ tiết lộ rằng, thất bại lớn nhất của họ là để cho cuộc sống riêng tư bị tổn thương hoặc đổ vỡ trên con đường danh vọng. Sự chân thật và cởi mở của họ đã giúp tôi tập trung vào những ưu tiên của mình, những điều tôi muốn trong đời.

Bài học: Trước khi thất bại, công việc là mục tiêu của đời tôi. Tôi đặt mọi tình cảm, trí tuệ và nỗ lực vào đó. Tôi sẽ không bao giờ lặp lại sai lầm ấy nữa. Nếm mùi có thể bất ngờ bị mất việc ra sao, có thể bị thanh thế nhanh chóng thế nào, công việc vẫn dễ dàng tiếp tục mà không cần tôi ra sao, đã làm tôi quyết tâm thôi không tự khẳng định mình qua sự nghiệp. Ngày nay, công việc vẫn là phần lớn cuộc đời tôi, nhưng đó không phải là con người tôi. Con người tôi bây giờ khác xa với con người trước khi thất bại, và tôi không đời nào đánh đổi kinh nghiệm ấy. Nhưng cũng không có nghĩa là tôi không bị tổn thương đâu nhé. Thôi, kệ xác tờ Washington Post muốn nói gì về tóc tôi thì nói.