ồn Ma Thứ Hai

Tỉnh giấc giữa cơn ngáy to bất thường và ngồi bật dậy để định thần, Scrooge lập tức nhận ra chuông đồng hồ sắp điểm một giờ sáng. Lão chợt nhớ mình đã thức dậy thật đúng lúc, vừa vặn để đón tiếp vị sứ giả thứ hai được đặc phái đến theo lời tiên báo của Jacob Marley. Nhưng rồi bắt đầu thấy nôn nao không biết vị khách này sẽ kéo tấm màn nào, lão bèn tự tay kéo hết tất cả về một phía, đoạn tiếp tục nằm xuống và chăm chú nhìn quanh bởi lão muốn thách thức vị khách này ngay từ giây phút đầu tiên xuất hiện mà không muốn bị bất ngờ hay căng thẳng.

Những quý ông thuộc típ người tự do phóng túng thường khoe khoang rằng mình dễ thích nghi, ổn định như chiếc đồng hồ và rằng họ có khả năng làm được mọi chuyện, từ chơi trò sấp ngửa cho đến giết người và tất nhiên là vô số chuyện khác giữa hai thái cực đó. Chẳng cần phải liều lĩnh tôi cũng có thể nói rằng Scrooge sẵn sàng đối diện với mọi hình thù kỳ lạ, từ đứa bé sơ sinh cho đến tê giác và chẳng gì có thể khiến lão phải kinh ngạc.

Giờ đây, sau khi gần như đã chuẩn bị tất tần tật mọi thứ và chẳng có ai xuất hiện khi đồng hồ gõ một tiếng thì Scrooge lại trở nên run rẩy dữ dội. Năm phút, mười phút rồi mười lăm phút trôi qua, song chẳng có chuyện gì xảy ra. Suốt thời gian đó, lão cứ nằm nguyên trên giường - nơi là tâm điểm chiếu sáng của một thứ ánh sáng màu đỏ đã len vào khi đồng hồ điểm một giờ. Quầng sáng đó còn đáng sợ hơn cả chục hồn ma, bởi lão không biết đó là cái gì và có ý nghĩa gì. Đôi lúc nó rõ nét đến nỗi lão cảm thấy mình như đang bốc cháy mà không biết. Tuy nhiên, cuối cùng lão cũng bắt đầu nghĩ - như tôi và bạn có thể đã nghĩ từ trước, bởi chỉ có người ngoài cuộc mới biết nên làm gì - rằng nguồn gốc bí ẩn của quầng sáng ma quái này có thể là từ gian phòng bên cạnh. Ý nghĩ này bao trùm lấy tâm trí Scrooge, lão nhẹ nhàng ngồi dậy, xỏ lấy đôi dép và đi về phía cửa.

Khi Scrooge vừa đặt tay lên ổ khóa, một giọng nói lạ lùng gọi đúng tên lão cất lên mời lão vào. Scrooge ngoan ngoãn làm theo. Rõ ràng đây là căn phòng của lão, ấy vậy mà nó đã biến đổi đến kinh ngạc. Trên tường và trần nhà treo đầy cây xanh, trông cứ như một khu rừng be bé xinh xinh, và từ mọi góc phòng, những quả mọng trên cành hắt sáng óng a óng ánh. Những chùm lá ô rô, tầm gửi và thường xuân[29] tươi xanh phản chiếu thứ ánh sáng tựa như có hàng vạn chiếc gương nhỏ treo rải rác khắp nơi; ngọn lửa trong lò sưởi cháy phừng lên đến tận ống khói - cảnh tượng mà cả Scrooge và Marley chưa bao giờ được trông thấy qua bao mùa đông trước đó. Chất đống trên sàn như thể một ngai vàng nào là gà tây, ngỗng quay, thịt rừng, gia cầm, những khoanh giò thủ, những súc thịt lớn, lợn sữa, các dây xúc xích dài, bánh tạc nhân thịt băm, bánh pudding nhân nho, những thùng hàu tươi, hạt dẻ nâu đỏ, táo hồng, những quả cam mọng nước, lê thơm lừng, những ổ bánh to đùng dành cho Đêm Thứ Mười Hai[30] và hàng chén rượu pân đang sôi sùng sục tỏa hơi nghi ngút khiến cả gian phòng thấm đẫm thứ hơi nóng ngon lành. Ngồi chễm chệ trên chiếc trường kỷ là một người khổng lồ vui vẻ, hồng hào tay cầm một ngọn đuốc rực sáng trông hơi giống cái sừng dê[31]. Ông ta giơ cao ngọn đuốc, cao thật cao để rọi sáng khắp người Scrooge khi lão ghé mắt nhìn qua cánh cửa.

[29] Cây ô rô, tầm gửi và thường xuân được xem là những loại cây nhiệm màu vì chúng vẫn xanh tươi và đơm quả mọng vào mùa đông.

[30] Twelfth-cake: Loại bánh nướng được chuẩn bị dành riêng cho tiệc Đêm Thứ Mười Hai (đêm 5 tháng 1); một hạt đậu được bỏ vào trong bánh, ai tìm thấy được sẽ là vua hoặc nữ hoàng của đêm tiệc.

[31] Plenty’s horn (Cornucopia): Sừng dê tuôn tràn hoa quả, ngũ cốc, biểu tượng cho sự dồi dào, thịnh vượng. Theo thần thoại Hy Lạp, chiếc sừng của con dê đã từng cho thần Zeus bú sữa khi bị gãy đi, hóa thành chiếc sừng thiêng luôn tuôn tràn hoa quả. Chiếc sừng này có thể đáp ứng mọi mong muốn của người sở hữu.

- Vào đi! - Hồn ma gọi lớn. - Vào đây nào! Vào đây để biết ta rõ hơn nào!

Scrooge rụt rè bước vào, mặt cúi gầm trước Hồn ma. Lão không còn là một Scrooge gan lì như trước nữa và mặc dù đôi mắt của Hồn ma trông hồn hậu, trong trẻo nhưng lão vẫn không thích nhìn vào đấy.

- Ta là Hồn ma của Giáng sinh Hiện tại. - Hồn ma nói. - Hãy ngẩng lên nhìn ta!

Scrooge cung kính làm theo. Hồn ma mặc một chiếc áo thụng đơn sơ màu xanh lá cây, xung quanh viền lông thú trắng. Chiếc áo rộng đến nỗi để lộ cả tấm ngực trần của ông ta, như muốn ngầm thể hiện sự chân thật, không cần được che đậy, ngụy tạo dưới bất cứ vỏ bọc khéo léo nào. Dưới nếp áo lùng thùng của hồn ma thò ra đôi bàn chân cũng để trần, còn trên đầu ông ta chỉ có mỗi một vòng cây ô rô điểm xuyến những nhũ băng lấp lánh. Mái tóc quăn màu hạt dẻ của ông buông dài tự do, trông thoải mái như nét mặt thân ái, như đôi mắt tinh anh, sáng long lanh, như đôi bàn tay rộng mở hào phóng, như tiếng nói cười rộn rã, như thái độ cởi mở của ông ta và như bầu không khí tươi vui với sự hiện diện của ông. Bên hông của ông ta giắt một bao kiếm rỗng kiểu cổ đã gỉ sét[32].

[32] Không giống như Hồn ma Giáng sinh Quá khứ, trong dáng vẻ trẻ như một đứa trẻ, đến gặp Scrooge, Hồn ma Giáng sinh Hiện tại có dáng vẻ to lớn, trông giống như con người bình thường, gợi lên hình ảnh Ông già Noel (Father Christmas). Khi Hồn ma xuất hiện, cả căn phòng nhỏ của Scrooge tràn ngập những vật trang trí, đồ ăn thức uống mừng lễ Giáng sinh và Hồn ma cho Scrooge nhìn thấy những hình ảnh mừng Giáng sinh ở khắp nơi cùng với ý nghĩa cao cả của lễ này.

Cũng có ý kiến cho rằng Hồn ma Giáng sinh Hiện tại nhà văn Dickens lấy cảm hứng từ hình tượng các vị thần trong thần thoại Hy Lạp và La Mã. Tuy nhiên tác giả đã đưa vào hình tượng Hồn ma Giáng sinh Hiện tại những nét tiêu biểu thể hiện triết lý Thiên Chúa giáo, chẳng hạn như chi tiết “bên hông của ông ta giắt một bao kiếm rỗng kiểu cổ đã gỉ sét” chứ không đeo gươm, gợi lên ý tưởng lấy tình yêu thương, lòng bác ái để chiến thắng hung tàn.- Hẳn ngươi chưa từng thấy ai giống như ta! - Hồn ma nói to.

- Chưa bao giờ. - Scrooge trả lời.

- Cũng chưa bao giờ gặp các thành viên trẻ tuổi hơn trong gia đình của ta, tức là những người em của ta sinh ra sau này, đúng không? - Hồn ma hỏi tiếp.

- Tôi nghĩ là chưa. - Scrooge đáp. - Tôi e là chưa bao giờ. Ngài có bao nhiêu anh em trai, thưa ngài?

- Hơn một ngàn tám trăm[33]. - Hồn ma nói.

[33] Hồn ma Giáng sinh Hiện tại chỉ tồn tại trên Trái đất mỗi năm một lần trong suốt lễ Giáng sinh (theo truyền thống là 12 ngày, từ rạng sáng ngày 25 tháng 12 đến rạng sáng ngày 6 tháng 1). Do đó, Hồn ma đến gặp Scrooge có 1842 người anh (1842 mùa Giáng sinh đã qua, theo Dương lịch). Vì A Christmas Carol được xuất bản vào năm 1843 nên Hồn ma ghé thăm Scrooge là Hồn ma Giáng sinh Hiện tại thứ 1843.- Thật là một gia đình vĩ đại để chu cấp! - Scrooge lẩm bẩm.

Hồn ma Giáng sinh Hiện tại đứng dậy.

- Thưa ngài, - Scrooge ngoan ngoãn nói. - xin hãy đưa tôi đến nơi ngài muốn. Đêm qua, tôi buộc phải dự vào một hành trình và đã học được một bài học mà tới giờ vẫn còn thấy rất hữu ích. Đêm nay, nếu ngài có bài học gì đó để dạy cho tôi thì xin hãy cho tôi được lĩnh hội ngay.

- Hãy nắm lấy áo của ta!

Scrooge nắm ngay lấy áo của Hồn ma.

Trong thoáng chốc, cây ô rô, tầm gửi, quả mọng, thường xuân, gà tây, ngỗng, thịt rừng, gia cầm, giò thủ, thịt lợn, lợn sữa, xúc xích, hàu, bánh tạc, bánh pudding, hoa quả và rượu pân, tất cả đều biến mất. Tương tự, gian phòng, ngọn lửa, ánh sáng đỏ lẫn màn đêm cũng biến mất. Ngay lập tức, trước mặt họ là quang cảnh đường phố buổi sáng ngày Giáng sinh, nơi mọi người đang chơi một bản nhạc chói tai mà rộn rã, tưng bừng giữa thời tiết khắc nghiệt làm vỡ vụn đám tuyết trên hè phố và trên mái nhà, khiến lũ trẻ thích chí được dịp ngắm nhìn những mảng tuyết to rơi xuống đường như trận bão tuyết nhân tạo nho nhỏ.

Mặt tiền những ngôi nhà trông đã bẩn, vậy mà các cửa sổ còn bẩn hơn, thật tương phản với màn tuyết trắng mịn đang phủ khắp mái nhà và lớp tuyết bẩn thỉu trên mặt đất đầy vết bánh xe qua lại, chằng chịt đan xen vào nhau nơi các ngả đường lớn tẻ ra, tạo thành những rãnh rối rắm nát nhè trong lớp nước đầy bùn vàng sệt đóng băng. Bầu trời u ám, những con phố nhỏ ngột ngạt trong làn sương xám xịt dày đặc, nửa tan chảy nửa đóng băng và rơi xuống lôi theo những hạt lơ lửng trong không khí như một trận mưa bồ hóng, tựa hồ tất cả các ống khói ở Anh quốc cùng hoạt động và đồng loạt thở ra. Tiết trời chẳng có gì là vui vẻ, thị trấn này cũng thế. Vậy mà khắp nơi lại rộn lên bầu không khí nhộn nhịp như của một ngày hè tươi sáng với nắng vàng rực rỡ.

Đó là vì mọi người đang hồ hởi và hăng hái cào tuyết trên mái nhà; họ gọi nhau í ới từ trên lan can, thi thoảng còn đùa nghịch bằng cách vo tuyết ném vào nhau - còn vui hơn cả mấy câu chuyện tiếu lâm dài dòng câu chữ ấy chứ - rồi cười vang mỗi khi ném trúng hay ra chiều tiếc rẻ khi ném trật mục tiêu. Các hàng bán thịt gia cầm vẫn còn mở hé cửa, còn các tiệm hoa quả trông thật rực rỡ với cách bài trí bắt mắt. Nào là các sọt to đựng đầy hạt dẻ trông cứ như cái bụng phệ của những ông già vui tính, ngồi chễm chệ ở cửa và có vẻ như đang loạng choạng sắp ngã lăn ra đường. Nào là củ hành tây màu nâu đỏ phình to, bóng loáng nhìn chẳng khác gì các thầy dòng Tây Ban Nha đang nháy mắt tinh nghịch trên kệ khi các cô gái đi qua và kín đáo liếc nhìn những cây tầm gửi treo trên cao. Nào là những núi lê và táo chín mọng; nào là các chùm nho đu đưa trên những cái móc nổi bật khiến khách qua đường phải chảy nước bọt; nào là những đống hạt phỉ màu nâu, phủ đầy rêu với hương thơm gợi nhớ đến các buổi đi dạo xa xưa trong rừng và cảm giác dễ chịu khi bước ngập chân trong lớp lá úa; nào là táo đỏ Norfolk to bè và sẫm màu ngự trên những đống cam chanh vàng tươi mà vẻ chắc nịch mọng nước của nó khiến người ta không thể không mang về nhà để tráng miệng sau bữa ăn tối. Ngay cả những con cá óng vàng óng bạc - vốn là loài chậm hiểu, lù đù - đặt trước mớ hoa quả này dường như cũng biết có điều gì đó đang diễn ra. Và đối với một con cá, được bơi lòng vòng trong cái chậu bé nhỏ của mình, miệng không ngừng há hốc ra cũng là một niềm vui thích dù tẻ nhạt.

Những tiệm tạp hóa! Ôi, những tiệm tạp hóa! Tất cả đều sắp đóng cửa, với một hai cánh cửa chớp đã khép lại, ấy vậy mà hãy thử liếc nhìn vào khe cửa mà xem! Chẳng phải chỉ có cái cân sừng sững trên quầy mới tạo ra thứ âm thanh rộn ràng mà không khí lễ hội còn toát lên từ dây ròng rọc và con lăn chuyển động thoăn thoắt, những chiếc hộp nhỏ đựng trà, cà phê... được chuyển thoăn thoắt, mùi thơm nức cả mũi hòa quyện giữa hương trà và cà phê, món nho khô đầy ắp và ngon lành, những hạt hạnh nhân trắng tinh, những thanh quế dài thẳng tắp và các loại gia vị hấp dẫn khác, những loại quả được áo ngoài một lớp đường nấu chảy khiến những vị khách qua đường hờ hững nhất cũng cảm thấy ngất ngây thèm muốn. Còn phải kể đến những quả vả mọng nước, dày cơm và mận Pháp ửng hồng có vị chua chua, chan chát e ấp trong những chiếc hộp trang trí đẹp mắt, cùng tất tần tật những thứ ngon lành được trang trí theo phong cách Giáng sinh. Sẽ thiếu sót nếu không nhắc đến những vị khách vội vã và hăm hở trong cái ngày đặc biệt này đến đỗi họ cứ đâm sầm vào nhau ở cửa ra vào làm những cái giỏ đan bằng liễu gai tha hồ đập vào nhau, hoặc để quên cả hàng đã mua tại quầy tính tiền rồi tất tả quay lại lấy cùng hàng trăm sơ suất tương tự và những tình huống buồn cười khác. Trong khi đó, chủ tiệm và các nhân viên của ông ta thật thà và niềm nở đến nỗi nếu trái tim tử tế của họ không được giữ chặt sau chiếc tạp dề, mà lại phơi bày ra ngoài thì những kẻ làm nhiệm vụ thị sát và lũ quạ đói nhân mùa lễ lạc như Giáng sinh sẽ thừa cơ mổ khoét[34].

[34] Phỏng theo ý trong vở Othello của William Shakespeare: “But I will wear my heart upon my sleeve. For daws to peck at: I am not what I am” (tạm dịch: “Ta sẽ treo trái tim mình trên tay áo để lũ quạ mổ vào”).

Chẳng mấy chốc mà chuông nhà thờ đã gióng giả gọi con chiên đi lễ. Họ đi thành từng nhóm ngoài phố, diện những bộ quần áo đẹp nhất với nét mặt hân hoan hơn bao giờ hết. Cùng lúc, từ khắp các ngả đường, góc phố, cua rẽ, vô số người nghèo mang bữa tối của họ đến các tiệm bánh mì để nấu nhờ thức ăn[35]. Sự xuất hiện của những con người nghèo khó tham dự cuộc vui khiến Hồn ma cảm thấy rất thích thú, bởi ông ta đang đứng cạnh Scrooge trước cửa một tiệm bánh mì và cứ mỗi một người đi ngang là ông ta lại giở nắp chiếc làn đựng thức ăn của họ ra, dùng ngọn đuốc tưới vào đấy một chút hương lấp lánh. Đó là một cây đuốc phi thường, bởi có đôi lần khi vài người trong số họ cãi cọ tranh giành bữa tối với nhau, ông ta lại dùng nó rắc cho vài giọt nước, lập tức họ lại trở nên vui vẻ, khôi hài lại ngay. Họ bảo với nhau thật là xấu hổ khi cãi cọ vào ngày lễ Giáng sinh. Và mọi chuyện diễn ra y thế! Đó là ý Chúa, nên mọi thứ phải như thế mới được!

[35] Trong nhà của những gia đình nghèo chỉ có lò sưởi vừa dùng để sưởi ấm vào mùa đông, vừa để nấu ăn và làm nóng thức ăn, chứ không có lò nướng. Vì vậy nhiều gia đình mang ngỗng hoặc gà tây Giáng sinh đến tiệm bánh để nướng nhờ. Các tiệm bánh mì không được phép mở cửa bán hàng vào Chủ nhật và ngày lễ, nhưng được phép mở cửa vào những ngày này để người nghèo đến nấu nhờ bữa tối với một khoản phí nhỏ.