ô Anna Ivannova bước vào lớp, cô trịnh trọng tuyên bố:

– Nào, các cô gái, hôm nay với chúng ta đây là một ngày lễ lớn. Cô đã nhìn thấy những việc làm của các con ở nhà. Anhia, Vera, Sura, Tanhia và Nhiusa – mời các con đứng dậy.

Năm cô gái nhẹ nhàng đứng dậy.

– Tất cả các bạn gái này – cô Anna Ivanova tiếp tục – đã cầm bút chì đúng quy cách.

Maruxia liếc nhanh sang tay phải của mình, bé giấu vội tay đi.

– Các bạn ấy viết rất rõ ràng, đẹp – cô Anna Ivanova khen ngợi – đúng thật là các cô gái giỏi!

Nét mặt các cô gái ngời lên rạng rỡ.

– Tất cả các con đều mang theo bút mực chứ? –cô Anna Ivanova hỏi

– Vâng, có ạ – các em hạnh phúc đồng thanh trả lời.

– Các con lên đây.

Các cô gái lên chỗ cô giáo. Từng bạn nhận lọ mực cô phát và trở về chỗ ngồi của mình. Bỗng Maruxia giơ tay.

– Gì thế, Maruxia – Cô Anna Ivanova hỏi.

– Còn con ạ.

– Sao vậy con?

– Con thì bao giờ ạ?

– Sao lại bao giờ?

– Khi nào thì con được phép viết bút mực ạ? Cô Anna Ivanova – Maruxia tiếp tục nói nhưng rất, rất chi là lễ phép, cảm giác như cô Anna đang không hài lòng với Maruxia chút nào cả. Cô ơi, con xin cô, từ nay con không thế nữa.

– Không thế nữa nghĩa là thế nào?

– Từ nay con không cầm bút chì như thế nữa.

– Vậy là con đã biết vì sao cô không trao cho con lọ mực rồi đúng không?

– Con hiểu rồi, nhưng con mong lắm. Con hứa sẽ không quên nữa, cách cầm ngón tay thứ hai ấy …

– Không được, Maruxia – cô Anna Ivanova tuyên bố – điều này không cho phép khi bắt đầu viết bằng mực. Con cần phải rèn luyện thêm nữa.

– Maruxia ngồi xuống. Bé buồn rầu nhìn sang cô bạn Vera bên cạnh.

Vera đặt lọ mực vào chỗ quy định, lấy chiếc bút ngòi vẫn còn mới tinh từ hộp bút ra và bắt đầu viết.

– Đừng có lấn khuỷu tay sang nửa bàn của tôi – Maruxia lầu nhầu.

Vera ngoan ngoãn co tay lại. Cô chấm bút vào lọ mực. Cô giữ bút một lúc trên tờ giấy – bỗng một giọt mực rỏ xuống tờ giấy sạch.

Cả lớp thở dài trước sự kinh khủng đó.

– Ha, ha, ha! – Maruxia hoan hỉ – nó bị dây mực rồi, dây mực rồi.

Verotrka bật khóc cay đắng – cô Anna liền tiến về phía bé.

– Vera, Vera yêu quý, không sao con ạ! – cô nói – lần đầu tiên không sao cả. Bây giờ chúng ta lấy tờ giấy mới ra và viết lại từ đầu. Còn Maruxia, cô rất không hài lòng về con.

Maruxia bực bội đứng dậy.

– Con nghĩ rằng – tất cả các bạn đều sung sướng vì bạn gái của mình. Con cũng…

– Con cũng sung sướng…– Một cô gái cất tiếng.

– Con cũng thế – cô gái khác cất theo.

– Chúng con cũng thế.

– Con cũng vậy.

– Con cũng sung sướng làm sao!

– Maruxia, con nói cái gì thế? – Cô Anna Ivanova vặn lại.

– Các bạn đã nói dối – Maruxia bực bội trả lời

– Maruxia!

– Các bạn ấy đã không nói đúng sự thật – Maruxia sửa lại.

– Tại sao con lại nghĩ như vậy? Maruxia im lặng

– Hình như trước đây mẹ con cũng được nhận hai huy chương phải không? Cô Anna Ivanova hỏi

– Vâng ạ – Maruxia trả lời

– Con có cảm thấy sung sướng khi người ta trao thưởng cho mẹ không? Con cứ bình tĩnh trả lời. Con hãy nói đi, con có sung sướng không?

– Vâng, con rất sung suớng cô Anna ạ.

– Vậy khi đó các đồng chí xung quanh mẹ có chúc mừng mẹ không? Con hãy trả lời đi?

– Có chúc mừng nhiều ạ – Khi ấy họ làm trong trạm vệ sinh dịch tễ và trên tàu hoả, thậm chí cả chú thợ máy cũng chạy đến chúc mừng ạ. Tại bến đỗ họ cũng chúc mừng. Có cả rất nhiều điện báo chúc mừng nữa. Đến bữa ăn thậm chí bác đầu bếp làm cả bánh rán chúc mừng mẹ. Mẹ đã xuýt xoa: “Tất cả y như là ngày lễ thánh ấy!”.

– Đấy, con thấy không – cô Anna Ivanova thong thả – trên con tàu tại bộ phận vệ sinh phòng bệnh – mọi người đều hiểu rằng – tất cả họ là một đại gia đình quân đội hoà thuận. Niềm vui của người này là niềm vui của tất cả. Vậy mà con lại không tin rằng các bạn đều vui vì bạn gái của mình. Tất cả chúng ta là một gia đình đoàn kết, hoà thuận. Lớp Một. Có đúng không, Maruxia?

– Nhưng con không tin điều này, ví dụ như là Nina… Maruxia lúng búng.

– Tại sao?

– Bạn ấy không vui đâu. Giờ ra chơi bạn ấy xích mích với Vera mà. Giận suốt cuộc đời luôn.

Nina bèn vội giơ tay.

– Nhưng trước giờ học chúng con đã làm lành với nhau rồi – cô trịnh trọng tuyên bố.

– Con thấy chưa! – cô Anna Ivanova nói. Con hãy ngồi xuống, Maruxia. Con hãy viết bằng bút chì. Hãy viết đi, hãy cố gắng nghe không con.

Buổi chiều.

Maruxia ngồi sau bàn – bé vạch vạch cái gì đó bằng bút chì vào vở. Bà ngồi ở ghế, cạnh cái đèn. Bà đang khâu vá.

Maruxia vươn người tới và bất ngờ ngượng ngùng – bé nhìn tay bà không chớp mắt.

– Bà ơi, bà có khéo tay không? Maruxia bỗng hỏi bà.

– Cũng tương đối khéo – bà trả lời – nhưng trong công việc cũng không suôn sẻ lắm. Có điều gì thế?

– Tay bà mới nhanh nhẹn làm sao? – Maruxia thở dài – trước đây bà có được cô giáo cho phép viết bút mực sớm không?

– Bà không nhớ lắm – bà lơ đễnh trả lời.

– Bà không nhớ ư? – Maruxia ngạc nhiên – bà, sao bà lại không nhớ…bà có biết không, bây giờ lớp cháu chỉ còn lại mỗi hai người là viết bút chì. Cháu và bạn Galia. Ôi, thật bất hạnh. Nhỡ ngày mai bỗng nhiên người ta trao cho bạn ấy lọ mực, còn cháu thì không.

– Thì cháu cứ lấy mực và tự viết cho mình – bà đề xuất. – Thì cháu cứ trải báo ra bàn để khỏi bị mực dây ra khăn trải bàn và viết đi…

– Ôi bà – Maruxia rên rỉ – cô Anna Ivanova còn chưa cho phép cháu viết bút mực – bà sao thế.

– Vậy con biết không – con không muốn thì không cần – bà trả lời

– Ôi, lại sắp tới ngày mai rồi – Maruxia lại thở dài. – Ngày mai có lẽ người ta sẽ trao cho cháu lọ mực …

Sáng ngày mai đã đến

Lớp 1A. Các cô bé đang tập viết. Tất cả đều viết bằng bút mực. Riêng Maruxia và Galia thì viết bằng bút chì.

Cô Anna Ivanova đi về phía bàn mình. Cô dừng lại. Tất cả các cô bé dõi theo cô.

– Bây giờ, cô nói ngay bây giờ… – Maruxia lẩm bẩm

– Galia – Cô Anna Invanova gọi – Em hãy lên chỗ cô. Cô trao cho em lọ mực.

Galia nhẹ nhàng đứng dậy. Bé đi về phía bàn. Bé nhận lọ mực. Rồi về chỗ. Maruxia mắt vẫn không rời cô Anna Ivanova. Nhưng cô im lặng. Cô đang đọc cái gì đó trong cuốn sổ của lớp.

Không, vậy là hôm nay Maruxia đã không được nhận lọ mực. Maruxia cúi đầu. Bé giận dỗi viết bằng bút chì, không buồn ngó sang bất cứ ai.

Cô Anna Ivanova nhận thấy điều này, cô mỉm cười. Bỗng nhiên Galia gục đầu xuống bàn. Bé khóc nức nở.

– Galia! – cô Anna Ivanova ngạc nhiên – có chuyện gì với em thế?

– Hu,hu, hu… – Galia không tài nào kìm nổi mình.

– Con bình tĩnh nào. Con không còn bé bỏng nữa. Hãy nói cho cô xem có chuyện gì xảy ra. – cô Anna Ivnova an ủi Galia. – rồi mọi người sẽ tìm cách giúp em.

– Huhu…chiều hôm qua lúc người ta đem bức thư bảo đảm đến…Galia kể khi nhớ lại. Mẹ con đã lấy chiếc bút ở trong, trong… cặp của con để ký….Sau đó… mẹ… mẹ đọc thư của…của anh trai gửi từ Xurovo về. Sau đó mẹ quên cất bút vào chỗ cũ.

– Thôi được rồi! – cô Anna Ivanova khẽ thở dài – Vậy làm sao bây giờ! Nào ai có bút thừa không?

Các cô gái tận tuỵ tìm lại trong cặp, trong túi, trong hộp bút của mình. Không, cả lớp không có cái bút thừa nào cả.

Bỗng Nina giơ tay.

– Con muốn nói gì vậy?

– Ở bàn của bố con – bé thông báo – hình như có 5 cái bút. Chúng được đựng trong cái cốc thuỷ tinh lớn.

– Vậy à – cô Annna gật đầu – thì sao?

– Mai con sẽ mang đến ạ

– Ngày mai…– Galia lẩm bẩm – Ngày mai thì tôi tự đem đi rồi.

– Đúng vậy – Nina buồn rầu nói – Trong lúc mọi người đang bàn tán – Maruxia mở hộp bút của mình – nơi để bút mực – bé lại đóng lại, bé giấu hộp bút vào ngăn bàn – rồi bé lại rút ra – bé giữ chặt nó trong tay…thế rồi bỗng dưng bé quyết định. Bé rút bút, chìa ra đưa cho Galia.

– Này – bé buồn bực nói

– Cái gì? Galia càu nhàu không hiểu

– Này – Maruxia nhắc lại kiên quyết – mình đằng nào cũng viết bút chì – hãy cầm lấy mà viết.

– Giỏi lắm, Maruxia – cô Anna Ivanova khen ngợi – Giờ đây cô đã nhìn thấy Maruxia, con xứng đáng là một nữ sinh Xô viết thực sự – đã biết giúp đỡ đồng chí của mình trong lúc khó khăn.

Maruxia đứng lên và rất hài lòng.

– Nhưng chỉ có một điều là cô vẫn không biết thế nào đây? Cô Anna Ivanova tiếp tục – Hôm nay cô muốn trao cho con lọ mực – giờ đây con viết đã đẹp…

Maruxia tiến lên phía trước định lấy lại chiếc bút mực từ Galia, nhưng rồi bé rụt tay lại.

– Thôi vậy – Maruxia nói

– Thôi là sao?

– Thôi để bạn ấy viết, hoặc tốt hơn là như thế này: Bạn ấy viết một lúc, sau đó chuyển cho con viết một lúc, rồi bạn ấy lại viết, sau đấy lại con.

– Ôi, Maruxia, con của cô thật là giỏi – Bây giờ con lên chỗ cô lấy lọ mực nhé.

Maruxia bước lên phía bàn cô. Bé nhận lọ mực và một cái bút mới tinh tuyệt vời.

– Con này – cô Anna Ivanova nói – trong lúc này con hãy cầm tạm bút của cô mà viết.

Tất cả các cô gái nhìn sang Maruxia với vẻ ghen tỵ và thầm nghĩ Maruxia mới hạnh phúc làm sao. Cô bé sẽ được viết bằng chính chiếc bút của cô Anna Ivanova!

Maruxia trở về chỗ ngồi. Bé chấm mực, khẽ thở và bắt đầu viết. Xin hãy cẩn thận …thật cẩn thận…